6
Diꞌa kuaꞌa̱n ña̱ ni̱ da̱náꞌa̱ Jesús sa̱ꞌá kuu̱ nániꞌi̱ ndée̱ na̱ Israel
Ta tein iin kuu̱ nániꞌi̱ ndée̱ na̱ Israel, chíkaꞌanda Jesús kuaꞌa̱n na̱ no̱ñóꞌo̱ noo̱ káa tirió. Kúú ni̱ ka̱sáꞌá ta̱ xíonoo xíꞌín ná tóꞌon ra yoko tirió. Ta ni̱ chi̱níꞌini ndáꞌa̱ ráa̱n, dá ni̱ kana noni̱án, ta ni̱ ka̱sáꞌá rá seí ra̱án kuaꞌa̱n ra̱. Dá ni̱ kaa dao ta̱ fariseo:
―¿Ndiva̱ꞌa kée ndó ña̱ ko̱ kánian keeá tein kuu̱ nániꞌi̱ ndée̱a̱?
Dá ni̱ kaa Jesús xíꞌín rá:
―¿Á ko̱ óon taꞌon kaꞌi ndoꞌó ña̱ ni̱ kee David sa̱ naꞌá tá ndaꞌí ni̱ kuiko na xíꞌín ta̱a xíonoo xíꞌín ná? Chi̱ kaáa̱n ña̱ ni̱ ku̱ꞌu na veꞌe Ndios, ta ni̱ kiꞌin na pan, ña̱ dóko̱ ta̱ duti̱ noo̱ Ndios, ña̱ ko̱ kánian keí ña̱yuu oon, chi̱ sa̱va̱ꞌa ta̱ duti̱ vá kuu keí ñá. Tído ni̱ seí va David ña̱, ta ni̱ xi̱ꞌo taꞌani naa̱n ni̱ seí ta̱a xíonoo xíꞌín ná.
Dá ni̱ kaa taꞌani na xíꞌín rá:
―Kanaꞌá ndó ña̱ ió taꞌani choon noo̱ ndáꞌa̱ na̱ ni̱ nduu ta̱a ñayuú yóꞌo ña̱ dándáki na tein kuu̱ nániꞌi̱ ndée̱ yo̱ ―kaá na̱ káꞌa̱n na̱ saꞌa̱ mií ná.
Diꞌa ni̱ kuu tá ni̱ ndu̱va̱ꞌa Jesús iin ta̱a ni̱ na̱tií ndáꞌa̱
Tein iin ka̱ kuu̱ nániꞌi̱ ndée̱ na̱ Israel ni̱ ku̱ꞌu Jesús ini veꞌe noo̱ nátaka na̱ ñoo ñoó. Dá ni̱ ka̱sáꞌá ná dánaꞌa̱ na̱. Ta ñoó nákaa̱ iin ta̱a ni̱ na̱tií ndáꞌa̱ xoo kuáꞌa. Ta ndíta ta̱ dánaꞌa̱ ley xíꞌín ta̱ fariseo nání rá Jesús, dá ná kande̱ꞌá á nduva̱ꞌa na ta̱ kúꞌu̱ ñoó tein kuu̱ nániꞌi̱ ndée̱ ná, dá niꞌi̱ rá ndí koo dátai̱ kua̱chi ñaá rá no̱ó ta̱ néꞌe choon. Tído sa̱ náꞌá vá Jesús ndí ki̱án nákani ini ta̱a ñoó. Dá ni̱ kaa na̱ xíꞌín ta̱ ni̱ na̱tií ndáꞌa̱ ñoó:
―Ndakuii̱n ndichi, ta ka̱kuíi̱n me̱ꞌí yóꞌo.
Ta kúú ni̱ na̱kuii̱n ndichi ra, dá ni̱ sa̱ kuíi̱n ra̱ íin ra. Dá ni̱ kaa Jesús xíꞌín dao ka̱ ta̱a ñoó:
―Ná koꞌi̱n ndato̱ꞌín ndo̱ꞌó iin ña̱ꞌa viti. ¿Ndá ki̱án kuu kee yó tein kuu̱ nániꞌi̱ ndée̱ yo̱? ¿Á kee yó ña̱ va̱ꞌa o á kee yó ña̱ kini? ¿Á dáka̱kió iin ña̱yuu o kaꞌání yo̱ ná? Kaꞌa̱n ndo̱ ná kande̱ꞌá ―kaá na̱.
10 Dá ni̱ kao̱ noo na ni̱ sa̱ nde̱ꞌé ná noo̱ ndidaá kúú ña̱yuu ndéi ñoó. Dá ni̱ kaa na̱ xíꞌín ta̱a kúꞌu̱ ñoó:
―Ná dákaa̱ ndáꞌo̱n xaa̱n.
Tá ni̱ na̱da̱káa̱ ra̱ ndáꞌa̱ rá, ta kúú ni̱ ndu̱va̱ꞌa vaan. 11 Tído ni̱ xido̱ nda̱ꞌo ini ta̱a ndíta nání ñaá ñoó. Ta kúú ni̱ ka̱sáꞌá rá ndátóꞌón rá ndí kee ra, dá kendava̱ꞌa ra xíꞌín Jesús.
Diꞌa ni̱ kee Jesús tá ni̱ ka̱xi na uxi̱ uu̱ ta̱a kanoo xíꞌín ná
12 Ta tein kuu̱ dáá ñóó, dá ni̱ saꞌa̱n Jesús dini̱ iin yúku̱ ni̱ kaꞌa̱n na̱ xíꞌín Ndios. Ta níí ñoo yaka ni̱ sa̱ káa̱ na̱ ni̱ kaꞌa̱n na̱ xíꞌín ná. 13 Tá ni̱ tu̱u noo̱, dá ni̱ kana na ndidaá kúú ta̱a xíonoo xíꞌín ná. Ta tein ro̱ón ni̱ ka̱xi na uxi̱ uu̱ ta̱a, dá ni̱ chi̱naní ñaá ná apóstol, dá kaneꞌe ra to̱ꞌon na kanoo ra. 14 Iin ta̱a yóꞌo naní Simón. Ta ni̱ chi̱naní ñaá ná Pedro, ta iin ka̱ ra̱ naní Andrés, ta̱ kúú ñani Pedro. Ta iin ka̱ ra̱ naní Jacobo, xíꞌín ra̱ naní Juan, xíꞌín ra̱ naní Felipe, xíꞌín ra̱ naní Bartolomé, 15 xíꞌín ra̱ naní Mateo, xíꞌín ra̱ naní Tomás, xíꞌín ra̱ naní Jacobo, ra̱ kúú de̱ꞌe Alfeo, xíꞌín ra̱ naní Simón, ra̱ kuendá Zelote, 16 xíꞌín ra̱ naní Judas, ra̱ kúú de̱ꞌe Jacobo, xíꞌín ra̱ naní Judas Iscariote, táꞌa̱n ra̱ ni̱ kasa̱ndaá ni̱ na̱ki̱ꞌo Jesús no̱ó ta̱ xiní uꞌu̱ ñaá.
17 Dá ni̱ kee Jesús ko̱noo na kuaꞌa̱n na̱ xíꞌín ta̱a yóꞌo. Dá ni̱ xino̱ na̱ ni̱ sa̱ tuu na iin yódo̱. Ta ñoó ndéi dao ka̱ ta̱ xíonoo xíꞌín ná, xíꞌín kua̱ꞌá nda̱ꞌo ña̱yuu ni̱ kii ñoo kuálí ñóꞌo chí kuendá Judea, xíꞌín na̱ ni̱ kii ñoo Jerusalén, xíꞌín na̱ ni̱ kii yuꞌú ta̱ñoꞌo̱ noo̱ kúú ñoo Tiro xíꞌín Sidón, chi̱ ni̱ ka̱sáa̱ na̱ kueídóꞌo na ña̱ dánaꞌa̱ Jesús, dá ná nduva̱ꞌa na no̱ó kueꞌe̱ ndóꞌo na. 18 Ta ni̱ ndu̱va̱ꞌa taꞌani na ndidaá ña̱yuu ñóꞌo espíritu kini. 19 Ta ndidaá kúú ña̱yuu ñoó ni̱ ndi̱ꞌi ini dákoꞌo̱n ndáꞌa̱ ná Jesús, chi̱ xíꞌín ndée̱ kómí ná, kándéé ná nduva̱ꞌa na na̱ kúꞌu̱. Ta kúú ndidaá vá na̱ kúꞌu̱ ni̱ ndu̱va̱ꞌa na.
Dánaꞌa̱ Jesús ña̱ ndikáꞌán ndi kúu ví dao ña̱yuu, ta ndaꞌí kúu ví dao ka̱ na̱
20 Dá ni̱ sa̱ nde̱ꞌé Jesús noo̱ ndidaá ta̱a xíonoo xíꞌín ná, dá ni̱ kaa na̱ xíꞌín rá:
―Ndikáꞌán ndi kúu ví ndoꞌó, na̱ kúndaꞌí xaa̱n, dá chi̱ sa̱ ñóꞌo ndó ti̱xi ndáꞌa̱ Ndios.
21 ’Ta ndikáꞌán ndi kúu ví ndoꞌó, na̱ ndaꞌí kuíko viti, dá chi̱ ndato koni ndo̱ ndinoo ini ndo̱.
’Ta ndikáꞌán ndi kúu ví ndoꞌó, na̱ ndéíꞌi̱ viti, dá chi̱ ndato ná kuaki̱ ndo̱.
22 ’Ta ndikáꞌán ndi kúu ví ndoꞌó tá xiní uꞌu̱ ñaá ña̱yuu, o tá taó xóo na ndo̱ꞌó tein na, o tá kána̱ꞌá na̱ xíꞌín ndó, o tá chínaní kini na ndo̱ sa̱ꞌá ña̱ kúú ndó kuendá yuꞌu̱, na̱ ni̱ nduu ta̱a ñayuú yóꞌo. 23 Kadii̱ iní ndo̱ tá ndóꞌo ndó dión, ta nakutí ndó xíꞌín ña̱ kádii̱ iní ndo̱, dá chi̱ káꞌano nda̱ꞌo ña̱ꞌa niꞌi̱ ndo̱ noo̱ Ndios chí induú, chi̱ ki̱ꞌo dión taꞌani sa̱ kendava̱ꞌa na̱ sáꞌano veꞌe ña̱yuu ñoó xíꞌín profeta tá sa̱ naꞌá.
24 ’Tído ndaꞌí kúu ví ndoꞌó, na̱ kúú na̱ kui̱ká, chi̱ ta̱ndeé iní kómí ndó kúú ña̱ ió ñayuú yóꞌo va.
25 ’Ta ndaꞌí kúu ví ndoꞌó, na̱ sa̱ ndínoo ini viti, dá chi̱ kasandaá iin kuu̱ ndaꞌí kuiko ndó.
’Ta ndaꞌí kúu ví ndoꞌó, na̱ sáki̱ viti, dá chi̱ kasandaá iin kuu̱, dá ndaꞌí kuu ini ndo̱, ta ndaꞌí kuaki ndó.
26 ’Ta ndaꞌí kúu ví ndoꞌó tá chínaní va̱ꞌa ñaá ndidaá ña̱yuu, dá chi̱ ki̱ꞌo dión ni̱ sa̱ kee na̱ veꞌe ña̱yuu ñoó xíꞌín profeta to̱ꞌón tá sa̱ naꞌá.
Dánaꞌa̱ Jesús ña̱ kánian kuꞌu̱ ini yo̱ sa̱ꞌá ña̱yuu xiní uꞌu̱ ñaá
27 ’Tído ndoꞌó, na̱ seídóꞌo ñaá, káꞌi̱n xíꞌín ndó ña̱ kuꞌu̱ ini ndo̱ sa̱ꞌá na̱ naá xíꞌín ndó, ta va̱ꞌa kee ndó xíꞌín na̱ xiní uꞌu̱ ñaá. 28 Ta va̱ꞌa kaꞌa̱n ndo̱ xíꞌín na̱ káꞌa̱n ndava̱ꞌa saꞌa̱ ndo̱. Ta kaka̱ ndo̱ ña̱ mani̱ noo̱ Ndios sa̱ꞌá na̱ kéndava̱ꞌa xíꞌín ndó. 29 Ta ndáa na̱ ni̱ kani iin xoo noo̱ ndo̱, dá kía̱n ki̱ꞌo ndó iin ka̱ xoo ná kani na. Ta ndáa na̱ ni̱ xi̱o ndaa kotó ndíxi ndó, konó ndó ná kuio ndaa taꞌani na doꞌo̱no̱ ndo̱. 30 Tá ndáa na̱ xíka̱ iin ña̱ꞌa noo̱ ndo̱, ki̱ꞌo ndóa̱n noo̱ ná. Ta ndáa na̱ ni̱ xi̱o ndaa ña̱ꞌa kómí ndó, ná dáꞌa ni ndaka̱ ndo̱án noo̱ ná. 31 Táto̱ꞌon ki̱ꞌo kóni̱ ndo̱ kee dao ka̱ ña̱yuu xíꞌín ndó, ki̱ꞌo dión taꞌani kee ndó xíꞌín ná.
32 ’Chi̱ tá kúꞌu̱ ini ndo̱ sa̱va̱ꞌa sa̱ꞌá na̱ kúꞌu̱ ini saꞌa̱ mií ndó, ¿ndí ki̱án va̱ꞌa náꞌa̱ ndo̱ sa̱ꞌá ña̱ kée ndó dión? Chi̱ nda̱ na̱ kómí kua̱chi kúꞌu̱ ini na̱ sa̱ꞌá na̱ kúꞌu̱ ini saꞌa̱ mií ná. 33 Tá kée ndó ña̱ va̱ꞌa xíꞌín sa̱va̱ꞌa na̱ kée ña̱ va̱ꞌa xíꞌín mií ndó, ¿ndí ki̱án va̱ꞌa náꞌa̱ ndo̱? Chi̱ nda̱ na̱ kómí kua̱chi kée ña̱ va̱ꞌa xíꞌín na̱ kée ña̱ va̱ꞌa xíꞌín mií ná. 34 Ta tá xíꞌo tóo ndó ña̱ ió noo̱ ndo̱ sa̱va̱ꞌa no̱ó na̱ náꞌá ndó nandió néꞌan noo̱ ndo̱, ¿ndí ki̱án va̱ꞌa náꞌa̱ ndo̱? Chi̱ nda̱ na̱ kómí kua̱chi xíꞌo tóo na ña̱ ió noo̱ ná noo̱ dao ka̱ na̱ kómí kua̱chi, chi̱ náꞌá ná ña̱ nandió néꞌe ndiꞌi naa̱n noo̱ ná. 35 Tído koo ini ndo̱ kuꞌu̱ ini ndo̱ sa̱ꞌá na̱ xiní uꞌu̱ ñaá, ta va̱ꞌa kee ndó xíꞌín ná, ta ki̱ꞌo tóo ndó ña̱ ió noo̱ ndo̱ noo̱ ná, ta ná dáꞌa ni kandati ndó naniꞌi̱ ndo̱án, dá kía̱n káꞌano nda̱ꞌo ña̱ va̱ꞌa natiin ndó noo̱ Ndios, ta kasandaá taꞌani ndó kakuu ndó de̱ꞌe Ndios, na̱ ió noo̱ dikó. Dá chi̱ Ndios va̱ꞌa ini kúú ná xíꞌín ña̱yuu ko̱ó ndivéꞌe noo̱, xíꞌín ña̱yuu kíni. 36 Sa̱ꞌá ño̱ó koo ini ndo̱ kuꞌu̱ ini ndo̱ sa̱ꞌá ña̱yuu táto̱ꞌon ki̱ꞌo kúꞌu̱ ini Ndios saꞌa̱ ná.
Dánaꞌa̱ Jesús ña̱ ná dáꞌa ni dátai̱ kua̱chi yó ña̱yuu
37 ’Ná dáꞌa ni keyíko̱ mií ndó sa̱ꞌá ña̱yuu, dá kía̱n ná dáꞌa ni keyíko̱ Ndios saꞌa̱ ndo̱. Ná dáꞌa ni dátai̱ kua̱chi ndó ña̱yuu, dá kía̱n ná dáꞌa ni tai̱ kua̱chi ndó noo̱ Ndios. Ki̱ꞌo káꞌano ini ndo̱ sa̱ꞌá ña̱yuu, dá kía̱n ná ki̱ꞌo káꞌano ini Ndios saꞌa̱ ndo̱. 38 Ki̱ꞌo ndó ña̱ ió noo̱ ndo̱ noo̱ dao ka̱ ña̱yuu, dá naki̱ꞌo Ndios ña̱ꞌa noo̱ ndo̱, chi̱ ki̱ꞌo na kua̱ꞌá ña̱ va̱ꞌa noo̱ ndo̱, dá chi̱ no̱ón kúú na̱ kidi niꞌinian, dá ketoon va̱ꞌan, ta dákútí díní ná kostá ndo̱ nandió néꞌe naa̱n noo̱ ndo̱, dá chi̱ táto̱ꞌon ki̱ꞌo kée ndó chindeé ndó ña̱yuu, ki̱ꞌo dión kee Ndios xíꞌín ndó.
39 Dá ni̱ da̱kíꞌin táꞌan taꞌani Jesús ña̱ yóꞌo xíꞌín to̱ꞌon ni̱ da̱náꞌa̱ na̱:
―¿Á kuu katiin ndaa táꞌan uu̱ ta̱a ko̱ túu no̱ó koꞌo̱n ra̱ iin xíán, káꞌán ndó? ¿Á ko̱ náꞌá taꞌon ndó ña̱ ndin nduú va ra kue̱i ini yái̱? 40 Ta ni iin ta̱a dákuáꞌa ko̱ ndáya̱ꞌi cháá ka̱ no̱ó ta̱a dánaꞌa̱ noo̱ rá. Tído ndi ndáa mií vá ra̱ ni̱ da̱kuáꞌa va̱ꞌa, kasandaá ra̱ kanaꞌá rá táto̱ꞌon ki̱ꞌo náꞌá ta̱a dánaꞌa̱ noo̱ rá. 41 ¿Ndiva̱ꞌa ndéꞌé ndó xeꞌe̱ lóꞌo̱ nákaa̱ noo̱ ñani ndo̱, ta ko̱ xíꞌo ndó kuendá káꞌano ka̱ ti̱ndúꞌu̱ nákaa̱ noo̱ mií ndó? 42 Ta, ¿ndi káa noo̱ ndo̱ kaꞌa̱n ndo̱ xíꞌín ñani ndo̱: “Ñanii̱, konón ná taói̱ xeꞌe̱ nákaa̱ noo̱o̱n xaa̱n”, kaá ndo̱, ta ko̱ ndéꞌé taꞌon ndó ndi ki̱ꞌo ví káa ti̱ndúꞌu̱ nákaa̱ noo̱ mií ndó? ¡Kúú ndó ña̱yuu uu̱ noo̱! Taó ndó dinñóꞌó ti̱ndúꞌu̱ nákaa̱ noo̱ mií ndó xaa̱n, dá natu̱u va̱ꞌa noo̱ ndo̱, dá kuu taó ndó xeꞌe̱ nákaa̱ noo̱ ñani ndo̱.
Dánaꞌa̱ Jesús ña̱ tá kómí yó iin nío̱ va̱ꞌa, dá kía̱n kankuei to̱ꞌon va̱ꞌa yúꞌu̱ yo̱
43 ’Ta ni iin tóꞌón yíto̱ va̱ꞌa ko̱ xíꞌo kui̱ꞌi ko̱ váꞌa, ta ni iin tóꞌón yíto̱ ko̱ váꞌa ko̱ xíꞌo kui̱ꞌi va̱ꞌa. 44 Dá chi̱ kui̱ꞌi xíꞌo iin iin yíto̱ náꞌa̱ ndá yíto̱ kúú rá, chi̱ ko̱ dákue̱i taꞌon yó ti̱ño̱ꞌó no̱ó ta̱ꞌíón, ta ko̱ nákiꞌin taꞌon yó uva noo̱ yíto̱ íón. 45 Ta dión taꞌani iin ta̱a va̱ꞌa, to̱ꞌon va̱ꞌa ñóꞌo ini nío̱ rá taó rá káꞌa̱n ra̱. Tído iin ta̱a kini, to̱ꞌon kini ñóꞌo ini nío̱ rá taó rá káꞌa̱n ra̱. Chi̱ ndi ndáa miíó ña̱ꞌa ñóꞌo ini nío̱ rá kánkuei yúꞌu̱ rá káꞌa̱n ra̱.
Dánaꞌa̱ Jesús sa̱ꞌá ña̱ ni̱ ndoꞌo uu̱ veꞌe
46 ’¿Ndiva̱ꞌa káꞌa̱n ndo̱ xíꞌín yuꞌu̱, mií ní kúú satoꞌo nduꞌu̱, mií ní kúú satoꞌo nduꞌu̱, tído ko̱ kée ndó choon saꞌándái̱? 47 Dá chi̱ ndidaá na̱ ve̱i no̱ó yuꞌu̱, ta seídóꞌo na ña̱ kaꞌi̱n xíꞌín ná, ta kée na ña̱, koꞌi̱n dákíꞌin táꞌin iin ña̱ꞌa xíꞌín táto̱ꞌon kée na. 48 Chi̱ no̱ón kúú táto̱ꞌon iin ta̱a ni̱ ka̱va̱ꞌa iin veꞌe. Ni̱ sata konó ra̱, ta ni̱ chi̱káa̱ ra̱ sa̱ꞌán noo̱ tóto̱. Ta ni̱ xi̱nkuei ta̱kui̱í kuaꞌa̱ yu̱ta ñoó, ta kúú ni̱ ña̱ni rá sa̱ꞌán, tído ko̱ ta̱ꞌón ña̱ꞌa ní ndóꞌan, dá chi̱ noo̱ tóto̱ nákaa̱ sa̱ꞌán. 49 Tído ña̱yuu seídóꞌo to̱ꞌon dánaꞌi̱, ta ko̱ kée na ña̱, no̱ón kúú táto̱ꞌon iin ta̱a ni̱ ka̱va̱ꞌa iin veꞌe noo̱ ñóꞌo̱ oon, chi̱ ko̱ ní chíkaa̱ taꞌon ra sa̱ꞌán. Sa̱ꞌá ño̱ó tá ni̱ ña̱ni ta̱kui̱í yu̱ta ñoó sa̱ꞌán, kúú ni̱ koon vaan, ta kúú ni̱ naá ndíꞌi vaan.