12
1 Yukan ni kejaꞌa Jesús xndaku ya nuu da naa da, ti ni kachi ya:
―Ɨɨn chaa ni saꞌa da ɨɨn huerta, ti ni xndee kuaꞌa da nutɨkaꞌya. Ni chiꞌi da jaku yuu huerta un. Suni ni saꞌa da ɨɨn nundoo kaꞌnu xaan nuu kaxin da tɨkaꞌya un. Ni saꞌa da ɨɨn veꞌev sukun, nuu kotonchaa da nɨ tuꞌu ñuꞌun da. Yukan ti ni jakanchaa da nuu uu chaa ka saꞌa jniñu un, ti kuaꞌan da viaje.
2 Yukan ti ni jaa kɨvɨ nakiꞌin da jniñu da, ti chaa xiin huerta un, ni taji da ɨɨn muzu kuan nukiꞌin sava jniñu un nava niꞌin da kuu da.
3 Ko chaa ka yɨndaꞌa huerta un, ni ka kiꞌin da muzu un ni ka kani da, ti ni ka nataji da kuanoꞌon. Ti tundo ni ka jaꞌa kuɨtɨ da kundaꞌa chaa un.
4 Ti chaa xiin huerta un ni taji tuku da ɨnga muzu kuaꞌan. Ti chaa ka yɨndaꞌa huerta un ni ka stuji da xini, ti ni ka jaꞌa xaan da tau muzu un.
5 Ni taji tuku da ɨnga muzu kuaꞌan, ko chaa ka sajniñu un ni ka jaꞌni da muzu un. Yukan ti ni taji tuku da tɨjnɨ ga muzu un kuankoyo, ko suni siaꞌan ni ka jaꞌa da tau muzu un. Sava da ni ka ndoꞌo, ti sava ga da ni ka jiꞌi.
6 Ko iyo vajnuꞌun ga seꞌe yɨɨ chaa un ja kundaꞌu xaan ini da, ti suni ni taji da chaa lulu un kuaꞌan da, chi ndoꞌo ini da, “Va kuandatu chaa ka sajniñu un nuu seꞌe ri, chi ka jini da ja seꞌe ri kuu i”, kachi da.
7 Ko nu ni jaa chaa lulu un yuxeꞌe chaa ka saꞌa jniñu un, ti ni ka kachi da: “Jaꞌa kuu seꞌe yɨɨ jitoꞌo huerta jaꞌa. Vaꞌa ga na kaꞌni yo, ti nava na kendo yo jiin huerta jaꞌa”, ni ka kachi chaa un.
8 Yukan na ti ni ka jnɨɨ da chaa lulu un, ni ka jaꞌni da, ti ni ka jan skaña da ndɨyɨ un nuu yuꞌu huerta un ―ni kachi Jesús.
9 Siin Jesús kaꞌan ya, ti ni kachi ya:
―Ja siaꞌan ni kuu, ¿nasa ka ndoꞌo ini ra ja saꞌa chaa xiin huerta un nusa? Xi kiꞌin da ti kaꞌni da chaa ni ka saꞌa jniñu un, ti kuaꞌa da ñuꞌun nuu ɨnga yɨvɨ.
10 Xi tu ka kaꞌu ra nasa kaꞌan nuu tutu Yandios:
Yuū ni ka skaña chaa ni ka saꞌa nama jaꞌa, kuu yuū kanuu ga ja ndiso ndɨꞌɨ jikɨ veꞌe.
11 Maa Yandios ni saꞌa siaꞌan, ti so naa ini yo ndeꞌe yo jniñu ni kuu jiin yuū jaꞌa.
Kachi tutu ―ni kachi Jesús.
12 Nu ni kaꞌan Jesús siaꞌan, ti chaa ka kuñaꞌnu Israel un, ni ka nduku da nasa kuu jnɨɨ da Jesús, ko ni ka yuꞌu da ndeꞌe da yɨvɨ un. Chi ni ka chaku ini da ja sɨkɨ maa chaa ka kuñaꞌnu un, ni kaꞌan Jesús jnuꞌun un. Yukan ti ni ka xndoo da ya ti kuankoyo da.
Sɨkɨ jnuꞌun kinyaꞌu puesto
(Mt. 22.15‑22; Lc. 20.20‑26)
13 Yukan sa ni ka taji da sava chaa fariseo jiin sava chaa ka yɨꞌɨ jiin Herodes, ja na nduku da nasa kaꞌan da jiin ya ɨnga jnuꞌun, ti siaꞌan na kuu chakuachi da ya.
14 Ni jakoyo chaa un, ti ni ka kachi da:
―Maestro, jini na ja kuu ni ɨɨn chaa yɨñuꞌun, chi kaꞌan ndaa ni, ti tu kiꞌin ni jnuꞌun vasu nasa ka kaꞌan yɨvɨ sɨkɨ ni. Suni tu yuꞌu ni ndeꞌe ni yɨvɨ kuñaꞌnu ga. Chi suꞌva xnaꞌan ndaa ni ichi Yandios nuu i. Ko kachi ni, ¿iyo vaꞌa ja chaꞌu yo xuꞌun puestu nuu gobierno Romano xi tuu nu? ¿Vaꞌa ga ja tu chaꞌu yo nu? ―kachi da.
15 Ko Jesús ja jini vaꞌa ya nasa ka ndoꞌo ini da ja ka jikajnuꞌun da jnuꞌun un, ti ni kachi ya:
―¿Ndoo ka ndoꞌo ñaa ini ra ja ka kuni xndaꞌu ra ruꞌu naa ra, ja ka kuni ra chakuachi ra sɨkɨ ri? Chan ɨɨn xuꞌun na Kotonchaa ri ―kachi ya jiin da.
16 Ti ni ka jaꞌa da ɨɨn xuꞌun nuu ya. Yukan na ti ni kachi ya:
―¿Naa nūū kuu ja nchaa nuu xuꞌun jaꞌa, ti naa sɨvɨ kuu ja yoso nuu xuꞌun jaꞌa nusa? ―kachi ya.
Ti ni ka kachi da:
―Nūū maa rey nación Roma kuu ―kachi da.
17 Yukan na ti ni kachi Jesús:
―Nusa ti kuaꞌa nuu rey nación Roma ja xiin maa da, ti kuaꞌa nuu Yandios ja xiin maa Yandios ―ni kachi ya.
Ti so ni ka naa ini da jnuꞌun ni kaꞌan Jesús jiin da.
Jnuꞌun sɨkɨ ja ka nandoto ndɨyɨ
(Mt. 22.23‑33; Lc. 20.27‑40)
18 Suni ni ka kikoyo tɨjnɨ chaa Saduceo nuu Jesús, chaa ka kaꞌan ja tukaa ga ka nandoto kuɨtɨ ndɨyɨ. Ti ni ka kachi da:
19 ―Maestro, nuu ley Moisés kaꞌan ja nu ɨɨn chaa ni nandaꞌa, ti nu na kuū da, ti xndoo da ñasɨꞌɨ da. Ti nu tu ni ɨɨn seꞌe da ni iyo, ti ñani ndɨyɨ un nandaꞌa tuku jiin ñaꞌan un nava na koo ɨɨn seꞌe da jiin ña, ja tu ni iyo seꞌe ña jiin ndɨyɨ un. Ti suchi lulu un nakiꞌin yɨ sɨvɨ ndɨyɨ un, ti kendo i jiin tendɨꞌɨ yaji ni xiin da.
20 Ko ɨɨn jinu ni iyo uxia chaa ni ka kuu ñani, ti chaa ñaꞌnu un ni nandaꞌa da, ko ni jiꞌi da, ti tu ni iyo ni ɨɨn seꞌe da.
21 Ti chaa kuu uu un, ni nandaꞌa jiin ñaꞌan un, ko suni ni jiꞌi da, ti tu ni iyo ni ɨɨn seꞌe da jiin ña. Ti suni siaꞌan ni jnaꞌan chaa kuu uni.
22 Siaꞌan ni kuu jiin ndɨ uxia da, vasu ni ka nandaꞌa da jiin ñaꞌan un, ko tendɨꞌɨ da ni ka jiꞌi, ti tu ni ka iyo ni ɨɨn seꞌe da jiin ña. Ti sandɨꞌɨ ni ga suni ni jiꞌi ñaꞌan un.
23 Nusa ti nu na nandoto ndɨyɨ un ti kuchaku tuku da, ¿nau ɨɨn ɨɨn da xiin ñasɨꞌɨ un, ja siaꞌan ndɨ uxia da ni ka nandaꞌa jiin ña nusa? ―kachi chaa un.
24 Yukan na ti ni kachi Jesús jiin da naa da:
―Ka yuji ra jnuꞌun ka kaꞌan ra naa ra, chi va tu ni ka chaku ini ra nava yoso nuu tutu ii. Ni tu chaku ini ra ɨɨn jniñu ñaꞌnu saꞌa Yandios. Yukan kuu ja ka kaꞌan ra siaꞌan.
25 Ko kɨvɨ na nandoto ndɨyɨ un naa i, tukaa kuu i nanu ni kanda i nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Ni tu nandaꞌa i, ni tu xnandaꞌa i sesɨꞌɨ i, chi kuu i nanu ángel Yandios kanchuku nuu andɨvɨ.
26 Ti sɨkɨ jnuꞌun ja nandoto ndɨyɨ un, ti ka chaku ini ra, xi tu ka kaꞌu ra nuu tutu ni chaa Moisés, nuu kachi ja maꞌñu yañuꞌun un ni kaꞌan Yandios jiin da, ti ni kachi ya: “Ruꞌu kuu Yandios ni ka nchañuꞌun Abraham, Isaac jiin Jacob.”
27 Siaꞌan ni kaꞌan Yandios jiin Moisés, chi maa ya kuu Yandios yɨvɨ ka chaku, ansu Yandios yɨvɨ ni ka jiꞌi. Yukan kuu ja ka yuji ra naa ra jiin jnuꞌun ka kaꞌan ra ―kachi Jesús.
Ɨɨn ley kanuu xaan ga
(Mt. 22.34‑40)
28 Ti ɨɨn chaa xnaꞌan ini veñuꞌun Israel kande da un, ti ni jinisoꞌo da jnuꞌun ndajnuꞌun Jesús jiin chaa un. Ni jini da ja vaꞌa kaꞌan ya, ti ni jikajnuꞌun da ya:
―¿Nau ɨɨn ley Yandios kuu ja kanuu xaan ga nusa? ―kachi da.
29 Ti ni kachi Jesús.
―Ɨɨn ley Yandios ja kanuu xaan ga kuu jaꞌa: “Chunsoꞌo naa ra roꞌo yɨvɨ Israel. Tata yo Yandios maa ɨɨn ni ya iyo.
30 Na kuu ini ra Tata yo Yandios jiin nɨ ini nɨ añu ra, jiin ndɨꞌɨ inijnuni ra, ti jiin nɨini ra kunukuachi ra nuu ya.” Yukan kuu ley undi nuu.
31 Ti ɨnga ley kanuu xaan kuu jaꞌa: “Kundaꞌu ini nuu ñanijnaꞌan ra nanu kundaꞌu ini ra nuu maa ra.” Ndɨnduu ley yukan kuu ja kanu xaan ga siuku ra, ti tukaa iyo ɨnga ―kachi ya.
32 Yukan ti ni kachi chaa xnaꞌan ley jiin Jesús:
―Vaꞌa ni kaꞌan ra, Maestro. Jandaa kaꞌan ra ja maa ɨɨn ni Tata yo Yandios iyo, ti tukaa iyo ɨnga,
33 ja na kuu ini yo nuu Yandios jiin nɨ ini nɨ añu yo, jiin inijnuni yo, ti jiin nɨini yo na kunukuachi yo nuu ya. Ti na kundaꞌu ini yo nuu ñanijnaꞌan yo nanu kundaꞌu ini yo nuu maa yo. Chi kanuu xaan ga ndixia uu ley jaꞌa ja na kuandatu yo, ti ansu ja soko yo taka ja ñavaꞌa yo nuu altar un ―kachi da jiin ya.
34 Ni jini ya ja ni ka kaꞌan ndaa kuɨtɨ da, ti ni kachi ya:
―Ja kuan kuyajni ndɨvɨkoyo ra ndaꞌa Yandios ja taꞌu ya jniñu nuu ra ―kachi ya.
Yukan ti ni ɨɨn chaa ka kuñaꞌnu un tukaa ni ka kaꞌan kuɨtɨ ga da ja kajnuꞌun ga da ya.
¿Naa seꞌe kuu Cristo nusa?
(Mt. 22.41‑46; Lc. 20.41‑44)
35 Nu ni xnaꞌan Jesús ini veñuꞌun kaꞌnu Israel yukan, ni kachi ya:
―¿Nasa kuu ja ka jani ini chaa ka xnaꞌan ini veñuꞌun un, ti ka kaꞌan da ja Cristo kuu seꞌe nuu tata yo David na janaꞌan? Ko na kachi ndaa ri ja kuñaꞌnu ga Cristo nuu tata yo David.
36 Ti maa David ni chaa da nuu tutu jiin inijnuni Espíritu Santo nuu kachi siaꞌan:
Maa Yandios ni kachi siaꞌan jiin Cristo, ya kuu jitoꞌo ri:
“Nukoo ndaꞌa kuaꞌa ri, chi taꞌu ra jniñu jiin ri.
Iyo yɨvɨ jito uꞌu roꞌo, ko kundee ra jiin, chi chindee ri roꞌo.”
Ni kachi Yandios, kachi David.
37 Nusa, ¿ti nasa kuu Cristo ɨɨn jnaꞌan rey David janaꞌan, ti maa da ni kachi ja Cristo kuu jitoꞌo da nusa? ―ni kachi Jesús.
Ti nu ni kaꞌan ya siaꞌan, ti ni ka kusɨɨ ini yɨvɨ kuaꞌa kaꞌiin un.
Kaꞌan Jesús sɨkɨ chaa ka xnaꞌan ley Israel
(Mt. 23.1‑36; Lc. 11.37‑54; 20.45‑47)
38 Siin Jesús xnaꞌan ya, ti ni kachi ya:
―Koto maa ra jiin chaa ka xnaꞌan ley ini veñuꞌun un. Koto saꞌa ra nava ka saꞌa da naa da. Chi chaa un ka jajnaꞌan ini da kuꞌun da saꞌma nani nava na nakuni yɨvɨ ja chaa kuñaꞌnu ka kuu da. Ti nu ka jikonuu da calle un, kuni da ja na kanxiaꞌu yɨñuꞌun yɨvɨ jiin da.
39 Ti ja kuu ini veñuꞌun ka nduku da nuu nukoo da nuu kuñaꞌnu ga kunchuku da. Suni ja kuu ɨɨn viko, xnaka da ka nukoo yuꞌu mesa nuu iyo vaꞌa ga.
40 Suni ka jisonchaa da veꞌe ñaꞌan ni ka kendo ndaꞌu, ti ja na chisaꞌyɨ da jniñu ni ka saꞌa da un, ti naꞌan xaan ka jikantaꞌu da nuu Yandios. Siaꞌan ka saꞌa da nuu chitu yɨvɨ. Ko ja kuu maa da, kii ɨɨn nundoꞌo kaꞌnu xaan ga ―ni kachi ya.
Xuꞌun ni soko ɨɨn ñaꞌan ndaꞌu
(Lc. 21.1‑4)
41 Ɨɨn kɨvɨ nukoo Jesús nuu veñuꞌun kaꞌnu un, yajni nuu kancha ɨɨn kaja nuu kɨvɨ xuꞌun ka soko yɨvɨ. Ndeꞌe ya ka chuꞌun ka chuꞌun yɨvɨ xuꞌun nuu kaja un. Ni jini ya ja taka yɨvɨ riko, kuaꞌa xuꞌun ka chuꞌun nuu kaja un.
42 Ti sandɨꞌɨ ni ga ni jaa ɨɨn ñaꞌan ndaꞌu xaan, ti ni chuꞌun ña uu xuꞌun cobre kuachi ini kaja un.
43 Yukan ti ni kana Jesús ndajaꞌa ya, ti ni kachi ya jiin da:
―Ndeꞌe naa ra. Ñaꞌan un, yaꞌu xaan ga nchaa xuꞌun ni jaꞌa ña nuu Yandios ansu xuꞌun ni ka jaꞌa chaa riko un.
44 Chi yɨvɨ riku un ka jaꞌa da jaku ni ja ka ñavaꞌa da. Ko ñaꞌan ndaꞌu un, vasu nandɨꞌɨ ña ja kuu gastu ña, ko ni soko ndɨꞌɨ ña nuu Yandios ―ni kachi ya jiin da naa da.
Kaꞌan Jesús ja naa venuꞌun kaꞌnu Israel
(Mt. 24.1‑2; Lc. 21.5‑6)