15
15:1-11 Krais Kolupa Lomburupa Ola Mulurum Temanele
Angmene, ‘Ui enindu Yesos Krais-nga temani-kaiéle topu sirindu piliiring mele alsuku apera naa siku, piliangi.’ nimbu alsupa nimbu para sipu kene ung kanumanga puluma nimbu sambu:
Ung kanuma ui piliiku liiring, ekupu ambululimeláliinga tondulu nipili angiliimili. Temani kaí kanili, akili Yesos Krais-ni tirim mele na-ni enindu nimbu sirindu ung kanili, ambolku gi siku kene ‘Aima sika.’ niku tondulu munduku piliiring mele alsuku munduku naa kilíngi lem temani-kaí kanili-ni Pulu Yili-ni eni tepa liipa, mindili nolkemela kupulanum-na wendu liipa, yu-kene wasie molku kunjingí kupulanum-na liipa munjurum, akuna molemele mele mulungí. Mola na-ni temani-kaiéle topu sirindu mele mimi-siku naa piliiku, akili we ‘Sika’ niku piliiring lem temani-kaí akili-ni eni tepa naa liilimú naa liimba.
Ung kumbina aima olandupale na ui piliipu liirindu mele eni nimbu sirindeliinga ⸤na-ni enindu aku-sipu kelepu niker⸥. Ung kanili i-sipa: Pulu Yili-nga bukele-ni nilimú mele Krais oliunga ulu-pulu-kis telemulumanga alko topa kulunjurum. Pe ónu tiring. Ónu tiring kene pe Pulu Yili-nga bukele-ni nilimú mele yu wale tale pepa kene yupuku-sipaliinga lomburupa ola mulurum kanili. Pe ⸤lomburupa ola molupa kene⸥ yu lumbili anduli yi Pita mulurumna pupa ⸤‘Yu-ni na lomburupu ola mulundu mele kanupili.’ nimba⸥ pupa mokeringa angiliirim. ⸤Aku tepa kene⸥ pe yu lumbili anduli yi rurepu pali muluringna ‘Enini yu kanangi.’ nimba pupa mokeringa angiliirimko. Pe anginipili paip-andret mele tiluna muluringna ‘Yu kanangi.’ nimba purumko. Yu kanuring yambu akuma ekupu yandupa pulele we molemele, akiliinga-pe mare kuluringko. Pe yu Jemis mulurumna ‘Na kanupili.’ nimba pupa kene, pe yu-ni “Nanga kongunale tenji-pai.” nimba liipa mundurum yima pali ⸤yu lomburupa ola mulurum mele⸥ ‘kanangi.’ nimba pupa mokeringa angiliirim. Aima aelepa na ⸤Poll⸥ mulurunduna ‘Kanambu.’ nimba omba mokeringa angiliirim. Na yi aima kis, na kangambula nomba omba pulimú kangambula kanu melale molupu kona manda naa molumbu mele mulurundu akiliinga-pe yu-ni na mulurunduna omba mokeringa angiliirim.
Na Krais-ni “Nanga kongunale tenji-pui.” nimba liipa mundurum yi te-ko akiliinga-pe na aima mandupa mele moliu, yu-ni nimba liipa mundurum yi lupa akuma olandupa mele molemele. Na-ni Pulu Yili-nga yambu-talapele tepu kis-sipu mulurundeliinga ‘Na Yesos-ni liipa mundurum yi te’ nilimele kene na pipili telemú. 10 Akiliinga-pe na moliu mele Pulu Yili-ni na we kondu kulurumeliinga aku-sipu moliu. Pe yu-ni na we kondu kolupa kene ⸤na-kene tepa kunjurum⸥ mele we naa pelemú. Na ⸤we kondu kolupa liipa tapunjurumeliinga⸥ aima mindili sipu kongun tepu, Yesos-ni “Nanga kongunale tenji-pai.” nimba liipa mundurum yimanga na kongun mindili sipu tondulu mundupu tirindu mele olandupa, enini kongun tiring mele mandupa. Akiliinga-pe na-nanu mólu. Pulu Yili-ni na we kondu kolupa kene ⸤liipa tapunjupa na-kene tapú-topa mulurumeliinga⸥ na aku-sipu manda kongun tirindu. 11 Akiliinga-pe na-ni Pulu Yili-nga ungele nimbu sirindu akili kapulako. Mola Yesos-ni liipa mundurum yi wema-ni Pulu Yili-nga ungele niku siring akili mandako. Oliu-ni pali nimbu sirimulu ungele tiluele mindi. Ung kanili eni ⸤Korin yambuma-ni⸥ piliiku liiku kene ‘Sika-ungele’ niku tondulu munduku piliiring.
15:12-34 Krais Kolupa Kene Kangi Pali Lomburupa Ola Mulurumeliinga Yunga Yambuma Kepe Aima Sika Aku-Siku Kangi Pali Lomburuku Ola Mulungí Ung Te (15:1-58 pali)
 
15:12-19 Krais Kolupa Kene Lomburupa Ola Naa Molkanje Akiliinga Ung Te
12 Akiliinga-pe Krais kolupa kene lomburupa ola mulurum mele sika yambuma nimbu silimulu lem eni mare-ni “Yambuma kolku kene lomburuku ola naa mulungí.” nambi-siku aku-siku mele niku molemeleye? 13 Yambuma aima sika penga lomburuku ola naa mulungí lem Krais yu kepe ui lomburupa ola naa mulurum. ⸤“Ónale we mana pelemúko” nilkimula.⸥ 14 Pe Krais lomburupa ola naa molkanje oliu-ni ⸤yunga⸥ ungele eni nimbu silimulale ulu te naa telkako, eni ung kanili piliiku ambolku molemelále ulu te naa-ko telka. We piliiku ambolkemela.
15 Ulu te-lupa wasie telkako: Krais lomburupa ola naa molkanje oliu-ni “Krais yu kulurum kene Pulu Yili-ni ‘Lomburuku ola mului.’ nimba topa makinjirim.” nimbu silimulu mele Pulu Yili-ndu gólu tolkemelako. Akiliinga-pe yambuma aima sika penga lomburuku ola naa mulungí lem Pulu Yili-ni Krais ui “Lomburuku ola mului.” naa nilkako. 16 Yambuma ⸤ónu-koleana⸥ topa suru sipa ola naa monjumba lem Krais kepe topa suru sipa ola naa munjurumko. 17 Pe Krais ui topa ola naa monjulkanje eni piliiku ambululimele ungele-ni ulu te naa telka, ulu-pulu-kis tiringma yandupa ekupu kepe numanuna we pípili molkemela. 18 Pe Krais ⸤kolupa kene lomburupa ola naa molkanje yu⸥ yambumanga nimba tinjirim mele ‘Sika aku tinjirim.’ niku tondulu munduku piliiku kene ung kanili piliiku ambolku kene ⸤ónu-koleana⸥ uru pelemelé yambuma kepe ⸤lomburuku ola naa molku,⸥ mindili noku molku kis-singí koleana pulkimela. 19 Pe ekupu ya ma-koleana mindi yu-ni oliu tepa liipa kene penga kolumulú kene oliu tepa naa liilkanje yambuma-ni we-yambuma kondu kolemele mele mandupa, yambuma-ni oliu aima olandupa kondu kolkemelanje kapula.
15:20-28 Krais Aima Sika Lomburupa Ola Mulurumele. Penga Walse Tondulu Kísima Pali Topa Mania Mundupa, Mélema Wasie Pali Nokopa Kene, ‘Pulu Yili-ni Nukupili.’ Nimba Yu-Yunu Wasie Pulu Yili Simba. (15:1-58 pali kanui)
20 ⸤Krais lomburupa ola naa molkanje oliu kolupu kene lomburupu ola naa molkemelako, akili sika⸥ akiliinga-pe Krais kolupa kene aima sika lomburupa ola mulurum. Kanu-kene, langi te ui pulu monjupa mong tilu tolemú kene kanupu kene ‘Penga pali tomba lem.’ nimbu piliilimulu, aku-sipa mele yu kolupa kene aima sika lomburupa ola mulurumeliinga piliipu kene ‘ ‘Yu sika’ niku tondulu munduku piliikuliinga uru pelemelé yambuma kepe aima sika penga Pulu Yili-ni topa makinjimbako.’ nimbu piliilimulu. 21 Yi te-ni ui tirim ulu kanili-ni kululi ulu-pulele ma-koleana wendu urum pelemáliinga aku-sipako yi te-ni kepe penga tirim ulu kanili-ni kolemele yambuma lomburuku ola mululi ulu-pulele ma-koleana wendu urum pelemúko kanili. 22 Kumbi-lepa mana-yi Adam-ni tirimeliinga oliu yunga pulu lelemú yambuma pali kolemulu, aku-sipa Krais-ni tirimeliinga yunga pulu lelemú yambuma pali topa makinjimba kene kelepu lomburupu ola molupu kona molomulú. 23 Akiliinga-pe Krais-kene oliu walsekale lomburupu ola naa molomulú. Ui kumbi-lepa Krais; penga yu kelepa mania ombá kene yunga yambuma.
24 ⸤Penga yu ombá kene yunga yambuma lomburupu ola molomulú⸥ kene penga ma-koleale pora nimbá. Yu-ni gapmanoma pali kene, gapmanomanga uluma kene, kolea sukundu yambuma-ni nokolemele uluma kene, ulu-tonduluma kene, ⸤yambumanga kene kurumanga kene⸥ ulu-tonduluma pali yu-ni topa mania mundupa kene, pe yi nuim kingele molupa mélema pali nokulemú nambale yu-ni Lapa Pulu Yili simba. 25 ⸤Uluma aku-sipa wendu ombá nikereliinga pulele i-sipa:⸥ Pulu Yili-ni yunga ele-túma pali topa mania mundumbandu ui Krais yu yi nuim kingele molupa mélema pali nokumba. 26 Ele-túma topa mania mundupa pora sipa kene penga kamu kululi ulu-pulele topa mania mundumba. 27 ⸤Yu-ni aku tembaliinga,⸥ ung te Pulu Yili-nga bukna molemú ung akili-ni nimba mele:
“Pulu Yili-ni nimba mele:
“Mélema pali yu-ni nukupili.
Mélema yunga maniakundu lipili.”
nirim.” Konana 8:6
nimba aku-sipa nilimú. Akiliinga-pe Pulu Yili-ni “Mélema pali nukupili. Mélema yunga maniakundu lipili.” nirim ung kanili-ni Pulu Yili yunu wasie ‘Nukupili.’ nimba naa nirim, mólu. Sika Pulu Yili-ni ‘Mélema pali mandupa, Krais mélemanga pali olandupa mulupili.’ nimba nirim yili molemú akiliinga-pe Pulu Yili yunu nambi-sipa méle-tenga maniakundu molumbaye? Kupulanum te mólu. 28 Penga Málale-ni mélema pali topa mania mundumba, yu mélemanga pali nokumba kene ena kanili kene yu kepe mania mele molumba. Penga Málale-ni nimba mele: “Nandu ‘Mélema pali topa mania mundupa yi nuim kingele mulupili.’ nirim Pulu Yili yu mélema pali kam-kamu yi nuim kingele alko topa molupa kene nokupa mulupili. Na kepe yunga maniakundu molambu.” nimbá. Kanu-kene Pulu Yili mélema aima pali nokupa molumba.
29 Ekupu ⸤yambu kolemelema lomburuku ola mulungéliinga ung te i-sipu nikerko:⸥ Yambu kulúlima sika lomburuku ola naa mulungí lem yambu mare ⸤Krais-nga yambuma molku kene⸥ kolemelemanga nambulka ung-pulu tenga ‘Enini liipu tapunjamili.’ niku alko toku no liilimeleye? ⸤Eninga yambu mare-ni niku mele:⸥ ‘⸤Pulu Yili-ni⸥ kolemele yambuma topa naa makinjimba.’ nilimele akili sika lem yambu mare nambimuna liiku tapunjuku alko toku no liilimeleye? ⸤Nambulka ulu te temba niku aku telemeleye?⸥ 30 ⸤Mola yambu molemelema lomburuku ola naa mulungí lem⸥ oliu kepe nambi telemulu yambumaye? ⸤Telemulu mele nambimuna telemuluye?⸥ Oliu temani-kaiéliinga kongunale andupu telemuláliinga taki-taki oliu-kene buni wendu olemúma-ni oliu topa konjumba telemú akili nambimuna aku telemuluye? 31 Angmene, taki-taki ‘Na kolupu pora siker.’ nimbu piliiliu. ‘Eni-kene Auli Yesos Krais-kene wasie tapú-toku molemele mele na yambuma aima kape nimbu moliu.’ niker akili gólu naa topu aima sika niker mele ‘Taki-taki ‘Na kolupu pora siker.’ nimbu piliiliu.’ niker akili aima sika nikerko. 32 ⸤Ya kolea-auli⸥ Epesas ⸤Krais-nga temani-kaiéle topu siliáliinga na kot tenjiku kene⸥ ‘Méle-takarama kene ele teambu.’ niku na akuna liiku munduring akili enini ‘Yu-yunu numanale-ni piliipa kene kongun ili telemú.’ niku pilííngi lem mong toku niku sangi. ‘Na méle nambulka mélema liimbu.’ nimbu kene kolea-auli Epesas méle-takarama kene ele telemuluye? Yambu kolemelema Pulu Yili-ni ‘Lomburuku ola molangi.’ naa nimbá lem
“Opali kolumulú akiliinga
ekupu ⸤‘Numanu sipu molamili.’ nimbu⸥
no kene langi kene ⸤pulele
we⸥ nombu molamili.” Asaya 22:13
niamili. 33 ⸤Akiliinga-pe yambu mare-ni eni kundi toku “Ulu kis te teamili.” níngi lem⸥ ung akili piliiku ‘Aku teamili.’ aima naa niai. ⸤Akiliinga ung molemú kanili. Akili-ni nimba mele:⸥
‘Uluma teku kis-silimele yambuma-kene
eni-kene tapú-toku mulúngi lem
eninga teku kis-silimele uluma-ni
eninga teku konjulemele ulu kaíma
kamu topa mania mundumba.’
nilimú. 34 ⸤Yambu mare-ni “Yambuma lomburuku ola naa mulungí.” nilimele⸥ kelep-ung-languku nilimele kanuma munduku kelku, numanu-bo pípili molai. Ulu-pulu-kis telemele mele alsuku naa teai. Eninga yambu mare-ni Pulu Yili molemú mele naa piliiku yu-kene tapú-toku naa molemeláliinga piliipu kene “Aku-siku teai.” niker. ‘Eni mare Pulu Yili naa piliilimili.’ niker akili piliiku kene pipili kulúngi lem eni kapula pipili kulungí.
15:35-58 Oliu Lomburupu Ola Molupu Kene Kangi Lupa Angiliipili Molomulú Ung Te (15:1-58 pali)
35 Akiliinga-pe yambu te-ni walsipa piliipa kene nimba mele: “Yambu kulúlima nambi-siku lomburuku ola mulungíye? ⸤Lomburuku ola mulungí kene⸥ kangi nambílima angiliimbaye?” nilimúnje. 36 Ung akili lawa tepa nimba kis-sili ungele. ⸤Langi-boma telemú mele piliangi niambu:⸥ Langi-bo naa kulúlima puniena mundúngi lem purupa mulie topa wendu naa ombá. Langi-bo kulúlima mindi puniena mundulimele kene kona pupa wendu olemú kanili. 37 ⸤Akiliinga ung te:⸥ ‘Langi-bo te puniena mundamili.’ niku kene unji mong tuli te penga molumba akili mele niku kene ui liiku naa panjilimele. Mong te mindi liiku panjilimele. ‘Kanapa upili.’ niku kanapa monguma liiku panjilimele. Kanapa unji penga mong topa angiliimbama ui naa liiku panjilimele. Rais-wit akuko. Unji-mong túlima penga molumba mele liiku naa mundulimele. Wit-monguma mindi. Langima pali akuko telemele. 38 Langi-bo lupa-lupama penga molumba mele Pulu Yili-ni ui nimba panjipa ‘Unji-gomúma i-sipa i-sipa wendu omba molupa langi i-sipa i-sipa tupili.’ nilimú mele langi lupa-lupama puniena mundulimele kene ‘Aku-sipa ola omba mulupili.’ nilimú kanili.
39 ⸤Kangima aku-sipako.⸥ Kangima pali tilu-sipa mólu. Yambumanga kangima lupa; owa kungmanga kangima lupa; keramanga kangima lupako; omamanga kangima lupako. 40 Mulúna angiliimili mélema lupa; mana lelemele mélema lupako. Akiliinga-pe mulúna angiliimili mélema kanupu kaí piliilimulu mele lupa, mana lelemele mélema kanupu kaí piliilimulu mele lupako. 41 Enale yunga au kaí te-ko nilimú; kaliimbale yunga au kaí te-ko nilimú; kombukantupuma au kaí te-ko nilimú; kombukantupuma tilu-siku au naa-ko nilimele, kombukantupuma eninga lupa-lupa au kaí nilimeleko.
42 Kolemele yambuma lomburuku ola mulungí kene aku-sipa tembako. ⸤Ui kangi angiliimále lupa; penga kangi angiliimbale lupako.⸥ Ui angiliimú kangi ónu telemele akili purupa kis lelemú kangiele; Pulu Yili-ni kangi kanili topa makinjimba kene lomburupa ola molumba kangiele purupa kis naa lemba kangiele. 43 Kangi ónu telemele kangi akili méle kisele, kanupu kis piliilimulu; kangi lomburupa ola molupa kene angiliimbale kangi kaiéle, kanupu kaí piliimulú kangiele. Kangi ónu telemelale tondulu naa pelemú kangiele; kangi lomburupa ola molumbále tondulu aima pemba kangiele. 44 Kangi ónu telemele akili ma-koleana ⸤mindi⸥ manda molemú kangiele; kangi lomburupa ola molumbále mulú-koleana manda molomba kangiele.
Ya ma-koleana molomulú kangi te angiliimú lem mulú-koleana molomulú kangi te aima sika angiliimbako. 45 Aku-sipa mele ⸤Pulu Yili-nga⸥ bukna ung te molemú. Ung kanili-ni nimba mele:
“Ui kumbi-lepa mana-yi Adam
⸤Pulu Yili-ni tepa mimi tepa kene⸥
‘Mana kona mulupili.’ nimba
ulu-pulu te sirim kene
kona mulurum.” Ui-Pulu-Pulu 2:7
nilimú; ⸤akiliinga-pe⸥ penga urum Adam ⸤Pulu Yili-ni kona mululi ulu-pulele sirimele lupa⸥. Yu ‘Mana-yambuma ⸤mulú-koleana⸥ kona molangi.’ manda nimbá ulu-pulele sirim. 46 Mulú-koleana kona molomulú ulu-pulele ui kumbi-lepa wendu naa urum. Ma-koleana kona molomulú ulele ui kumbi-lepa wendu urum; mulú-koleana kona molomulú ulele penga wendu urum. 47 Ui kumbi-lepa mulurum Adam Pulu Yili-ni ma te-ni tepa mimi tirim; aelepa urum Adam mulú-koleana yi te urum. 48 Ui kumbi-lepa mana-yi mulurum Adam-ni mana-yambuma kalupa liilimáliinga enini yunga ⸤kangiele angiliipili⸥ mulurum mele mindi molemele; mulú-koleana mulungí yambuma mulú-koleana ⸤kangiele angiliipili⸥ molemú yili mele mulungí. 49 Oliu ⸤Krais-nga yambuma⸥ ui mana-yili mulurum mele molemulu mele pe aku-sipuko mulú-koleana yili molemú mele molomulú.
50 Angmene, na-ni enindu aima sika nimbu siker:
Mana memi pelemú kangiele Pulu Yili yi nuim king molupa nokulemú mulú-koleana manda pupa naa molumba. Méle kolupa purupa kis lelemú te mélema kolupa kis lelemúma naa lelemú koleana kapula pupa naa molumba. 51 Ekupu ung te ui mo topa pirim te nimbú tekerale aima mimi-siku piliai! Oliu pali naa kolumulú. Oliu mare we molamili ⸤Krais ui kelepa wale tale-sipa yandu ombá.⸥ Akiliinga-pe ⸤uru pelemelé yambuma kene⸥ oliu ⸤kona molomulú yambuma kene⸥ pali sika ⸤kangiele⸥ kilu topa ⸤kangi te-lupa angiliimba⸥. 52 Ulu akili aima walsekale temba. Mulú-masele kamu pora nimbándu bikullele ung nimbá kene ulu akili wendu ombá. Walsekale, kariyapa telemú mele, ulu akili temba. Bikullele ung nimbá kene yambu kulúlima alsuku kului naa kulungíndu lomburuku ola mulungí. Pe oliu ⸤Krais-nga yambu kona molomulúma oliunga kangima⸥ kilu topa kangi te-lupa angiliimba. 53 Kangi purupa kis lelemú akili kilu topa, purupa kis naa lemba kangiele aima angiliimba; kangi kolemú akili kilu topa kangi naa kolupa kona molupa mindi pumba kangiele aima angiliimba. ⸤Oliunga mana-kangiele kilu topa kangi te-lupa naa angiliilkanje mulú-koleana pumba kupulanum te aima naa lelka⸥ akiliinga aku-sipa mele temba. 54 Kanu-kene kangi purupa kis lelemále alsupa kilu topa naa purupa kis lemba kangiele angiliimba, kangi kolemú kanili alsupa kilu topa kona molupa mindi pumba kangiele angiliimba kene ⸤Pulu Yili-nga⸥ bukna molemú ung te molemú mele sika kamu wendu ombá. Ung kanili i-sipa mele:
“⸤Kululi ulu-pulele yambumanga⸥ ele-túli,
akili-kene Pulu Yili-ni ele tepa kene
kamu topa mania mundurumeliinga
kululi ulu-pulu akili
kamu mania purum.” Asaya 25:8
nilimú. 55 ⸤Aku tembaliinga ung te kene wasie bukna molemú, akili i-sipa mele:⸥
“Kululi ulu-pulele, nu-ni yambuma
toku mania munduni tondulale tena lelemúye?
Kululi ulu-pulele, nu-ni yambuma
‘Mindili nangi.’ niku tollu kupandale
tena lelemúye?” Osia 13:14
nimba molemú. 56 Kululieliinga yambuma mindili sipa tolemú kupanda akili ulu-pulu-kísele. ⸤Yambuma-ni ulu-pulu-kis telemeláliinga ‘Kolumulú kene Pulu Yili-ni oliu ‘mindili námili.’ nimbá.’ niku piliiku kene kulungíndu mundu-mong telemele kanili.⸥ Ulu-pulu-kíselenga tondulale ⸤Pulu Yili-nga⸥ ung-mani ⸤Moses-ni yandu⸥ sirimuma-ni silimú. ⸤Ung-manima-ni nimba mele: ‘Ung-manima naa piliiku liiku toku pula tungí kene mindili nungí.’ nilimáliinga piliiku kene yambuma-ni kululi ulele aku-siku piliiku kene mundu-mong telemele kanili.⸥ 57 Akili sika akiliinga-pe oliunga Auli Yesos Krais-ni oliunga nimba tinjirimeliinga ulu kanumanga tonduluma mania purum, oliu naa nokupa ulu te kapula naa telemáliinga Pulu Yili-kene “Aima angke.” nikimulu.
58 Nanga numanu monjuliu angmene, ⸤Krais-nga yambu kolemelema sika lomburuku ola molku kangi kona te-lupa angiliipili mulungí⸥ akiliinga ‘Sika’ niku piliilimili mele munduku naa kelku, tondulu munduku piliiku mindi molai! Eni ulu buni te wendu ombá kene ‘Mundu-mong tekemulaliinga piliipu molemulu mele mania pupili mundupu kelamili.’ aima naa niangi! Eni Auliele-nga kongun mindili siku telemelale we mania naa pumba, ⸤kongun kanili-ni langi-monguma sika tomba⸥ akiliinga Auliele-nga kongunale mindi munduku naa kelku, tondulu munduku, teku molai.
Kolomong-Auli 16 Poll-ni Yunu Ulu Mare Temba Mele Numanale-ni Piliirim-manga Ung Mare