10
Nu sañahá ra Jesús tyi ña vaha sandoo rayɨɨ chi ñasɨhɨ ra
(Mt. 19.1-12; Lc. 16.18)
Quita̱ ra Jesús Capernaum ta cuahan ra ityi Judea nya inga chiyo yutya Jordán. Yucuan candu̱ ɨɨn ri ñáyɨvɨ inga chaha nu nyaá ra, ta quichaha̱ sañaha tucu ra chi ñu tari tuhvá maa ra. Tyicuan ta suhva ra fariseo catuhva̱ ra nu nyaá ra Jesús, vatyi nducu ra cuhva tyaa ra cuatyi sɨquɨ ra. Ta candaca̱ tuhun ra chi ra tatu vaha cha sandoo noo rayɨɨ chi ñasɨhɨ ra. Tyicuan ta nacaha̱n ra Jesús ta catyí ra:
―¿Ñáá cha catyi̱ ra Moisés tyi sacuví ndo?
Ta canacaha̱n ra ta cacatyí ra:
―Ra Moisés chaha̱ ra cha cuví cahnya noo ra tutu cha tandaha ra tyicuan ta cuvi sandoo ra chi ñasɨhɨ ra ―catyí ra chi ra.
Tyicuan ta catyí ra Jesús chi ra:
―Catyi̱ ra Moisés cha sacuvi ndo tyicuan caa soco cha cuenda cha ndava añima ndo. Soco quɨvɨ xihna ri, quɨvɨ savaha̱ Nyoo tandɨhɨ maa, savaha̱ ra rayɨɨ ta ñaha sɨhɨ. “Yucuan cuenda sandoó rayɨɨ chi sutu ra ta chi sɨhɨ ra vatyi ndu ɨɨn ri ra chihin ñasɨhɨ ra. Ta chichi cha nɨnduvi tahan ñu cucuvi ñu tari cha noo ri ñáyɨvɨ.” Yucuan chaha ñima ca uvi tahan cuví ñu, soco cha nanduvi̱ ñu noo ri ñáyɨvɨ. Yucuan chaha, ña tahán chi cha sasɨɨn ñáyɨvɨ cha sandu̱ ɨɨn ri Nyoo ―catyí ra Jesús chi ra.
10 Yaha̱ cuan ta nachaa̱ coyo ra nya vehe, ta quichaha̱ ndaca tuhun ra cachicá noo chihin ra inga chaha sɨquɨ tuhun cuan. 11 Ta catyí ra Jesús chi ra:
―Ra cha sandoó ñasɨhɨ ta tandaha ra chihin inga ñu, chicoó cuatyi ra vatyi ña vaha sacuvi̱ ra chihin ñasɨhɨ ra, ñaha cha xihna ri cuan. 12 Ta tyicuan caa tucu ñusɨhɨ. Tatu sandoó ñu chi yɨɨ ñu ta tandaha ñu chihin inga ra suri chicoo̱ tucu cuatyi ñu ―catyí ra Jesús.
Nu nasoco̱ ra Jesús chi ra cuatyaa
(Mt. 19.13-15; Lc. 18.15-17)
13 Tyicuan ta quichi̱ nyaca ñu suhva ra cuatyaa chi ra Jesús tacuhva natyiso ra ndaha ra sɨquɨ ndotyin. Soco ra cachicá noo chihin ra ña chahá ca ra cha quichi nyaca ñu chi ndotyin. 14 Soco cuhva cha nanyehe̱ ra Jesús, cuxaan ra. Ta catyí ra chi ra:
―Sa̱ña ndo. Na quichi nyaca ñu chi ra cuatyaa nu nyaí. Ta ma casɨ ndo. Vatyi ñu nyacá ñaha Nyoo añima, cuví ñu chinó iñi chi Nyoo tari chinó iñi ra cuatyaa ihya. 15 Cha ndicha catyí chi ndo vatyi tatu ma nacuhva cuenda ndo chi ndo chi Nyoo tari noo ra cuatyaa chihin sutu ndotyin, ma cuvi quɨhvɨ ndo nu nyacá ñaha Nyoo ―catyí ra Jesús chi ra.
16 Ta quehe̱n ra chi noo noo ndotyin ta tyihi̱ sucun ndaha ra. Ta tyiso̱ ra ndaha ra sɨquɨ ndotyin, ta chica̱n tahvi ra chaha ndotyin.
Nu ndatuhún minoo ra tyivaa tyayɨɨ chihin ra Jesús
(Mt. 19.16-30; Lc. 18.18-30)
17 Yaha̱ cuan ta cuahan ra Jesús. Ta chino̱ vavaha noo ra cuan chata ra ta chicuiñi̱ chɨtɨ ra nuu ra, ta ndaca̱ tuhun ra chi ra, ta catyí ra:
―Maestro, ra vaha cuvún. ¿Yoso caa sacuvi ta ñihi ñayɨvɨ̱ cha ma naa ca maa coi? ―catyí ra chi ra Jesús.
18 Ta catyí ra Jesús chi ra:
―¿Yoso caa chitón tyi vahi? Noo ri ra vaha iyó, ta ican ra cuan cuví Nyoo. (Ta cha catyún tyi vahi, nacotón tyi Nyoo cuví.) 19 Yoho cha chitón cha catyí Nyoo cha sacuvi yo: “Ma coun chihin inga ñusɨhɨ tatu ñima ñasɨhun cuví. Ma cahñun. Ma suhun. Ma cahun cuendu sɨquɨ ni noo ñu. Ma sandavi ñahun. Sa̱hun ñáyɨvɨ chi sutun ta chi sɨhun” ―catyí ra Jesús chi ra.
20 Ta nacaha̱n ra cuan ta catyí ra:
―Maestro, tandɨhɨ ihya cha sacuví nyata luhli ―catyí ra.
21 Tyicuan ta cusɨɨ cuñí ra Jesús nanyehé ra chi ra. Ta catyí ra chi ra:
―Cumañi noo ri ca cha cumañi chuun. Cua̱han ta xi̱con tandɨhɨ cha iyó chuun ta cu̱hvon chi ñu ndahvi. Tyicuan ta coo cha tyayɨun nya andɨvɨ. Yaha cuan ta qui̱chun cunyicon chii vasɨ nyehún tɨndoho ―catyí ra Jesús chi ra.
22 Soco cha chiñi̱ ra tuhun caha̱n ra Jesús tyehe caa, nducuihya̱ iñi ra, ta cuihya xaan cuanuhu ra vatyi tyayɨɨ xaan ra.
23 Tyicuan ta nanyehe̱ ra Jesús nicachico chata ra, ta catyí ra chi ra cachicá noo chihin ra:
―¡Ñana cha yɨɨ ta cuvi nacuhva cuenda ñu tyayɨɨ chi ñu na cunyaca ñaha Nyoo chi ñu! ―catyí ra chi ra.
24 Iyo cacuñí ra cachicá noo chihin ra tuhun cahán ra. Soco catyí ra Jesús chi ra inga chaha:
―Sehi, ñu cha tyaa xaan xiñi cha tyayɨɨ, ¡yɨɨ xaan quɨhvɨ ñu nu nyacá ñaha Nyoo! 25 Tañi tyehe yaha noo camellu xiu noo yɨquɨ tɨcu, ta ñima ca cha cuhva noo ñu tyayɨɨ cunyacá ñaha Nyoo chi ñu ―catyí ra Jesús.
26 Cha cachiñi̱ ra tuhun ihya, iyo xaan cacuñí ra, ta candaca̱ tuhun ra chi ra tahan ra, ta catyí ra:
―Tu tyicuan caa, ¿yóó cha cuví cacu añima? ―catyí ra.
27 Nanyehe̱ ra Jesús chi ra ta catyí ra chi ra:
―Ñáyɨvɨ ña cuví sacuvi ñu ihya. Soco Nyoo cuví chi ra. Vatyi cha cuenda Nyoo ñahri cha yɨɨ sacuvi ra.
28 Tyicuan ta catyí ra Pedro chi ra:
―Sutu Mañi yuhu, nyuhu sandoo̱ ndi tandɨhɨ cha iyó chi ndi, ta vityin nyicón ndi chuun.
29 Nacaha̱n ra Jesús ta catyí ra:
―Cha ndicha catyí chi ndo vatyi tandɨhɨ ñu sandoo̱ vehe, o yañi, o cuhva, o sutu, o sɨhɨ, o ñasɨhɨ, o sehe, o ñuhú, cha cuenda yuhu ta cha cuenda cha sacoto ñu chi ñáyɨvɨ tyi cuñí Nyoo sacacu ra chi ñu, 30 cuañihi ñu ciento chaha sɨquɨ cha sandoo̱ ñu ihya ñuhu ñayɨvɨ̱. Cuañihi ñu vehe ta yañi ñu, ta cuhva ñu, ta sɨhɨ ñu, ta sehe ñu, ta ñuhú, vasɨ sanyehe ñáyɨvɨ tɨndoho chi ñu. Soco inga ñayɨvɨ̱ cha vachi, cuñihi ñu ñayɨvɨ̱ cha ma naa ca maa. 31 Soco cuaha xaan ñu cha cuvi nuu vityin, ñu nu ndɨhɨ cucuvi ñu. Ta cuaha xaan ñu cuví ñu nu ndɨhɨ vityin, ican ñu cucuvi nuu ―catyí ra Jesús.
Nu cahán ra Jesús inga chaha tyi cucúvi ra
(Mt. 20.17-19; Lc. 18.31-34)
32 Cuahan coyo ra ndaa ra ityi cuahan ñuu Jerusalén, ta ra Jesús cuahan ra ityi nuu ñu nyicón chi ra. Ta maa ñu iyo cuñí ñu ta chihin cha yuhví ñu cuahan coyo ñu chata ra. Tyicuan ta cana sɨɨ̱n ra chi ndɨ uchi uvi ra cachicá noo chihin ra. Ta quichaha̱ catyí ra cha cucuvi chi ra. 33 Ta catyí ra:
―Tari cuhva nyehé ndo vityin, cua ndaa yo ityi cuahan ñuu Jerusalén nu cucuhva cuenda ñu chi yuhu Rayɨɨ cha quichi nya gloria chi ra cuví nuu chi tata sutu, ta chi ra sacuahá cuenda ley vehe ñuhu. Ta cucatyi ra tyi cucúvi ta cucuhva cuenda ra chii chi ra inga ñuu. 34 Ta cucuacu nyaa ra chii, cucañi ra chii, cutyicu sɨɨ ra chii. Ta cucahñi ra chii. Soco cha cu uñi quɨvɨ cunandote cha yaha cúvi ―catyí ra Jesús.
Nu cachica̱n ra Jacobo ta ra Juan noo tumañi iñi chi ra Jesús
(Mt. 20.20-28)
35 Tyicuan ta ra Jacobo ta ra Juan, ra cacuví sehe ra Zebedeo, catuhva̱ ra nu nyaá ra Jesús, ta catyí ra chi ra:
―Maestro, cuñí ndi cha sa̱hun noo tumañi iñi chi ndi ―catyí ra.
36 Ta ndaca̱ tuhun ra Jesús chi ra:
―¿Ñáá cha cuñí ndo cha sacuvi cha cuenda ndo?
37 Ta canacaha̱n ra ta catyí ra:
―Cu̱hva cha cunyaa ndi chuhun nu nyacá ñahun, noo ndi chiyo vahun, ta inga ndi chiyo satyun ―catyí ra chi ra Jesús.
38 Tyicuan ta catyí ra Jesús chi ra:
―Nyoho ña chitó ndo cha chicán ndo. ¿Atu cuví nyehe nyoho tɨndoho cha cuanyehe yuhu? ¿Atu cuví cuhun ndo tuhun chihi tari cuhun yuhu? ―catyí ra chi ra.
39 Ta canacaha̱n ra:
―Cuví chi ndi.
Ta ra Jesús catyí ra:
―Cha ndicha vatyi cunyehe ndo tɨndoho ta cuhun ndo tuhun chihi tari cuhun yuhu. 40 Soco tuhun cha cunyaa ndo chiyo vahi ta chiyo satyin, ñima yuhu tahán chi cuhve chi ndo, soco maa Nyoo cucatyi yóó cha cuñihi nyatu cuan ―catyí ra Jesús chi ra.
41 Cha cachiñi̱ uchi ca tahan ra chicá noo chihin ra Jesús tuhun cuan, cacuxaan ra chihin ra Jacobo ta ra Juan. 42 Soco cana̱ ra Jesús chi ra ta catyí ra chi ra:
―Chitó nyoho vatyi ra canyacá ñaha chi ñáyɨvɨ sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱, ñihi xaan yosó ra sɨquɨ ñu. 43 Soco ñima tyicuan caa tahán chi sacuvi nyoho. Vatyi ra cuñí cucahnu ca, cuñí chi cuvi ra musu tandɨhɨ ca ndo. 44 Ta nya nyoho cha cuñí ndo cuví ndo nuu, cuñí chi cuvi ndo musu tandɨhɨ ca ñu. 45 Vatyi nɨ ri yuhu Rayɨɨ cha quichi̱ nya gloria ta ña vachi vatyi sacuvi ñáyɨvɨ tyiño nui. Soco vachi vatyi sacuvi tyiño nuu ndo. Ta vachi vatyi cuhve ñayɨvi̱ tari noo cha cutyiyahvi ta cusacaqui cuaha ñáyɨvɨ ―catyí ra Jesús.
Nu sanduvaha̱ ra Jesús chi ra Bartimeo ra cha cuaa
(Mt. 20.29-34; Lc. 18.35-43)
46 Tyicuan ta cachaa̱ coyo ra ñuu Jericó. Ta cua yaha ri ra ñuu cuan. Ta cuhva cha quita̱ ra Jesús ñuu cuan cuaha xaan ñáyɨvɨ cuahan chata ra, ɨɨn ri chihin ra cachicá noo chihin ra. Ta yucuan nyaá noo ra cuaa cha nañí Bartimeo. Sehe ra Timeo cuví chi ra. Nyaá ra cuan yatyin ri yuhu ityi cuan, chicán ra caridaa. 47 Ta cha chiñi̱ ra cuaa cuan tyi cua yaha ra Jesús ra ñuu Nazaret, quichaha̱ cana chaa ra, ta catyí ra:
―¡Yoho Jesús, ra vachi tata ra David, cu̱ndahvi cuñi chii! ―catyí ra canachaá ra.
48 Cuaha ñu chasɨ yuhu ra na cutaxin ra, soco maa ra ñihi ca cana chaa ra ta catyí ra:
―¡Yoho ra vachi tata ra David, cu̱ndahvi cuñi chii! ―catyí ra.
49 Tyicuan ta chicuɨñɨ̱ ra Jesús ta catyí ra:
―Ca̱na ndo chi ra.
Ta cacana̱ ra chi ra cuaa cuan ta catyí ra chi ra:
―Sa̱nɨɨ iñun. Ndu̱cuita, vatyi caná ra chuun ―cacatyí ra chi ra.
50 Tyicuan ta tuchi̱ ñihno ra sahma ndichi ra. Ta ndava̱ ra noo ta tuhva̱ ra nuu nyaá ra Jesús. 51 Tyicuan ta quichaha̱ ndaca̱ tuhun ra Jesús chi ra:
―¿Ñáá cha cuñún cha sacuvi chuhun?
Ta nacaha̱n ra cuaa cuan ta catyí ra:
―Maestro, cuñí cha sanduvahun chɨtɨ nui ―catyí ra.
52 Ta catyí ra Jesús chi ra:
―Cua̱han. Cha nduvahun vatyi chinó iñun chii.
Ta caa cuhva ri cuan cuví nanyehe ra cuaa cuan. Ta cuahan ra chata ra Jesús ityi cuahan ra.