6
^Sakuxi Jesús uꞌun mil yuvi
1 Te ndiꞌi yoꞌo, saa ndakiꞌin Jesús kuaꞌan ra chi inka xiyo yuꞌu tiañuꞌu ra ndikaa chi Galilea, ra suvi mii ra kan ku tu ra nani Tiberias va.
2 Ra iin tiaꞌndia chee yuvi ndikun kuaꞌan sata ra, saa chi xini na ^xa ra ña xituꞌun ña sandaꞌa ra na xiꞌi.
3 Ra saa ndaa Jesús xini iin iku, ra ikan ndakunduꞌu ra xiꞌin ndia itaꞌan xiꞌin ra.
4 Ra xa ninumi ni va koo viko pascua, viko ña ndatava mii na judío.
5 Ra te ndakutoꞌni Jesús ra saa xini ra iin tiaꞌndia chee yuvi ndikun xaa nuu nduꞌu ra, ra saa ndikaꞌan ra xiꞌin ra Felipe kachi ra saa:
―¿Ndia mii kuꞌun yo sata yo ñaꞌa kuxi yuvi kaa ra kuaꞌa ni kuvi na? ―kachi ra xiꞌin ra.
6 Ndi su ra ixtondoso va Jesús kuvi ra Felipe ña kachi ra saa xiꞌin ra; saa chi xa xini vaꞌa va mii ra ni ke sa ra.
7 Ra saa ndakuiin ra Felipe kachi ra saa:
―Nii uvi ciento denario va xita na sata yo, ra kïta mii vi ña kuxi na chi tiaa ni kuaꞌa kuvi na ―kachi ra xiꞌin Jesús.
8 Ra saa ndikaꞌan iin ra itaꞌan xiꞌin Jesús, ra nani Andrés, ñani ra Simón Pedro kachi ra saa:
9 ―Yoꞌo xika iin ra loꞌo ra niꞌi ra uꞌun xita ña cebada, ra niꞌi tu uvi tiaka vali va, ndi su kïta vi ña yoꞌo kuxi yuvi yoꞌo, chi kuaꞌa ni kuvi na ―kachi ra.
10 Ra saa ndikaꞌan Jesús kachi ra saa:
―Kaꞌan ndo xiꞌin takundiꞌi na ña na ndakundee vii na ―kachi ra xiꞌin ndia.
Ra iyoo ka vi itia kuii vali nuu ñuꞌu kan, ra saa ndakundee vii na nuu itia kan, ra kuꞌva uꞌun mil kuvi niña tiaa va.
11 Ra saa kiꞌin Jesús xita, ra ndataxi ra tixaꞌvi ndaꞌa Ndioxi xaꞌa ña, ra saa ndataꞌvi ra ña xiꞌin ndia itaꞌan xiꞌin ra, ra ndia kan ndataꞌvi tu ña xiꞌin yuvi na ndakundee nuu itia kan va. Ra mii saa xa tu ra xiꞌin tiaka vali kan va, ra xixi takundiꞌi va yuvi kan ndiakua nditiandiaa ini na.
12 Ra te ndiꞌi nditiandiaa ini na xixi na, saa ndikaꞌan Jesús xiꞌin ndia itaꞌan xiꞌin ra kachi ra saa:
―Ndakaya ndo ñaꞌñu ña nindoo ndoso yuꞌu na, ra saa ke ndia nii loꞌo ña na ndïꞌi xaꞌa ―kachi ra xiꞌin ndia.
13 Ra saa ndakaya ndia ña, ra nuu uꞌun ixta ña cebada kan, ra uxi uvi ka vi tuka sakutu ndia xiꞌin ñaꞌñu ña nindoo ndoso.
14 Ra te xini yuvi kan ña xituꞌun xa Jesús, ra saa ndikaꞌan na kachi na saa:
―Ña ndixa ke ra kaꞌan tuꞌun yuꞌu Ndioxi, ra iyoo tuꞌun kixi nuu ña yuuvi yoꞌo kuvi ndixa va ra yoꞌo ―*kachi na.
15 Ndi su te kundaa ini Jesús ña kuni na kundiaka nduxa na ra kuꞌun ra xiꞌin na, ra ndasa na ra rey kuni na, saa ra kuxiyo tuku ra nuu va na, ra ndakiꞌin mituꞌun saa ra kuaꞌan ra chi iku sukun va.
Xika Jesús nuu tiakuii
16 Ra te xa kuaꞌan kuñuu saa nduxinu ndia itaꞌan xiꞌin ra chi yuꞌu tiañuꞌu kan.
17 Ra ikan ndandaa ndia ini iin itun xika nuu mini ra ndakiꞌin ndia kuaꞌan ndia xiꞌin nu chi ñuu Capernaum va. Ra saa xa kuaꞌan kuñuu vaꞌa va, ra köo Jesús xaa niꞌi taꞌan xiꞌin ndia.
18 Ra saa xaꞌa iin ndakundichi ndakundichi nuu tiañuꞌu kan, ^xa tachi, chi ndiee ka vi xaꞌa xika ña.
19 Ra te xa kuxika ndia kuaꞌan ndia ta kuꞌva uꞌun a i̱ñu̱ mil metro, saa ra xini va ndia Jesús xika ra nuu tiakuii kan xaa ra sata ndia, saa ra ndiyuꞌvi ka vi ndia.
20 Ra saa ndikaꞌan ra xiꞌin ndia kachi ra saa:
―¡Kuayüꞌvi ndo, chi yuꞌu va kuvi ra! ―kachi ra xiꞌin ndia.
21 Saa ra kusii ka vi ini ndia ra ndakiꞌin ndia ra, ra nandaa ra ini barca kan kuaꞌan ra xiꞌin va ndia, saa ra iin kuu suꞌva va, saa ra xa ndixaa va ndia chi nu kuaꞌan ndia.
Nanduku na Jesús
22 Ra te ndituvi inka kii, ra saa xaa tuku va yuvi nuu xa Jesús ña xituꞌun ña ndiatu na ndakutaꞌan na xiꞌin Jesús, chi ndixïni na ña ndaa ra ini barca kan kuꞌun ra xiꞌin ndia itaꞌan xiꞌin ra, chi niña mii va ndia kuvi ndia kuaꞌan xiꞌin indaa saa barca tu xindichi kan.
23 Ra saa kuu na ndita na, saa ra xaa va sava barca tu kee chi ñuu Tiberias, suvi mii kan va, ra ikan kuu nuu ndataxi Jesús tixaꞌvi ndaꞌa Ndioxi xaꞌa xita ña taxi ra xixi na.
24 Saa te kundaa ini yuvi na xa ndee ndiatu kan, xiꞌin na kee ñuu Tiberias ña köo Jesús, ra nii ndia itaꞌan xiꞌin ra kuvi ndia köo, ra saa nandaa takundiꞌi na ini barca tu ndixaa xiꞌin na kee ñuu Tiberias, ra ndakiꞌin na kuaꞌan na chi ñuu Capernaum ña nanduku na Jesús va.
Jesús ku ixta ña taxi ña kutiaku yuvi
25 Ra te ndixaa yuvi kan chi inka xiyo yuꞌu tiañuꞌu, ra ikan ndaniꞌi taꞌan na xiꞌin Jesús, ra saa ndikaꞌan na xiꞌin ra kachi na saa:
―Tata Maestro, ¿ama xaa kun yoꞌo? ―*kachi na xiꞌin ra.
26 Ra saa ndakuiin ra kachi ra saa xiꞌin na:
―Ña ndixa kaꞌan yu xiꞌin ndo, chi xaꞌa ña taxi yu ixta xixi ndo ra ndiakua nditiandiaa ini va ndo ke nanduku ndo yuꞌu, chi süvi vi ndixa xaꞌa ña xituꞌun ña xa yu xini ndo ke nanduku ndo yuꞌu.
27 Ra na sä chiñu ndo xaꞌa ñaꞌa ña xixi ndo ña ndiꞌi xaꞌa, chi na sa chiñu ndo xaꞌa ñaꞌa kuxi ndo ña kuëe ndiꞌi xaꞌa, ñaꞌa ña taxi ña kutiaku ndo, ndia ndikaa ndikuꞌun. Ra ñaꞌa ña kuxi ndo ra kutiaku ndo kan, ra ra xaa yoꞌo vichin va kuvi ra taxi ña, saa chi Tata ra Ndioxi va kuvi ra taxi ndiayu ndaꞌa ra ña sa ra ña ―kachi ra.
28 Ra saa ndikaꞌan na xiꞌin ra kachi na saa:
―¿Ni ke xiniñuꞌu sa ndi ña vaꞌa sanduvi ndi chiñu ña kuni Ndioxi? ―kachi na xiꞌin ra.
29 Ra saa ndakuiin Jesús kachi ra saa xiꞌin na:
―Chiñu ña kuni Ndioxi sa ndo ke, na kandixa ndo tiaa ra tiꞌvi ra xaa nuu va ndo ―kachi ra xiꞌin na.
30 Saa ndakuiin na kachi na saa xiꞌin ra:
―¿Ndia ña ku iin ña xituꞌun sa kun kuni ndi, ra vaꞌa kandixa ndi yoꞌo? ¿Ra a väꞌa ndikun na sa kun ña kuni va ndi? ―kachi na xiꞌin ra.
31 Ra ndikaꞌan ka na xiꞌin ra kachi na saa:
―Na xii xikua ndi ra ixta ña nani maná va ke xixi na kan iku yuu nuu xindoꞌni na, ta kuꞌva kachi mii tuꞌun Ndioxi va: “Saa chi ra Moisés ra ixta ña kee ndivi va ke taxi ra xixi na” ―kachi na xiꞌin Jesús.
32 Ra saa ndakuiin Jesús kachi ra saa xiꞌin na:
―Ña ndixa ke kaꞌan yu xiꞌin ndo: Saa chi süvi ndixa ra Moisés kuvi ra nditaxi ixta ña kee ndivi xixi na, chi Tata yu Ndioxi va kuvi ra taxi ña, ra ^taxi tu ra ixta ña ndixa, ña kee ndivi kuxi tu ndoꞌo vichin va.
33 Ra ixta ña taxi Ndioxi kuvi tiaa ra kee ndivi ra xaa ra nuu ña yuuvi yoꞌo vichin, ra ^taxi ra ña kutiaku takundiꞌi va na yuuvi ―kachi Jesús xiꞌin na.
34 Ra saa ndikaꞌan na xiꞌin ra kachi na saa:
―Tata, taxi ixta ña kaꞌan kun xaꞌa ñaa kuxi ndi iin ndisaa kii ―kachi na xiꞌin ra.
35 Ra saa ndikaꞌan Jesús xiꞌin na kachi ra saa:
―Yuꞌu kuvi ra kuu ixta ña ^taxi ña kutiaku yuvi. Ra na vaxi nuu yuꞌu, ra ndia nii ka kii käꞌun ini na, ra na kandixa yuꞌu, ra ndia nii ka tu kii ïchi ini na tiakuii va.
36 Ra xa ta kachi yu ndikaꞌan yu xiꞌin va ndo, chi ndoꞌo, ra xa xini nuu va ndo yuꞌu, ndi su kuëe kandixa ndo yuꞌu.
37 Ra takundiꞌi yuvi na taxi Tata yu Ndioxi ndaꞌa yu, ra vaxi na nuu va yu, ra na vaxi nuu yu, ra täva yu na keꞌe.
38 Saa chi yuꞌu, ra ña kee yu ndivi vaxi yu, ra ndixäa yu ña sa yu ña kuni mii yu, chi ña xiniñuꞌu sa yu ke na saxinu yu nuu chiñu Tata yu Ndioxi, ra tiꞌvi yuꞌu vaxi va yu.
39 Ra chiñu ña kuni Tata yu Ndioxi ra tiꞌvi yuꞌu vaxi yu ke na sandoñüꞌu yu ndia nii yuvi na taxi ra ndaꞌa yu, chi ña kuni ra kan ke na sandatiaku yu na kii ña vaxi va.
40 Ra ña kuni ra tiꞌvi yuꞌu vaxi yu ke: na ndoñüꞌu takundiꞌi yuvi na xitoꞌni nuu yu ra kandixa na yuꞌu, ra na kan kuvi na kutiaku ndia ndikaa ndikuꞌun; ra yuꞌu kuvi ra sandatiaku ñaꞌa kii ña vaxi ―kachi ra.
41 Ra saa xaꞌa na judío kañaꞌa na xaꞌa Jesús, chi ndikaꞌan ra kachi ra saa: “Yuꞌu ku ra kuu ixta ña kee ndivi” ―kachi ra.
42 Ra saa ndikaꞌan na xaꞌa ra kachi na saa:
―¿A su Jesús yoꞌo, ra seꞌe ra José va kuvi ra? Xini yo iva ra, ra saa tu siꞌi va ra. ¿Ra nichuun ke kaꞌan ra ña kee ra ndivi? ―*kachi na.
43 Ra saa ndakuiin Jesús kachi ra saa xiꞌin na:
―Xavaꞌa käꞌan ñaꞌa ndo xaꞌa yu.
44 Saa chi ndia nii na küvi kixi nuu yuꞌu, tu süvi tata yu Ndioxi ra tiꞌvi yuꞌu vaxi yu taxi na ndaꞌa yu, ra sandatiaku yu na kii ña vaxi.
45 Ta kuꞌva kachi tuꞌun Ndioxi ña tiaa na ndikaꞌan tuꞌun ra xinaꞌa, ña kachi suꞌva: “Mii va Ndioxi kuvi ra sañaꞌa takundiꞌi yuvi.” Ra takundiꞌi na xini soꞌo ña kaꞌan Tata yo Ndioxi, ra kutuꞌva na ña kaꞌan ra, ra na kan kuvi na vaxi nuu yu vichin va.
46 ’Ra ña kachi yu suꞌva xiꞌin ndo, ra küni kachi ña, ña xa xini nuu na Tata yo Ndioxi, chi indaa mituꞌun ra kee ndivi va kuvi ra xini nuu Tata yo Ndioxi.
47 Ra ña ndixa ke kaꞌan yu xiꞌin ndo; chi yuvi na kandixa yuꞌu, ra niꞌi va na kan ña kutiaku na ndia ndikaa ndikuꞌun xiꞌin Ndioxi.
48 Saa chi yuꞌu kuvi ra kuu ixta ña ^taxi ña kutiaku va na.
49 Ra na kundaa ini ndo: Chi na xii xikua ndo ra xixi va na ñaꞌa ña nani maná iku yuu, ra ndixiꞌi va tu na,
50 ndi su yuꞌu ra ixta ña kee ndivi va ke kaꞌan yu xiꞌin ndo xaꞌa; ra na kuxi ixta yoꞌo, ra küvi ka na.
51 Ra Yuꞌu va kuvi ra kuu ixta ña tiaku ña kee ndivi; ra na kuxi ixta yoꞌo kuvi na kutiaku iin ndisaa kii iin ndisaa tiempo va; Ra ixta ña taxi yu kuxi na, kuvi iki kuñu va yu. Ra taxi yu ña xaꞌa ña kutiaku na yuuvi va ―kachi ra xiꞌin na.
52 Ra saa xaꞌa na judío kan ndatuꞌun kuachi na xiꞌin taꞌan na kachi na saa:
―¿Ni ke sa ra yoꞌo ña taxi ra kuñu ra kaxi yo? ―kachi na.
53 Ra saa ndikaꞌan Jesús xiꞌin na kachi ra saa:
―Ña ndixa ke kaꞌan yu xiꞌin ndo, chi tu na käxi ndo kuñu ra kuu Seꞌe Ndioxi, ra köꞌo tu ndo nii ra, saa ra kuchüun vi ndo kutiaku ndo.
54 Ra na kaxi kuñu yu, ra koꞌo na nii yu, ra na kan kuvi na niꞌi kutiaku ndiaa ndikaa ndikuꞌun, ra sandatiaku tu yu na kii ña vaxi va.
55 Saa chi kuñu yu kuvi ñaꞌa ña ndixa xixi na, ra nii yu kuvi ndixa ndutia ra xiꞌi va na.
56 Ra yuvi na kaxi kuñu yu, ra koꞌo na nii yu, ra na kan kuvi na ndikun yuꞌu, ra yuꞌu tu íin xiꞌin na kan va.
57 Ra Tata yo Ndioxi ra tiꞌvi yuꞌu vaxi yu, ra ra tiaku va kuvi ra, ña kan ke vaꞌa tiaku yu, ra yuvi na kaxi kuñu yuꞌu, ra kutiaku tu na kan va xiꞌin yu.
58 Ra ixta ña kee ndivi, ña kaꞌan yu xaꞌa xiꞌin ndo yoꞌo, ra süvi taꞌan ixta ña nani maná ña xixi na xii xikua ndo, ra ndixiꞌi va tu na kuvi ña, chi xa siin va kuvi ña yoꞌo, chi na kuxi ña yoꞌo, ra iin ndisaa kii iin ndisaa tiempo ke kutiaku va na ―kachi ra xiꞌin na.
59 Ra takundiꞌi ña yoꞌo ke sañaꞌa Jesús yuvi ini veꞌe ñuꞌu ña íin ñuu Capernaum.
Tuꞌun ña taxi ña kutiaku yuvi
60 Ra te xini soꞌo na itaꞌan xiꞌin Jesús tuꞌun ña ndikaꞌan ra, ra saa ndikaꞌan na kachi na saa:
―Tiaa ni ndaku tuꞌun ña kaꞌan ra yoꞌo, ¿ra yoo ku na kundiee saxinu nuu ña? ―kachi na.
61 Ra xa kundaa va ini Jesús ña ndatuꞌun kuachi ni na itaꞌan xiꞌin ra xaꞌa tuꞌun ña ndikaꞌan ra, ra saa ndikaꞌan ra xiꞌin na kachi ra saa:
―¿A ^tixuꞌvi ni ini ndo xiꞌin tuꞌun yoꞌo?
62 Tu saa, ¿ra ni ke sa tu ndo tu na kuni ndo nandaa yuꞌu ra xaa yoꞌo chi ndivi nuu xinduꞌu yu ta yachi? ―kachi ra xiꞌin na.
63 Ra saa ndikaꞌan ka ra xiꞌin na kachi ra saa:
―Tachi Ndioxi va kuvi ña taxi ña tiaku; ra ndiee ña kuu mii yuvi ra köo mii ña kuchuun ña sa vi ña. Ra tuꞌun ña ndikaꞌan yu xiꞌin ndo, ke taxi ña tiaku nima yuvi va.
64 Ndi su sava ndo ra kandïxa vi ndo yuꞌu ―kachi ra xiꞌin na.
Ra suꞌva ke kachi Jesús xiꞌin na, saa chi ndia ta kii xaꞌa vi ke xa kundaa ini ra, yoo kuvi na ndikandïxa ñaꞌa, ra xa kundaa tu ini ra, yoo kuvi ra xiko ñaꞌa nuu na sáa̱ ini va.
65 Ra saa ndikaꞌan ka ra xiꞌin na kachi ra saa:
―Ra xaꞌa ña yoꞌo va ke ndikaꞌan yu xiꞌin ndo, chi ndia nii yuvi, küvi kixi nuu yu, tu süvi Tata yo Ndioxi kuvi ra taxi na ―kachi ra xiꞌin na.
66 Ra mii kii kan ra kuaꞌa ni na itaꞌan xiꞌin Jesús nandiko kuaꞌan, ra ndixïka ka na xiꞌin ra.
67 Ra saa ndindakatuꞌun Jesús ndia uxi uvi ndia itaꞌan xiꞌin ra kachi ra saa:
―¿A kuꞌun tu ndoꞌo va xiꞌin na, kuni ndo? ―kachi ra xiꞌin ndia.
68 Ra saa ndakuiin ra Simón Pedro kachi ra saa:
―Tata, ¿yoo nuu ka ke kuꞌun ndi? Ra xa tuꞌun ña kaꞌan kun ke taxi ña kutiaku va ndi.
69 Ra nduꞌu, ra xa kandixa va ndi, ra kundaa ini ndi ña kuu kun Cristo, Seꞌe Ndioxi ra tiaku va ―kachi ra xiꞌin Jesús.
70 Ra saa ndakuiin Jesús kachi ra saa xiꞌin ndia:
―¿A su yuꞌu kuvi ra ndikaxin uxi uvi saa va ndo? Ndi su, iin ndoꞌo kuvi ndia kuu timiaꞌa va ―kachi ra xiꞌin ndia.
71 Ra ña kachi ra saa, ra xaꞌa ra Judas Iscariote, seꞌe ra Simón va ke ndikaꞌan ra, saa chi ra Judas kuvi ra ndataxi ra ndaꞌa na sáa̱ ini xini ñaꞌa, ra ra yoꞌo ku ra xitaꞌan xiꞌin ndia ña kuu ndia uxi uvi ña xitaꞌan ndia xiꞌin Jesús va.