13
Sácú Jesús quia̱hva sa̱há in da̱ sátá tata
(Mr. 4:1-9; Lc. 8:4-8)
Sa̱ mé qui̱vi̱ já na̱queta Jesús vehe cán já na̱sa̱ha̱n na̱saco̱o a yati yuhú tañu̱hú cán. Ta sa̱há ña̱ na̱taca cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi nu̱ á sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ndaa mé á ja̱tá in barco loho ta na̱saco̱o a ja̱tá do̱ cán nani ndúu ña̱yivi ñu̱tí yuhú tañu̱hú cán. A̱nda̱ já na̱casáhá jána̱ha̱ cua̱há ña̱ha nu̱ ná ta na̱sacu a quia̱hva nu̱ ná já na̱cachi a já xi̱hi̱n ná:
—In da̱ sátá tata na̱quee da cua̱ha̱n da̱ cata da ña̱. Ta tá sátá da̱ ña̱ cua̱ha̱n da̱ já na̱cu̱yu java ña̱ íchi̱ ta cán na̱xi̱nu̱ laa ta na̱saxí rí ña̱. Ta java ña̱ na̱cu̱yu a tañu yu̱u̱ nu̱ú co̱ó cua̱ha̱ ñúhu̱. Ta cama chá na̱ndu̱ta̱ mé tata jáchi̱ co̱ cúná ñúhu̱ nu̱ú na̱cu̱yu a. Joo tá na̱queta ca̱ndii já na̱jáhi̱chi̱ ñahá sa̱há ña̱ co̱ó cua̱ha̱ yóho̱ a̱ chí na̱ndihi sa̱há. Ta java tata na̱cu̱yu tañu tohíñú ta tá na̱sahnu tohíñú cán já na̱nditáha̱ ndihi a na̱caja tohíñú. Ta java tata na̱cu̱yu a nu̱ ñuhú va̱ha ta já na̱sa̱ha̱n cua̱há ña̱ha ña̱ jáquee na nu̱ á. Java ña̱ na̱sa̱ha̱n in ciento a̱ nu̱ú in in tata ta java ña̱ na̱sa̱ha̱n u̱ni̱ jícó u̱xu̱ a̱ ta java ña̱ na̱sa̱ha̱n o̱co̱ u̱xu̱ a̱ nu̱ú in in tata. Na̱ íin jo̱ho, ná cuni jo̱ho na —na̱cachi Jesús.
Ndícani Jesús ndá sa̱ha̱ quéa̱ na̱sacu a quia̱hva nu̱ ná
(Mr. 4:10-12; Lc. 8:9-10)
10 Na̱ xíca tuun xi̱hín Jesús cán na̱cayati na nu̱ á já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún na̱ mé á ndá cuéntá quéa̱ jána̱ha̱ mé á xi̱hín quia̱hva cuití va nu̱ú ña̱yivi. 11 A̱nda̱ já na̱cachi Jesús já xi̱hi̱n ná:
—Ña̱ co̱ó na̱canda̱a̱ ini ndó jihna ña̱ cán cánda̱a̱ ini ndó viti jáchi̱ na̱suná Ndióxi̱ xíní túni̱ ndo̱ cánda̱a̱ ini ndó ndá quia̱hva cacomí mé á cuéntá sa̱há ña̱yivi. Joo na̱ a̱ ñáha cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱ha̱, na̱ cán cúú na̱ sácú u̱ quia̱hva nu̱u̱. 12 Jáchi̱ ndá na̱ sa̱ íin ña̱ha nu̱u̱, ñe̱he̱ táhvi̱ na̱ coo chága̱ ña̱ha nu̱ ná. Joo na̱ co̱ á ña̱ha nu̱u̱, ja̱nda̱ ña̱ chá íin nu̱ ná ndindaa. 13 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cáha̱n i̱ xi̱hín ndinuhu quia̱hva xi̱hi̱n mé ndó jáchi̱ va̱tí sánde̱hé na̱ joo cúú ná tátu̱hun na̱ co̱ tívi nu̱u̱. Ta va̱tí xíni̱ jo̱ho na joo cúú ná tátu̱hun na̱ jóho̱ jáchi̱ co̱ cánda̱a̱ ini na ña̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ná. 14 Ta xi̱hín ña̱ yóho xínu̱ co̱o nu̱ú tu̱hun na̱cachi profeta Isaías sa̱nahá ndiva̱ha tá na̱cachi da já:
Va̱tí xíni̱ jo̱ho na joo cúú ná tátu̱hun na̱ jóho̱ jáchi̱ co̱ cánda̱a̱ ini na ña̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ná.
Ta va̱tí sánde̱hé na̱ joo cúú ná tátu̱hun na̱ co̱ tívi nu̱u̱.
15 Jáchi̱ na̱ndaji xíní túni̱ tócó ndihi ña̱yivi ñuu yóho.
Ta ndájí tuun jo̱ho na ta ndájí tuun nduchú núú na̱.
Ña̱ cán quéa̱ a̱ cu̱ú cuni jo̱ho na,
ta ni a̱ cu̱ú cande̱hé na̱,
ta ni a̱ cu̱ú canda̱a̱ ini na ña̱ xíni̱ jo̱ho na.
Ta xi̱hín ña̱ yóho co̱ ndícó co̱o na nu̱ú i̱ ña̱ ná ndaja va̱ha i̱ na̱, na̱ca̱hyí Isaías sa̱nahá.
16 ʼJoo ta̱hví na̱cuu ndó jáchi̱ cánda̱a̱ ini ndó ña̱ sánde̱hé ndó xi̱hín ña̱ xíni̱ jo̱ho ndó. 17 Mé a̱ nda̱a̱ ná ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱ ña̱ cua̱há ndiva̱ha na̱ profeta xi̱hín cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi va̱ha na̱xi̱ca̱ ini na cuni na ña̱ xíní ndó yóho viti joo co̱ó na̱xini na ña̱ ta na̱xi̱ca̱ ini na cuni jo̱ho na ña̱ xíni̱ jo̱ho ndó yóho joo co̱ó na̱xini jo̱ho na ña̱.
Ndícani Jesús ña̱ cúni̱ cachi quia̱hva na̱sacu a nu̱ ná
(Mr. 4:13-20; Lc. 8:11-15)
18 ʼCuni jo̱ho ndó ña̱ cúni̱ cachi quia̱hva na̱sacu u̱ sa̱há da̱ sátá tata cán. 19 Ña̱yivi, na̱ xíni̱ jo̱ho tu̱hun va̱ha sa̱há ña̱ sa̱ na̱cayati qui̱ví cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi joo co̱ cánda̱a̱ ini na ña̱, na̱ cán cúú ná tátu̱hun tata ña̱ na̱cu̱yu íchi̱ cán. Jáchi̱ xínu̱ tiñáhá sa̱cua̱ha̱ ta tává ri̱ tu̱hun Ndióxi̱ cán ínima̱ ná. 20 Ta tata ña̱ na̱cu̱yu tañu yu̱u̱ cán náha̱ ndá quia̱hva íin ña̱yivi, na̱ cáji̱i̱ ndiva̱ha ini ndíquehe tu̱hun Ndióxi̱. 21 Joo sa̱há ña̱ co̱ ñéhe̱ íní yóho̱ a̱ cu̱hu̱n cúná a̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ chá tiempo cuití va cándúsa na tu̱hun Ndióxi̱. Jáchi̱ tá cásáhá ndóho ini na sa̱há tu̱hun Ndióxi̱ chí jándacoo va na ña̱. 22 Ta tata ña̱ na̱cu̱yu tañu tohíñú cán náha̱ ndá quia̱hva íin ña̱yivi, na̱ xíni̱ jo̱ho tu̱hun Ndióxi̱ joo co̱ jándacoo na íchi̱ na̱xi̱ca na jihna. Ta cásáhá ndícani ini na sa̱há ña̱ha ñuyíví yóho ta cásáhá na̱ cátóó na̱ canduu cua̱há ña̱ha cuícá nu̱ ná ta cásáhá ndícají ini na caja na ña̱ núu. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cúú á tátu̱hun tata ña̱ co̱ cána ña̱ha jáquee na nu̱u̱ jáchi̱ co̱ó na̱sahnu na xi̱hín tu̱hun Ndióxi̱. 23 Joo tata ña̱ na̱cu̱yu nu̱ú ñuhú va̱ha cán náha̱ ndá quia̱hva íin ña̱yivi, na̱ xíni̱ jo̱ho tu̱hun Ndióxi̱ ta cánda̱a̱ ini na ña̱ ta cája na ña̱ cáji̱i̱ ini Ndióxi̱ xi̱hi̱n. Java na cúú ná tátu̱hun yu̱cu̱ trigo ña̱ na̱sa̱ha̱n in ciento a̱ nu̱ú in in tata. Ta java na cúú ná tátu̱hun tata ña̱ na̱sa̱ha̱n u̱ni̱ jico u̱xu̱ a̱ nu̱ú in in tata. Ta java na cúú ná tátu̱hun tata ña̱ na̱sa̱ha̱n o̱co̱ u̱xu̱ a̱ nu̱ú in in a —na̱cachi Jesús xi̱hi̱n ná.
Sácú Jesús quia̱hva sa̱há yu̱cu̱ quini nána tañu trigo
24 A̱nda̱ já na̱sacu Jesús inga quia̱hva nu̱ú ña̱yivi ndúu cán já na̱cachi a já xi̱hi̱n ná:
—Tá ná casáhá cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi já cacuu a tátu̱hun tá na̱xutu in da̱ta̱a trigo ña̱ va̱ha nu̱ ñúhu̱ dá. 25 Joo tá sa̱ ndúu ndihi na quíji̱ na̱ já na̱xi̱nu̱ co̱o in da̱ co̱ cúní táhan xi̱hi̱n dá ta na̱chihin da tata yu̱cu̱ quini tañu trigo cán já na̱quee da cua̱ha̱n da̱. 26 Ta tá na̱sahnu trigo cán ta na̱casáhá cána yóco̱ a̱ já na̱ndu̱ta̱ ri yu̱cu̱ quini cán. 27 A̱nda̱ já na̱sa̱ha̱n na̱ cája chúun cán cáha̱n na̱ xi̱hín xitoho na já na̱cachi na já: “Cande̱hé ndo̱. Tata va̱ha quéa̱ na̱chihin ndó nu̱ ñúhu̱ ndo̱ joo co̱ cánda̱a̱ ini nde̱ ndáchí na̱quixi yu̱cu̱ quini na̱nana xi̱hi̱n á yóho”, na̱cachi na̱ cán xi̱hín xitoho na. 28 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe da̱ cán tu̱hun nu̱ ná já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: “Ndá da̱ co̱ cúní ye̱he̱, da̱ cán cúú da̱ na̱caja ña̱ yóho”, na̱cachi da. A̱nda̱ já na̱cachi na̱ cája chúun nu̱ dá cán já xi̱hi̱n dá: “Á co̱ cúni̱ ndó ña̱ ná qui̱hvi nde̱ tuhun ndihi nde̱ yu̱cu̱ quini cáa tañu trigo”, na̱cachi na xi̱hi̱n dá. 29 A̱nda̱ já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: “Ná coo mé á jáchi̱ tia̱hva náá nani túhun ndó yu̱cu̱ quini ja̱n cuu tuhun ndó yu̱cu̱ trigo xi̱hi̱n á. 30 Va̱ha chá ná quia̱hva í ña̱ma̱ni̱ cuahnu a xi̱hi̱n trigo ja̱nda̱ quia̱hva ná ndindaa tiempo jáqueé trigo. Ta tá sa̱ jáqueé já cahnda i̱ chuun nu̱ú na̱ jáquee ña̱ ná tavá xóo na yu̱cu̱ quini jihna ñúhú ta ná cató na̱ ña̱ tá nuhni tá nuhni ña̱ ná chica̱a̱n ñúhu̱ ná ña̱. Ta a̱nda̱ jáví ná játaca na trigo taán va̱ha na ini yáca̱ ña̱ha i̱”, na̱cachi da —cáchí Jesús sácú a̱ quia̱hva nu̱ ná.
Sácú Jesús inga quia̱hva sa̱ha̱ ndíqui̱ mostaza
(Mr. 4:30-32; Lc. 13:18-19)
31 Ta na̱sacu Jesús inga quia̱hva nu̱ ná já na̱cachi a já xi̱hi̱n ná:
—Tá ná xi̱nu̱ co̱o qui̱ví cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi já cúú á tátu̱hun in ndíqui̱ mostaza ña̱ chíhin in da̱ta̱a nu̱ ñúhu̱ da̱. 32 Cúú á ndíqui̱ loho chága̱ nu̱ tócó ndihi ndíqui̱ válí íin ñuyíví. Joo sáhnu a ja̱nda̱ quia̱hva ndúu a in yíto̱, dó cáhnu nu̱ ndíhi yíto̱ nu̱ xínu̱ co̱o laa cáva̱ha rí cho̱ho̱ ri̱ nu̱ ndáha̱ do̱ —cáchí Jesús.
Sácú Jesús quia̱hva sa̱há yusá na̱xa̱a̱
(Lc. 13:20-21)
33 Ta na̱sacu Jesús inga quia̱hva nu̱ ná já na̱cachi a já xi̱hi̱n ná:
—Tá ná cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi já cacuu a tátu̱hun tá cává táhan in ñáñáha̱ u̱ni̱ táhndá náhnu harina xi̱hín loho yusá na̱xa̱a̱ ña̱ ná jánañu a tócó ndihi mé yúsa̱ cán —na̱cachi Jesús.
Sácú Jesús quia̱hva cuití va nu̱ú ña̱yivi
(Mr. 4:33-34)
34 Xi̱hín ndinuhu quia̱hva cuití na̱jána̱ha̱ Jesús tócó ndihi ña̱ yóho nu̱ú ña̱yivi. 35 Já na̱caja Jesús ña̱ ná xi̱nu̱ co̱o nu̱ú ña̱ na̱cachi in da̱ profeta sa̱nahá tá na̱cachi da já:
Xi̱hín ndinuhu quia̱hva cuití va ca̱ha̱n i̱ xi̱hín ña̱yivi,
ta ca̱ha̱n i̱ sa̱há ña̱ha na̱sahi̱in je̱hé nu̱ ná ja̱nda̱ mé sa̱ha̱ tá cáma̱ní ca̱va̱ sáhá sa̱há ñuyíví —cáchí tu̱hun Ndióxi̱.
Ndícani Jesús ña̱ cúni̱ cachi quia̱hva na̱sacu a sa̱há yu̱cu̱ quini na̱nana tañu trigo cán
36 Tá na̱ndihi na̱ndinda̱yí Jesús ña̱yivi cua̱ha̱ ndúu cán já na̱qui̱hvi a ini vehe. A̱nda̱ já na̱cativi na̱ xíca tuun xi̱hín a̱ cán nu̱ á já na̱cachi na já xi̱hi̱n á:
—Ná ndicani ndó nu̱ú nde̱ ndía̱ cúni̱ cachi quia̱hva na̱sacu ndó sa̱há yu̱cu̱ quini na̱nana tañu trigo cán —na̱cachi na.
37 A̱nda̱ já na̱cachi Jesús já xi̱hi̱n ná:
—Da̱ xútu tata va̱ha cúú ye̱he̱, da̱ na̱chindahá Ndióxi̱ nduu ña̱yivi. 38 Ta ñúhu̱ nu̱ xútu u̱ tata cúú á ña̱yivi ñuyíví. Ta tata va̱ha cán cúú á yuhú nu̱ú na̱ cómí Ndióxi̱ cuéntá sa̱ha̱. Ta yu̱cu̱ quini cán cúú á yuhú nu̱ú ña̱yivi quini, na̱ cúú cuéntá rí quini. 39 Ta da̱ co̱ cúní táhan xi̱hín i̱ na̱sa̱ha̱n da̱ na̱xutu da yu̱cu̱ quini nu̱ ñúhu̱ cán ta cúú dá yuhú nu̱ú tiñáhá sa̱cua̱ha̱. Ta tiempo jáquee na̱ cán cúú á tá ná xi̱nu̱ co̱o qui̱ví caja vií Ndióxi̱ sa̱há ña̱yivi ndúu ñuyíví. Ta na̱ xíca jáquee cán cúú ná táto̱ Ndióxi̱. 40 Ta tá quia̱hva na̱caja na̱ cán xi̱hín yu̱cu̱ quini tá na̱játaca na ña̱ ta na̱chica̱a̱n ñúhu̱ na̱ ña̱ quia̱hva já ya̱ha ri xi̱hín ña̱yivi ñuyíví yóho tá ná tandaa qui̱ví ndihi sa̱há ñuyíví. 41 Ta ye̱he̱, da̱ na̱chindahá Ndióxi̱ nduu ña̱yivi chindahá i̱ táto̱ mí i̱ ña̱ ná cahnda java táhan na na̱ cómí i̱ cuéntá sa̱ha̱ xi̱hín na̱ co̱ cúú cuéntá mí i̱. Jáchi̱ na̱ cán jáca̱ha̱n na̱ inga na caja na cua̱chi xi̱hín java ga̱ na̱ cája ña̱ núu. 42 Ta jáque̱ta nuu i̱ na̱ ini indayá ta cán cuacu na a̱nda̱ quia̱hva chicáhñá nu̱hu̱ na̱ jáchi̱ ndóho ndiva̱ha ini na. 43 Ta a̱nda̱ já na̱ cája ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ ndiyi̱hvi̱ ndaa na tá quia̱hva yéhe̱ ca̱ndii nu̱ú cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱ha̱ ná, mé á cúú á tátá na̱. Ndá na̱ íin jo̱ho, ná cuni jo̱ho na.
Sácú Jesús quia̱hva sa̱há sa̱tó jiu̱hún ndáca̱a̱n je̱hé
44 ʼTá ná cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi cacuu a tátu̱hun ña̱ yáha xi̱hín in da̱ta̱a tá ndíñe̱he̱ dá in sa̱tó jiu̱hún ña̱ ndáca̱a̱n je̱hé in ñundáhyi̱. Ta tá na̱ndihi já chíja̱hvi tucu da ña̱ xi̱hi̱n ñúhu̱. Ta já cávatá ndiva̱ha da cu̱hu̱n da̱ ji̱có da̱ tócó ndihi ña̱ cómí da̱ ña̱ ná cueen da ñundáhyi̱ nu̱ú na̱ndu̱xu̱ mé sa̱tó jiu̱hún cán.
Sácú Jesús quia̱hva sa̱há in jíqui̱ sándacu na ña̱ yahvi ndiva̱ha
45 ʼTá ná cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi cacuu a tátu̱hun tá xíca nuu in da̱ cája nda̱hvi̱ ndúcú da̱ jíqui̱ sándacu na ña̱ ya̱hvi ndiva̱ha. 46 Ta tá ndítahan da in jíqui̱ ya̱hvi ndiva̱ha já cua̱ha̱n da̱ ji̱có da̱ ndihi ña̱ha cómí da̱ ña̱ ná cueen da jíqui̱ ya̱hvi ndiva̱ha cán.
Sácú Jesús quia̱hva sa̱há in ñúnu̱ tává ti̱yacá
47 ʼTa tá ná cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi cacuu a tátu̱hun in ñúnu̱ jácana na nu̱ú tañu̱hú ta já tíin na tá nu̱ú ti̱yacá. 48 Ta tá sa̱ na̱chutú ñúnu̱ cán já tává na̱ ti̱yacá cán yuhú tañu̱hú ta cán sáco̱o na ndácahnda java na ri̱. Ta rí va̱ha cán táán va̱ha na ini to̱yi̱cá na̱ joo rí núu cán xíta̱ ri̱ cája na. 49 Quia̱hva já ya̱ha ri xi̱hín ña̱yivi tá ná ndihi sa̱há ñuyíví. Jáchi̱ queta táto̱ Ndióxi̱ ndacahnda java na̱ va̱ha tañu na̱ quini. 50 Ta ña̱yivi quini cán chica̱a̱n na̱ ini indayá ta cán cuacu na ja̱nda̱ quia̱hva chicáhñá nu̱hu̱ na̱ jáchi̱ ndóho ndiva̱ha ini na —cáchí Jesús.
Tá jána̱ha̱ Jesús sa̱há ña̱ sa̱á xi̱hín ña̱ yatá
51 Tá na̱ndihi já na̱nda̱ca̱ tu̱hún Jesús na̱ já na̱cachi a já:
—Á cánda̱a̱ ini ndó tócó ndihi ña̱ cáha̱n i̱ yóho —cáchí a̱.
—A̱ja̱n, cánda̱a̱ ini nde̱ ña̱ —na̱cachi na̱ cán xi̱hi̱n á.
52 A̱nda̱ já na̱cachi Jesús já xi̱hi̱n ná:
—Tá jácuaha in da̱ jána̱ha̱ ley Moisés sa̱há ndaja ndiquia̱hva da mé dá ndáha̱ Ndióxi̱ cacomí a̱ cuéntá sa̱ha̱ dá já cúú dá tátu̱hun in da̱ta̱a, da̱ íin ña̱ha ini vehe. Ta xíni̱ va̱ha da tavá da̱ ña̱ha da á cúú á ña̱ sa̱á á ña̱ yatá —cáchí a̱.
Tá cua̱ha̱n Jesús ñuu Nazaret
(Mr. 6:1-6; Lc. 4:16-30)
53 Tá na̱ndihi na̱jána̱ha̱ Jesús xi̱hín quia̱hva yóho já na̱quee a cuanúhu̱ a̱. 54 Tá na̱xi̱nu̱ a̱ ñuu mé á já na̱casáhá jána̱ha̱ ini veñu̱hu cán. Ta ja̱ndá joho cátóntó ña̱yivi ñuu cán já cáchí na̱ já:
—Ta ndájá na̱catia̱hva na̱há ri da̱ yóho ña̱ xíni̱ da̱. Ta ndaja cája da ña̱ha xitúhún yóho. 55 Á a̱ ju̱ú da̱ yóho cúú ja̱hyi da̱ cája chúun xi̱hi̱n yíto̱. Á a̱ ju̱ú náná da̱ yóho cúú María. Ta ñani da cúú Jacobo xi̱hín José xi̱hín Simón xi̱hín Judas viti. 56 Ta sa̱ mé ñuu yóho ndúu ri quia̱hva da ja̱n. Ndájá na̱catia̱hva na̱há da̱ ña̱ jána̱ha̱ da̱ nu̱ yo̱, dá já —na̱cachi xi̱hi̱n táhan na̱ cán.
57 Ta chí co̱ó na̱xeen na candúsa ñahá na̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱cachi a já xi̱hi̱n ná:
—Va̱tí tócó ndihi ña̱yivi cája cáhnu na in profeta joo na̱ vehe da xi̱hín na̱ ñuu da co̱ cándúsa na da̱ —cáchí Jesús.
58 Ta co̱ó na̱caja cua̱há Jesús ña̱ xitúhún ñuu cán jáchi̱ co̱ó na̱candúsa toho ña̱yivi cán mé á.