12
U jiribtajoo' u semilla harina* u yaj cambal a Jesus tu q'uinil a jedele.
Pues te'i. Ma' top uchi u yadü' abe'e, ti tan u manül a Jesus ich col tu q'uinil a jedele. Wi'ijoo' u yaj cambal. Cajoo' u jiribte tz'etz'eec u semilla harinaja. Cajoo' u jante.* Le'ecoo' a fariseo u c'aba'oo' u na'ata, u yilajoo' c'u' a tanoo' u betiqui. —Iloo' a waj cambal,— cu t'anoo' ti'i a Jesusu. —Tanoo' u betic c'u' a ma' qui' u betabül tu q'uinil a jedele,— cu t'anoo' ti'i. —¿C'u' ca'a tane'ex a wadic abe'e? A xocaje'ex c'u' u betaj aj quimen rey David u yet'ocoo' u yetmanül le'ec ti wi'ijoo'o,— cu t'an a Jesus ti'ijoo' ti uchi u nuuc.* —Oqui aj David ichil u yotoch a Dioso,— cu t'an a Jesusu. —U molaj a waj harina a tz'abi ti'i a Dioso. U tz'aj ti'ijoo' u yetmanül. U laj jantajoo' a waj harinaja. Ma' qui' tu c'axül ti'i a ley ca' jantabüc a waj harina abe' u men ala'aji, ma'ax u menoo' u yetmanül. Jadi' tz'aja'an ti'i u yaj mansaj t'an a cristiano ti'i a Dios ca' u jante a waj harina abe'e. Le'ec aj David abe'e, ma' u yaj mansaj t'an a cristiano ti'i a Diosi,— cu t'an a Jesusu.* —Uxtun u yaj mansaj t'an a cristiano ti'i a Dioso. Walacoo' u meyaj tu q'uinil a jedele. Ma' tanoo' u tz'ocsic u yanil u q'uinil a jedel ichil u yotoch a Dios ti baalo'o. Ma' ilic tanoo' u cüxtic u sip'il ti baalo'o. A xocaje'ex abe' ichil a ley u tz'iibtaj aj Moisese,— cu t'an a Jesus ti'ijoo' a fariseo u c'aba'oo' u na'ata.* —Tan in wadic te'ex. Que'en a mas nooch u yanil tuwich u yotoch a Dios ta yaame'ex wa'ye'e,— cu t'an a Jesusu.* —“Mas qui' tin wich a ch'a'ique'ex u yotzilil a mac tuwich a tz'eeque'ex ten a sij-oolo,” cu t'an a Dioso. Wa cuchi a weeltaje'ex u nu'cul a t'an abe' u yadaj a Dioso, ma' cuchi a wadaje'ex ti u cüxtajoo' u sip'il in waj cambal le'ec ti ma' yanoo' u sip'ili,— cu t'an a Jesus ti'ijoo' a fariseo u c'aba'oo' u na'ata.* —U paatal in wadic ti yan a mas nooch u yanil tuwich u yotoch Dios wa'ye'e, u men le'ec inen a yanajeen ti cristianojili, yan in yanil ti tücaa' ca'ax tu q'uinil jedel,— cu t'an a Jesusu.*
Ch'ani a winic a mooch' u c'ü'.
Pues te'i. Le'ec ti jobi u tzicbal ich col a Jesusu, bini ichil a naj tuba walacoo' u much'tal u c'ajes a Dioso.* 10 Yan te'i jun tuul a winic a mooch' u c'ü'. —¿Qui' wa tu c'axül ti'i a ley ca' ch'anesabüc a mac tu q'uinil a jedele?— cu t'anoo' ti'i a Jesusu. Chen u c'aatajoo' ti'i wa qui' u men u c'atoo' u cüxte u sip'il a Jesus ti'i ca' u tzoloo'.* 11 —Uchac yan jun tuul a winic ta yaame'ex a yan jun tuul u carnero. Wa cuchi ca' c'axüc u carnero§ ich ch'e'en tu q'uinil a jedele, ¿ma' wa jede'ec u müchic y u joc'siqui?— cu t'an a Jesus ti'ijoo'o.* 12 —Mas yan u c'abeetil a winic tuwich a carnerojo*, mentücü, qui' tu c'axül ti'i a ley u betabül a qui' tu q'uinil a jedele,— cu t'an a Jesusu. 13 —Sützü a c'ü',— cu t'an a Jesus ti'i a winiqui. U sützaj u c'ü'. Ch'ani. Quetaji etel ulaac' u c'ü'.
14 Pues te'i. Joc'oo' a fariseo u c'aba'oo' u na'ata. Much'lajoo' tu bajil u tucloo' biqui ca' u müchoo' y u quimsoo' a Jesusu.*
Le'ec ada' a t'an a uchi aalbüc yoc'ol a Jesusu.
15 Pues te'i. Le'ec a Jesusu, u yeel c'u' a tanoo' u tucliqui, mentücü, joq'ui te'i. Bini. Yaaboo' a cristiano a tücünacoo' tu pach a Jesusu. U laj ch'anesajoo' boon a c'oja'an a yan tu yaamoo'o.* 16 —Ma' a beele'ex a wadü' maquen ti'ijoo' a cristianojo,— cu t'an a Jesus ti'ijoo' a que'enoo' tu pacha. 17 Baalo' ti jajaji u t'an aj Isaiasa, le'ec jun tuul u yadaj u t'an a Dios uchi.* 18 Baala' u yadaj ala'aji:
—“Ile'ex in waj meyaj le'ec mac in yeetaj. Yaj in wu'yi ala'aji. Top qui' in wool etel,” cu t'an a Dioso. “Bel in quin tz'aa' in Püsüc'al etel ala'aji. Bel u cu yadü' a toj na'at ti'ijoo' a ma' u yeelenoo',” cu t'an a Dioso.* 19 “Ma' tu p'ujsic a mac etel t'an. Ma'ax u yawat ti chich. Ma'ax mac jede'ec u yubic u chichich t'an ti calle,” cu t'an a Dioso. 20 “Ma' tu ma'ma'alcuntic a ma' yan u muc' jabix u yoc nül a yajcunbiji,” cu t'an a Dios yoc'ol u ch'a'bül u yotzilil a mac u men a Cristojo. “Ma'ax tu coch jobsic a chen tz'etz'eec u chichil u yool jabix u mechajil lampara a watac u tupul,” cu t'an a Dioso. “Ma' tu jobsic abe' asto u tz'eec ca' uchuc u ganar a toj yoc'ol a c'asa,” cu t'an a Dioso.* 21 “Etel ala'aji, yantal u ca'a u noj-ool a ma' Israele,” cu t'an a Dioso,—
cu t'an aj Isaias biq'uin ado'o.
Tanoo' u yadic ti yan a quisin tu yool a Jesusu.
22 Pues te'i. C'ochesabi etel Jesus jun tuul a winic a ch'oop, y bes, y yan a c'ac'asba'al tu yoolo. U ch'anesaj a winiqui. Patal tun ti t'an y ti cha'an.* 23 Tulacaloo' a cristianojo, sa'too' u yool. —¿Ma' wa le'ec ala'i u yaj Sa'alil a cristianojo, le'ec u mam aj quimen rey David a tan u paac'bülü?— cu t'anoo' tu bajil.* 24 U'yajbi c'u' a tanoo' u yadic a cristiano abe' u men a fariseo u c'aba'oo' u na'ata. —Ichil u yool a winic ada' que'en a quisini, le'ec u noochiloo' a c'ac'asba'ala, mentücü, patal u joq'ues a c'ac'asba'al tu yool a maca,— cu t'anoo' a fariseo yoc'ol a Jesusu.*
25 Pues te'i. Le'ec a Jesusu, u yeel c'u' a tanoo' u tucliqui. —Le'ec ti tz'iicoo' a cristiano tu bajiloo' tu cuenta jun tuul a reye, jobol u ca'a u cuenta a rey abe'e. Baalo' ilic etel a caj wa etel a naja. Wa tz'iicoo' a cristiano tu bajiloo' te'iji, p'aatül u ca'a ti weca'anoo',— cu t'an a Jesusu.* 26 —Wa cuchi le'ec ilic a quisin a tan u joc'sicoo' a c'ac'asba'ala, ma' qui'oo' tu bajil. Wa cuchi ca' u betoo' ti baalo'o, jobol u ca'a u cuenta a quisini,— cu t'an a Jesusu. 27 —¿Wa cuchi jaj ti tan in joc'sic a c'ac'asba'al etel u muc' a quisini, uxtun a wet'oque'ex? ¿Etel ilic wa u muc' a quisini, tanoo' u joc'sic a c'ac'asba'ala? Le'ec ilic ala'oo'o, beloo' u cu yee' ti ma' toj a t'ane'ex,— cu t'an a Jesus ti'ijoo' a fariseo u c'aba'oo' u na'ata. 28 —C'u' betiqui, wa jaj ti tan in joc'sic a c'ac'asba'al etel u muc' u Püsüc'al a Dioso, jaj ilic ti c'ochi u q'uinil u tücaa'bül a mac u men a Dioso,— cu t'an a Jesusu.* 29 —Ma' yan biqui u yocol a mac ichil u yotoch a mac a yaab u muc' ti'i u toco' c'u' a yan ti'i chen ti baalo'. Payanbej yan u c'üxic a yaab u muc'u. Pachili, jede'ec u paatal u yocol ichil u yotoch u toco' c'u' a yan ti'iji,— cu t'an a Jesus yoc'ol ti tan u joc'sic a mac yalam u muc' a quisini.* 30 —Le'ec mac a ma' que'en u yool tin pacha, tz'iic ten. Le'ec mac a ma' tan u yaantiquene, tan u c'ütic u wich in meyaj, 31 mentücü, tan in wadic te'ex ti sabeensil c'u' a tane'ex a betiqui, le'ec ca' a wade'ex ti yan a quisin tin wool. Tulacal a sip'il y a maclant'an a tanoo' u betic a cristianojo, jede'ec u sa'tesabül ti'ijoo'o. C'u' betiqui, ca' u maclant'antoo' u Püsüc'al a Dioso, ma' yan q'uin u sa'tesabül ti'ijoo',— cu t'an a Jesusu.* 32 —Inene, yanajeen ti cristianojil. Mac ca' u yadü' a c'as tin woc'olo, jede'ec u sa'tesabül ti'iji. C'u' betiqui, ca' u yadü' a c'as yoc'ol u Püsüc'al a Dioso, ma' tu sa'tesabül ti'i ma'ax wa'ye' yoc'olcab, ma'ax ti'i a yoc'olcab a tumulbene,— cu t'an a Jesusu.*
Eeltzil a che' etel u wichi.
33 —Pues te'i. Le'ec a che' a quich'pana, quich'pan ilic u wich. Le'ec a che' a ma' qui'i, ma' ilic quich'pan u wich. Etel u wich a che'e, chica'an biqui'il u yoc,— cu t'an a Jesusu.* 34 —Inche'exe, top c'ase'ex jabixe'ex u yal a cana. ¿Biqui ca' paataque'ex a wadü' a qui'i, ti top c'ase'ex a na'at? Jabix ilic u na'at a maca, baalo' ilic u t'an,— cu t'an a Jesus ti'ijoo' a fariseo u c'aba'oo' u na'ata.* 35 —Le'ec a winic a qui'i, walac u yadic a qui' u men qui' u na'at. Le'ec a winic a c'asa, walac u yadic a c'as u men c'as u na'at,— cu t'an a Jesusu. 36 —Tan in wadic te'ex. Le'ec ca' c'ochoc u q'uinil u tz'abül a sip'ili, jujun tuul a cristianojo, beloo' u cu yadü' c'u' ca'a u yadajoo' tulacal a jujun cuul a t'an a ma'ax c'u' aj beele,— cu t'an a Jesusu.* 37 —Yoc'lal a t'ane'exe, bele'ex a ca'a c'ümbül. Yoc'lal ilic a t'ane'exe, bele'ex a ca'a pulbul,— cu t'an a Jesusu.
C'aatbi ti'i a Jesus ca' u bete' a milagrojo.
38 Pues te'i. Que'en ilic etel a Jesus u yaj ca'ansajil u ley aj Moises u yet'ocoo' a fariseo u c'aba'oo' u na'ata. —Maestro,— cu t'anoo' ti'i a Jesusu. —Ti c'ati cuchi ti wila' a betic c'u'ac ti'i ca' chiclac to'on a yanil,— cu t'anoo' ti'i.* 39 —Aleebe top c'asoo' a cristianojo. Ca'ax c'u'ac u betoo'. U p'ütajoo' u c'ajsic a Dios ti ca'an ti'i ca' u c'ajesoo' a ca'ax c'u'ac ti diosili. Le'ec a jabix ala'oo'o, walacoo' u c'aatic ca' betabüc c'u'ac ti'i ca' chiclac u yanil,— cu t'an a Jesusu. —Ma' tu ye'bel ti'ijoo' a milagro a jabix u c'atoo'o. Jadi' a jabix u betaj aj Jonasa, jadi' bel u ca'a ye'bel ti'ijoo'. Le'ec aj Jonas abe'e, u yadaj u t'an a Dios uchi,— cu t'an a Jesusu.* 40 —Jabix ilic ti culaji aj Jonas ox p'e q'uin ox p'e ac'ü' ichil u nüc' a noxi' cüyü, baalo' ilic bel in ca'a ti cuntal ox p'e q'uin ox p'e ac'ü' ichil a lu'umu. Inene, yanajeen ti cristianojil,— cu t'an a Jesusu.* 41 —Le'ec ca' c'ochoc u q'uinil u tz'abül a sip'ili, wa'taloo' u ca'a a cristiano ti'i ca' ilbicoo' u sip'il a jujun tuulu. Wa'taloo' ilic u ca'a a cristiano a cuxa'anoo' to aleebe tu yaamoo',— cu t'an a Jesusu. —Wa'taloo' ilic u ca'a a cristiano a taloo' ich caj Ninive u yadoo' u sip'il a cristiano a cuxa'anoo' to aleebe. le'ecoo' ich caj Ninive, u jelajoo' u tucul u men a c'u' a aalbi ti'ijoo' u men aj Jonasa. Ca'ax yan jun tuul wa'ye' ta yaame'ex a mas nooch u yanil tuwich aj Jonasa, ma' ta'ache'ex a tz'ocsic u t'an,— cu t'an a Jesusu.* 42 —Le'ec ca' c'ochoc u q'uinil u tz'abül a sip'ili, wa'tal ilic u ca'a ix reina a tali mas naach ti a sur uchi. Bel u cu yadoo' u sip'il a cristiano a cuxa'anoo' to aleebe. Ca'ax boon naach que'en u caal, bini ix reina abe' u yubi u patalil aj rey Salomon biq'uin ado'o. Ca'ax yan jun tuul wa'ye' ta yaame'ex a mas nooch u yanil tuwich aj Salomono, ma' ta'ache'ex a tz'ocsic u t'an,— cu t'an a Jesusu.*
Le'ec ada' biqui tu ca' usc'al a c'ac'asba'al ichil u yool a maca.
43 —Pues te'i. Le'ec ca' joc'oc a c'ac'asba'al ichil u yool a maca, walac u manül ichil a tiquin lu'um ti'i ca' u cüxte tuba u jedel. Le'ec ti ma' tan u cüxtic tuba u jedele,* 44 walac u yadic tu bajil: “Bel in ca'a ti ca' usc'al tin pach tin cuuchil tuba joq'ueen,” cu t'anac tu bajil,— cu t'an a Jesusu. —Le'ec ti c'ochi tuba yaax culajiji, ma'ax c'u' yan te'i. Chen qui' miisa'an. Qui' mola'an u cuuchil. Le'ec abe' u cuuchili, le'ec u püsüc'al a maca,— cu t'an a Jesusu. 45 —Le'ec ca' u yila' ti baalo'o, walac u beel u cüxte siete tuul ulaac' a c'ac'asba'al a mas c'as tuwich ala'aji. Tulacaloo' walacoo' u yocol te'i ti cuntal. Mas c'as ti p'aati a winic tuwich ti yaax culaji. Baalo' ti bel u ca'a ti uchul ti'ijoo' a c'ac'as cristiano a cuxa'anoo' to aleebe,— cu t'an a Jesusu.*
C'ochi u na' u yet'ocoo' u yitz'in etel a Jesusu.
46 Pues te'i. Tan to u t'an a Jesus eteloo' a cristiano ti c'ochi u na' u yet'ocoo' u yitz'in. Wa'lajoo' pach naj. U c'atoo' cuchi tzicbal etel a Jesusu.* 47 —Wa'anoo' ti que'en a na' u yet'ocoo' a witz'in pach naj. U c'atoo' cuchi tzicbal ta wetel,— cu t'an a jun tuul ti'i a Jesusu. 48 —Ta t'an incheche, ¿mac in na'? ¿Macoo' in witz'in?— cu t'an a Jesus ti'i a winic a uchi u tzolo. 49 U tich'ajoo' u yaj cambal tu c'ü'. —Jeda' in na'. Jada'oo' in witz'in,— cu t'an. 50 —Le'ec mac a walacoo' u betic jabix u c'ati in Tat ti ca'ana, le'ecoo' in witz'in, le'ecoo' in na',— cu t'an a Jesusu.*
* 12: trigo wa wheat 12:1 trigo wa wheat * 12:1 Dt 23:25; Mr 2:23; Lc 6:1 * 12:3 Ex 25:30; 1 S 21:6 * 12:4 Ex 25:30; Lv 24:5; Ex 29:32; Lv 8:31 * 12:5 Nm 28:9; Jn 7:22 * 12:6 2 Cr 6:18; Hag 2:7,9 * 12:7 Os 6:6 * 12:8 Dn 7:13 * 12:9 Mr 3:1 * 12:10 Lc 13:14; Lc 14:3 12:11 tümünyuc § 12:11 tümünyuc * 12:11 Ex 23:4; Dt 22:4 * 12:12 tümünyuc * 12:14 Mr 3:6; Lc 6:11; Jn 5:18; Jn 10:39; Jn 11:53 * 12:15 He 4:13; Sal 139:2; Mr 3:7 * 12:17 Nm 23:19; Is 49:5,6; Is 52:13 * 12:18 Is 42:1; Mt 3:16; Is 61:1; Mt 11:28 * 12:20 Is 40:11 * 12:22 Mt 9:32; Mr 3:11; Mr 9:17; Lc 11:14 * 12:23 Ro 9:5 * 12:24 Mr 3:22 * 12:25 Mt 9:4; Jn 2:25; Rev 2:23 * 12:28 Dn 2:44; Dn 7:14; Lc 1:33; Lc 11:20; Lc 17:20; He 12:28 * 12:29 Is 49:24 * 12:31 Mr 3:28; Lc 12:10; He 10:26; 1 Jn 5:16; Hch 7:51; He 6:4 * 12:32 Mt 11:19; Mt 13:55; Jn 7:12; 1 Ti 1:13 * 12:33 Mt 7:17; Lc 6:43 * 12:34 Mt 3:7; Mt 23:33; Lc 3:7; Jn 8:44; 1 Jn 3:10; Lc 6:45 * 12:36 Ec 12:14; Ef 5:4; Rev 20:12 * 12:38 Mt 16:1; Mr 8:11; Lc 11:16; Jn 2:18; 1 Co 1:22 * 12:39 Is 57:3; Mr 8:38; Jn 4:48 * 12:40 Jon 1:17 * 12:41 Lc 11:32; Jer 3:11; Ez 16:51; Jon 3:5; Is 9:6; Ro 9:5 12:42 south * 12:42 1 R 10:1; 2 Cr 9:1; Col 2:2,3 * 12:43 Lc 11:24; Job 1:7; 1 P 5:8 * 12:45 Is 66:3,4; He 6:4; He 10:26 * 12:46 Mr 3:31; Mr 6:3; Jn 2:12; Jn 7:3,5; 1 Co 9:5; Ga 1:19 * 12:50 Jn 15:14; Ga 5:6; Ga 6:15; Col 3:11; He 2:11