2
Niboana Gwalagwalana ena mai
* Ieisu ena yaʼitoto ʼevivi ʼaligega ʼaubena 50 ʼabibodanaya ʼinega Fenitikosi ana ʼaubena mai, ʼinega Ieisu ana tovetumaqana qabudi ivaʼauta mai vanue taha gamonaya. Itoatoa ʼinega lukwayavonega taha yani butuna mahalega ʼifoqe inoqolia kavona wedilia nunuqa ta vanue gamona luveagatunaʼia. * ʼInega taha yani iʼitea ana ʼita ʼidewani ʼaiwe meana ʼifoqe webui mai tomotau ʼaidega ʼaidega debadia. * ʼInega Niboana Gwalagwalana luveagatunaʼidi ta mali vona be mali vona ʼidiega iveʼale ivonavona Niboana ena venuahaʼu ʼinega. Ta vona diavona lova ge ida alamanidi ʼidiega iveveqae.
Ta tuta baʼe ʼinaya Yaubada ana toʼamayabayavo taudi me Diu mali diʼwe be mali diʼwe ʼidiega imai Ielusalema ʼinaya itoatoa. Tutana wedilia butuna tomotau inoqolia ʼinega qabudi ivevivihila itauya tovetumaqanayavo ʼidia. Ta ʼaidega ʼaidega bonadi inoqolia ʼinega nuadi voqana qiduana, ta ivonaya, “Taudi toveqae diavona qabudi me Galili, waisa? Ta maʼoda ʼinega itaʼa qabuda bonadega iveveqae? Mana vaina itaʼa me Falitia be, me Midia be, me Elama be, me Mesofotemia be, me Iudia be, me Kafadosia be, me Fonito be, me Eisia be, 10 me Filigia be, me Famifila be, me Itifita be, me Libia ʼabaga Sailini diʼwenaya, ta wese vaina Loma ʼinega kamai. Ta vaina itaʼa me Diu ta wese vaina ge me Diu, ta eda tafwalolo ʼinaya iawafeledi ʼinega ive-Diu. 11 Ta wese vaina itaʼa Kilitiega be Aleibiayega. Qabuda kamai diʼwe ʼaidega ʼaidega ʼidiega, ta qabuda tauda bonadega edi vona Yaubada ena fewa waiwaidi weaqina kanoqonoqolia!”
12 Ta edi nuavoqana ʼinega taudimo iveveqae ivonaya, “Maʼoda iʼaiqa? Tolaʼai ana alamani?”
13 Ta vaina tomotau tovetumaqanayavo igivenuʼwedi ivonaya, “Nage goʼila waiwaina inuma ʼinega ivekwavakwava.”
Fita ena lugaihi tomotau ʼidia
14 Ta Fita enavo leveni dina maega itovolo ta bonana qiduanega qabu vonedi vonaya, “Egwavo me Diu ta wese omiʼa Ielusalema gamonaya otoatoa, ʼelovemi! Ta yani baʼe niʼa ʼifoqe matamia ena givesimatalia ʼimia, ʼinega egu vona ona noqolia. 15 Emi nuanua ʼinega ovonaya be imaʼa goʼila waiwaina ada numa ta ada vekwavakwava. Ta gebuʼe, mana baʼe nawale ʼawaʼawai. Ta eda ilivu niʼa oalamania, ge ʼawaʼawai ʼinaya kada numanuma. 16 Vonahaqiaqi, lova Yaubada ena tovesimasimana Ioeli ʼinega vona fofofola tolaʼai niʼa oʼitea ʼimaya weaqina, vonaya,
17  * ‘Yaubada vonaya,
Tuta ʼebeluʼovoa ʼinaya
Niboanigu ena guiwaqia
tomotau qabudi ʼidia.
ʼInega natumiavo meʼolotodi
wese mevavinedi
egu vona ina simana ʼifoqeyedi.
Ta emi kilakai tolaʼai
nawale naʼifoqe
ena veʼitedi ta ina ʼitea,
ta emi ʼoloto kofekofedi
veʼwayoqega ina veʼwayoqa.
18 Tuta omoʼe ʼinaya
egu tofewayavo meʼolotodi
wese mevavinedi
Niboanigu ena neidi
ta weaqigu
ina maduvona fofofola
tomotau ʼidia.
19 Ta egu fewa waiwaidi mahalaya
ta wese bwaʼobwaʼoya
tomotau ena veʼitedi
ʼebenuavoqana ʼinega,
ʼidewana sulala be ʼaiwe ʼalaʼalata
ta wese ʼau qiduana.
20 ʼInega babaʼau navelovanea,
ta wese waiʼena nalusulalia.
Ta ʼinega Kaiwabu
ena ʼaubena qiduana
ta simatalina naʼifoqe.
21 Ta ʼeguma taha toga
Kaiwabu ana wawega nanoqi
iula weaqina
e ʼetoyavua vataya nalobea.’ ”
22 Ta wese Fita vonedi vonaya, “Omiʼa me Isileli, egu vona baʼe ona noqolia Ieisu Nasaleta ʼolotona weaqina. Niʼa oalamania Yaubada ena fewa waiwaina Ieisu ʼinega veʼitemi ʼidewana ʼebenuavoqana be ʼebenuaʼewa ta wese ʼebeʼita qabudi ʼidiega. 23 Lova Yaubada Ieisu nimamia aʼuya. Ta omiʼa tokwava maega Ieisu otutuveʼewea ʼetoluai ʼinaya ta oluveʼaligia. Ta yani baʼena Yaubada ena nuanua ʼinega niʼa madualamania. 24 Ta Yaubada Ieisu ʼaligega giveyaʼitoto ʼeviviea, ta ʼaliga ena visiqa ʼinega ʼetoyavuia. ʼInega ʼaliga nana ge ana fata Ieisu dakafia ta daʼeno vataya. 25  * Lova Deibida madusimana ʼifoqe Ieisu weaqina vonaya,
‘Kaiwabu tuta qabuna
yaʼitea diʼweguya toatoa
ta givewaiwaiegu,
ʼinega ge ana fata be
ena mwaniniva.
26 ʼInega yaqaiawa qiduana
ta yahawatuboya
mana ʼwafigu nawale
nayaʼitoto ʼevivi ʼaligega,
27 mana ge una nogegu
be tuta kuena toʼaliga
edi ʼebetoa ʼinaya ena toa,
ta wese yaʼa Gwalagwalagu
ge ʼwafigu una awafelei
be nadavula.
28 Ta yawai vataya ana ʼeda
niʼa uveʼitegu,
ʼinega nawale qaiawa qiduana
ena lobea matauya.’ ”
29  * Ta Fita wese vonaya, “Taigwavo, yavona aqiaqi ʼimia, vona baʼe gebu tubuda Deibida weaqina, mana Deibida nana kahalamania lova ʼaliga ta itavunia. Ta guduma nana baʼe ʼitaga kaʼiteʼitea. 30  * Deibida Yaubada ena vona niʼa alamani aqiaqiea mana tauna taha tovesimasimana. Lova Yaubada ena vona fofofola ʼinaya ʼawatamatamana nawale ena gadeyega taha Kini natovolo ta ena ʼebetoa kaikaiwabuna ʼinaya natoabui. 31  * Deibida niʼa alamania baʼe yani nana nawale naʼifoqe, ʼinega vonaya,
‘Yaubada gebu nanogei toʼaliga edi ʼebetoa ʼinaya be wese ʼwafina gebu naʼuluma.’
Ta Deibida ena vona baʼe Keliso ena yaʼitoto ʼevivi ʼaligega weaqina. 32 ʼInega Yaubada Ieisu giveyaʼitoto ʼeviviea ʼaligega, ta imaʼa qabuma niʼa aʼitea ta asimanea. 33  * ʼInega Yaubada ena waiwaiega givaneqea mahalaya ta baʼitagana ʼataqinaya toatoa. Ta Tamana lova vona fofofolayea Niboana Gwalagwalana namai ena tomotauyavo ʼidia, ta baʼitagana niʼa guiwaqia ʼimaya. Baʼe vona fofofola nana ana aqiaqi niʼa oʼiteʼitea ta wese onoqonoqolia ʼimega. 34  * Mana Deibida gebu tauna ena vane mahalaya weaqina davona, ta ʼesi Ieisu weaqina simana vonaya,
‘Yaubada niʼa vona
egu Kaiwabu ʼinaya,
ʼAtaqiguya una toabui
35 ana laba au aviayavo
ena aʼuwebuiedi
ta una luvinedi.’
36  * “Baʼe weaqina me Isileli qabumi ona alamani aqiaqiea niʼa Yaubada Ieisu ʼawa-Kaiwabuyea ta wese tauna Toʼetoyavua. Ta tauna niʼa otutuveʼewea ʼetoluai ʼinaya.”
37 Tuta nana tomotau qabudi baʼe vona diavona inoqolia nuadi vita qiduana, ʼinega Fita ta wese tovaletuyana leveni dina ivetalaʼaiedi ivonaya, “Emavo, niʼa luveifana aviaqia, ʼinega maʼoda ana viaqa ʼaiqa?”
38 ʼInega Fita vonedia, “Emi ilivu luveifadi ʼidiega ona nuagivila, ta wese ona babitaiso Ieisu Keliso ana wawega. ʼInega Yaubada emi luveifana nanuataqodi, ta wese Niboana Gwalagwalana naneimi. 39  * Lova Yaubada vona fofofola vonigo Niboana Gwalagwalana omiʼa be wese natumiavo naneimi. Ta wese Niboani nana naneidi tomeqabu luluvaia itoatoa, be wese tomeqabu Yaubada Tamada ena nuanua ʼinega nagabedi ʼidia.”
40 Ta Fita ena vonayavo waiwaidi neidi vonaya, “Omiʼa taumiega ona ʼetoyavuimi lagata baʼe edi luveifana ʼinega!”
41  * Ta ʼaubena nana ʼinaya tomotau qabudi Fita ena vona ivetumaqanea, ʼinega adi yau ʼidewana 3,000 ibabitaiso ta iluvetuba tovetumaqanayavo maega. 42  * ʼInega tovetumaqana vauvaudi iawafeledi tovaletuyana edi veʼitayavo ʼidia. Ta tuta qabuna iveiaiana aqiaqiedi ta Ieisu ana ʼebenuaveʼavina ʼabwagana iʼaiʼaini ta wese ivevenoqi Yaubada ʼinaya.
Toʼekalesia edi ilivu
43 Tovetumaqana qabudi Yaubada iʼamayabea ta tovaletuyanayavo ʼebeʼita waiwaidi ta wese ʼebenuavoqana ʼeala iviaqidi. 44  * Qabudi tuta qabuna itoavaʼauta, ta edi kulufayavo ʼidiega wese iveiuiula. 45 Ta vaina ʼidiega edi bwaʼobwaʼo ta wese edi kulufa ivegimwaneyedi. ʼInega manena iʼewei ivewilaʼayea lukwalukwa ʼidia edi velukwalukwa ana fata ʼinega. 46 Ta tovetumaqana tuta qabuna ivaʼauta Vanue Gwalagwalana gamonaya. Ta nuadi ʼaideganega wese edi vanueavo ʼidia me edi qaiawa Ieisu ana ʼebenuaveʼavina ʼabwagana iʼaiʼai veʼwani. 47  * Tuta qabuna Yaubada iawahawatuboya ta tomotau qabudi tovetumaqana diavona iʼawahaqiaqiedi. ʼInega ʼaubena ʼaidega ʼaidega ʼidia tomeqabu Ieisu Valena inoqolia ta ivetumaqanea Kaiwabu ʼetoyavuidi. ʼInega iluvetuba tovetumaqanayavo maega ta iveʼeala.
* 2:1 Luvi 23:15-21; Luve 16:9-11 * 2:3 Md 3:11 * 2:4 Via 4:31; 10:44-46; 19:6; Mk 16:17 * 2:17 Ioe 2:28-32 * 2:25 Same 16:8-11 * 2:29 1Kin 2:10 * 2:30 2Sam 7:12; Same 89:3-4; 132:11 * 2:31 Same 16:10 * 2:33 Via 5:32; 7:55-56 * 2:34 Same 110:1 * 2:36 Via 5:30-31 * 2:39 Ais 57:19 * 2:41 Via 2:47; 4:4 * 2:42 Via 20:7 * 2:44 Via 4:32-35 * 2:47 Via 6:7; 11:21