6
Iesus uabɨ Sabatɨn Ekiam
(Matyu 12:1-8; Mak 2:23-28)
+ +Sabatɨn mam, Iesus uan suren gumaziba ko raizɨn mɨn garir dagher mam wit, me an kuriabagh aruava, an suren gumaziba witɨn ovɨziba isa uan dafaribar dar iniba mɨsɨva da api. + +Ezɨ Farisin maba kamaghɨn mɨgei, “Ia manmaghsua arazir kam gamua Sabatɨn arazimɨn gɨn zuir puvatɨ?”*
+Ezɨ Iesus me ikaragha ghaze, “Ia ti Devit fomɨra amizir arazimɨn eghaghanimɨn ganizir puvatɨ? Devit dughiar kamɨn uan adarazi ko mɨtiriam men azi, + +ezɨ Devit Godɨn Purirpenimɨn aven ghua me ofa damuasa atɨzir bretɨn rubuziba inigha uan adarazi ko me da ame. E fo, me bretɨn kabar aman kogham.”
Egha Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Gumazamizibar Otarim a Sabatɨn dughiamɨn Ekiam.”
Iesus Sabatɨn dughiamɨn dafarir ekonezir gumazim gamizɨ a ua dera
(Matyu 12:9-15; Mak 3:1-6)
Sabatɨn dughiar igharazim Iesus God ko mɨgeir dɨpenimɨn aven ghugha men sure gami, ezɨ gumazir mam men tongɨn iti. An dafarir guvim ekonegha an areme. + +Farisin maba ko Judan Arazibagh fozir gumaziba an arazitamɨn apigh, akam a gasasa bar deravɨra an gari. Me kamaghsua, a Sabatɨn arɨmariaba batogham, o? + +Kamaghɨn amizɨ Iesus men nɨghnɨzibagh fogha dafarim ekonezir gumazim mɨgei, “Nɨ dɨkavigh men damazibar tughtɨ me bar nɨn ganika.” Ezɨ a dɨkavigha tughav iti.
Ezɨ Iesus me mɨgɨa ghaze, “Kɨ ian azai, arazir manam Sabatɨn dera? E arazir aghuim damuam, o arazir kuram damuam, o gumazimɨn akuragham, o e a gasɨghasɨgham?”
10 Egha a bar men ganigha gumazim mɨgei, “Nɨ uan dafarim onegh.” Ezɨ a uan dafarim onezɨma an dafarim bar moghɨra ua dera. 11 Ezɨ me bizir kam bangɨn atara, egha uarira uariv gɨa ghaze, e arazir manatam Iesus damuam.
Iesus 12pla aposelba mɨsefe
(Matyu 10:1-4; Mak 3:13-19)
12 + +Dughiar kamɨn Iesus God ko mɨkɨmasa mɨghsɨamɨn ghuavanabogha, God ko mɨgeima amɨnim a bangɨn tira. 13 + +Amɨnim tirazɨma, a uabɨn gɨn aruir gumazibar diazɨ me izezɨ, a 12pla amɨsevegha maghɨra ziam aposelba me gatɨ: 14 Saimon (Iesus Pita a gatɨ) ko an dozim Andru, Jems, Jon, Filip, Bartolomyu, 15 Matyu, Tomas, Jems Alfiusɨn otarim, Saimon, a Selotbar gumazir mam, 16 Judas Jemsɨn otarim, ko Judas Iskariot, gumazir gɨn Iesus isa apanibagh anɨngizim.
Iesus arɨmariaba batosi
(Matyu 4:24-25; Mak 3:7-12)
17-18 Egha Iesus uan suren gumaziba ko ghuaghira danganir zarimɨn tu. An gɨn aruir gumazamizir avɨrim iti. Ezɨ maburan avɨrir Jerusalem ko Tair ko Saidonɨn Ongarir dadarim, ko Judian aven itiba bar, Iesus baraghɨva men arɨmariaba ghuamaghasa me ize. Ezɨ gumazamizir duar kuraba asɨghasɨghiziba, ua dera. 19 Ezɨ gavgavim Iesus ategha azenan ghua gumazamizibagh amima me ghuamazi, kamaghɨn amizɨ, me bar moghɨra Iesusɨn mɨkarzimɨn suighasa.
Iesus ghaze, onganarazibagh amiba
me bar akongegh
(Matyu 5:1-12)
20 + +Ezɨ Iesus kogha uan gumazir an gɨn aruibar gara kamaghɨn mɨgei:
 
“Ia biziba puvatɨziba, ia God Bizibagh Ativamin Dughiamɨn aven iti,
kamaghɨn ian naviba deragh.
21 + +Ia datɨrɨghɨn mɨtiriam aziba, ia gɨn izɨvagham,
kamaghɨn ian naviba deragh.
Ia datɨrɨghɨn azi darasi, ia gɨn akam,
kamaghɨn ian naviba deragh.
22 + +Me ian gantɨ ia Gumazamizibar Otarimɨn gɨn mangɨtɨma,
men naviba ia bagh bar ikuvigham.
Egh me ia batoghɨva pazɨ ia damuva ian ziabagh asɨghasɨgham.
Bizir kaba ia bativtɨ ian naviba deragh.
23 + +Men afeziaba fomɨra kamaghɨra Godɨn akam inigha izir gumazibagh amizɨ moghɨn, me ia gami.
Ia uaghan ivezir ekiam Godɨn Nguibamɨn a iniam.
Kamaghɨn amizɨ dughiar kam otoghtɨ,
ia bar akongeghɨva
agorogem sara pɨn uari akun.
24 + +Ia bizir avɨriba itiba, ia datɨrɨghɨn navir aghuim inigha gɨfa,
kamaghɨn ia ikuvigham.
25 + +Ia dagher avɨriba itiba, ia gɨn mɨtiriam ian agham,
kamaghɨn ia ikuvigham.
Ia datɨrɨghɨn ati darasi, ia gɨn arangɨva temeribagh ruam,
kamaghɨn ia ikuvigham.
26 + +Gumazamiziba mɨgɨrɨgɨar aghuibar ia damutɨ,
ia bar ikuvigham.
Fomɨra men inaziba akam inigha izir gumazir ifariba mɨgɨrɨgɨar aghuiba me gami.
Kamaghɨra, gumazamiziba me bar mɨgɨrɨgɨar aghuiba ia damutɨ,
ia bar ikuvigham.”
Arazir apanibagh ifongeziba
(Matyu 5:38-48)
27 + +Iesus ua kamaghɨn mɨgei, “Ia na barazi darasi, kɨ kamaghɨn ia mɨgei, ia uan apanibagh ifongegh, egh ia gifongezir puvatɨziba, ia arazir aghuibar me damu, 28 + +egh mɨgɨrɨgɨar kurabar ia gamir darasi, ia mɨgɨrɨgɨar aghuibar me damu, egh paza ia gamir darasi, ia me bagh afeziam ko mɨkɨm. 29 + +Eghtɨ tav ian koviatam apezeghtɨ, ia koviar vuem sara a danɨngigh. Eghtɨ tav ian korotiar azenan azuim inightɨ, nɨ uaghan aven itir korotiam sara an takigh. 30 + +Egh tav biziba bagh ian azangsɨghtɨ, ia a danɨngigh. Egh te ian biziba ini, ia ua da bagh mɨkɨmɨva me dama da inian markɨ. 31 + +Ia arazir aghuir me ia damuamin ia ifongeziba, ia arazir kabara me damu.
32 + +“Egh ia gumazir ia gifongezibara ifueghɨva ia ivezir manatam iniam? Puvatɨ. Arazir kurabagh amiba uaghan kamaghɨram ami. Me, me gifongezir daraziragh ifonge. 33 Ia deraghvɨra deragha ia gamir darazigh ami, kamaghɨn amizɨ ia arazir aghuir manam gami? Gumazamizir arazir kurabagh amiba uaghan kamaghɨram ami. 34 + +Ia pura uan biziba me danɨng, egh nɨghnɨgh suam, me ti da ikarvagham, egh ia manmaghɨn arazir aghuitam damigham? Gumazamizir arazir kurabagh amiba me uaghan ghaze, kɨ gumazir kurar igharazim uan biziba a danɨngtɨ, a gɨn ua da ikarvagham. 35 + +Ia uan apanibagh ifuegh deravɨra me damu, biziba pura me danɨngɨva, uamategh da ikarvaziba inisɨ nɨghnɨghan markɨ. God arazir aghuiba gumazir arazir kurabagh amiba ko gumazir a mɨnabir puvatɨzibagh ami. Kamaghɨn amizɨ, gɨn ian ivezim bar ekeveghtɨ, ia Godɨn Bar Pɨn Itimɨn boribar mɨn ikiam. 36 Afeziamɨn apangkuvimɨn mɨrara, ia apangkuvim ikɨ.”
Igharaz darazir araziba
tuisɨghan markɨ
(Matyu 7:1-5)
37 + +Iesus ua kamaghɨn mɨgei, “God ia tuisɨgh ian ikuraghan koghsɨ, ia munen araziba tuisɨghan markɨ, egh suam men araziba ikufi. Ivezir kuram anɨngan markɨ, eghtɨ God ivezir kuram ia danighan kogham. Ia men arazir kuraba gɨn amadaghtɨ, God ian arazir kuraba gɨn amadagham. 38 + +Ia bizibar anɨngtɨ, God ia danɨngam. Nɨn mɨnem bar deravɨra izɨvaghtɨma, a biziba isɨ mɨkebabar amangɨva, dagh asavkon, eghtɨ da irɨ magɨrɨ ian apozibar inibagh iram. God bizir izɨvɨrɨziba, ia ganɨdi moghɨn ia igharaz darazir anɨng.”
39 + +Iesus uaghan akar isɨn zuir mam sara me mɨkeme, “Gumazir damazir kuram damazir kurar igharazitamɨn suiragh mangam, o? Aning vɨrara mozimɨn magɨrɨgham. 40 + +Suren gumazim, uan tisa gafirazir puvatɨ. Ezɨ suren gumazir bar deravɨra uan sure agɨvazim, a uan tisan mɨrara ghu. 41 + +Tizim bagha, mɨnezir bar muziarim nɨn aveghbuamɨn damazimɨn itima, nɨ an gara egha temer ararir ekiar nɨn damazimɨn itimɨn garir puvatɨ? 42 Ter ararir ekiam nɨn damazimɨn ikɨtɨ, nɨ manmaghɨn uan aveghbuam mɨkɨm suam, ‘Aveghbuam, kɨ nɨn damazimɨn itir mɨnezim batuegham?’ Nɨ bar ifari! Nɨ faraghɨvɨra ter ararir nɨn damazimɨn itim asigh, egh deragh ganɨva mɨnezir nɨn aveghbuamɨn damazimɨn itim asigh.”
Temem ko an ovɨzim
(Matyu 7:16-20; 12:33-35)
43 + +Egha Iesus ua kamaghɨn mɨgei, “Temer aghuitam ovɨzir kuratam batezir puvatɨ, kamaghɨra temer kuratam ovɨzir aghuitam batezir puvatɨ. 44 + +Gumazamiziba temer ovɨzibar gara fogha ghaze, temer aghuim o temer kuram. Me fighɨn ovɨziba temer ataghatarimɨn da kuari puvatɨ. Egha me wainɨn ovɨziba temer ataghatarir muziarir kuramɨn da isir puvatɨ. 45 + +Gumazimɨn navir averiamɨn ikezir biziba, an akatorim dav gei. Kamaghɨn amizɨ gumazir aghuim bizir aghuiba an navir averiamɨn ikegha otivaghiri. Ezɨ gumazir kuram bizir kuraba an navir averiamɨn ikegha otivaghiri.”
Dɨpenimɨn ingarir gumazir dɨkɨriam
ko onganim
(Matyu 7:24-27)
46 + +Iesus ua kamaghɨn mɨgei, “Ia tizim bagha ‘Ekiam’ na garɨsi, egha kɨ mɨgeir biziba ia dagh amir puvatɨ? 47 Tina na bagha iza nan mɨgɨrɨgɨaba baragha dagh ami, kɨ an araziba ian akagham. 48 + +A mati gumazim dɨpenimɨn ingara, an okora bar vɨn ghuaghira dagɨam gisɨn ter akɨniba kuni. Dɨpenir kam me bar deravɨram an ingari. Kamaghɨn amizɨma aperiamɨn dughiam, dɨpam dɨpenir kamɨn aven ghuzɨma a nuighnuizir puvatɨ. 49 Ezɨ gumazir nan mɨgɨrɨgɨaba baragha dar gɨn zui puvatɨzim, a mati gumazim uan dɨpenim nguazir kɨnim ko bizitam gisɨn an ingarizir puvatɨ. Eghtɨ dughiar aperiam otoghamim dɨpenir kam bɨraghtɨma, a irɨgh bar ikuvigham.”
+ 6:1 Lo 23:25 + 6:1 Godɨn Araziba 23:25 + 6:2 Kis 20:10, Jo 5:10 + 6:2 Ua Me Ini 20:10; Jon 5:10 * 6:2 Nɨ Matyu 12:2ɨn itir akamɨn gan. + 6:3 1 Samuel 21:1-6 + 6:4 Wkp 24:5-9 + 6:4 Ofa Gami 24:5-9 + 6:7 Lu 14:1 + 6:7 Luk 14:1 + 6:8 Lu 5:22, 9:47 + 6:8 Luk 5:22; 9:47 + 6:12 Mt 14:23 + 6:12 Matyu 14:23 + 6:13 Mt 10:3-4, Mk 3:13-19, Jo 6:70 + 6:13 Matyu 10:3-4; Mak 3:13-19; Jon 6:70 + 6:20 Mt 5:3, 11:5, Je 2:5 + 6:20 Matyu 5:3; 11:5; Jems 2:5 + 6:21 Sng 126:5-6, Ais 55:1, 61:3, MAA 7:16-17 + 6:21 Onger Akaba 126:5-6; Aisaia 55:1; 61:3; Akar Mogomem 7:16-17 + 6:22 Mt 5:11, Jo 15:19, 16:2, 1 Pi 2:19, 4:14 + 6:22 Matyu 5:11; Jon 15:19; 16:2; 1 Pita 2:19; 4:14 + 6:23 2 Sto 36:16, Mt 5:12, Ap 5:41, 7:52, Kl 1:24, Je 1:2 + 6:23 2 Eghaghaniba 36:16; Matyu 5:12; Aposel 5:41; 7:52; Kolosi 1:24; Jems 1:2 + 6:24 Amo 6:1, Mt 6:2, 6:5, Je 5:1 + 6:24 Amos 6:1; Matyu 6:2; 6:5; Jems 5:1 + 6:25 Snd 14:13, Ais 65:13, Je 5:1-6 + 6:25 Aghuzir Akaba 14:13; Aisaia 65:13; Jems 5:1-6 + 6:26 Jo 15:19, 1 Jo 4:5 + 6:26 Jon 15:19; 1 Jon 4:5 + 6:27 Kis 23:4, Snd 25:21, Mt 5:44, Ro 12:20 + 6:27 Ua Me Ini 23:4; Aghuzir Akaba 25:21; Matyu 5:44; Rom 12:20 + 6:28 Lu 23:34, Ap 7:60 + 6:28 Luk 23:34; Aposel 7:60 + 6:29 Mt 5:39, 1 Ko 6:7 + 6:29 Matyu 5:39; 1 Korin 6:7 + 6:30 Lo 15:7-10, Snd 21:26, Mt 5:42 + 6:30 Godɨn Araziba 15:7-10; Aghuzir Akaba 21:26; Matyu 5:42 + 6:31 Mt 7:12 + 6:31 Matyu 7:12 + 6:32 Mt 5:46 + 6:32 Matyu 5:46 + 6:34 Mt 5:42 + 6:34 Matyu 5:42 + 6:35 Wkp 25:35-36, Sng 37:26, Mt 5:45 + 6:35 Ofa Gami 25:35-36; Onger Akaba 37:26; Matyu 5:45 + 6:37 Mt 6:14, 7:1 + 6:37 Matyu 6:14; 7:1 + 6:38 Snd 19:17, Mt 7:2, Mk 4:24, Je 2:13 + 6:38 Aghuzir Akaba 19:17; Matyu 7:2; Mak 4:24; Jems 2:13 + 6:39 Mt 15:14 + 6:39 Matyu 15:14 + 6:40 Mt 10:24-25, Jo 13:16, 15:20 + 6:40 Matyu 10:24-25; Jon 13:16; 15:20 + 6:41 Mt 7:3 + 6:41 Matyu 7:3 + 6:43 Mt 7:16-17 + 6:43 Matyu 7:16-17 + 6:44 Mt 12:33 + 6:44 Matyu 12:33 + 6:45 Mt 12:34 + 6:45 Matyu 12:34 + 6:46 Mal 1:6, Mt 7:21, 25:11, Lu 13:25 + 6:46 Malakai 1:6; Matyu 7:21; 25:11; Luk 13:25 + 6:48 Mt 7:24 + 6:48 Matyu 7:24