13
Saulo ena luvivila nugweta iana Banaba maega
1 ʼAbaga Anitioki ʼinaya ʼekalesia ana tovesimasimanayavo be ana toveʼitayavo adi wawayavo baʼe: Banaba ta Simioni (tauna igabea ʼWafi Kwaukwausina) ta Lusiasi (tauna Sailini ʼolotona), ta Maneni (tauna kini Elodi Anitifasi tamana ena fayafayaya), ta wese Saulo.
2 Taha tuta itafwatafwalolo ta ivevedede Yaubada weaqina ʼinega Niboana Gwalagwalana vonedi vonaya, “Nuanuagu Banaba be Saulo ona givegwaledi weaqigu, mana niʼau yavenuaʼivinidi egu fewa weaqina.”
3 Ta edi vedede be edi venoqi iluʼovoia, ʼinega nimadi iaʼuya magilafudi ʼidia ta ʼabiboda ivetunedi itauya.
Banaba be Saulo edi viaqa bwanabwana Saifilosi ʼinaya
4 Niboana Gwalagwalana niʼa luvetunedi ʼinega iwebui mwadeʼwaya ʼabaga Selusia ʼinaya. ʼInega taha waga igeluya ta itauya bwanabwana Saifilosi ʼinaya.
5 ʼInega iʼifoqe ʼabaga ana wawa Salamisi ʼinaya, ta omoʼe ʼinaya Yaubada ena vona ilugaihi dadanea me Diu edi vanue tafwaloloyavo ʼidia. Ta taha adi toiula ana wawa Ioni Maki maega iluvivila.
6 ʼInega bwanabwana nana ʼabaganavo qabudi iluvivilidi ana laba iʼifoqe ʼabaga Fafosi ʼinaya. ʼInega taha tobalavu ilobea, tauna Diu ʼolotona ana wawa Baieisu. Tauna tovesimasimana ʼeʼeuʼauʼavina.
7 Ta Baieisu nana Sagiu Faulosi maega itoatoa, tauna ʼabaga nana ana gavana, ta wese toalamani taha qiduana. ʼInega Sagiu Faulosi Banaba be Saulo gabedi imai, mana nuanuana Yaubada ena vona nanoqolia.
8 Ta tobalavu nana Baieisu (me Guliki bonadiega ana wawa Elaimasi) Banaba be Saulo awatayedi, mana ge nuanuana iana Sagiu Faulosi Ieisu navetumaqanea.
9 Ta Saulo, tauna wese igabea Faulo, Niboana Gwalagwalana niʼa luveagatunaʼia ʼinega tobalavu nana ʼita makimakia voneaya,
10 “Oʼa Seitani natuna, yani qabuna aqiaqidi uvevevoalanedi ta ugigiveluveifedi, nuanuau tomotau una uʼavedi ta ʼaqedi una lihia. ʼInega Kaiwabu ena nuanua tunutunuqidi oʼa ugigiviledi tauʼu eu nuanua ʼinega, ta ʼinega tomotau eu nuanua luveifana uveveʼitedi.
11 ʼInega baʼe ʼitaga Kaiwabu nimanega naluvematasabuhu ta matau nakwaya. Ta tufwana tuta kuena ʼinaya gebu au fata babaʼau una ʼitei.”
Ta Faulo ena vona luʼovoia ʼinega kavona umauma qiduana ʼifoqe ta Elaimasi matana velovelovanea, ta ʼegimuda nuanuana taha toga nimana nakafia ta navanugwetea.
12 Ta tutana gavana Sagiu Faulosi baʼe yani nana ʼitea ʼinega nuana voqana qiduana ta Faulo ena veʼita Kaiwabu weaqina noqolia ʼinega Ieisu vetumaqanea.
Faulo ma enavo itauya Anitioki diʼwe Fisidia ʼinaya
13 Faulo ma enavo Fafosi inogei ta wagega itauya ʼabaga Feliga ʼinaya diʼwe Famifila gamonaya. Ta omoʼe ʼinaya Ioni nogedi ta ʼevivi tauya Ielusalema ʼinaya.
14 Ta Faulo ma enavo Feliga inogea ta itauya diʼwe Fisidia ʼabaga Anitioki ʼinaya. ʼInega Sabatea me Diu edi vanue tafwalolo ʼinaya ilugu ta itoabui.
15 ʼInega Mosese ena luvine ʼinega ta wese tovesimasimana edi ʼwayavi ʼinega taha ʼoloto avoya. Avo gumwala e ʼabiboda tafwalolo ana tovanugwetayavo vona ivetunea Faulo ma enavo ʼidia ivonedia, “Emavo, ʼeguma taha vona ʼimiega ama givewaiwai weaqina, e ʼinega luaqiaqiea ona simana ʼifoqeyea ʼimaya.”
16 ʼInega Faulo tovolo ta nimana silagaia ta vonedi vonaya,
“Taigwavo me Isileli ta wese omiʼa diʼwe taha taha ʼidiega Yaubada ana toʼamayabayavo, egu vona baʼe ona noqolia.
17 Lova Yaubada tubudavo me Isileli venuaʼivinedi. Ta tutana diʼwe Itifita ʼinaya itoatoa kavona wagawaga ʼidewani, ʼinega adi yoʼo giveqiduea. Ta ʼabibodanaya ena waiwai otaqa ʼinega ʼebeʼewa ʼifoqeyedi Itifitega.
18 ʼInega yaʼwala 40 gamodia diʼwe ʼavaʼavaya me Isileli iyabayaba dadana ta ivevetalabudabuda ta wese iveveilivu veifa. Ta tua Yaubada ena nuakolokoloyega bibitaqodi, ʼinega ge danogedi ta ʼesi tuta qabuna ʼitaʼitamakidi.
19 ʼInega Yaubada diʼwe Kenani ana kiniavo adi yau seveni edi ʼebeluvine bwega yavuledi, ʼinega Iosua ʼebeluvine nana vewilaʼayea me Isileli edi gade 12 ʼidia.
20 Ta baʼe yani diavona iʼifoqe me Isileli ʼidia yaʼwala 450 gamonaya. Ta ʼabiboda Yaubada tomotau edi toluvineavo neidi ta iluvinedi mai ana laba tovesimasimana Samuela ʼifoqe.
21 “ʼInega me Isileli Yaubada ivenoqiea taha kini weaqina, ʼinega veʼiedi ta Saulo neidi, tauna Kisi natuna Beniamina ena gadeyega. Ta Saulo nana luvinedi yaʼwala 40 ʼidia.
22 Ta ʼabiboda Yaubada Saulo aʼuwebuiea ta Deibida vetovoloya me Isileli edi kini vauvauna. Baʼe Yaubada ena vona Deibida weaqina vonaya, ‘Iese natuna Deibida niʼa yalobea, tauna nuagu ʼewa aqiaqiea, ta egu nuanua qabudi naviaqidi.’
23 Ta Yaubada Deibida nana ena gadeyega me Isileli adi Toʼetoyavua Ieisu giveʼifoqeyea, lova ena vona fofofola ʼidewani.
24 Ta Ieisu nawale ge damai, ʼinega Ioni Togivebabitaiso maduʼifoqe ta me Isileli lugaihidi ta vonedi ina nuagivila ta ina babitaiso.
25 Ta Ioni ena fewa ana ʼebeluʼovoa ʼinaya vetalaʼaiedi vonaya, ‘Omiʼa maʼoda onuanua ʼaiqa yaʼa togama? Yaʼa gebu Toʼetoyavua nana. Ta ʼesi Toʼetoyavua nana ʼabibodaguyega maimai, ta yaʼa tomotau kavokavovo ge agu fata be ana ʼaqeyafayafa ena liʼami.’
26 “Taigwavo, omiʼa Ebelamo natunavo, ta wese omiʼa mali diʼweyega Yaubada ana toʼamayabayavo, onoqoli! ʼEtoyavua valena niʼa mai ʼidaya.
27 Ta Ielusalema ana totoayavo be edi tovanugwetayavo Toʼetoyavua nana gebu ida ʼinanea. Sabate ʼaidega ʼaidega ʼidia tovesimasimana edi vonayavo Toʼetoyavua weaqina iavoavodi ta nuadi ge daʼeqaʼuya. Ta ʼesi Toʼetoyavua nana iluvinea naʼaliga, ta baʼe ʼinega tovesimasimana qabudi edi simana nugwenugweina ana aqiaqi iveʼifoqeyea.
28 Ta taudi ge adi fata Ieisu ena luveifana taha ida lobei be ʼinega ina luveʼaligi, ta tua ivenoqi Failato ʼinaya nuanuadi naluveʼaligia.
29 “Ta tovesimasimana edi vonayavo Ieisu weaqina ana aqiaqi iviaqidi ena ʼaliga ʼinaya. ʼInega ʼwafina igitaʼia ʼetoluai ʼinega ta itavunia debaʼunuya.
30 Ta Yaubada giveyaʼitoto ʼeviviea ʼaligega.
31 ʼInega tufwana tuta kuena Ieisu ʼifoqe ana toʼabibodayavo ʼidia, taudi lova Ieisu maega itauya Galili ʼinega be Ielusalema ʼinaya. Ta baʼe toʼabiboda dina tuta baʼe ʼinaya isimasimana Ieisu weaqina eda tomotauyavo ʼidia.
32 Ta imaʼa wese avonevonemi. Yaubada ena vona fofofola tubudavo ʼidia ana aqiaqi niʼa ʼifoqe ʼidaya
33 tuta nana Yaubada Ieisu ʼaligega giveyaʼitoto ʼeviviea itaʼa lagata ʼevauna ʼidaya. Baʼe weaqina Same vemagilafuna ʼinaya madusimanea Ieisu weaqina vonaya,
‘Oʼa Natugu,
baʼitagana yaʼawanatuneu.’
34 Lova Yaubada niʼa vona fofofola vonigo nagiveyaʼitoto ʼeviviea ʼaligega ta ge wese naʼaliga ʼevivi ta ʼwafina ge wese nadavula. Baʼe yani nana weaqina wese madusimana vonaya,
‘Vona veyoluba ta wese
yani qabuna aqiaqidi ena neiu.
Baʼe lova Deibida ʼinaya
yavona fofofolayea.’
35 Ta wese taha Same ʼinaya Deibida vonaya,
‘Ge eu Tomotau Gwalagwalana
una awafelei
be debaʼunu ʼinaya nadavula.’
36 “Ta baʼe vona nana ge Deibida weaqina, mana Deibida Yaubada ena nuanua qabudi viaqa ʼovoidi, ʼinega yawaina gumwala ta itavunia tubunavo maega adi debaʼunuya, ta ʼwafina davula.
37 Ta ʼesi vona baʼena mali ʼoloto weaqina, tauna Yaubada ʼaligega giveyaʼitoto ʼeviviea ta ʼwafina ge dadavula.
38 ʼInega omiʼa taigwavo, ona alamani aqiaqiea vonigo ʼoloto nana tauna Ieisu ʼinega emi luveifayavo adi nuataqo ona lobea.
39 ʼEguma taha toga Ieisu navetumaqanea ʼinega Yaubada naʼawatunutunuqea ena luveifana ʼinega, mana Mosese ena luvine ana ʼabiboda ʼinega ge taha toga ana fata navetunutunuqa Yaubada matanaya be naʼetoyavui ena luveifana ʼidiega.
40 ʼInega ona ʼitamakimi be yaqisa tovesimasimana edi vona ge naʼifoqe ʼimia, mana vona nana vonaya,
41 ‘Omiʼa tovona ʼividoa,
ona noqolia!
Egu viaqa ona ʼitedi
ta weaqina nuami navoqana,
ta ʼabiboda ona ʼaliga.
Mana yaʼa vaina yani ena viaqidi
omiʼa lagatamina emi tutaya,
ta ʼeguma taha toga baʼe yani diavona weaqidi davonemi
ʼinega omiʼa ge nuanuami be ona vetumaqanedi.’ ”
42 Faulo ena lugaihi gumwala ʼinega ma iana Banaba iwebui vanue tafwaloloyega, ʼinega tomotau inoqiedi ʼeguma Sabate maimai ʼinaya wese adi fata ina ʼevivi mai, ta baʼe yani diavona weaqidi ina veʼita ʼeviviedi.
43 ʼInega tomotau qabudi iyavula dadana, ta me Diu be wese mali tomotau niʼau iveme-Diu Yaubada iawahawatuboya ta Faulo be Banaba iʼabibodedi. ʼInega tomotau qabudi vona waiwaina ineidi ivonedia, “Yaubada ena nuakolokolo ʼinaya ona tovoloʼiʼita.”
Faulo ta Banaba ilugaihi taudi ge me Diu ʼidia
44 ʼInega omoʼe Sabate nana ʼinaya iʼevivi sabi lugaihi ta ʼabaga nana ana totoayavo qabudi wese ivaʼauta ʼevivi Kaiwabu ena vona sabi noqolina.
45 ʼInega me Diu adi tovanugwetayavo baʼe qabu diavona iʼitedi ta iveʼifiʼifiedi, ʼinega Faulo ena lugaihi weaqina maega iveʼaeʼaetoga ta iʼawaluveifea.
46 Ta Faulo be Banaba me edi giwalifatu ivonedi ivonaya, “Omiʼa me Diu ami luaqiaqi be baʼe Vale nana Aqiaqina Yaubada ʼinega niʼa aneimi oda maduʼewea. Ta baʼe ʼitagana Vale nana niʼa onogea ʼinega taumiega oluvinemi be yawai vataya mahalaya ge ami fata be ona lobei. ʼInega Vale nana aveveʼineiea taudi ge me Diu ʼidia.
47 Mana Kaiwabu vonema vonaya,
‘Omiʼa yaʼivaʼavaʼaimi
kavona be simatala
taudi ge me Diu weaqidi.
ʼInega tomotau qabudi
bwaʼobwaʼoya ʼetoyavua ana ʼeda
ona veʼitedi.’ ”
48 Ta tuta nana taudi ge me Diu vona nana inoqolia iqaiawa gegoyo ta ilukaiwa Kaiwabu ʼinaya Vale nana weaqina. Ta tomeqabu Yaubada niʼa venuaʼivinedi be yawai vataya ina lobea mahalaya, e taudi iveʼale ivetumaqana Ieisu ʼinaya.
49 ʼInega Kaiwabu Valena tomotau iyawala dadanea diʼwe nana ʼabaganavo ʼidia.
50 Ta me Diu adi tovanugwetayavo itauya vivine agoagodi taudi Yaubada ana toʼamayabayavo be wese ʼabaga nana ana toluvineavo ʼidia ta italaveaveaʼiedi. ʼInega taudi Faulo be Banaba ivevoalanedi ta edi diʼwe ʼinega iʼwavinidi iʼifoqe.
51 Ta Faulo be Banaba ʼaqediega kaliva ivavutuvutuqa yavulea taudi ivevoalanedi matadia kavona edi ʼebeʼita edi noga weaqina. Ta ʼinega itauya ʼabaga Ikoniami ʼinaya.
52 Ta Ieisu ana toʼabibodayavo Anitioki ʼinaya iqaiawa gegoyo ta wese Niboana Gwalagwalana luveagatunaʼidi.