24
Isiyaka ka Rebeka furu
1 Nba, Iburahima kɔrɔyara kosɛbɛ, Allabatala tun ka baraka don a la ko bɛɛ rɔ.
2 Lon do rɔ, a ka a dɛmɛnba kili, mɛn ye a la nanfulu kunnasiila ri, a ka a fɔ a yɛ ko: «I bolo la n woro kɔrɔ ka lahidi ta n yɛ ka i kali.
3 An siini Kanaan bɔnsɔn de tɛma yan, kɔni n ye a fɛ i ye i kali Allabatala tɔɔ rɔ, mɛn ye sankolo ni duukolo tii ri, ko i tɛ Kanaan bɔnsɔn denmuso si furu ka a di n dencɛ ma.
4 I ye i kali ko i ri wa n fa jamana rɔ, ka wa denmuso do furu n dencɛ Isiyaka yɛ n badenmailu wara.»
5 Dɛmɛnba wo kan ko: «Ni denmuso ma sɔn ka na nde kɔfɛ yan don? N ye wa i dencɛ ri i fa jamana rɔ wa?»
6 Iburahima kan ko: «Ɛɛn de! I kana wa n dencɛ ri ye fewu!
7 Allabatala Alla, mɛn ye sankolo tii ri, wo ka n nabɔ n fa so la, ka n nabɔ n sɔrɔn jamana rɔ. A kumara ka a kali n yɛ ko a ri jamana ɲin di n bɔnsɔn ma. Ale le jɛrɛ kɛtɔ a la mɛlɛka bilala i ɲɛ ka wa n fa jamana rɔ, sa i ri muso do sɔrɔn n dencɛ yɛ ye.
8 Ni muso ma sɔn ka na i kɔfɛ, wo kalili kunko ri bɔ i ma, kɔni i kana wa n dencɛ ri de!»
9 A dɛmɛnba ka a bolo la a tii Iburahima woro kɔrɔ ka a kali ko a ri wo bɛɛ kɛ.
10 Wo rɔ, Iburahima la dɛmɛnba ka ɲɔɔmɛ tan ta a tii la ɲɔɔmɛilu rɔ ka wa Nakɔri la so la, Aramu Naharayimu mara rɔ. A tii la fen ɲuma ba doilu wara a kun ma.
11 A se mɛn kɛni ye, a ka ɲɔɔmɛilu lala kɔlɔn da la so kɔkan. A donda wura da le fɛ, musoilu ye wala ji ta diya kɔlɔn da la waati mɛn dɔ.
12 A ka Alla tara ko: «Allabatala, n tii Iburahima Maari Alla, i jaandi, i ye n na sila diya n na bi. I ye ɲumaya kɛ n tii Iburahima yɛ.
13 N lɔni kɔlɔn da la yan, so kɔndɔ sunkurunilu ri na ji ta diya yan sisen.
14 N ba a fɔ sunkurun mɛn yɛ ko: ‹I la jitafen najii ka n sɔ ji rɔ, n ye n min›, ni wo ka n sɔ, ka ban ka n na ɲɔɔmɛilu fanan namin, nba sunkurun wo ye kɛ i la baaraden Isiyaka muso ri, i jɛrɛ ka mɛn natɛɛ a ma. Ni wo bɛɛ kɛra, n di a lɔn ko i ra ɲumaya kɛ n tii yɛ ka a masɔrɔn i ra kɛ a Maari Alla ri.»
15 Sani a ye ban Alla matarala, Rebeka nara ka a tɛrɛn a la jitafen ye a kamannakun kan. Rebeka ye Betuwɛli denmuso le ri. Betuwɛli ye Milika dencɛ le ri. Milika ye Nakɔri la muso le ri, Iburahima kɔrɔcɛ kɔnin.
16 Sunkurun wo kɛɲi kosɛbɛ. A ma cɛ lɔn fɔlɔ. A wara ji ta diya, ka a la jitafen nafa ka a kɔseyi.
17 Iburahima dɛmɛnba ka i bori ka wa a labɛn, ka a fɔ a yɛ ko: «N na, i jaandi, i ye n sɔ ji rɔ, n ye n min.»
18 Sunkurun ka a kaliya ka a la jitafen majii, ka cɛ wo jabi: «N fa, i min.» A ka a la jitafen mira a bolo la ka cɛ sɔ ji rɔ.
19 A banni ji minna, sunkurun kan ko: «I lɔ, n di wa ji ta ka i la ɲɔɔmɛilu fanan sɔ ji rɔ. A bɛɛ ye alu min ka wasa.»
20 A ka i kaliya ka a la jitafen najii ka ji kɛ kolofen na jiminfen kɔndɔ ka i bori ka wa ji ta ikɔ. A tora ji tala ka na haan ɲɔɔmɛilu bɛɛ banda alu minna.
21 A tɛrɛ ye baara wo kan tuma mɛn na, cɛ wo ka a lɔ ka a mafɛnɛ. A ma foyi fɔ. A ka sunkurun kɔrɔsi ka a lɔn ni Allabatala da a la sila diyala.
22 Ɲɔɔmɛ bɛɛ banda ji minna tuma mɛn na, cɛ ka nundɔlafen sanin do labɔ, mɛn sumannin di karamun loolu bɔ. A ka bololafen sanin fila fanan nabɔ, mɛn sumannin di karamun kɛmɛ a ni karamun tan ni loolu bɔ.
23 A ka sunkurun maɲininka ko: «Hakɛ to, yon denmuso ye ile ri? I fa ri sɔn ka nde ni n taamaɲɔɔnilu jiya a wara wa?»
24 Rebeka ka a jabi: «Nakɔri ni Milika dencɛ Betuwɛli, wo denmuso le nde ri.
25 Ai ri jiya diya sɔrɔn an wara. Bin ni fira siyaman ye an bolo fanan ka a di i la ɲɔɔmɛilu ma.»
26 Cɛ ka wo mɛn ka a tin birin ka Allabatala bato.
27 A kan ko: «N di Allabatala tando, n tii Iburahima Maari Alla, a ma ban a la kaninteya ma. Allabatala le ka a lɔ n ɲɔrɔ ka n na n di n tii Iburahima badenmailu ma yan.»
28 Sunkurun ka a bori ka wa a bɛɛ ɲafɔ mɔɔilu yɛ a na wara.
29 Wo ka Rebeka kɔrɔcɛ do tɛrɛn ye, mɛn tɔɔ ko Laban. Wo ka wo bɛɛ mɛn tuma mɛn na, a bɔra ka a bori ka wa cɛ wo kɔ kɔlɔn da la,
30 baa Laban tun ka nundɔlafen ni bololafen yen a doomuso bolo la. Rebeka ka a dantɛɛli mɛn kɛ, Laban tolo tɛrɛ ye wo bɛɛ la. A sera kɔlɔn da la, ka cɛ lɔni tɛrɛn a la ɲɔɔmɛilu dafɛ.
31 Laban ka a fɔ a yɛ ko: «N fa, ile, Allabatala ka baraka don ile mɛn na kɔ rɔ, nfenna i lɔni kɔkan yan? An ye wa lu ma. N da dinkira rabɛn i yɛ, ka dinkira fanan dabɛn i la ɲɔɔmɛilu yɛ.»
32 Wo rɔ, cɛ wara Laban kɔ fɛ lu ma. Alu sisen ye, Laban ka ɲɔɔmɛilu la donin bɛɛ lajii, ka bin ni fira di alu ma. A nara ji di cɛ ni a taamaɲɔɔnilu ma. Alu ka alu sen mako.
33 A ka damunun sii alu kɔrɔ. Kɔni cɛ kan ko: «N tɛ damunun kɛla fɔlɔ, fo n ye dantɛɛli kɛ fɔlɔ.» Laban ka a jabi: «Ale le wo ri. I ye dantɛɛli fɔlɔ kɛ.»
34 Cɛ kan ko: «N ye Iburahima dɛmɛnba le ri.
35 Allabatala ka baraka don n tii la wo rɔ kosɛbɛ ka a kɛ nanfulutii ri. A ra saa ni ba ni nisiilu di a ma, a ni wodigbɛ ni sanin, a ni jɔnilu, a ni ɲɔɔmɛilu ni faliilu.
36 N tii Iburahima muso Saran ka dencɛ sɔrɔn a yɛ a la musokɔrɔbaya waati rɔ. N tii ra a bolofen bɛɛ di a dencɛ wo le ma.
37 Nba, lon do rɔ, n tii ka a fɔ n yɛ ko n ye n kali a yɛ ko a siini Kanaan bɔnsɔn wara mɛn dɔ ɲin, ko n kana sɔn ka wo denmuso si furu a dencɛ yɛ.
38 Ko n ye wa a fa jamana rɔ ka muso ɲinin a dencɛ yɛ a badenmailu wara.
39 N ka a maɲininka ko ni denmuso ma a sɔn ka na n kɔ fɛ don?
40 A ka n jabi a ye taamala ka bɛn Allabatala mɛn kan ma, wo jɛrɛ ri a la mɛlɛka bila n ɲɛ ka n na sila diya n na, kosa n di muso furu a dencɛ yɛ a badenmailu wara a fa jamana rɔ.
41 N tii kan ko n ba se a fa la jamana rɔ, ko ni a badenmailu ka i ban muso dila n ma, ko n na kalili kunko ri bɔ n ma wo rɔ. Ko kalili kunko wo tɛ bɔ n ma ɲa gbɛrɛ si ma fo wo ba kɛ.
42 «Nba, n se mɛn kɛni kɔlɔn da la bi, n ka Alla matara ko: ‹Allabatala, n tii Iburahima Maari Alla, i jaandi, i ye n na sila diya n na.
43 N lɔni kɔlɔn da la yan. Sunkurun mɛn ba na ji ta diya yan, ni n ka a fɔ wo yɛ ko: «Na, i ye i la jitafen najii ka n sɔ ji rɔ,»
44 ni a ka n jabi: «Do min, n ye wa do fanan ta ka na a di i la ɲɔɔmɛilu ma,» nba sunkurun wo ye kɛ n tii la dencɛ la muso ri, Allabatala jɛrɛ ka mɛn natɛɛ a ma.›
45 Nba, sani n ye ban madiyali kɛla n kɔndɔ, n ka Rebeka natɔla yen. A la jitafen ye a kamannakun kan. A wara jitafen wo lafa. N ka a fɔ a yɛ ko: ‹N na, n sɔ ji rɔ.›
46 A ka a kaliya ka jitafen majii a kamannakun na ka a fɔ ko: ‹I min. N di i la ɲɔɔmɛilu fanan sɔ ji rɔ.› Wo rɔ, n ka n min. N banni n minna, a ka n na ɲɔɔmɛilu fanan sɔ ji rɔ.
47 N ka a maɲininka ko: ‹Yon denmuso ye ile ri?› A kan ko: ‹Nakɔri ni Milika dencɛ Betuwɛli denmuso le nde ri.› N ka nundɔlafen don a nun dɔ, ka a bololafen bila a bolo la.
48 N ka n tin birin ka Allabatala bato, n tii Iburahima Maari Alla kɔnin. N ka wo tando ka a masɔrɔn a ka a lɔ n ɲɔrɔ ka na n di n tii Iburahima badenmailu wara, ka alu denmuso sɔrɔn n tii dencɛ yɛ.
49 Nba, ni alu ye a fɛ ka kaninteya yirika n tii la, ai ye wo fɔ n yɛ. Ni ai fanan ti se wo kɛla, ai ye wo fɔ n yɛ, kosa n ka kan ka mɛn kɛ, n ye wo kɛ.»
50 Laban ni Betuwɛli ka a jabili kɛ ko: «Ko ɲin bɔni Allabatala jɛrɛ le rɔ. An ti se wo masɔsɔla.
51 Rebeka le ɲin di. A ta, i ye wa a ri. A ye kɛ i tii dencɛ la muso ri, ikɔ Allabatala a ra a latɛɛ ɲa mɛn ma.»
52 Iburahima dɛmɛnba ka jabili wo mɛn tuma mɛn na, a ka a ɲakɔrɔ bɛn duu ma ka Allabatala bato.
53 A ka wodigbɛ masidilifen ni sanin masidilifen labɔ ka woilu di Rebeka ma, a ni faanin. A ka fen ɲuma bailu di a kɔrɔcɛ ni a na fanan ma.
54 Wo rɔ, kuma wo banni, cɛ ni a taamaɲɔɔnilu ka damunun kɛ, ka alu min, ka su si. Alu kununni sɔɔma da la, cɛ ka a fɔ Rebeka la mɔɔilu yɛ ko, «Ai ye sila di n ma sa n di n kɔseyi n tii wara.»
55 Rebeka kɔrɔcɛ ni a na ka jabili kɛ ko: «A to sunkurun ye tele tan ɲɔɔn kɛ an fɛ yan fɔlɔ. Wo ba tamin, a ri wa.»
56 Cɛ kan ko: «Ai jaandi, ai kana n nanɔɔ butun, baa Allabatala a ra n na sila diya n na. Ai ye a to n ye kɔseyi n tii wara jona.»
57 Alu ka a jabi: «Nba, an ye sunkurun kili ka a maɲininka.»
58 Alu ka Rebeka kili ka a maɲininka ko: «I ri taa cɛ ɲin kɔfɛ sisen wa?» A kan ko: «N di wa.»
59 Wo rɔ, alu ka alu badenma muso Rebeka bila ka wa Iburahima dɛmɛnba ni a taamaɲɔɔnilu kɔfɛ. Jɔnmuso mɛn ka a mamira, wo wara Rebeka malɔ.
60 Alu watɔla, Rebeka wara mɔɔilu duwara a yɛ. Alu kan ko: «An badenma muso, Alla ye i bɔnsɔn siyaya ka a kɛ mɔɔ waa siyaman siyaman di, Alla ma wo kɛra. Alla ye alu se alu juuilu la, Alla ma wo kɛra.»
61 Rebeka ni a la jɔnmusoilu ka alu rabɛn ka yɛlɛ ɲɔɔmɛilu kan, ka alu bila Iburahima dɛmɛnba kɔfɛ. A wara Rebeka ri wo ɲa le ma.
62 Wo ka a tɛrɛn, Isiyaka ra bɔ Bɛri Lasayi Rɔyi fan fɛ, Nɛkɛbi mara rɔ.
63 Lon do rɔ, Isiyaka wara a mataamala diya wula kɔndɔ wura da fɛ. A ka a ɲa lɔ ka ɲɔɔmɛilu natɔla yen.
64 Rebeka ka a ɲa lɔ ka Isiyaka yen tuma mɛn na, a jiira ka bɔ a la ɲɔɔmɛ kan.
65 A ka Iburahima dɛmɛnba maɲininka ko: «Mɛn bɔtɔ wula rɔ ka na an kunbɛn ɲin, yon de wo ri?» Cɛ kan ko: «N tii le wo ri.» Wo rɔ, Rebeka ka a la kunnabirin kɛ a kun na.
66 Nba, cɛ tun ka fen fen kɛ a la taama rɔ, a ka wo bɛɛ ɲafɔ Isiyaka yɛ.
67 Isiyaka wara Rebeka ri a na Saran na faaninbon na, ka a furu ka a kɛ a muso ri. Isiyaka ka Rebeka kanin kosɛbɛ, a diyara a yɛ. Wo rɔ, Isiyaka jusu sumara a na la saya ko rɔ.