20
1 Ɨɨn kɨvɨ kande Jesús nuu yuxeꞌe veñuꞌun kaꞌnu un xnaꞌan ya nuu yɨvɨ, ti kaꞌan ya jnuꞌun Yandios nuu i naa i, ti ni ka jakoyo sutu ka kuñaꞌnu un jiin chaa ka xnaꞌan ley Israel jiin chaa ka kuñaꞌnu nación Israel, ti ni ka kachi da jiin ya:
2 ―Kachi nuu ri, ¿nau ni taꞌu jniñu ñaꞌnu ja saꞌa ra taka jniñu jaꞌa? ¿Xi nau ja ni jaꞌa jniñu ñaꞌnu jaꞌa nuu ra? ―kachi da naa da.
3 Ti ni kachi Jesús jiin da naa da:
―Suni ruꞌu, na kajnuꞌun ri roꞌo naa ra ɨɨn jnuꞌun. Na kachi ri,
4 ¿nau ja ni tatu jniñu nuu Juan ja ni kii skuanducha da yɨvɨ nusa? ¿Ɨnga yɨvɨ ni tatu jniñu un nuu da, xi maa Yandios nu? ―ni kachi ya.
5 Yukan ti ni ka kejaꞌa ka ndajnuꞌun maa da naa da, ti ni ka kachi da:
―Nu na kachi yo ja Yandios ni taji chaa un, ti kachi da jiin yo: “¿Ndoo tu ni ka kandixia ra jnuꞌun ni kaꞌan da nusa?”
6 Ti nu na kachi yo ja yɨvɨ ni taji da, ti va tendɨꞌɨ yɨvɨ kaꞌiin jaꞌa kaꞌni yoꞌo jiin yuu, chi tendɨꞌɨ yɨvɨ ka kandixia ja Juan ni kuu ɨɨn profeta, ja ni kaꞌan jnuꞌun Yandios ―siaꞌan ka ndajnuꞌun da.
7 Yukan sa ni ka kachi da:
―Tu ka jini ri nau ja ni taji Juan, ja ni kii skuanducha da yɨvɨ ―ni ka kachi da.
8 Yukan na ti ni kachi ya jiin da naa da:
―Vanuxia tu ka kuni kachi ra, ti suni ruꞌu tu kachi ri nuu ra nau ja ni jaꞌa jniñu ñaꞌnu jaꞌa nuu ri ―kachi ya.
Sɨkɨ muzu ka sajniñu ndevaꞌa
(Mt. 21.33‑44; Mr. 12.1‑11)
9 Yukan ti ni xndaku Jesús nuu yɨvɨ un jiin jnuꞌun jaꞌa, ti ni kachi ya:
―Ɨɨn chaa ni xndee kuaꞌa da nutɨkaꞌya, ti ni jakanchaa da ñuꞌun un nuu chaa ka sajniñu un, ti ni kee da kuaꞌan da, ti ni kunaꞌan kuaꞌan da.
10 Nu ni jaa kɨvɨ nastutu da tɨkaꞌya un, ti ni taji da ɨɨn muzu ja na kin kakan da sava tɨkaꞌya un ja kuu maa da nuu chaa ka yɨndaꞌa un. Ko ni ka kiꞌin da chaa un, ni ka kaja da chaa nuu ñuꞌun, ti ni ka nataji da chaa kuanoꞌon da siaꞌan ni.
11 Ti chaa xiin jniñu un, ni taji tuku da ɨnga muzu da kuaꞌan, ko suni ni ka kaꞌan ndevaꞌa chaa ka ndito un nuu da, ni ka kaja da chaa, ti kuanoꞌon da siaꞌan ni tuku. Tundo ni ka jaꞌa da nuu da.
12 Chaa xiin un, ni taji tuku da ɨnga da, ko chaa ka ndito jniñu un ni ka stuji da chaa, ti ni ka keniꞌin da chaa kuaꞌan da.
13 Yukan na ti chaa xiin ñuꞌun un, ni ndoꞌo ini da: “¿Nasa saꞌa yo vijna na? Va na taji yo seꞌe yo na kiꞌin da vaꞌa ga, ti nu na kuni chaa un nuu da, ti va kuandatu da naa da”, ni ndoꞌo ini da.
14 Ko nu ni ka jini chaa ka ndito jniñu un nuu seꞌe chaa xiin ñuꞌun un, ti ni ka kachi da: “Chaa jaꞌa kuu ja xiin taꞌu. Vaꞌa ga na kaꞌni yo, ti na kendo ndɨꞌɨ yo jiin yaji jaꞌa”, ni ka kachi da.
15 Ni ka jnɨɨ da chaa un, ni ka keniꞌin da chaa fuera yuꞌu ñuꞌun un, ti ni ka jaꞌni da chaa. ¿Ti ndoo saꞌa chaa xiin ñuꞌun un jiin chaa ka ndito jniñu ja siaꞌan?
16 Va najaa da ti kaꞌni da chaa ka kuu muzu un, ti kuaꞌa da ñuꞌun un nuu ɨnga yɨvɨ ka ndito un ―ni kachi Jesús.
Nu ni ka jinisoꞌo yɨvɨ jnuꞌun un, ti ka kaꞌan:
―¡Ni tu kachi Yandios ja koo siaꞌan nuu yo, nanu ni jnaꞌan muzu ni ka ndito i ñuꞌun tɨkaꞌyɨ un! ―ni ka kachi i.
17 Yukan ti ni ndeꞌe Jesús nuu yɨvɨ un, ti ni kachi ya:
―Nusa ti ¿ndoo kuni kaꞌan jnuꞌun yoso nuu tutu Yandios ja kachi siaꞌan?
Yuū ni ka skaña chaa ni ka saꞌa nama jaꞌa, kuu ja kanuu ga
ja ndiso jniñu jikɨ ɨɨn veꞌe.
Kachi tutu.
18 Ti nanu ni ka saꞌa chaa ni skaña yuū un, suni siaꞌan na kuu yɨvɨ tu ka jantaꞌu ruꞌu. Ti siaꞌan nanu ka tuji yɨvɨ ka jiokava sɨkɨ ɨɨn yuū, suni siaꞌan jnaꞌnu ndatu yɨvɨ tu kandixia ruꞌu. Ko kɨvɨ na saꞌa ndaa Yandios kuachi i, ti yɨvɨ tu ni kandixia ruꞌu, koo ndoꞌo i nanu jnaꞌan ɨɨn yɨvɨ kanakava ɨɨn yuū sɨkɨ i ti kundiꞌi kukuachi i saꞌa ―ni kachi ya.
Sɨkɨ jnuꞌun kinyaꞌu puesto
(Mt. 21.45‑46; 22.15‑22; Mr. 12.12‑17)
19 Ti chaa ka kuu sutu ka kuñaꞌnu un jiin chaa ka xnaꞌan ley Israel un, ni ka nduku da nasa kuu jnɨɨ da Jesús hora un. Ko vanuxia ni ka yuꞌu da ndeꞌe da yɨvɨ un. Chi ni ka chaku ini da ja sɨkɨ maa chaa ka kuñaꞌnu un, ni kaꞌan Jesús jnuꞌun un.
20 Yukan ti chaa ka kuñaꞌnu un ni ka nduku da chaa ni ka nduku jnuꞌun, ja na saꞌa da ja chaa vaꞌa ka kuu da, ja na nduku da ɨɨn jnuꞌun, na ndenu naa jnuꞌun kani Jesús, ti nava siaꞌan ti na niꞌin da ichi ja kankuachi da jaꞌa ya, nava nakuaꞌa da ya nuu gobernador.
21 Ja yukan kuu ja ni ka jikajnuꞌun da ya siaꞌan:
―Maestro, ka jini na ja kaꞌan ndaa ni, ti xnaꞌan ndaa ni ichi Yandios, ti tu yuꞌu ni ndeꞌe ni ni ɨɨn chaa vasu kuñaꞌnu ga da.
22 Nusa ti kachi ni nuu na nasa ndoꞌo ini ni. ¿Iyo vaꞌa nu chaꞌu yo xuꞌun nuu gobierno Romano xi tuu nu? ―ni ka kachi da.
23 Ko ja jini Jesús ja tu ka ndoꞌo vaꞌa ini da, ti ni kachi ya:
―¿Ndoo ka kuni xndaꞌu ra ruꞌu?
24 Xnaꞌan ɨɨn xuꞌun un nuu ri. ¿Naa nūū kuu ja nchaa nuu xuꞌun jaꞌa, ti naa sɨvɨ kuu ja yoso un nusa? ―ni kachi ya.
25 Ti ni ka kachi da:
―Nūū maa rey nación Roma kuu ―ni ka kachi da.
Yukan ti ni kachi Jesús:
―Nusa ti kuaꞌa nuu rey nación Roma ja xiin maa da, ti kuaꞌa nuu Yandios ja xiin maa Yandios ―ni kachi ya.
26 Yukan ti tu ni kuu chakuachi da jiin jnuꞌun xnaꞌan ya nuu yɨvɨ un. Chi suꞌva ni ka naa ini da ja siaꞌan ni nachiso ya nuu da, sa ni ti ni ka jasɨ yuꞌu da naa da.
Jnuꞌun sɨkɨ ja ka nandoto ndɨyɨ
(Mt. 22.23‑33; Mr. 12.18‑27)
27 Nu ni yaꞌa un, ti ni ka jaꞌan sava chaa saduceo ni ka jandeꞌe da Jesús. Chaa saduceo un ka kaꞌan ja tukaa ga ka nandoto ndɨyɨ un, ti ni ka kachi da:
28 ―Maestro, ni kachi Moisés ja nu na kuū ɨɨn chaa ni iyo ñasɨꞌɨ, ti tu ni iyo seꞌe da jiin ña, ti kuu nandaꞌa ñani ndɨyɨ un jiin ña ja na koo seꞌe ña, ti suchi un nduu nanu seꞌe maa ndɨyɨ un.
29 Ti yukan ni iyo uxia da mani ñani da naa da. Ti chaa ñaꞌnu un ni nandaꞌa da, ko tu ni iyo seꞌe ñasɨꞌɨ da, ti ni jiꞌi da.
30 Ni nakiꞌin chaa kuu uu un ñaꞌan un, ko suni tu ni iyo seꞌe da jiin ña, ti ni jiꞌi da.
31 Ti chaa kuu uni un ni nakiꞌin tuku da ñaꞌan un, ti siaꞌan ni ka saꞌa ndɨ uxia da, ko ndɨ uxia da ni ka jiꞌi, ti tu ni iyo ni ɨɨn seꞌe ñaꞌan un.
32 Sandɨꞌɨ ni ga ti ni jiꞌi tu maa ña.
33 Ti nu na nandoto ndɨyɨ un naa da, ¿nau ndɨꞌɨ uxia ñani un xiin ñasɨꞌɨ un, ja siaꞌan ni ka nandaꞌa da jiin ña nu? ―ni ka kachi da.
34 Yukan ti ni kachi Jesús jiin da naa da:
―Ja kuu nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, chi kuu chaa, kuu ñasɨꞌɨ ka nandaꞌa.
35 Ko nu na nandoto ndɨyɨ un, ti kachi Yandios ja kuu kɨvɨ i ñuu nuu taꞌu ya jniñu, ko tukaa kuu nandaꞌa i ni tu kuaꞌa i seꞌe sɨꞌɨ i ja nandaꞌa ña.
36 Ti yukan tukaa ga ka jiꞌi ndɨyɨ un, chi nduu i nanu ángel Yandios. Ka kuu i yɨvɨ Yandios ja kuu saa ni, chi maa Yandios ni naxndoto ya i.
37 Suni nu ka kaꞌu ra nuu tutu Yandios ja ni chaa Moisés, ti ni kaꞌan da sɨkɨ chaa ka chaku vasu ja ni ka jiꞌi da na janaꞌan. Chi nuu kayu yukū un, ni kachi Yandios nuu da: “Maa ri kuu Yandios ja ka kanajaa Abraham jiin Isaac jiin Jacob.” Siaꞌan ni chaa Moisés jnuꞌun Yandios, chi ni ka chaku chaa un naa da.
38 Yukan kuni kaꞌan ja Yandios tu kuu ya Yandios nuu yɨvɨ ni ka jiꞌi un, chi kuu ya Yandios nuu yɨvɨ ka chaku, ja tu ka kendo i maꞌñu ndɨyɨ, chi ni ka nandoto taka ndɨyɨ un ja ka chaku i nuu ya, ja ka chiñuꞌun da Yandios ja kuu saa ni ―ni kachi Jesús.
39 Yukan ti sava chaa ka xnaꞌan ley Israel un, ni ka kachi jiin Jesús:
―Iyo vaꞌa jnuꞌun kaꞌan ni, maestro ―ni ka kachi da.
40 Yukan ti ni ɨɨn yɨvɨ, tukaa ni ka tava ini da kajnuꞌun ga da Jesús.
Nau seꞌe kuu Cristo
(Mt. 22.41‑46; Mr. 12.35‑37)
41 Yukan ti ni kachi Jesús jiin chaa ñaꞌnu Israel un:
―Kaꞌan yɨvɨ ja Cristo kuu ɨɨn jnaꞌan rey David na janaꞌan, vasu maa Yandios ni taji ya ja na kundiso ya ɨɨn jniñu ñaꞌnu ga ja kuu maa David. Ko vasu kuu ja siaꞌan ka kaꞌan yɨvɨ.
42 Ti maa David ni kaꞌan da nuu tutu Salmo siaꞌan:
Yandios ni kachi nuu Jitoꞌo Cristo:
“Nukoo ndaꞌa kuaꞌa ri, chi taꞌu ra jniñu jiin ri.
43 Iyo yɨvɨ jito uꞌu roꞌo, ko kundee ra jiin,
chi chindee ri roꞌo.”
Ni kachi Yandios, kachi David.
44 Nu siaꞌan kuu ja maa David ni skonani da ya jitoꞌo da, ti ¿nasa kuu ja Cristo kuu ɨɨn jnaꞌan rey yo David na janaꞌan nusa? ―ni kachi Jesús.
Kaꞌan Jesús sɨkɨ chaa ka xnaꞌan ley Israel
(Mt. 23.1‑36; Mr. 12.38‑40; Lc. 11.37‑54)
45 Nu tendɨꞌɨ yɨvɨ un ka ñusoꞌo i jnuꞌun xndaku Jesús, ti ni kachi Jesús jiin ndajaꞌa ya siaꞌan:
46 ―Koto maa ra naa ra jiin chaa ka xnaꞌan ley Israel. Koto ma saꞌa ra nava ka saꞌa da naa da. Chi chaa un ka jajnaꞌan ini da kuꞌun da saꞌma nani, ja na kuni yɨvɨ ja chaa kuñaꞌnu ka kuu da nuu veñuꞌun Israel. Ti ka kuni da ja na kaꞌan yɨñuꞌun yɨvɨ jiin da nuu yaꞌu, ti na kaꞌan xiaꞌu i jiin da, “Maestro, maestro.” Suni ka jajnaꞌan ini da silla yɨñuꞌun ga nuu kunchuku da ini veñuꞌun Israel un. Ti ka kusɨɨ xaan ini da jiin jnuꞌun yɨñuꞌun nuu kunchuku da kaji da staa nuu ɨɨn viko.
47 Suni ka jisonchaa da veꞌe ñaꞌan ni kendo maa ɨɨn ña naa ña, ti ja tu kuni yɨvɨ jniñu kueꞌe ka saꞌa da un, ti kani xaan ka jikantaꞌu da nuu Yandios. Ti ja kuu maa da kii ɨɨn nundoꞌo kaꞌnu xaan ga ―ni kachi ya.
Xuꞌun ni soko ɨɨn ñaꞌan ni kendo ndaꞌu
(Mr. 12.41‑44)