4
Tari noo ra chicá noo tachí, tyicuan caa cuví ra cahán tuhun Nyoo
(Mt. 13.1-9; Lc. 8.4-8)
Inga chaha quichaha sañaha ra Jesús yuhu miñi, ta ndu ɨɨ̱n ri cuaha ñáyɨvɨ nu nyaá ra. Yucuan chaha quɨhvɨ̱ ra chichi noo canoa cha tacaá nu ndutya yuhu miñi cuan. Ta chicunyaa̱ ra, ta tandɨhɨ ñáyɨvɨ ndoo ñu nu ñɨtɨ. Tyicuan ta cuaha cha sañaha ra chi ñu chihin cuhva ri. Ta nu sañahá ra chi ñu, ta catyí ra chi ñu:
―Tya̱soho ndo tuhun ihya. Minoo ra quita̱ ra vehe ra, cuahan ra nu iyó tyiño sahá ra. Ta quichaha quɨtɨ ra chɨtɨ trigu nu ñuhú ra. Ta ityi cuahan ra quɨtɨ́ ra, suhva chɨtɨ cuan canacoyo̱ yuhu ityi, ta quichi̱ coyo saa ta cachachi̱ tɨ. Suhva ca chɨtɨ canacoyo̱ tɨcu yuu nu ña cuaha ñuhú yɨhɨ́. Ta chɨtɨ cuan numi ri caña̱, vatyi ña cono xaan yɨhɨ́ ñuhú cuan. Soco cuhva cha caña̱ ñanyii, na ityi chi vatyi ña cono yɨhɨ́ yoho chi. Ta suhva ca chɨtɨ canacoyo̱ chichi tu iñu. Ta chahnu̱ tu iñu cuan, ta chasɨ̱ tun nuu trigo cuan. Yucuan chaha ña chiyo̱ chɨtɨ tun. Soco suhva chɨtɨ cha canacoyo̱ nu ñuhú vaha. Ta caña̱ ta chahnu̱. Ta vaha chaha̱ tun chɨtɨ. Suhva tun chaha̱ tun oco uchi chɨtɨ cha noo noo tun. Inga tun chaha tun uñi xico chɨtɨ. Ta inga tun chaha̱ ciento chɨtɨ ―catyí ra Jesús chi ñu.
Ta catyí tucu ra chi ñu:
―Tatu cutuñi iñi ndo, tya̱soho ndo tuhun cahín.
Nu sacotó ra Jesús ñáá cuenda sañahá ra chihin cuhva ri chi ñáyɨvɨ
(Mt. 13.10-17; Lc. 8.9-10)
10 Yaha̱ cuan ta ndoo̱ maa ri maa ra Jesús chihin ñu nyicón chi ra ta ndɨ uchi uvi tahan ra chicá noo chihin ra. Ta candaca̱ tuhun ñu chi ra ñáá cha cuñí chi catyi tuhun cuan. 11 Ta catyí ra chi ñu:
―Chi nyoho sacotó Nyoo tuhun xehe yoso caa nyacá ñaha ra añima ñáyɨvɨ. Soco chi ñu cha ña chinó iñi chi ra, maa maa ri chihin cuhva ri sañahí chi ñu. 12 Vatyi tatu nyehé ñu soco cuví chi tari cha ña nyehé ñu, ta tatu chiñí ñu soco ma cutuñi iñi ñu. Tacuhva cha ma nasama ñu cuhva iyó ñu ta ni ma coo tɨcahnu iñi cuatyi ñu ―catyí ra Jesús chi ñu.
Nu chaha̱ ra Jesús cuenda yoso caa cuahan tuhun ra tachí chɨtɨ cuan
(Mt. 13.18-23; Lc. 8.11-15)
13 Ta catyí tucu ra chi ñu:
―¿Atu ña cutuñí iñi nyoho tuhun ihya? Tatu tyicuan caa ña cutuñí iñi ndo, ¿yoso caa cuví cutuñi ini ndo tandɨhɨ inga tuhun sañahí chi ndo? 14 Ra cha tachí chɨtɨ trigu cuan cuví ra tari noo ra cahán tuhun Nyoo. 15 Yɨhɨ́ ñáyɨvɨ cuví ñu tari nu canacoyo̱ chɨtɨ yuhu ityi: chiñí ñu tuhun Nyoo, soco cha yaha̱ chiñi ñu, quichi cuihna ta tinyaa̱ ra tuhun Nyoo cha tachi̱ ra añima ñu. 16 Inga ñáyɨvɨ cuví ñu tari nu canacoyo chɨtɨ tɨcu yuu: chiñí ñu tuhun Nyoo ta sɨɨ cuñí ñu natɨɨn cuenda ñu noo ri cuhva. 17 Vatyi nu caña̱ chɨtɨ tɨcu yuu cuan, chiin ri ñuhú yɨhɨ́ chaha, yucuan chaha caña̱ soco ña cuvi̱ tyihi yoho vaha chi. Ta tyicuan caa ñu cuan, suhva ri quɨvɨ chino iñi ñu. Soco quɨvɨ vachi tɨndoho sɨquɨ ñu, o satasɨ iñi ñáyɨvɨ chi ñu cha cuenda tuhun Nyoo, sandɨhɨ ri ñu tuhun cha chinó iñi ñu. 18 Ta inga ñu cuví ñu tari nu canacoyo̱ chɨtɨ chichi tu iñu: chiñí ñu tuhun Nyoo, 19 soco cutyoño ca iñi ñu cha cuenda tɨndoho cha iyó sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱ ihya. Cha tyayɨɨ sandaví ñaha chi ñu, ta cuñí ñu tandɨhɨ ri nuu cha iyó. Tandɨhɨ ihya quɨhvɨ́ xiñi ñu ta ña nyaá ca xiñi ñu tuhun Nyoo, ta ña chahá chi sacuvi ñu cha vaha cha cuenda cuan. 20 Soco yɨhɨ́ ñu cha chiñí ñu tuhun Nyoo ta naquehén cuenda ñu, ta vaha sacuví ñu, tari nu canacoyo chɨtɨ nu ñuhú vaha cuví ñu. Yɨhɨ́ ñu cuví ñu tari yutun cha caña̱ ta chaha̱ tun oco uchi tahan chɨtɨ tahan tahan tun. Ta inga ñu cuví ñu tari yutun cha chaha̱ uñi xico. Ta inga ñu tari yutun cha chaha̱ ciento.
Ma tyihi xehe yo ñuhu̱ cha sandundichin Nyoo añima yo coto tinyaa ra
(Lc. 8.16-18)
21 Ta catyí tucu ra chi ñu:
―¿Atu quichi nyaca yo noo tima vatyi cananyaa yo chichi noo cajón o xiu chito? Ñima. Tima cuan cuñí chi tyiso yo noo nu sucun vatyi na sacundichin chi chichi vehe. 22 Ta tyicuan caa tucu, ñahri cha ñohó xehe, ta cuñun, tyi ma natuvi. Ta ñahri noo tuhun xehe, ta cuñun, tyi ma coto yo. 23 Nyoho cha cutuñí iñi ndo, tya̱soho ndo tuhun cahín ―catyí ra Jesús chi ñu.
24 Catyí tucu ra tyehe caa:
―Tya̱soho vaha ndo tuhun cahín. Yoso cuhva sacuví ndo chi ñáyɨvɨ, yucuan cuhva sacuvi Nyoo chihin ndo. Ta cuaha ca cucuhva ra chi ndo tatu tyasohó ndo cha cahán ra. 25 Vatyi ñu tyasohó cha cahín, cuaha ca cuhva Nyoo chi ñu. Soco ñu ña tyasohó, cutinyaa ndɨhɨ ra cha chiin cha cha yaha̱ chaha̱ ra chi ñu.
Nu sañahá ra Jesús cuhva chahnu noo chɨtɨ yutun
26 Catyí tucu ra Jesús tyehe caa:
―Cha nyacá ñaha Nyoo añima ñáyɨvɨ cuví chi tari noo ra tachi̱ noo chɨtɨ chichi ñuhú. 27 Ta cuahan ra cua cusu ra. Yaha̱ cuan ta ndɨcuita ra. Ta cuaha quɨvɨ yaha. Ta caña chɨtɨ cuan, ta chahnu̱ yutun. Soco maa ra ña chitó ra yoso caa chahnu̱ tun. 28 Cha cuenda vatyi maa ñuhú cuan sacuvahá chi tun tyicuan ri caa. Xihna ca quita̱ xityin tun, ta yaha cuan yoco tun, yaha cuan ta quita̱ chɨtɨ nu yoco cuan. 29 Ta tatu cha chityi chɨtɨ cuan, cutohon ra vatyi cha chaa̱ quɨvɨ cha coyo ―catyí ra Jesús.
Nu sañahá ra Jesús vatyi tari chahnu noo chɨtɨ mostaza, tyicuan caa nducuaha nu nyacá ñaha Nyoo
(Mt. 13.31-32; Lc. 13.18-19)
30 Ta catyí tucu ra Jesús:
―¿Ñáá chihin sanandɨquɨ tahin cha nyacá ñaha Nyoo añima yo? ¿Ñáá chihin sandu ɨnuu ri yo? 31 Cuví chi tari noo chɨtɨ mostaza cha tachi̱ yo nu ñuhú. Ican chɨtɨ cuan, lee ca cha nuu tandɨhɨ chɨtɨ iyó sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱. 32 Soco tatu tachí yo, cañá ta cuahnu. Ta cahnu vavaha cuví tun. Ta nahnu soco tun, ta nyacua nya saa cha chicó nu tatyi cuví nyitatu tɨ nu vatɨ tun.
Yoso caa sañahá ra Jesús chihin cuhva ri chi ñáyɨvɨ
(Mt. 13.34-35)
33 Tyehe caa sañaha̱ ra Jesús chi ñu, chihin cuaha cuhva, nyacua nya nu cuví cutuñi íñi ñu. 34 Ñahri maa cha catyí ra chi ñu tatu ñima chihin noo cuhva. Soco chi ra cachicá noo chihin ra, nacatyí vaha ra chi ra.
Nu sacutaxín ra Jesús tatyi ta miñi
(Mt. 8.23-27; Lc. 8.22-25)
35 Suri maa quɨvɨ cuan, cuhva cha cuaa̱, catyi ra chi ra cachicá noo chihin ra:
―Co̱ho ndo inga chiyo miñi cuan.
36 Tyicuan ta casandoo̱ ra chi ñáyɨvɨ. Ta cuahan ra Jesús chihin ra chichi canoa cha catuvi cuan. Ta cuahan tucu inga canoa chihin ra. 37 Ta quichaha caa noo tatyi ñihi xaan, ta quichaha quɨhvɨ ndutya chichi canoa cuan, ta quichaha chitu. 38 Ta ra Jesús quixí ra sɨquɨ noo cabecera cha nyaá ɨnchiyo xiin canoa cuan. Ta casandoyo̱ ra chi ra, ta cacatyí ra:
―¡Maestro! ¿atu ñahri cuendon cha cuñí nyee yo?
39 Tyicuan ta ndɨcuita̱ ra Jesús ta cahan ra chi tatyi cuan na cutaxin. Ta catyí ra chi ndutya miñi cuan tyehe caa:
―¡Taxi ri! ¡Taxi cu̱nyaun! ―catyí ra.
Ta tatyi cuan cutaxin, ta taxi taxi cuví. 40 Tyicuan ta catyí ra Jesús chi ra cachicá noo chihin ra:
―¿Ñáá tuhun cha yuhví xaan ndo? ¿Atu ta chino ca iñi ndo? ―catyí ra chi ra.
41 Soco maa ra cayuhví xaan ra cha cuvi̱ cuan. Ta cacatyi̱ ra chi ra tahan ra:
―¿Yóó ra cuví ra ihya, vatyi nyacua nya tatyi ta miñi quichahá chi ra? ―cacatyí ra.