5
Inɔ didɔ̃ ntɔ ntɔ
(Cɔ Luku 6:20-23)
1 Iyi Jesu í yɛ zɑmɑɑu ŋɔi í koo í ɡũ iri kutɑ ɡɔ í bubɑ. Nɔ mɔcɔɛ ŋɑ ɑ̀ nɑɑ ɑ̀ tɔtɔɔ siɛ.
2 Nɔ í lɔsi cio ku kɔ ŋɑ si.
Si cioɛu í ni,
3 Ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ tɔɔ Ilɑɑɔ̃ do ɑrɑ kukɑye,
Domi ɑŋɑi ɑ̀ jɛ inɛi bommɑi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ.
4 Ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ kpɑtɑ,
Domi Ilɑɑɔ̃i ɑ́ tũ idɔ nŋɑ.
5 Ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi inɛ ŋɑ iyi dɑɑ nŋɑ í dɔ̃,
Domi ɑŋɑi ɑɑ nɛ ilɛu fei.
6 Ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ɡbɔ ɑri do ɑɡbɛi mii iyi Ilɑɑɔ̃ wɑ bee,
Domi Ilɑɑɔ̃ ɑ́ jɔ̀ ɑ yo.
7 Ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ yɑ nɛ ɑrɑɑrei inɛ ŋɑ,
Domi Ilɑɑɔ̃ mɔ ɑ́ nɛ ɑrɑɑre nŋɑ.
8 Ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi inɛ ŋɑ iyi idɔ nŋɑ í mɑ́,
Domi ɑɑ yɛ Ilɑɑɔ̃.
9 Ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ce icɛi lɑɑkɑi ku sũ,
Domi Ilɑɑɔ̃ ɑ́ kpe ŋɑ ɑmɑɛ ŋɑ.
10 Ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ kpɑ̃ ŋɑ iju si nɑ iyi í jɔ̀ ɑ̀ wɑɑ ce mii iyi Ilɑɑɔ̃ í bee ŋɑ,
Domi ɑŋɑi ɑ̀ jɛ inɛi bommɑi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ.
11 Iŋɛ ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi, bii ɑ̀ wɑɑ bu ŋɛ nɔ ɑ̀ wɑɑ kpɑ̃ ŋɛ iju nɔ ɑ̀ wɑɑ mɑ́ ŋɛ lɑɑlɔ bɑɑ yoomɑ fei nɑ irim.
12 I jɔ̀ i nyɑɑnyi i wɛɛò inɔ didɔ̃ nlɑ nlɑ ŋɑ si nɑ iyi í jɔ̀ ribɑ iyi ɑ̀ jilɛ nŋɛ leleɑɔ̃ í lɑ. Ntɔ ntɔ bɛɛbɛi ɑ̀ kpɑ̃ wɑlii ŋɑ iyi ɑ̀ cuɑ nŋɛ ŋɑu mɔ iju.
Mɔndɑi imu do ti inyɑ kumɑ́
(Cɔ Mɑɑku 9:50; Luku 14:34-35)
13 Ŋɔi Jesu í sɔ̃ ŋɑ mɑ́ í ni, iŋɛi ì jɛ imu si inɔi inɛi ɑndunyɑ ŋɑ. Bii didɔ̃i imu í ku, mii ɑɑ dɑsi ku jɔ̀ ku dɔ̃ mɑ́. Í ɡbe de ɑ nikɑ̃ɛ, nɔ inɛ ŋɑ ɑ tɛɛsɛɛ.
14 Nɔ iŋɛi ì jɛ inyɑ kumɑ́i ɑndunyɑ. Ilu iyi ɑ̀ mɑ si iri kutɑ kɑɑ mɑnji.
15 A ci yɑ mɑ́ fitilɑ ɑ biiɛ do cɑkɑ. Ammɑ ɑ̀ yɑ kɔɑɛi tenɡi bii ɑ́ mɑ́ inyɑ, inɛi kpɑsɛ̃ fei ku yɛò ilu.
16 Bɛɛbɛ mɔi i jɔ̀ inyɑ kumɑ́ nŋɛ ku mɑ́ si wɑjui inɛ ŋɑ ku bɑ ɑ yɛ kookoosu jiidɑ nŋɛ ŋɑ nɔ irii Ilɑɑɔ̃ Bɑɑ nŋɛ iyi í wɑ lele ku nɛ ɑmboe.
Idei woodɑ
17 Jesu í ni mɑ́, i mɑɑ̀ tɑmɑɑ bɛi ǹ nɑɑ woodɑi Moizi do cioi wɑlii ŋɑu ku kpɑi. Aɑwo, ǹ nɑɑ ku kɔ̃ɔi.
18 Ntɔ ntɔ, hee lele do ilɛ koo tɑ̃ò, bɑɑ wɑsɑlii woodɑ keeke ɑkɑ̃ kɑɑ ɡɑiziɑ, í ɡbe fei ndɛɛ ku kɔ̃i.
19 Nɑ nŋu, inɛ iyi í kuɑ woodɑ, bɑɑ bii í jɛ icu ɑkɑ̃ keeke ɡɔi, nɔ í sɔ̃ inɛ ɡɔ ŋɑ mɔ í ni ɑ ce bɛɛbɛ, ɑɑ kpe lɑfɛ̃ɛ inɛ iyi í kere í re si bommɑi Ilɑɑɔ̃. Ammɑ inɛ iyi wɑ jirimɑɛ nɔ wɑ kɔ inɛ ɡɔ ŋɑ mɔ si, ɑɑ kpe lɑfɛ̃ɛ inɛ nlɑ si bommɑi Ilɑɑɔ̃.
20 Ǹ wɑ n sɔ̃ ŋɛi, i kɑɑ jɛ inɛi bommɑi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ bii kù jɛ ì ce mii iyi Ilɑɑɔ̃ í bee ŋɛ ŋɑ í re woo kɔ inɛ ŋɑ si woodɑ ŋɑ do Fɑrisi ŋɑu.
Idei idɔɔkɔ̃
21 Jesu í sɔ̃ ŋɑ mɑ́ í ni, ì ɡbɔ ŋɑ iyi Moizi í sɔ̃ bɑlɑ nŋɛ ŋɑ í ni, i mɑɑ̀ kpɑ inɛ, nɔ inɛ iyi í kpɑ inɛ fei ɑɑ bɔòɛ si wɑjui woo kiiti ŋɑ ɑ nyisiɛ bɔ̃nɛ.
22 Ammɑ ɑmu, ɑn sɔ̃ ŋɛ, inɛ iyi wɑ ce idɔɔkɔ̃ do kpɑɑsiɛ ɑɑ bɔòɛ si wɑjui woo kiiti ŋɑ ɑ kpɑ̃ɑ iju, nɔ inɛ iyi wɑ cɔ kpɑɑsiɛ nfe ɑɑ kiitiɛ si wɑjui inɛ nɡbo ŋɑu, inɛ mɔ iyi wɑ cɔ kpɑɑsiɛ nnyɛi ɑ́ lɔ si inɑ iyi ci yɑ kuu.
23 Nɑ nŋu, bii ì nɑɑò ɑmuɑi Ilɑɑɔ̃ wɑ bi kuwee nɔ bɛi ì ye ɡiɡi iyi kpɑɑsiɛ ɡɔ wɑ mu tɑɑleɛ,
24 jɔ̀ ɑmuɑɛu bi kuweeu bɛ titɑ̃, i koo i teese ideu ɡbɑkɑ̃, ɑwɔ do kpɑɑsiɛ. Si ɑnyiɛ, i bɛi i nyi wɑ i ceɑ Ilɑɑɔ̃ ɑmuɑɛ.
25 Bii í jɛ inɛ ɡɔ wɑ bɔòɛ ile kiiti nɑ idei ɡbese ɡɔ, ce kookɑɑi hɑi kpɑ̃ɑ ɑwɔ do lɑfɛ̃ɛ i ɡbɔsi njɛ ku bɑ ku mɑɑ̀ dɑsiɛ ɑwɔi woo kiiti. Bii kù jɛ bɛɛbɛ, woo kiitiu ɑ́ dɑsiɛ si ɑwɔi zɑndɑɑmu, nɔ zɑndɑɑmu mɔ ku dɑsiɛ ile piisɔ̃ɔ.
26 Ntɔ ntɔ ǹ wɑ n sɔ̃ɛi, bii ɑ̀ dɑsiɛ piisɔ̃ɔ, bii i kù sɑ̃ ɡbeseu fei i kɑɑ fitɑ. Nkɑ̃mɑ kɑɑ ɡɑiziɑ si.
Idei sɑkɑrɑ
27 Jesu í ni mɑ́, ì ɡbɔ ŋɑ iyi Moizi í ni, i mɑɑ̀ ce sɑkɑrɑ.
28 Ammɑ ɑmu, ɑn sɔ̃ ŋɛ, ɑwɔ inɛmɔkɔ iyi í cɔ inɑɑbo hee binɛɛ í dede, ì ce sɑkɑrɑ mbɛ tɑ̃ si idɔɛ.
29 Nɑ nŋu, bii iju njɛɛi wɑ dɑsiɛ dulum, nyɑɑ i nyɔɔ ku jĩiɛ. Á tiɑɛ i nyɔ ikɔ̃ ɑkɑ̃i ɑrɑɛ ɡɔ do iyi ɑɑ sɔsi ɑrɑɛ fei si inɑ iyi ci yɑ ku.
30 Bii í jɛ ɑwɔ njɛɛi wɑ dɑsiɛ dulum, buu i nyɔɔ ku jĩiɛ. Á tiɑɛ i nyɔ ikɔ̃ ɑkɑ̃i ɑrɑɛ ɡɔ do iyi ɑɑ sɔsi ɑrɑɛ fei si inɑ iyi ci yɑ ku.
Idei ɑbo ku kɔsi
(Cɔ Mɑtie 19:9; Mɑɑku 10:11-12; Luku 16:18)
31 Nɔ Jesu í sɔ̃ ŋɑ mɑ́ í ni, Moizi í ni, inɛ iyi wɑ kɔsi ɑboɛ ɑ́ nɑ́ɑ tiɑi njɛ kukɔsii.
32 Ammɑ ɑmu, ǹ wɑ n sɔ̃ ŋɛ, inɛ iyi í kɔsi ɑboɛ nɔ kù jɛ nɑ sɑkɑrɑ, mɔkɔu í dɑsiɛ sɑkɑrɑi. Nɔ mɔkɔ mɔ iyi í so ɑbo iyi ɑ̀ kɔsiu, í ce sɑkɑrɑi.
I mɑɑ̀ yɑ ɡbɑsi do nɡɔɡɔ
33 Jesu í sɔ̃ ŋɑ mɑ́ í ni, ì nɔ ì ɡbɔ iyi Moizi í sɔ̃ bɑlɑ nŋɛ ŋɑu í ni, ide iyi ì ɡbɑsi si wɑjui Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛ ì ni ɑɑ ce, jɔ̀ i coo.
34 Ammɑ ɑmu, ǹ wɑ n sɔ̃ ŋɛi, i mɑɑ̀ yɑ ce kuɡbɑsi ŋɑ pɑi. I mɑɑ̀ yɑ ɡbɑsi do lele ŋɑ domi bɑtɑi bommɑi Ilɑɑɔ̃i.
35 Nɔ i mɑɑ̀ yɑ ɡbɑsi do ilɛ ŋɑ, domi bi ku lesi isɛɛi. Nɔ i mɑɑ̀ yɑ ɡbɑsi do Zeruzɑlɛmu ŋɑ domi ilui Ilɑɑɔ̃ ɑmɑnlu nlɑui.
36 Nɔ i mɑɑ̀ yɑ ɡbɑsi do iri nŋɛ ŋɑ si nɑ iyi í jɔ̀ i kɑɑ yɔkɔ i fũutɑ bɑɑ ntoi iri ɑkɑ̃ nŋɛ hee mɑ jɛ i jɔ̀ ku dũ ŋɑ.
37 I jɔ̀ ide ku fɔ nŋɛ ku jɛ ntɔ. Bii ì ni ooi ku jɛ oo do ntɔ, bii ɑɑwo mɔi, ku jɛ ɑɑwo. Iyi ɑɑ lesi ɑntɑɛ bɛbɛi fei ŋɑ, hɑi bi Seetɑm inɛ lɑɑlɔui wɑ nɑɑ.
Idei lɑɑlɔ ku sɑ̃
(Cɔ Luku 6:29-30)
38 Jesu í sɔ̃ ŋɑ mɑ́ í ni, ì ɡbɔ ŋɑ iyi Moizi í fɔ wo í ni, inɛ iyi í nyɑ ijui inɛ ɡɔ, ɑɑ nyɑ ti nŋu mɔ. Inɛ mɔ iyi í cɛ inyii inɛ ɡɔ, ɑɑ cɛ ti nŋu mɔi.
39 Ammɑ ɑmu, ǹ wɑ n sɔ̃ ŋɛi, i mɑɑ̀ yɑ sɑ̃ɑ inɛ lɑɑlɔ iyi í ce nŋɛ. Bii inɛ í sɑmbɑlɑɛ si njɛ, toɑ cɑnɡɑu mɑ́.
40 Bii inɛ ɡɔ í bɔòɛ kiiti ku bɑ ku ɡbɑ dɑnziɡiɛ, nɑɑ kumbooɛ mɔ mɑ́.
41 Bii inɛ ɡɔ í tilɑsiɛ i soɑ nŋu ɑso i nɛò zɑkɑi kilo ɑkɑ̃, so i nɛɑɑ ku to kilo minji ɡbɑkɑ̃.
42 Bii inɛ ɡɔ í tɔɔɛ mii ɡɔ, muɑɑ. Bii inɛ ɡɔ í nɑ̀ɑ mii ɡɔ ku kɑ̃ɑye bi tɛɛ, mɑɑ̀ kɔ.
Idei mbɛɛ ŋɑ ku bi
(Cɔ Luku 6:27-28, 32-36)
43 Jesu í ni mɑ́, ì ɡbɔ ŋɑ iyi Moizi í fɔ wo í ni, bi kpɑɑsiɛ, nɔ i cé mbɛɛɛ.
44 Ammɑ ɑmu, ǹ wɑ n sɔ̃ ŋɛi, i yɑ bi mbɛɛ nŋɛ ŋɑ, nɔ i yɑ ceɑ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ kpɑ̃ ŋɛ iju kutɔɔ ŋɑ.
45 Bii ì wɑɑ ce bɛɛbɛ ŋɑ ì wɑɑ nyisi inɛ ŋɑ iyi ì jɛ ɑmɑi Ilɑɑɔ̃ Bɑɑ nŋɛ iyi í wɑ lelei, domi Ilɑɑɔ̃ í jɔ̀ inunuɛ wɑ mɑ́ inyɑ si inɛ jiidɑ do si inɛ lɑɑlɔ ŋɑ. Nɔ í jɔ̀ ijĩ wɑ rɔɑ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ce idɔɔbiɛ hee do bi inɛ ŋɑ iyi ɑ kù wɑɑ coo fei.
46 Bii inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ bi ŋɛ ɑŋɑ ɑkɑ̃i iŋɛ mɔ ì bi ŋɑ, to, ribɑ yoomɑi ɑɑ bɑ ŋɑ. Bɑɑ woo ɡbɑ fiɑi lɛmpoo ŋɑ mɔ ɑ̀ yɑ ce dimiɛ.
47 Bii kpɑɑsi nŋɛ ŋɑ ɑŋɑ ɑkɑ̃i ì yɑ ce fɔɔ ŋɑ, to, iŋɛ mɔ yooi ì tiɑ ŋɑ. Bɑɑ hɑi dɑsi Ilɑɑɔ̃ nɑɑnɛ ŋɑ mɔ ɑ̀ yɑ ce bɛɛbɛ.
48 Nɑ nŋu, i jɔ̀ jiidɑ nŋɛ ku kɔ̃ bɛi ti Ilɑɑɔ̃ Bɑɑ nŋɛ iyi í wɑ lele í kɔ̃.