12
Wala Pan Gamagalau Bahi Ta Lolovakun-agil
(Mataiyo 10:26-33; 12:32; 10:19-20)
Saugena o gamagalau boda ali gewi tausan ge tausan hi nogogo ge hi hanatubatubal-agil, inoke Yeisu i liwaliwan houwan wana tohago elalil i ba, “Nuku matahikagimiu Palisi wali yis kaiwena. He wali lokalokakawi bana te ya babaa. Bugul kaukausil abwe nihi mwapwela, ge bugul misusumel abwe nihi masal. Inoke hauna gun nuku baubaunan gogouwa, abwe gamagalau nihi hagowa mwananala, ge hauna gun nuku walgumuan alomiyau tanaliyaa lum gamwanaa, abwe limi pwatanaa gamagalau nihi yoga pwapwati.
No heliyamwau, na baewa eliyamiu, bahi nuku lolovakun-agil, bolo tuwan hi tagapaaliga yaa nige bosowailiya bugul etega nihi ginol pwatanik al. Wami wasa na pewa henala binimala ge nuku lovakunan: he Yehoba te nuku lovakunan, iya wana gasisi i gan bosowaina tuwan ni tagapaaliga, yaka abwe al ni alitukagimiu Gehena gamwanaa. Ibwe, he na ba eliyamiu, iya te nuku lovakunan. Awaawa nimala panuna hi palipali-an molana toya eluwa ya, age? Yaa Yehoba nige etegana i kikite luwai. I ola al komiu kaunumiu pupunona gegewena iyaka i vasili haba ge i atena bubunimiu. Inoke bahi nuku lolovakun. Komiu maisena ge maisena awaawa gegewel molaliya ku bwata lake.
Na ba eliyamiu, henala gamagalau mataliyaa ni ba pamasal tage iya no gamagal, he nau Gamagal Natuna na ba pamasal ni ola al to Yehoba wana aneloseyau mataliyaa. Yaa henala gamagalau mataliyaa ni alahagau, he nau al na alahan Yehoba wana aneloseyau mataliyaa.
10 Henala Gamagal Natuna ni ba panapanak-an, he bosowaina ya Yehoba gamagal o wana gegi ni nuwayoho, yaa henala ni ba bwagabwaga Yayaluwa Bwabwalena ni awatautau-an, he Yehoba gamagal o wana gegi nige ni nunuwayoho.
11 Sauga ebo nihi ahemiu nuku na Yudiya wali limi tapwalolowa kot kaiwena, o ebo nihi telemiu panuwa ana tologugui mataliyaa, bahi nuku nuwanuwatu hauna nuku baunan ge eliyana mwal nuku pwawa o ebo ga nuku ba ola. 12 Kaiwena sauga o elana Yayaluwa Bwabwalena ni pankitemiu hauna toto binimala nuku baunan.”
Togogomwau Sisigana ana Ba Gohalibe
13 Gamagal etega boda gamwaliyaa i baek Yeisu elana i ba, “Topankite, u ba taliu elana tamama wana gogomwau toto i yaomal luwai ni wali ge awalehina ni pem eliyau.”
14 Anana Yeisu i lahe i ba, “Alou, henala i teleyau ya tabwa ami tologugui ge tamamiu wana gogomwau na wali ami toto labui kaiwemiu?” 15 Yaka Yeisu i baek boda elal i ba, “Nuku matahikagimiu ge bahi nuku mamatamomoni bugul tomaha ge tomaha kaiweliya; kaiwena bwagana ebo wami gogomwau ni gewi, nige bosowaimiu yawalimiu nuku pwawaa gogomwau o elal.”
16 Yaka i liwan gohalibe elal i ba, “Togogomwau etega wana witi ana eyowa enona i bwata nabi. 17 Inoke i nuwanuwatu ge i ba, ‘Nige no abateli i gagan ge no eyowa enona ya na bugul teliya. Ga na ginol ola?’
18 “Yaka i ba, ‘He na ginol ola hiwe. No gonu na lekel ge bwabwatal na talil, inoke abwe no witi enona gegewena alona ge no gogomwau al na bugul teliya. 19 Yaka totou na baem elau na ba: Oo nau! No bugul waiwaisal hi gewi iyaka ya bugul teli bosowaina baliman ni gewi ni pwawa. Na veyaho, na anan, na imwim ge na yaliyaya.’
20 “Yaa Yehoba i baek elana i ba, ‘Sigasiga owa! Bulin ebe yawalim na ahe ge nu aliga. Inoke bugul gegewel bolo u teli kaiwem henalau abwe nihi ahe?’ ”
21 Yaka Yeisu i ba, “He ni gan ni ola al to gamagalau gegewel elal, bolo wali gogomwau hi pwahipwahin kaiweliya, yaa age hi gulagula Yehoba matanaa.”
Bahi Nuku Nuwanuwatu Aanan ge Kaliko kaiweliya
(Mataiyo 6:25-34; 6:19-21)
22 Inoke Yeisu i baek wana tohago elal i ba, “He na baewa eliyamiu, bahi nuku nuwanuwatu nabi yawalimiu kaiwena ge nuku ba, ‘Hauna naha an?’ o ebo tuwamiu kaiwena ge nuku ba ‘Hauna naha galoi?’ 23 Yawal te ana nuwatu i bwata, aanan ana nuwatu nige i bwabwata, ge tuwan ana nuwatu te i bwata, kaliko ana nuwatu nige i bwabwata. 24 Ku nuwatu ga bwasumu okok kaiweliya. Heliya nige hi pelpel, nige hi papahi, ge nige aliya ana gonu i gagan, yaa Yehoba i papaanil. He komiu ku bwata hot, bwasumu nige hi bwabwata. 25 Ebo komiu etegana ni nuwanuwatu yawalina kaiwena, tab bosowaina wana nuwanuwatu eliyana yawalina ana sauga kekeisi ni payapu? Nigeya hot! 26 He nige bosowaimiu bugul kekeisi o nuku ginol, inoke ga i ola ge ku nuwanuwatu bugul gegewel al kaiweliya?
27 Ku nuwatu ga mula wali siun kaiwena: heliya nige hi tutuwalali, nige ali kaliko hi helhel. Yaa na baewa eliyamiu, kin Solomon ana kaliko, bwagana kaliko waiwaisana hot, ana awa ana waisi nige i oola mula ya etega. 28 Inoke ta atena Yehoba mwawin waluwaluwa ali kama i pek, mwawin o lan e ta kite i siun, yaa bwaligumwa ni aliga ge nihi ton ginaha elana. Age komiu ami kama nige ni pepewa al? Komiu wami abulilek nige i bwabwata.
29 Bahi atemiu ni bwanabwana ge nuku nuwanuwatu hauna nuku an o ebo hauna nuku im. 30 Panayawi gamagaliliyau bolo nige toabulilek i oola, sauga gegewena bugul ololal o hi loyaan. He Tamamiu iyaka i atena haba komiu nuwamiu bugul bolo ona o. 31 Yaa Yehoba wana abalogugui nuku loyaan ga, inoke abwe bugul bolo o ni pewa al eliyamiu.
32 Komiu sipi yawi kekeisi, bahi nuku lolovakun, kaiwena Tamamiu i yaliyaya te wana abalogugui ni pewa eliyamiu. 33 Wami bugubugul ku paliagil, yaka manina nuku pek togulagula elal. Mani ana kalopu nuku ahe kaiwemiu toto nige bosowaina ni nak, he gogomwau labulabumwa toto nige sauga etega ni soso nuku pwahin. Labi o elana nige tokaoma nihi nonoek ge nige mwatamwata nihi aapanak. 34 Hauna labi wami gogomwau nihi minaa, nasi yayaluwamiu nihi minaa al to.”
Nuku Lovivina-agimiu Gamagal Natuna wana Nem kaiwena
(Mataiyo 24:45-51)
35 Yeisu i ba vevehe al i ba, “Nuku lovivina-agimiu tuwalali kaiwena: ami kaliko nuku galoi, ami belet nuku tagahikan ge wami odam ni tautau. 36 Nuku ola totuwalali hi matamatan wali babala ni sikalim alolon hagalena etega elana. Inoke sauga ni vin ge ni pitipiti noga, yaka sauga o nog nihi pwela eliyana. 37 Sauga wali babala ni sikalim, ebo ni pwawal heliya iyoho hi sisilawa, he totuwalali bolo o nasi ni waisi eliyalil. Ya ba tunahot eliyamiu, wali babala tuwalali kalikona ni galoi ge ana belet ni tagahikan, inoke ni pamisiyo-agil abaanan elana ge aliya ni ahe ni pek nihi anan. 38 Bwagana bulin nuwana o ebo kamkam i kahikahin wali babala ni sikalim, ebo ni pwawal hi sisilawa, he totuwalali bolo o nasi ni waisi eliyalil. 39 Nuku nuwahikan te: binimala ebo tonlimi ni atena hauna sauga bulina ge tokaoma ni nem, inoke ni lopwali bahi tokaoma wana limi ni leleke ge ni tutuk. 40 He komiu al ge nuku lovivina-agimiu, kaiwena Gamagal Natuna wana nem atemiu ni payou, sauga toto nige nuku aatena te ni vin.”
41 Pita i nel Yeisu elana i ba, “Babala, ba gohalibe ya u baunan ama kaiwema, o age ana nuwatu i noek al gamagalau gegewel elal?”
42 Anana Babala i lahe i ba, “Nuku ola totuwalali henahenapona ge wana nuwatu i sapu, inoke wana babala i teli wana totuwalali gegewel ni matahikagil ge aliya ni pek aanan ana sauga hot elana. 43 Ebo wana babala ni sikalim ge ni kite tuwalali ya i awaawaginol, he nasi ni waisi eliyana. 44 Ya ba tunahot eliyamiu, wana babala ni teli wana bugul gegewena ni matahikagil. 45 Yaa ga i ola ebo totuwalali o ni nuwatu atenaa ge ni ba, ‘No tonowak nasi nige etimwawa ni sisikalim,’ inoke ni telipuna totuwalali bolau ge yowau ni nibinibihil, ge ni anan, ni imwim ge ni im kokona. 46 He wana babala abwe ni sikalim ge atena ni payou, kaiwena wana sikal ana lan ge ana sauga nige i aatena. Inoke ni tagapanapanak-an ge ni teliek alonau bolo nige hi aabulilek ali abalahi elana.
47 “Totuwalali bolo hi atena hauna wali babala nuwana nihi ginol, yaa nige hi lolovivina wana sikalim kaiwena ge nige hi giginol ola wana nuwatu, heliya ali nibinibi ni bwata hot. 48 Yaa bolo wali babala wana nuwatu nige hi aatena ge tuwalali toto lahena bosowaina nibinibi hi ginolil, ali nibinibi ni kekeisi. Gamagalau bolo i bwata Yehoba i pek elal, abwe ni bwata ni ba nihi pek elana. Bolo i bwata Yehoba i talamwan elal, he abwe ni bwata al ni ba nihi pasikal elana.”
Yeisu kaiwena Miwali ge Pihigelgel Nihi Gan
(Mataiyo 10:34-36)
49 Inoke Yeisu i ba vevehe al i ba, “Nau ya nem ginaha na pwatanim panayawiya inoke ni tautau ge musamusa ni ton yoho. He nuwau hot te binimala iyaka ni tau. 50 Babitaiso etega iyoho abwe na babitaisowa.* He yayaluwau i pulowan ana siga babitaiso o na pwamowasi. 51 Age ku nuwatu ya nem inoke panayawi ni laumwal? He nigeya. Na baewa eliyamiu, ya nem inoke miwaliwali ni gan. 52 Sauga ya ge ni nok awolaa, ebo limi etega ana heniheni ali gewi nimala panuna, nasi ali boda nihi tagawali ni labui. Ali toto eton nihi pihigelgel bolo ali toto eluwa elal, ge bolo ali toto eluwa nihi pihigelgel bolo eton elal. 53 Taman ni pihigelgel natuna tauina elana, ge natun tauina ni pihigelgel tamana elana. Hinan ni pihigelgel natuna yovana elana, ge natun yovana ni pihigelgel hinana elana. Yawan nevenak ni pihigelgel yawana yovana elana, ge yawan yovana ni pihigelgel yawana nevenak elana.”
Sauga ali Abaeuna Bana
(Mataiyo 16:2-3; 5:25-26)
54 Yeisu i baek boda elal i ba, “Sauga ebo yaluyalu bibikena etega ku kite i masalek pai, inoke sauga o ku ba, ‘Nasi kehe i lalau.’ He yaka ni lau. 55 Ge ebo mana yavana i towa inoke ku ba, ‘Nasi panuwa ni kalakalas.’ He yaka ni kalakalas.* 56 Tokakawi komiu! Bosowaimiu ya te panayawi ge labulabum ali awa nuku eunaan. Ga i ola ge bugul bolo hi masamasal sauga ya elana nige bosowaimiu ali awa nuku eunaan?
57 “He ga i ola ge nige totomiu ku hilihili bubun hauna toto i sapu ge nuku ginol? 58 Ebo gamagal etega ni wolewa ge ni ahewa nuku na nu kot, he nu gasisi alom woliwoli o nuku pasapu ga kamwasaa mulaa abwe nuku vin abayatala elana. Ebo nigeya, nasi ni momoliwa ni na ni telewa toyatala elana, inoke toyatala ni telewa pulisiman nimaliyaa, ge nihi telewa dela. 59 Na baewa elam, nige bosowaina nu tagil ana siga am vaga gegewena nu leke haba.”
* 12:50 Wana yaomal bana. * 12:55 He Yudiya wali labi elana mana yavana i kalakalas, yaa kila wala labi elana i tultul.