20
Pol Provins Masedonia ko kantri Grighɨn zui
Ezɨ gumazamizibar arareba ko dɨmdiaba gɨvazɨma, Pol gumazamizir nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn itiba, men diazɨ me iza uari akufa. Ezɨma an akar mabar me mɨgɨa ghaze, me tuivigh gavgavigh. Egha a men dafariba suigha me ategha Masedonian ghu. Egha Pol nguibar kabagh arua akar avɨrir men navibar amutɨ, me tuivigh gavgavighamibav gei. Egha a gɨn ghua Grighɨn kantrin oto. Egha a iakɨnir pumuning ko mɨkezimɨn Grighɨn iti. Pol kurim inigha Sirian mangasava amima, Judaba a mɨsoghamin mɨgɨrɨgɨar mam akɨri. Kamaghɨn amizɨ, a uamategha Masedonian ghu. + +Pol zuima, Berian gumazim, Sopater, a Pirusɨn otarim, an gɨn zui. Ezɨ Aristarkus koma Sekundus, aning Tesalonikan gumazimning. Ezɨ Gaius, nguibar ekiam Derben gumazim. Ezɨ Timoti ko Esian gumazir pumuning, Tikikus koma Trofimus, aning Provins Esian gumazimning, me bar moghɨra Pol ko ghue. Gumazir kaba faragha ghuava Troasɨn nguibamɨn e bagha mɨzua iti. Ezɨ e Filipain ikiavɨra itima, Yis puvatɨzir Bretɨn Dughiaba gɨvazɨ, e kurim inigha Filipai ataki. Ezɨ 5plan dughiaba ua gɨvazɨ e ghua Troasɨn gumazir e bagha mɨzuaiba batifi. Egha 7plan dughiaba Troasɨn iti.*
Pol Troasɨn nguibamɨn Yutikus gamizɨ a ua dɨkafi
+ +Wighɨn kamɨn faragha zuir aruemɨn, e bret abɨagharigha damasa iza uari akufa. Ezɨ Pol amɨmzaraghan mangasa, kamaghɨn amizɨ, an akam akura ghuavɨra ikia dɨmagarir arɨzimɨn tu. Ghuriar e uari akuvazir pɨn itir kam, lamɨn avɨriba an iti. Ezɨ winduan aperaghav itir gumazir igiam, an ziam Yutikus, an osemegha akuava ongani. Pol mɨgɨavɨra itima, Yutikus pɨn ikegha degha nguazim girɨ. Ezɨ me ghua a gaghuigha an garima, a bar areme. 10 + +Ezɨ Pol uaghira a gisɨn ghua a muigha kamaghɨn mɨgei, “Ia atiatingan markɨ. An angamɨra iti.”
11 Egha Pol ghuriar pɨn itimɨn ghuavanabogha, bret abɨagharigha gumazamiziba ko me da api. Pol me mɨgɨa ghuavɨra itima amɨnim tirazɨ a me ategha zui. 12 Ezɨ me gumazir igiar angamɨra itim inigha an dɨpenimɨn ghua bar akonge.
Pol Troas ateghava uan suebar Miletusɨn nguibamɨn zui
13 Ezɨ e Pol ategha faragha kurim inigha Asosɨn nguibamɨn zui. E ghaze, e Asosɨn Pol batogh a inigh kurimɨn mangam. Pol uabɨ ghaze, kɨ tuavimɨn mangam. 14 Ezɨ Pol Asosɨn e batogha e ko kurir kam inigha Mitilinɨn nguibamɨn ghue. 15 Egha amɨmzaraghan e kurimɨn ghua Kiosɨn Arighatɨzimɨn otifi. Dughiar kamɨn gɨn e ghua Samosɨn nguibamɨn otogha, dughiar abuananamɨn e ghua Miletusɨn nguibamɨn oto. 16 + +Pol dughiar avɨribar Esian Provinsɨn ikian aghua, a zuamɨra mangasa. A Jerusalemɨn otoghɨva, Pentikosɨn Dughiar Ekiamɨn ganasa ifonge. Bizir kam bagha an Efesus azovagh mangasa nɨghnɨzir mam gami.
Pol ko Efesusɨn Kraisɨn adarazir gumazir dapaniba
17 + +E ghua Miletusɨn otogha, Pol Efesusɨn Kraisɨn adarazir gumazamizir dapaniba bagha akam amada.§ 18 + +Ezɨ me iza otivizɨma, a kamaghɨn me mɨgei, “Ia kɨ amir arazibagh fo, kɨ dughiar faragha ghuzimɨn Esian Provinsɨn izegha arazir kabagh amua, iza datɨrɨghɨn tu. 19 + +Judaba na mɨsoghasa mɨgei. Kamaghɨn kɨ bar uabɨ dɨkabɨragha, osɨmtɨziba ko terim sara Ekiamɨn ingangarim gami. 20 Ia kamaghɨn fo, kɨ ian akurvaghamin akatamɨn ia mɨkɨmsɨ ia mɨkɨmam, kɨ atiatir puvatɨ. Egha kɨ vaghvagha ian dɨpeniba ko azenara ian sure gami. 21 Kɨ akar gavgavimra Judaba ko Grighɨn gumazamizibav gɨa ghaze, ia uan navibagh iragh, uan arazir kuraba ateghɨva Godɨn gɨn mangɨ, egh nɨghnɨzir gavgavim e uan Ekiam Krais Iesusɨn ikɨ.
22 + +“Ia oragh, Godɨn Duar nan aven itim, a datɨrɨghɨn Jerusalemɨn mangasa puvɨra na mɨgei. Ezɨ kɨ fozir puvatɨ, bizir manatam munagh na batogham. 23 + +Kɨ kamaghɨn fo, nguibar ekiar kɨ zuiba bar Godɨn Duam na mɨgɨa ghaze, kalabusba ko osɨmtɨziba na mɨzua iti.
24 + +“Ezɨ kɨ uan mɨkarzir angamɨra itim gɨnɨghnɨzi, a pura bizim. Ekiam Iesus ingangarir mam na ganɨngi. Ezɨ ingangarir kam kamakɨn, kɨ bizitam iniasa ivemari. Mati gumazim uan ivemarim a gɨvasava ami, kamaghɨra kɨ uaghan uan ingangarim agɨvasa bar ifonge. Ingangarir kam kamakɨn, God uan apangkuvim gumazamiziba bar men akakaghasa. Ezɨ kɨ bizir kabar akam akuri.
25 “Ezɨ ia oragh. Kɨ ian tongɨn ikia God Bizibagh Ativamin Dughiamɨn akam akuragha arui. Egha kɨ fo, datɨrɨghɨn ia ua nan guamɨn apighan kogham. 26-27  +Bizir kam bagha kɨ atiatir puvatɨgha Godɨn nɨghnɨziba bar ia mɨgei. Kamaghɨn amizɨma, datɨrɨghɨn kɨ bar deraghvɨra ia mɨkɨmasa, gumazitam ian tongɨn oveghtɨ, kar ian osɨmtɨzim. 28 + +Ia uari uari bagh ganɨva, egh uaghan Godɨn gumazamizibar gan. Godɨn Duam Godɨn gumazir nɨghnɨzir gavgaviba iti, a bar dar ganasa ia mɨsefe. Ia gumaziba gari gumazibar mɨn ikɨ, ia Kraisɨn adarazir gan. God uabɨ uan Otarimɨn ghuzimɨn me givese. 29 + +Kɨ kamaghɨn fo, kɨ gɨn ia ategh mangɨghtɨ, gumazitaba afiar atiabar mɨn ian tongɨn izam. Ezɨ afiar atiaba sipsipbagh asɨghasɨzi moghɨn, gumazir kaba ian gari darazigh asɨghasɨgham. 30 + +Eghtɨ ian tongɨn tarazi, dɨkavigh guizɨn akam giragh nɨghnɨzir gavgavim Kraisɨn itir daraziv kɨmtɨ, me men gɨn mangam. 31 + +Kamaghɨn amizɨ, ia uari bagh gan. Kɨ azenir pumuning ko mɨkezimɨn amizir araziba, ia dagh nɨghnɨgh. Kɨ arueba ko dɨmagaribar, teriba sara, zurazurara nɨghnɨzir aghuiba vaghvagha ia mɨgɨa, tong mɨtetam atɨzir puvatɨ. Egha ghaze, ia uari bagh ganigh.
32 + +“Ezɨ kɨ datɨrɨghɨn ia isa Godɨn dafarim gatɨ, eghtɨ an apangkuvimɨn akam ia damutɨ, ia gavgavigham. Egh gɨn apangkuvimɨn akar kam, bizir aghuiba ia danɨngɨva, ia ko Godɨn damazimɨn zuezir gumazamiziba sara danɨng, akurvazir aghuibar gumazamizir Godɨn damazim zuezibar tongɨn gɨn ia danɨngam.
33 + +“Kɨ tavɨn silva ko gol ko inibagh ifongezir puvatɨ. 34 + +Ia uari kamaghɨn fo, nan dafarir kamning, kɨ uabɨ ua bagha ingarir biziba isa uabɨn akurvagha, egha na ko ingarir darazir akurvasi. 35 + +Ezɨ kɨ amizir ingangariba bar, kɨ kamaghɨn ian aka, e pamtemɨn ingangarir arazimɨn gɨn mangɨ, egh kamaghɨn, e ingaran iburazir gumazibar akurvagham. Egh ia Ekiam Iesus, a uabɨ mɨkemezir akam gɨnɨghnɨgh, ‘Nɨ bizir aghuarim munav ganɨdir arazim, a bar dera. Egha a nɨ ua baghavɨra biziba isir arazim gafira.’ ”
36 + +Egha Pol akar kam mɨkemegha, me ko me bar moghɨra teviba apɨrigha, gumazir dapaniba ko, me God ko mɨgei. 37 Ezɨ me bar aziava a muigha an tori. 38 + +Ezɨ Pol me mɨgɨa ghaze, “Ia ua nan guamɨn ganighan kogham.” Ezɨ bizir kam bagha, me bar osemegha bar nɨghnɨghava avenge. Egha Polɨn akua, kurimɨn anemangasa zui.
+ 20:4 Ap 19:29, 21:29, Ef 6:21 + 20:4 Aposel 19:29; 21:29; Efesus 6:21 * 20:6 Fofozir gumazir avɨrim kamaghɨn nɨghnɨsi, Pol Filipain otogha, Luk inigha a ko ghu. Kamaghɨn amizɨma mɨgɨrɨgɨar otevir kam iti, “e.” (Nɨ Aposel 16:10, an gan.) + 20:7 Ap 2:42, 2:46, 1 Ko 16:2, MAA 1:10 + 20:7 Aposel 2:42; 2:46; 1 Korin 16:2; Akar Mogomem 1:10 20:7 Fofozir gumazir avɨrim kamaghɨn nɨghnɨsi, me dagher kam gamua, Iesusɨn inivafɨzim ko ghuzim gɨnɨghnɨsi. + 20:10 1 Kin 17:21 + 20:10 1 Atriviba 17:21 + 20:16 Ap 18:21, 24:17, 1 Ko 16:8 + 20:16 Aposel 18:21; 24:17; 1 Korin 16:8 20:16 Nɨ Aposel 2:1ɨn akamɨn ganigh. + 20:17 Ap 18:21 + 20:17 Aposel 18:21 § 20:17 Miletusɨn nguibam, a Efesusɨn nguibam mong an saghon iti. Aning tongɨn ababanim 50 kilomitan tu. + 20:18 Ap 18:19, 19:10 + 20:18 Aposel 19:10 + 20:19 Ap 20:3 + 20:19 Aposel 20:3 + 20:22 Ap 19:21 + 20:22 Aposel 19:21 + 20:23 Ap 19:21, 21:4, 21:11, 1 Te 3:3 + 20:23 Aposel 19:21; 21:4; 21:11; 1 Tesalonika 3:3 + 20:24 Ap 21:13, Ro 8:35, 2 Ko 4:1, 4:16, Ga 1:1, 2 Ti 4:7 + 20:24 Aposel 21:13; Rom 8:35; 2 Korin 4:1; 4:16; Galesia 1:1; 2 Timoti 4:7 + 20:26-27 Aposel 18:6; 2 Korin 7:2 + 20:28 1 Ko 12:28, 1 Ti 4:16, Hi 9:14, 1 Pi 1:19, 5:2-4 + 20:28 1 Korin 12:28; 1 Timoti 4:16; Hibru 9:14; 1 Pita 1:19; 5:2-4 + 20:29 Mt 7:15, Jo 10:12, 2 Pi 2:1 + 20:29 Matyu 7:15; Jon 10:12; 2 Pita 2:1 + 20:30 1 Ti 1:20, 1 Jo 2:19 + 20:30 1 Timoti 1:20; 1 Jon 2:19 + 20:31 Mk 13:37, Ap 19:8-10, 1 Te 2:11 + 20:31 Mak 13:37; Aposel 19:8-10; 1 Tesalonika 2:11 + 20:32 Ap 26:18, Ef 1:18, Kl 1:12, Hi 13:9 + 20:32 Aposel 26:18; Efesus 1:18; Kolosi 1:12; Hibru 13:9 + 20:33 1 Sml 12:3, 1 Ko 9:11-12, 2 Ko 7:2 + 20:33 1 Samuel 12:3; 1 Korin 9:11-12; 2 Korin 7:2 + 20:34 Ap 18:3, 1 Ko 4:12, 1 Te 2:9 + 20:34 Aposel 18:3; 1 Korin 4:12; 1 Tesalonika 2:9 + 20:35 Mt 10:8, 2 Ko 11:9, 11:12, Ef 4:28, 1 Te 4:11, 2 Te 3:8 + 20:35 Matyu 10:8; 2 Korin 11:9; 11:12; 1 Tesalonika 4:11; 2 Tesalonika 3:8 + 20:36 Ap 21:5 + 20:36 Aposel 21:5 + 20:38 Ap 20:25 + 20:38 Aposel 20:25