6
Isa ka mɔɔ waa loolu balo i ɲɔɔn fɛ
1 Wo taminnin kɔ rɔ, Isa wara Kalile Dala kɔ ma. (Do ye dala wo kilila fanan ko Tibɛriyasi Dala.)
2 Jama ba tɛrɛ ye a kɔfɛ, baa mɔɔ woilu ka a la tɔɔmasere kabannako yen, a ka mɛn kɛ ka jankarɔtoilu lakɛndɛya.
3 Isa ni a karandenilu yɛlɛra koyinkɛ do kan ka i sii ye.
4 Yahudiya la Taminkunna sali ra sudunya.
5 Isa ka a ɲakɔrɔta ka jama natɔla yen a ma. A ka Filipe maɲininka ko: «An di se buru santa sɔrɔnna mi, jama ba ɲin di mɛn dɔɔn?»
6 Isa ka wo fɔ Filipe dakɔrɔbɔ kan de ma. Ni wo tɛ kɔnin, a ka a lɔn a ye mɛn kɛla.
7 Filipe ka a jabi: «Hali ni wodi gbanan kɛmɛ fila ye an bolo, wo ti se buru sankɔ bɔla, bɛɛ ri buru kunkundun sɔrɔnna mɛn dɔ.»
8 Isa la karanden mɛn tɔɔ ko Andere, Simɔn Piyɛri dɔɔcɛ kɔnin, wo ka a fɔ Isa yɛ ko:
9 «Kanberen do ye yan, hori burukala loolu ye a bolo a ni jɛɛ kala fila, kɔni wo ri se kɛla nfen di jama ba ɲin dɔ?»
10 Isa ka a fɔ ko: «Jama bɛɛ lasii.» (Bin mɛrɛnin siyaman ba le tɛrɛ yɔrɔ wo rɔ.) Mɔɔilu ka i sii bin mɛrɛnin dɔ. Fɔ diya ii tɛrɛ ri cɛɛ waa loolu bɔ.
11 Wo rɔ, Isa ka buru ta ka baraka bila Alla yɛ ka a ratala jama la, bɛɛ mɛn siini tɛrɛ ye. A ka jɛɛ fanan datala ɲa kelen wo le ma. Mɔɔilu bɛɛ ka buru ni jɛɛ dɔɔn ka wasa.
12 Ii ka dɔɔnnin kɛ ka fa tuma mɛn na, Isa ka a fɔ a la karandenilu yɛ ko: «Ai ye kunkundun tɔ bɛɛ ta, sa foyi kana tiɲan.»
13 Isa la karandenilu ka hori buru tɔ bɛɛ matɔmɔ ka a kɛ see tan ni fila kɔndɔ.
14 Ii ka Isa la tɔɔmasere kabannako yen a banni mɛn kɛla, mɔɔilu tɛrɛ ye fɔla ko: «Tuɲa le. Alla la Nabiɲuma le, mɛn na ko fɔni ko a natɔ dunuɲa rɔ.»
15 Wo rɔ, ikomin Isa ka a lɔn ko ii nala a tala fanka la le ka a kɛ mansa ri, a ka a masɛ ii la ka wa koyinkɛ kan, a kelen pe.
Isa ka a taama ji kan
16 Wura donni, Isa la karandenilu wara dala kanna.
17 Ii yɛlɛra kulun kɔndɔ ka wa Kapɛrinahumu fan fɛ, dala fan kelen ma. Su kora, kɔni Isa ma na fɔlɔ.
18 Fɔɲɔ ba ka ji wunwan bakɛ i ɲɔɔn kan.
19 Ka a tɛrɛn Isa la karandenilu tɛrɛ ra kilo loolu ɲɔɔn kɛ kulun kɔndɔ ji kan, waati wo la ii ka Isa natɔla yen, a ye taamala dala ji kan, ka a madon ii la kulun na. Karanden bɛɛ silanda.
20 Kɔni Isa ka a fɔ ii yɛ ko: «Nde le. Ai kana silan.»
21 Ii tɛrɛ ye a fɛ ka a don ii la kulun kɔndɔ. Wo rɔ sisen kulun sera ii lɔɔ diya, ii tɛrɛ ye wala yɔrɔ mɛn dɔ.
Mɔɔilu tɛrɛ ye Isa le ɲininna
22 Jama ba tora dala fan kelen ma. Wo duu sa gbɛni, mɔɔilu ka a yen ko kulun kelen pe le wara. Ii ka a lɔn ko Isa ma yɛlɛ kulun kɔndɔ a la karandenilu tɔrɔfɛ. A la karandenilu gbansan bɔra.
23 Kɔni, kulun gbɛrɛ nara mɛn bɔni Tibɛriyasi so kɔndɔ. Isa ka baraka bila Alla yɛ ka buru di mɔɔilu ma yɔrɔ mɛn, kulun woilu lɔni tɛrɛ yɔrɔ wo kɔrɔ ye.
24 Jama ka a ɲayen tuma mɛn na ko Isa ni a la karandenilu tɛ ye butun, ii jɛrɛ donda kulun woilu kɔndɔ ka wa Isa ɲinin diya Kapɛrinahumu.
Buru mɛn di ɲenemaya di mɔɔilu ma
25 Mɔɔilu wara Isa tɛrɛn dala fan kelen ma ka a maɲininka ko: «Karanmɔɔ, i seni yan waati ɲuman na?»
26 Isa ka ii jabi: «N ye tuɲa le fɔla ai yɛ: n ka tɔɔmasere kabannakoma mɛnilu kɛ ai ɲakɔrɔ, ai tɛ n naɲininna woilu kosɔn de. Ai ye n naɲininna ka a masɔrɔn ai ka buru dɔɔn fɔɔ ka wasa.
27 Nba, ai kana baara kɛ dɔɔnninta mɛn ye banna, kɔni ai ye baara dɔɔnninta mɛn ye mɛnna a ni mɛn di ɲenemaya banbali di ai ma. Damununta wo, Mɔɔ Dencɛ ye a dila ai ma, baa Fa Alla ka a la ɲanɔɔ kɛ a Dencɛ kan.»
28 Wo rɔ ii ka Isa maɲininka ko: «An ye baara su ɲuman de kɛla mɛn duman Alla yɛ?»
29 Isa ka a fɔ ko: «Alla ka mɛn kelaya, ai ye lemɛniya wo ma. Alla ye a fɛ ai ye baara mɛn kɛ, wo le wo ri.»
30 Awa, ii ka a fɔ ko: «Ile don, i ri tɔɔmasere kabannakoma ɲuman de kɛ, sa an di wo yen ka la i la kuma la? I ri nfen de kɛ?
31 Wula kɔndɔ, an burujuilu ka mana dɔɔn, ikomin a sɛbɛni kitabu sɛniman kɔndɔ ko: ‹A ka dɔɔnninta di ii ma, mɛn bɔni sankolo rɔ.›»
32 Isa ka a fɔ ii yɛ ko: «N ye tuɲa le fɔla ai yɛ: ko Musa ma buru wo di ai ma mɛn bɔni sankolo rɔ, kɔni n Fa le ye buru bɛrɛ bɛrɛ dila ai ma mɛn bɔni sankolo rɔ.
33 Baa Alla la buru ye mɛn ye bɔla sankolo rɔ ka ɲenemaya banbali dila dunuɲa ma.»
34 Wo rɔ ii ka a fɔ Isa yɛ ko: «Maari, buru wo di an ma waati bɛɛ.»
35 Isa ka a fɔ ii yɛ ko: «N ye ɲenemaya buru le ri. Ni mɔɔ mɛn ka n na sila taama ka bila n kɔ, kɔnkɔ ti wo mirala habadan. Ni a lemɛniyara n ma ji lɔɔ tɛ a mirala habadan!
36 Kɔni n da kuma wo fɔ ai yɛ ko ai ra n yen ai ɲa la hali wo rɔ ai ma lemɛniya n ma.
37 N Fa ka mɔɔ mɔɔ di n ma, a bɛɛ ri na n ma, ni mɛn nara n ma, n ti wo labɔla kɔma muumɛ.
38 Baa n ma jii ka bɔ sankolo rɔ n jɛrɛ sawo kɛ kanma, fo n kelayaba sawo.
39 Mɛn ka n nana wo le sawo ye ɲin di, ko n ti bɔnɔla mɔɔ mɔɔ rɔ a ka mɛn di n ma, kɔni n di bɛɛ lawuli saya rɔ lon naban.
40 N Fa sawo le ɲin di: ko mɔɔ mɔɔ wa Dencɛ yen ka lemɛniya a ma, wo ri ɲenemaya banbali sɔrɔn. Dunuɲa laban lon wa se, n di a lawuli saya rɔ.»
41 Yahudiyailu ka Isa mafɔ damira ka a masɔrɔn a ka a fɔ ko: «N ye buru le ri mɛn jiini ka bɔ sankolo rɔ.»
42 Ii ka a fɔ ko: «Yusufu dencɛ Isa le tɛ ɲin di wa? An ka a fa lɔn, an ka a na fanan lɔn. A ri se a fɔla di, ko: ‹n bɔni sankolo rɔ›?»
43 Isa ka ii jabi: «Ai kana dakɔrɔ kuma si kɛ, i ɲɔɔn tɛma.
44 N Fa mɛn ka n nana, mɔɔ si ti se nala n ma fo n Fa wa a masɔmɔn ka a lana n ma. Nde, dunuɲa laban lon wa se, n di a lawuli saya rɔ.
45 Nabiɲumailu ka mɛn sɛbɛ wo le ɲin di: ‹Alla ye adamaden bɛɛ karanna.› Mɔɔ mɛnilu wa ii tolo malɔ n Fa la ka sɔn a la karan ma, wo bɛɛ ri na n ma.
46 Mɔɔ si ti n Fa yenna, fo mɛn bɔni Alla jɛrɛ rɔ. Wo ra n Fa yen.
47 «N ye tuɲa le fɔla ai yɛ: mɔɔ mɛn lemɛniyani n ma, wo ra ɲenemaya banbali sɔrɔn.
48 N ye ɲenemaya buru le ri.
49 Wula kɔndɔ, ai burujuilu ka mana dɔɔn ka sa.
50 Kɔni, ni mɔɔ mɛn ka buru dɔɔn mɛn jiini ka bɔ sankolo rɔ, wo ti faala.
51 Nde le ye buru ri, mɛn ye ɲenemaya dila mɔɔilu ma, mɛn jiini ka bɔ sankolo rɔ. Ni mɔɔ mɛn ka wo dɔɔn, wo ri to ɲenemaya rɔ kadawu. N di buru mɛn di, wo ye n jɛrɛ fari sobo le ri. N di wo di, sa dunuɲa mɔɔilu ri ɲenemaya sɔrɔn.»
52 Wo rɔ Yahudiyailu ka i ɲɔɔn masɔsɔ. Ii ka a fɔ ko: «Cɛɛ ɲin di se a faribanku donna an bolo di ka a dɔɔn?»
53 Isa ka a fɔ ii yɛ ko: «N ye tuɲa le fɔla ai yɛ: ni ai ma Mɔɔ Dencɛ faribanku dɔɔn ka a jeli min, ai tɛ ɲenemaya sɔrɔnna.
54 Ni mɛn ka n faribanku dɔɔn a ni ka n jeli min, ɲenemaya banbali ye wo bolo. Ko nde, dunuɲa laban wa se, ri a lawuli saya rɔ.
55 N faribanku ye buru bɛrɛ le ri a ni n jeli ye minni fen bɛrɛ le ri.
56 Ni mɔɔ mɛn ka n fari sobo dɔɔn a ni ka n jeli min, wo tii ri to n bolo, n di to wo tii bolo.
57 N Fa mɛn ka n kela, a ye ɲenemaya rɔ, n fanan ye ɲenemaya rɔ n Fa wo le kosɔn. Wo ye n ɲa kelen wo le ma, ni mɛn ka n dɔɔn wo ri to ɲenemaya rɔ n kosɔn.
58 Buru mɛn jiini ka bɔ sankolo rɔ, wo le ɲin di. A ni buru do ma fen kelen di, ai benbailu ka buru mɛn dɔɔn kɔnin. Ii ka a dɔɔn ka sa, kɔni ni mɔɔ mɛn ka buru ɲin dɔɔn, wo ye tola ɲenemaya banbali le rɔ.»
59 Isa ka kuma wo bɛɛ fɔ ka mɔɔilu karan Kapɛrinahumu salibon de kɔndɔ.
Isa la karanden doilu bɔra a kɔfɛ
60 Nba, tuma wo le rɔ Isa la karanden siyaman tɛrɛ ye kuma wo mɛnna tuma mɛn na, ii tɛrɛ ye fɔla ko: «A la kuma ka gbɛlɛ ka a lamɛn. Yon di se wo lalɔnna?»
61 Isa tɛrɛ ye a kalama ko a la karandenilu ye a mafɔla ii dakɔrɔ kuma ko. A tɛrɛ ye kuma mɛn fɔla, Isa ka ii maɲininka kuma wo ma ko: «Kuma ɲin de gbani ai la wa?
62 A ye di? Ni ai ka Mɔɔ Dencɛ yɛlɛtɔla yen ka wa a bɔ yɔrɔ kɔrɔ rɔ don?
63 Nii de ye ɲenemaya dila mɔɔilu ma, faribanku ti se foyi kɛla. N da kuma mɛnilu fɔ ai yɛ, mɔɔilu ye Alla Nii ni ɲenemaya sɔrɔnna woilu le fɛ.
64 Kɔni mɔɔ doilu ye ai tɛma yan mɛn lemɛniyani tɛ.» Nba, Isa ka a lɔn kɛbi a damira waati ko mɛnilu lemɛniyani tɛ a ma, a ni mɛn ye wala a janfa la.
65 Isa ka do la a la kuma kan ikɔ tuunni ko: «Wo le kosɔn, n ka a fɔ ai yɛ ko mɔɔ si tɛ se sɔnna n ma, ni n Fa ma wo se di a ma.»
66 Ka a tɛrɛn wo lon, a la karanden siyaman ba bɔra a kɔ, ii ma bila Isa kɔfɛ butun.
67 Wo rɔ Isa kumara a la karanden mɔɔ tan ni fila yɛ ko: «Ai lɔɔ ye ai la, ai fanan ye wa?»
68 Simɔn Piyɛri ka a jabi: «Maari, an di wa yon kɔ? Ɲenemaya banbali kumailu ye ile bolo.
69 An da lemɛniya a ni an ka a lɔn ko i kelen de Mɔɔ Sɛniman mɛn bɔni Alla rɔ.»
70 Isa ka a jabi: «Nde le ma ai mɔɔ tan ni fila suwandi wa? Kɔni mɔɔ kelen ye ai rɔ, mɛn ye Setana ta ri.»
71 Isa kan tɛrɛ ye Judasi le ma, ni a ye Simɔn Sikariyɔti dencɛ ri. Judasi tɛrɛ ye Isa la karanden tan ni fila do le ri, mɛn kɛtɔ Isa janfala ka a don mɔɔ juuilu bolo.