25
+Egha namba 9ɨn azenimɨn Sedekaia atrivimɨn ikia ghua, an namba 10ɨn iakɨnimɨn, namba 10ɨn iakɨnir kamɨn aruemɨn oto. Ezɨ Babilonɨn Atrivim Nebukatnesar uan mɨdorozir gumaziba bar dar akua iza Jerusalem avɨnigha, nguibam iniasa mɨsosi. Me Jerusalem korogha, ghua temeba okegha iza nguibar ekiamɨn dɨvazir gavgavimɨn boroghɨra dar pozim mɨkɨni. Egh me nguazim dav kɨnightɨ, da fɨgh ghuanaboghtɨ, me mangɨ dagh isɨn mɨtivigh, nguibar ekiam ko mɨsogham. 2-3 Me azenir vamɨra ko akuamɨn Jerusalem avɨnigha iti. Ezɨ Sedekaia 11plan azenibar atrivimɨn iti, ezɨ an namba 4ɨn iakɨnimɨn otogha* ghua, namba 9ɨn aruem otozɨ, men dagheba bar gɨfa. Kamaghɨn amizɨ, Jerusalemɨn gumazamiziba mɨtiriam bar puv men azi. +Dughiar kamɨn Babilonia dɨvazimɨn vuer mam akarigha Jerusalemɨn aven ghue. Ezɨ Atrivim Sedekaia Jerusalemɨn mɨdorozir gumaziba koma are. Me dɨmagarimɨn suebar ghuava atrivimɨn dagher azenimɨn otivigha ghua, danganir dɨvazir pumuning uaning isasuiragha itir tiar akar kamɨn ghua, Jerusalemɨn nguibar ekiamɨn otivigha ghue. Egha me Jordanɨn Fanemɨn danganir zarimɨn ghuaghirir tuavimɨn zui. Ezɨ Babilonɨn mɨdorozir gumaziba Atrivim Sedekaian agɨragha ghua, Jerikon nguibar ekiamɨn boroghɨn itir danganir zarimɨn a bato. Ezɨ Sedekaian mɨdorozir gumaziba anetegha, ara tintinibar ghue.
Ezɨ Babilonia Sedekaian suiragha a inigha Babilonɨn atrivim bagha ghu. Ezɨ dughiar kamɨn Atrivim Nebukatnesar Riplan nguibamɨn iti, an Hamatɨn nguazimɨn aven itir nguibam. Ezɨ Nebukatnesar uan kotɨn aven Sedekaian gara ghaze, Sedekaia uan arazir kurar an amizimɨn ivezim iniam. +Ezɨ Babilonian mɨdorozir gumaziba uaghan Sedekaian otariba ini, egha me inigha Riplan ize. Ezɨ nguibar kamɨn Nebukatnesar mɨkemezɨ, me Sedekaian otariba inigha, Sedekaian damazimɨn bar me mɨsuagharɨki. Egha atrivim mɨkemezɨ, me Sedekaian damazimning asi, egha an suemning ko dafarimning senɨn ada ikegha, a inigha Babilonɨn ghu. Egha a isa Babilonɨn kalabus gatɨ.
Babilonɨn mɨdorozir gumaziba, Jerusalem gasɨghasɨki
(Jeremaia 52:12-23)
Nebukatnesar Babilonɨn atrivimɨn itima, an namba 19ɨn azenim otogha ghua an namba 5ɨn iakɨnimɨn, an namba 7ɨn aruem oto. Ezɨ dughiar kamɨn, Nebusaradan, an atrivimɨn garir mɨdorozir gumazibar gumazir dapanir faragha zuim, a dɨkavigha Babilonɨn atrivimɨn ingangarim gativagh an ganasa Jerusalemɨn ize. +Egha a Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenim ko Judan atrivimɨn dɨpenim ko, Jerusalemɨn gumazir aruabar dɨpeniba sara, a bar dagh aponge. Babilonian dɨpeniba bar, a vaghvagha dagh aponge. 10 Babilonian mɨdorozir gumazir Nebusaradanɨn gɨn zuiba, me bar moghɨra Jerusalem avɨnizir dɨvazim gasɨghasɨgha bar anekaragharɨki. 11 Nebusaradan gumazamizir Jerusalemɨn ikiavɨra itiba inigha ghua, Babilonɨn kalabus gatɨ. Egha a uaghan Judan faragha Jerusalem ategha ara ghua an gara, a ko ikezibar akua, Babilonɨn kalabuziabar mɨn me inigha ghue. 12 Egha Nebusaradan, gumazamizir onganarazibagh amir marazi ataghizɨ, merara Judan nguazimɨn ikiavɨra iti. Egha a me mɨgɨa ghaze, ia wainɨn azeniba ko, azenir igharazibar gan ikɨ.
13  +Egha Babilonia ghua Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn ghuegha, brasɨn guarir akɨniba ko, tengɨn doziba pɨn da afasa brasɨn ingarizir osazariba apɨragharɨki. Egha me uaghan tengɨn dɨpar ekiar me brasɨn ingarizim abɨki. Israelia fomɨra kamaghɨn a dɨbori, “Ongarim.” Egha me brasɨn kaba bar da inigha Babilonɨn ghue. 14  +Babilonia uaghan averenim iniamin itariba ko, savolɨn muziariba ko, lamba munger biziba ko, itarir ofan ghuzibar arɨghamiba ko, pauran mughuriar aghuim zuiba tuer itariba ko, Judaba Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn aven ingarasa amizir brasɨn biziba sara me da ini. 15 Egha Nebusaradan uaghan bizir gumaziba gol ko silvan ingariziba, kar itarir avim ateriba ko ofan ghuziba arɨzir itarir ekiaba, a uaghan ada ini.
16 Atrivim Solomon fomɨra bras inigha guarir akɨnir kamning ko, tengɨn ekiar me kamaghɨn dɨborim, “Ongarim,” an adar ingari. Egha wilkarɨn itarir ekiar dagh isɨn darɨghamibar ingari. Ezɨ Solomon mɨkemezɨ, me bizir kaba isa Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn ada arɨki. Ezɨ brasɨn kabar osɨmtɨzim bar ekefe, eghtɨ gumazitam dar osɨmtɨzim gɨfofoghsɨ, da isɨ skelɨn tam darɨghan iburagham. 17 Gumaziba fomɨra ababanir vamɨran brasɨn guarir akɨnir kamningɨn ingari. Aningɨn ruarimning 8 mitan tu. Ezɨ me brasɨn guarir akɨnimningɨn dapanimningɨn ingarizɨ, aning mong ekefe. Egha aningɨn dapanimning ghuanaga 1 mita ko 30 sentimitan tu. Ezɨ me bras inigha iver nuzimɨn, mati temer pomigranetɨn ovɨziba. Me pomigranetɨn kaba tintinibar iver nuzimɨn mɨn ada ike. Egha me guarir akɨnir kamningɨn dapanimning gighuigha, aning asɨngi.
Judaba ghua Babilonɨn kalabusɨn iti
(Jeremaia 52:24-27)
18 Babilonian gumazir dapanir faragha zuir kam Nebusaradan, an ofa gamir gumazibar dapanim Seraia, ko Seraian apengan itir gumazim Sefanaia, ko Godɨn Dɨpenimɨn tiar akamɨn garir gumazir 3plan igharaziba sara ini. 19 Egha Jerusalemɨn, a gumazir dapanir Jerusalemɨn mɨdorozir gumazibar garim ini. Egha nɨghnɨziba Judan atrivim ganɨdir gumazir 5pla ini. Egha a Judan mɨdorozir gumazibar gumazir dapanibar akɨnafariba osirir gumazim ini, kar gumazir gumaziba isima, me mɨdorozir gumazibar otivim. Egha a 60plan gumazamizibar garima, me Jerusalemɨn ikiavɨra iti, ezɨ a uaghan me ini. 20 Egha Nebusaradan gumazamizir kaba, bar me inigha Babilonɨn atrivim bagha Riplan nguibamɨn ghu. 21 Kar Hamatɨn nguazim. Ezɨ atrivim mɨkemezɨ, me gumazir kabav soghezɨ me ariaghire.
Babilonia kamaghɨn amigha, me gɨn Judan igharaziba inigha ghua Babilonɨn kalabus gatɨ.
Gedalia Judan nguazim gatifa
(Jeremaia 40:7-9; 41:1-3)
22  +Atrivim Nebukatnesar, a gumazamizir Babilonia ataghizɨ me Judan nguazimɨn itibagh ativagh men ganasa Gedalia amɨsefe. Gedalia a Ahikamɨn otarim, egha Safanɨn igiavotarim. 23 Judan mɨdorozir gumazir maba uan gumazir dapaniba ko, me kantri Judan danganir mabar ikiavɨra iti. Me kamaghɨn akam baraki, Babilonɨn atrivim, Gedalia, Judan nguazimɨn, gavmanɨn gumazir dapanir faragha zuimɨn ikiasa anemɨsefe. Ezɨ gumazir kaba bar dɨkavigha Gedalian ganasa Mispan ghue. Gumazir dapanir kabar ziabar kara: Netanian otarim Ismael, Karean otarim Johanan, Tanhumetɨn otarim Seraia, a Netofan nguibamɨn gumazim, ko Makan nguazimɨn gumazim Jesania. 24 Ezɨ Gedalia me ko akam akɨra ghaze, “Bar guizbangɨra, ia Babilonia men apengan ikɨva, men atiatingan markɨ. Puvatɨ. Ia nguazir kamɨn ikɨva, egh Babilonɨn atrivimɨn apengan ikɨ, deraghvɨra ikiam.”
25  +Ismael a Netanian otarim, egha a Elisaman igiavotarim, egha a Judan atrivibar ikɨzir mam. Ezɨ azenir kamɨn namba 7ɨn iakɨnim, a 10plan gumaziba inigha me Mispan izegha Gedalia mɨsoghezɨ an areme. Egha me uaghan Judan gumaziba ko Babilonian mɨdorozir gumazir Gedalia ko Mispan itiba bar me mɨsoghezɨ me ariaghire. 26  +Bizir kamɨn gɨn, danganir kamɨn ikiavɨra itir Judaba, ko mɨdorozir gumazibar gumazir dapanir ikiavɨra itiba, me bar Babilonian atiatingi. Kamaghɨn amizɨ, me ara ghua Isipɨn iti.
Babilonɨn atrivim kalabusɨn Jehoiakin fɨri
(Jeremaia 52:31-34)
27 Judan Atrivim Jehoiakin, Babilonɨn 37plan azenibar kalabusɨn itima, Evil Merodak, Babilonɨn atrivimɨn oto. Egha azenir kamɨn aven, an namba 12ɨn iakɨnim otogha ghua, namba 27ɨn aruem otozɨ, Evil Merodak, Jehoiakinɨn apangkuvigha, kalabusɨn anegɨfa. 28 Evil Merodak arazir aghuimɨn a gamua, ziar ekiam ko dabirabir aghuim a ganɨngi, ezɨ an dabirabir kam atrivir igharazir Jehoiakin ko Babilonɨn kalabusɨn ikezibar dabirabim gafira. 29 Kamaghɨn amizɨ, Jehoiakin ua kalabuziar korotiaba azuir puvatɨ. Egha a zurara dughiabar Babilonɨn atrivim ko apiav ikia apa ghua, Jehoiakin aremezir dughiamɨn tu. 30 Babilonɨn atrivim mɨkemezɨ, me dughiabar dagɨaba isa Jehoiakin ganɨdi, eghtɨ a deraghvɨra ikiam. Me kamaghɨram amua ghua, Jehoiakin aremezir dughiamɨn tu.
+ 25:1 Jeremaia 21:1-10; 34:1-5; Esekiel 24:2 * 25:2-3 Hibrun akamɨn danganir kam, iakɨnimɨn dɨbobonim itir puvatɨ. Ezɨ Jeremaia 52:6 kamaghɨn mɨgɨa ghaze, bizir kam namba 4ɨn iakɨnimɨn oto. + 25:4 Esekiel 33:21 + 25:7 Esekiel 12:13 + 25:9 1 Atriviba 9:8 + 25:13 1 Atriviba 7:15-26; 2 Eghaghaniba 3:15-17; 4:2-5 + 25:14 1 Atriviba 7:45; 2 Eghaghaniba 4:16 25:21 Nɨ akɨnafarir kamɨn akɨrangɨn itir Akar Mɨngaribar gan. A Judabar kalabusɨn itir dughiam mɨgei. + 25:22 Jeremaia 40:7-9 + 25:25 Jeremaia 41:1-3 + 25:26 Jeremaia 43:5-7