27
Kɛlɛkɛdenilu ka Pɔli malɔ Rɔmu
1 Faamailu ka a latɛɛ ko ii ri an nadon kulunba kɔndɔ ka wa Itali jamana rɔ. Wo rɔ, ii ka Pɔli ni kasoden gbɛrɛilu don kɛlɛden kuntii do bolo, mɛn tɔɔ ko Juliyusi.
2 An donda kulunba kɔndɔ, mɛn bɔni Adarimiti, ka wa Asi jamana kɔɔji tin fan fɛ. Masedonika do, mɛn tɔɔ ko Arisitariki, tɛrɛ ye an fɛ ka bɔ Tesaloniki.
3 Wo lon duusa gbɛ, an sera Sidɔn. Ka an lɔni to ye, Juliyusi kininkininda Pɔli ma ka sɔn a ye wa bɔ a duɲɔɔnilu fɛ, sa ii ri a makoilu ɲanabɔ.
4 An bɔra Sidɔn kulunba kɔndɔ tuma mɛn na, fɔɲɔ tɛrɛ ye an tɔrɔla kosɛbɛ. Wo le kosɔn, an taminda Sipere kɔɔji tin fan kelen fɛ, fɔɲɔ tun tɛ tɛɛla kosɛbɛ fan mɛn.
5 An wara tamin Silisi ni Panfili dafɛ, ka wa an lɔ Mira, mɛn ye Lisiya jamana rɔ.
6 Kɛlɛden kuntii ka kulunba do sɔrɔn ye, mɛn bɔni Alɛsandiri ka wa Itali jamana rɔ. A ka an nadon wo kɔndɔ.
7 An mɛnda ji kan kosɛbɛ. Kulunba wa ko gbɛlɛyara fɔɲɔ bolo, an tɛrɛ wala le dɔɔni dɔɔni. An sɛɛra kosɛbɛ sani an ye se Kinidi ɲɛfɛ. An bɔni ye, fɔɲɔ ka kulunba wala ɲɛfɛ. Wo rɔ, kulunba taminda Salamɔni la ka wa Kɛrɛti kɔɔji tin fan kelen fɛ, fɔɲɔ tun tɛ tɛɛla kosɛbɛ fan mɛn.
8 An ma an yɔrɔ mataa duu wo la, kɔni an wa ko gbɛlɛnman tɛrɛ. An wara se yɔrɔ do rɔ, mɛn tɔɔ ko Kulun Lɔdiya Ɲuma. Wo ni Lasiya so kɔndɔ tɛma ma jan.
9 An tun ka waati jan kɛ taama la. Yahudiyailu la sundon waati tun da tamin ka ban. Nɛnɛ ba tuma setɔ le tɛrɛ. Wo le kosɔn, kulunbori tun da kɛ masiba ko ri. Wo le rɔ, Pɔli ka mɔɔilu lali ko:
10 «N failu, n ɲayen a la ko an na kulundataama ɲin kɛtɔ tɔrɔya ni tiɲali ba le ri. A tɛ dan kulunba ni a donin gbansan ma. Fo an mɛnilu fanan ye kulunba kɔndɔ, an jɛrɛ nii na ko ye a rɔ fanan.»
11 Kɔni kɛlɛden kuntii ma Pɔli la kuma jate. A lara kulunborila la, a ni kulun kuntii la ka tamin Pɔli kan.
12 Kulun lɔdiya wo tun ma ɲi kosɛbɛ nɛnɛ waati la. Wo rɔ, ii siyaman bɛnda a ma ko ii ye bɔ ye ka ko bɛɛ kɛ sa ii ri se Fenikisi. Ii ka a fɔ ko ni ii sera ye, ii ri nɛnɛ waati kɛ yɔrɔ wo rɔ. Fenikisi wo ye Kɛrɛti jamana kulun lɔdiya do le ri. Kulun lɔdiya wo fan kelen ɲa siini telebe ma. A fan kelen ɲa siini tele kankan bolokininma.
Fɔɲɔ ba do wulira ji kan
13 Nba, fɔɲɔ tɛrɛ ye bɔla tele kankan bolokinin fan fɛ dɔɔni dɔɔni. Ii ka wo yen tuma mɛn na, a kɛra ii ɲana ko ii ri se wala. Nɛɛ gbiliman wa mɛn ye kulun nalɔla, ii ka wo lawuli ka wa. Kulunba tɛrɛ ye wala Kɛrɛti kɛrɛnkɛrɛn fɛ.
14 Kɔni a ma mɛn, fɔɲɔ ba wulira ka bɔ tele kankan bolomaran fan fɛ. Fɔɲɔ wo tɔɔ le ko «Maranma fɔɲɔ.»
15 Fɔɲɔ ba wo ka kulunba ta. An ma se fɔɲɔ wo nɔɔla muumɛ. Wo rɔ, an ka kulunba to a bolo.
16 An wara kɔɔji tin do kɛrɛnkɛrɛn fɛ, mɛn tɔɔ ko Koda. Wo rɔ, fɔɲɔ ko masumara dɔɔni. An sera kulundenni nadonna kulunba kɔndɔ, kɔni wo ka gbɛlɛn tɛrɛ kosɛbɛ.
17 An banni a ladonna, ii ka kulunba tɛsidi julu la ka a raja. Ii silanni tɛrɛ ko fɔɲɔ kana kulunba ta ka wa a sii jikɔrɔ kiɲɛ kan Siritisi jamana fan fɛ. Wo rɔ, ii ka nɛɛ gbiliman najii, mɛn ye kulunba lalɔla. Ii ka kulunba to fɔɲɔ bolo ten ka wa.
18 Fɔɲɔ tora juuyala an kan. Wo le rɔ, wo duusa gbɛ ii ka kulun donin do lafili ji kan.
19 Wo fanan duusa gbɛ, kulunborilailu jɛrɛ ka kulun majɔran doilu lafili ji rɔ.
20 An ka lon siyaman kɛ, an ma tele yen, an ma loloilu yen. Fɔɲɔ ba tɛrɛ juuyala le kosɛbɛ. Wo rɔ, an bɛɛ jiitɛɛra ko an tɛ bɔ a rɔ fewu.
21 A tun da mɛn mɔɔ si ma dɔɔnnin kɛ. Wo rɔ, Pɔli ka i wuli ii tɛma ka a fɔ ii yɛ ko: «N failu, n ka ai lali ko ai kana bɔ Kɛrɛti. Ai tɛrɛ ka kan ka kuma wo mira. An ye tɔrɔya ni bɔnɔ mɛn dɔ sisen, ni ai tun ka n kan mira, sa wo si tun tɛ an sɔrɔn.
22 Kɔni n di ai lali sisen ikɔ ko ai kana jiitɛɛ. An di bɔnɔ kulunba la, kɔni foyi tɛ kɛ mɔɔ si la.
23 Baa, Alla n ye mɛn batola a ni n ye mɛn nabaarala, a la mɛlɛka do nara n tɛrɛn su rɔ.
24 Wo ka a fɔ ko: ‹Pɔli, i kana silan. I ri i lɔ Rɔmu mansaba ɲakɔrɔ ka i la ko ɲafɔ a yɛ. Mɔɔ mɛn bɛɛ ye i fɛ kulunba kɔndɔ, wo bɛɛ ri kisi Alla la kininkinin kosɔn.›
25 Nba, n failu, ai kana jiitɛɛ. N lani Alla la ko mɛlɛka ka a fɔ ɲa mɛn ma a ri kɛ wo ɲa ma.
26 Fɔɲɔ ri kulunba ta ka wa a lasii kɔɔji tin do rɔ gbere kan.»
27 Nba, an tun ka tele tan ni sawa le kɛ ji kan. A tele tan ni naaninna sera ka a tɛrɛn fɔɲɔ ye wala kulunba ri fɔlɔ. An tɛrɛ ye kɔɔji yɔrɔ mɛn kan, wo tɔɔ ko Adiriyatiki. Duu talama, kulunborilailu sobira ko an da sudunya gbere rɔ.
28 Wo rɔ, ii ka julu lajii ji rɔ ka ji dunya rasuman. Ii ka a yen ko ji dunya ye mɛtɛrɛ binaanin de ri. Kulunba wara ɲɛfɛ dɔɔni tuma mɛn na, ii ka julu lajii ikɔ. Ji dunya kɛra mɛtɛrɛ bisawa ri.
29 Ii silanda wo rɔ, ko kulunba kana se farakolo ma. Wo le rɔ, ii ka kulunba nɛɛ gbiliman naanin bila ji rɔ kulunba kɔfɛ, ka matarali kɛ ko kɛnɛ ye bɔ.
30 Kulunborilailu ka kulundenni najii ji kan, ka a kɛ ikomin ii watɔ kulunba nɛɛ gbilimanilu lajiila kulunba ɲɛfɛla rɔ. Kɔni ii boritɔ le tɛrɛ wo ri.
31 Wo rɔ, Pɔli ka a fɔ kɛlɛdenilu ni ii la kuntii yɛ ko: «Ni mɔɔ woilu ma to kulunba kɔndɔ yan, ai ti se kisila.»
32 Kɛlɛkɛdenilu ka wo mɛn ka wa kulundenni juluilu tɛɛ sa a ri wa ka tunun.
33 Nba, kɛnɛbɔra sudunyara tuma mɛn na, Pɔli ka mɔɔilu lali ko ii bɛɛ ye dɔɔnnin kɛ. A ka a fɔ ko: «Bi ye a tele tan ni naanin de ri, ai si hankili ma sii, ai si ma dɔɔnnin kɛ.
34 Wo rɔ, n ye ai madiyala, ai ye dɔɔnnin kɛ, sa ai ri fanka sɔrɔn ka kisi, baa mɔɔ si tɛ tunun butun hali a kunma si kelen ti tɛɛ.»
35 Pɔli ka wo fɔ ka ban ka buru ta ka baraka bila Alla yɛ ii bɛɛ ɲana. A ka buru rakadi ka do dɔɔn.
36 Mɔɔ bɛɛ jusu latɛɛra wo rɔ ka dɔɔnnin kɛ.
37 An mɛnilu tɛrɛ ye kulunba kɔndɔ, an tɛrɛ ye mɔɔ kɛmɛ fila ni mɔɔ biwɔrɔnwula ni mɔɔ wɔɔrɔ le ri.
38 Ii bɛɛ ka dɔɔnnin kɛ ka fa tuma mɛn na, ii ka suman kisɛ tɔ labɔn kɔɔji rɔ ka kulunba rafɛya wo rɔ.
Kulunba tiɲan ko
39 Nba, duusa gbɛni wo, ii tɛrɛ ye yɔrɔ mɛn dɔ, ii ma wo lɔn. Kɔni ii ka ji sila do yen, mɛn ye kiɲɛ kɛrɛnkɛrɛn fɛ. Ii ri wa kulunba ri yɔrɔ wo rɔ ni ai ri se a lalɔ.
40 Wo le rɔ, ii ka kulunba lalɔfenilu juluilu tɛɛ ka lalɔfen woilu to ji rɔ. Kulunborifenilu sidini julu mɛnilu la, ii ka woilu fulɛn, ka ban ka kulunba faanin ba lawuli ka a lalɔ sa a ri fɔɲɔ ta. Wo rɔ, ii ka kulunba lawa kiɲɛ gbere fan fɛ.
41 Kɔni kulunba wara se jikɔrɔ kiɲɛ ma. Kulunba ɲɛfɛla donda kiɲɛ rɔ ɲa mɛn ma, a ma se bɔla fewu. Ka kulunba lɔni to ten, jikuru bailu tɛrɛ ye a kɔfɛla gbasila kojuuya ka a tiɲan.
42 Kɛlɛkɛdenilu miriya ye a la ko ii ka kan ka kasodenilu faa, sa ii kana ii namun ka ii bori ka wa.
43 Kɔni kɛlɛden kuntii tun tɛ a fɛ Pɔli ye faa. Wo le kosɔn, a ma sɔn kɛlɛdenilu ye kasodenilu faa. A ka a fɔ ko mɛnilu kusan ii namunna, ko woilu fɔlɔ ye ii be ji kan, ka ii namun ka wa gbelema.
44 A ka a fɔ ko tɔilu ye jiri fɛrɛnilu ni kulunba jiri kunkundunilu mira, ka ii la woilu kan ka bɔ. Wo rɔ, ii bɛɛ sera gbelema ka kisi. Foyi ma mɔɔ si sɔrɔn.