50
Ikiavɨra Itir God akam kantri Babilonɨn iti
+Babilonɨn nguibar ekiar Kaldian nguazim itim, Ikiavɨra Itir God akam an gumazamizibar iti. An akar kam isa uan akam inigha izir gumazim Jeremaia ganɨngi. Ezɨ Jeremaia kamaghɨn akar kam akuri:
 
“Nɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba bagh mangɨ, akam me mɨkɨn.
Nɨ nir avɨzim fegh ghuanang,
eghtɨ gumazamiziba an ganigh, izɨ akam baragh.
Egh akam mongan markɨ.
Nɨ mangɨ kamaghɨn me mɨkemegh,
‘Apaniba Babilonɨn nguibam inigha gɨfa.
Babilonɨn aser kam, Bel, a bar aghumsɨki.
Ezɨ asem Marduk dɨgavir kuram gami.
Ezɨ Babilonɨn asebar marvir guaba bar aghumsɨki,
ezɨ dar nedazir kuriba dɨgavir kuram gami.’ ”*
 
Gumazamiziba not ategh izɨ Babilonia mɨsogham.
Egh apanir kaba bar Babilonɨn nguibam gasɨghasigham,
eghtɨ a pura danganir kɨnimɨn otogham,
eghtɨ gumazamiziba an ikian kogham.
Gumazamiziba ko asɨziba bar anetegh aregham.
Israelia uamategh uan nguazimɨn mangam
Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨkeme:
“Bizir kaba otivamin dughiamɨn,
Israelian gumazamiziba ko Judaba uari akuvagh ua uan nguazimɨn izam.
Me izɨva navibagh iragh aziva, uamategh na baghvɨra izam.
Kɨ Ikiavɨra Itir God, men God.
Me Saionɨn Mɨghsɨamɨn mangɨsɨ,
tuavir an mangamim bagha azangsɨsi.
Me kamaghɨn mɨkɨm suam,
‘Aria, e mangɨ Ikiavɨra Itir God ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim damika,
egh an gumazamizibar ikiam.’
Eghtɨ Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam ikɨ mamaghɨra ikiam.
Eghtɨ gumazitam a gɨnamadaghan kogham.
 
+“Nan gumazamiziba sipsipbar mɨn ovegha iti.
Me geghuvir gumaziba me gamima me tuavir aghuim ataki,
egha tintinibar mɨghsɨamɨn arui.
Me tintinibar mɨghsɨamɨn arua,
egha uan avughsir danganir dɨvazim itim gɨn amada.
Ezɨ gumazir maba men gara me mɨsosi.
Ezɨ men apanir kaba kamaghɨn mɨgei:
‘Gumazamizir kaba, uari arazir kuramɨn Ikiavɨra Itir God gami.
Ikiavɨra Itir God, danganir aghuimɨn mɨn iti, me an mangɨ deraghvɨra ikiam.
Men ovaviba nɨghnɨzir gavgavim an ikia,
a men akuraghasa me a mɨzua iti.
Ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn kam, me anetegha arazir kuram gami.
Kamaghɨn ami, e me gasɨghasɨgh egh, osɨmtɨziba puvatɨgham.’ ”
 
+Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨkeme:
“Ia Israelia ko Judaba, ia Babilon ategh arɨ mangɨ.
Mati memen apurim memen mabar faragha zui moghɨn,
ia kalabuziar gumazamizibar faragh mangɨ.
Kɨ notɨn gumazamizir gavgavizir avɨriba feghɨva, Babilonɨn mɨsoghsɨ men aku izam.
Me tuivigh uarir akuigh, egh Babilonia ko mɨsogh me dɨkabɨragham.
Apanir kaba barir pibar asa bar fo, egha me asavamadir dughiamɨn,
me nɨ gitaghan kogham.
Kamaghɨn, ia Babilon atakigh.
10 Eghtɨ me Babilonɨn bizir aghuiba iniam.
Gumazir vaghvaziba bizir avɨriba iniva, egh uan ifongiaba agɨvagham.
Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ mɨkemegha gɨfa.”
Babilon bar moghɨra ikuvigham
11 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨkeme:
“Ia Babilonia, ia nan kantri gasɨghasɨki,
egha nan gumazamizibar biziba ini.
Mati bulmakaun nguzim raizɨn mɨseviba dɨkabɨra uabɨ fa uabɨ ekura, egha bar akongezɨ moghɨn,
ia bar akongegh.
Egha ia hoziar apuribar mɨn tiariba akara bar akonge.
12 Ezɨ ian kantri Babilon bar aghumsigham,
eghtɨ an ziar ekiam bar moghɨra irɨgham.
Eghtɨ a bar kantrin kuramɨn mɨn ikɨva,
kantrin igharazibar tongɨn ziaba puvatɨgham.
Egh a danganir mɨsɨngizim ko danganir kɨnimɨn mɨn ikiam.
13  +Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ puvɨra ian anɨngazi,
kɨ ia damutɨ ian kantri bar moghɨra ikuvigham,
eghtɨ gumazamiziba an ikian kogham.
Ezɨ gumazir igharaziba danganir kamɨn mangamin dughiamɨn,
me Babilonia ia bativizir bizir kurabar ganɨva,
dɨbovir akabar ia damuva mɨsoribar anɨngɨva,
dɨgavir kuram damigh bar atiatigham.”
 
14 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Babilonɨn apanibav keme:
“Ia barir pibar asavamadir darasi, ia Babilonɨn nguibam ekɨarugh, egh tuivigh mɨsogh.
Ia uan barir afuzibar bar a gasegh!
Ia tam ataghɨraghan markɨ.
Babilonia me arazir kuramɨn Ikiavɨra Itir God gami,
kamaghɨn amizɨ, ia nguibar kam bar a gasɨghasɨkigh.
15 Ia an dɨvazir gavgaviba ko an tauaba apɨrarightɨ da daighireghtɨ,
a ua mɨsoghan iburagh, ia teghtɨ ia a inigh,
dughiar kamɨn ia danganiba bar, adar dɨmɨva tiariba akar.
Egh a faragha igharaz darazigh asɨghasɨghizɨ moghɨn,
ia datɨrɨghɨn bar a gasɨghasɨkigh.
Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ ivezir kuram a danɨng, a gasɨghasɨghasava ami,
kamaghɨn amizɨ, ia bar puv a damigh.
16 Ia bar Babilonia agɨfagh,
eghtɨ gumazir dagheba oparitam ko, gumazir dagheba iniamiba puvatɨgham.
Eghtɨ kantrin igharazir Babilonɨn itiba,
ia Babilonia gasɨghasɨzir gumaziba, me ian atiatingam.
Egh me zuamɨra Babilon ategh uamategh uan kantribar mangegh,
uari uan gumazamizibara me ko ikiam.”
Israelia ua deravɨra uan nguazim dapiagham
17 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨkeme:
“Israelia mati sipsipɨn mam,
ezɨ nguibar maba mati laionba, me a gasɨghasɨghasa an agɨntɨsi.
Asirian atrivim faragha an suiragha aneme.
Egha gɨn Babilonɨn Atrivim Nebukatnesar an aghariba ame.
18 Kamaghɨn amizɨ, kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, Israelian God, kɨ mɨkeme.
Kɨ fomɨra Asirian atrivim gasɨghasɨghizɨ moghɨn,
kɨ Babilonɨn atrivim ko an kantri gasɨghasɨgham.
19 Kɨ Israelia inigh, sipsipbar mɨn men aku ua men danganimɨn izam,
eghtɨ me Karmelɨn Mɨghsɨam ko, Basanɨn Distrik ko, Efraimɨn Mɨghsɨam ko, Gileatɨn Distrighɨn, dar grazibar amam.
Me puvɨra dar amɨ mangɨ naviba bar izevegham.
20  +Ezɨ kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ kamaghɨn mɨgei:
Dughiar kamɨn kɨ Israelia ko Judan ikiavɨra itir varazira,
kar kɨ taghizɨ deravɨra itiba,
kɨ men arazir kuraba gɨn amadagham.
Eghtɨ arazir kuratam ko osɨmtɨzir tam men ikian kogham.
Eghtɨ gumazitam akatam me gasɨsɨ damuva avegham.”
Ikiavɨra Itir God bar pazɨvɨra Babilonia damigham
21 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Babilonian apanibav gei:
“Ia mangɨ Babilonia mɨsogh.
Ia Merataimɨn nguazimɨn gumazamiziba ko, Pekotɨn nguazimɨn itir adarazi ko mɨsogh.
Egh puv me mɨsuegh men bizibagh asɨghasɨgh.
Ia nan akaba bar adar gɨn mangɨ.
22 Mɨdorozimɨn nɨgɨnim, Babilonian nguazimɨn aven otogh bar ekevegham,
eghtɨ kantrin kam bar ikuvigham.
23 Babilon mati haman mam, tintinibar nguazir kamɨn kantriba bar da mɨsaragharɨki.
Ezɨ datɨrɨghɨn ia Babilonɨn apaniba, kantrin kam apɨrigh, a gasɨghasɨkigh,
datɨrɨghɨn haman kam bar mɨsarighiregham.
Eghtɨ Kantrin Igharazibar Gumazamiziba an ganigh,
bar dɨgavir kuram damigh, bar moghɨram atiatigham.”
 
24  +Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨkeme:
“Babilon, kɨ nɨn suighasa azuazir mam atɨ,
ezɨ nɨ a gɨfozir puvatɨ, a managh iti.
Kɨ Ikiavɨra Itir God, nɨ nan apanim gami,
kamaghɨn amizɨ, azuazir kam nɨn suiragham.”
 
25 Ikiavɨra Itir God Babilonɨn anɨngaghe,
egha uan mɨdorozir biziba aven itir dɨpenimɨn tiar akam kuigha,
mɨdorozir biziba inigha azenan ize.
Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, an Ekiam, a ingangarir ekiar mam ua iti,
a Babilonɨn kantri damuasa.
 
26 Ia apanir saghon danganiba bar adar itiba, ia bar izɨ Babilonia mɨsogh.
Ia dagheba arɨzir dɨpeniba bar adagh asɨghasɨkigh.
Egh Babilonɨn biziba bar ada inigh, tintinibar dar pozibav kɨnigh,
mati gumaziba raiziaba aghora dar pozibav kɨni.
Ia bizitam ko gumazitam ateghtɨ a ikian markɨ.
27 Mati gumaziba bulmakaubav sozi moghɨn,
ia Babilonɨn mɨdorozir gumazir gavgaviba bar me mɨsoghɨrarɨkigh.
Ikiavɨra Itir God me gasɨghasɨghamin dughiam an otivasa,
kamaghɨn amizɨ, me bar moghɨra ikuvigham.
 
28 Ia bar oragh!
Israelia ko Judan marasi, me Babilon ategha ara uamategha Saionɨn izi.
Me kamaghɨn mɨkɨmasa izi,
“Ikiavɨra Itir God, en God, a ivezir kuram isa gumazir an Dɨpenim gasɨghasɨziba ikarvasi.”
 
29  +Ikiavɨra Itir God kamaghɨn Babilonɨn apanibav keme:
“Babilon bar puvɨra ifaghata na batoke, kɨ Israelian Godɨn Bar Zuezim.
Kamaghɨn amizɨ, ia gumazir barir pibar asa foziba, ia izɨ Babilon mɨsogh.
Ia Babilon korogh deragh anevɨnigh.
Egh ia Babilonɨn tav ateghtɨ an arɨ mangan markɨ.
Me igharaz darazigh asɨghasɨghizɨ moghɨn,
Ia pazɨ me damuva, bar me gasɨghasɨkigh.
30 Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ guizbangɨra mɨgei,
Dughiar kamɨn ia apaniba, Babilonian gumazir igiabav soghɨrarɨgham,
eghtɨ me danganir uari akuvibar tintinibar irɨv ikiam.
Egh ia Babilonɨn mɨdorozir gumazibav soghtɨ me arɨghiram.
 
31 “Babilon, nɨ oragh! Nɨ ifaghata uabɨ fer gumazimɨn mɨn ami.
Kɨ Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim,
kɨ nɨn Ekiam,
kɨ guizbangɨra mɨgei, Kɨ nɨn apanim gami.
Kɨ nɨ gasɨghasɨghamin dughiam otogha gɨfa, kɨ ivezir kuram nɨ danɨngam.
32 Babilon, nɨ kantrin akaba batozim,
nɨ irɨgh bar ikuvightɨ, gumazir ua nɨ gifueghamiba puvatɨgham.
Kɨ avim nɨn nguibabar atɨghtɨ,
eghtɨ avir kam nɨn biziba bar dar isigham.”
 
33 Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim, a kamaghɨn mɨkeme:
“Apaniba faragha Israelia ko Judaba bar me abɨra.
Egha apaniba me isa kalabus gatɨ,
egh me ateghtɨ me mangan me aghua.”
34 Ezɨ men Akurvazir Gumazim, a gavgavir ekiam iti,
ezɨ an ziam kara, Ikiavɨra Itir Godɨn Gavgaviba Bar Itim.
A men akuragh men apaniba abɨragham.
Egh a dabirabir aghuim isɨ nguazir kamɨn gumazamiziba bar me danɨngam.
Eghtɨ Babilonia puvatɨgham.
A me damightɨ me pazɨvɨra ikiam.
 
35 Ikiavɨra Itir God kamaghɨn mɨgei:
“Babilonɨn kantri ikuvigham.
Eghtɨ Babilonɨn gumazamiziba ko gumazir dapaniba ko, fofozir gumaziba sara ikuvigham.
36 Babilonɨn akam inigha izir gumazir ifavariba ikuvigh,
gumazir onganibar mɨn otivigham.
Babilonɨn mɨdorozir gumaziba ikuvigham, egh me bar atiatigham.
37 Babilonɨn hoziaba ko karisba
bar ikuvigham.
Eghtɨ kantrin igharazibar mɨdorozir gumazir Babilonɨn akurvaziba,
me bar ikuvigham.
Me amizibar mɨn otivigh gavgaviba puvatɨgham.
Babilonian bizir bar aghuiba ikuvigham.
Apaniba izɨ bizir kaba inigh, ada ater mangegham.
38 Asebar marvir guaba da nguibar kam gizɨfa.
Ezɨ Babilonia aser kabar gɨn ghua, dar atiatia gumazir onganibar mɨn otifi.
Kamaghɨn amizɨ, aruem dughiar ruarimɨn Babilonian gan me inigh mangɨtɨ,
men faneba ko daghuriba bar mɨsigham.
39  +Eghtɨ kamaghɨra, gɨn izamin dughiabar gumazitam ua Babilonɨn ikian kogham.
Eghtɨ kaziar atiaba ko afiar atiaba ko poneba, darara ikiam.
40  +Kɨ fomɨra Sodomɨn nguibam ko Gomoran nguibam ko, nguibar aningɨn boroghɨra itiba saram asɨghasɨki.
Ezɨ da nguibar kɨnibar otifi.
Kɨ Ikiavɨra Itir God, kɨ mɨkeme:
Bizir kamra Idomɨn otogham,
eghtɨ gumazitam an ikeghan kogham.
 
41 “Ia gan! Mɨdorozir gumaziba notɨn amadaghan ikegha izasava ami.
Me bar gavgavigha atrivir avɨriba ikia, egha bar saghon ti.
Egha me mɨsoghasa mɨdorozir biziba akɨra iti.
42 O Babilon, nɨ mati guivir dirim.
Ezɨ apanir kaba, me apangkuviba puvatɨzir gumaziba.
Me gumazir igharazibagh asɨghasɨghasa bar ifonge.
Me barir piba ko barir afuziba suisi.
Me hoziabar apiagh izɨtɨ, nɨgɨnir ekiam otivam.
Mati ongarim gigim gɨra tɨngazi.
Egh me uari darigh mɨtivigh ikɨ, egh Babilon ko mɨsoghsɨvɨra ikiam.
O Babilon, nɨ mati guivir dirim.
43 Babilonɨn atrivim apanir kabar eghaghanim baraghtɨ me izɨtɨ,
an atiatigh egh agharapaniba bar an amɨragham.
An atiatigh nɨghnɨghɨva avegh, egh an ararem mati,
amizim borim batasa mɨzazir ekiam isava arai.
 
44 “Mati laionba sipsipbagh ami moghɨn,
kɨ zuamɨra Babilonia men nguazimra me batuegham.
Laion Jordanɨn Fanemɨn boroghɨn itir ruarir pɨzimɨn ikegha, otogha ghua
sipsipba graziba apa itir danganir aghuimɨn men agɨntɨsi.
Ezɨ kɨ gumazitam amɨseveghtɨ,
a nguazir kam gativagh an ganam.
Kɨ kamaghɨn damuamin dughiamɨn,
gumazir manam na ko ga akamɨn uaning mɨsogham?
Ezɨ tina nan mɨn gavgavir kam iti?
Eghtɨ gumazir sipsipbar garir manam na ko apanim damuam?
Bar puvatɨgham.
45 Ia deraghvɨra kuaribar arigh, bizir kɨ Babilonɨn kantri damuasa nɨghnɨziba baragh!
Kɨ uaghan gumazamiziba ko boriba sara bar me batuegham,
mati laion sipsipba, bar me mɨsuegha, dar kuaba amɨkɨrvagha zui.
Ezɨ Babilonɨn kantri uabɨ,
kɨ damuamin bizim bagh dɨgavir kuram damigham.
46 Apaniba Babilon iniamin dughiamɨn,
mɨkɨmkɨzim nguazimɨn otoghtɨ nɨgɨnir ekiam otogham.
Eghtɨ Babilonian ararem otogh ekevegh mangɨtɨ,
Kantrin Igharazibar Gumazamiziba bar a baragham.”
+ 50:1 Aisaia 13:1--14:23; Aisaia 47:1-15 * 50:2 Aser kaba angamɨra itir ikɨrɨmɨrim puvatɨ, ezɨ gumazir kaba akar isɨn zuimɨn mɨgɨa ghaze, da aghumsigha dɨgavir kuram gami. + 50:6 Aisaia 53:6; 1 Pita 2:25 + 50:8 Akar Mogomem 18:4 + 50:13 Jeremaia 25:12; 49:17 + 50:20 Aisaia 1:9; Jeremaia 31:34 + 50:24 Jeremaia 51:12; Daniel 5:30-31 + 50:29 Akar Mogomem 18:6 + 50:39 Aisaia 13:20-21; Jeremaia 51:37; Akar Mogomem 18:2 + 50:40 Jenesis 19:24-25