13
Talenɛ lemu lʼa jo nuguro ta shizhaa na ge
(Marika 4:1-9; Luka 8:4-8)
1 Kee caŋa kiyɛ pyaa a Yesu di foro puga ki ni, na gari na shɛ diin Galile Gba wu ɲɔ ki na.
2 A sipyiɲɛhɛmɛɛ di ba binnɛ, na wu maha fo wʼa jé tiin kɔrɔgɔ ka ni. A sipyiire ti bɛɛri di yere lɔhɔ ki ɲɔ ki na.
3 A wu ganha na keree niɲɛhɛŋɛɛ yu pu mu taleŋɛɛ ni. A wu jo: «Caŋa ka ná wa ya foro na kari wu tɛgɛ ni di zhɛ wu alikama shi wá fenɛ shi wagana na.
4 Na wu yaha wu na wee nuguzhi wu waa, a wu nuguro ta di do koo ni tɛgɛ ki ɲɔ na. A shazhɛɛrɛ di ba tee jɔ.
5 A ta di do faaga ɲuŋɔ ni pogoo kii ni. A tee di wɛri fin, bani poɲɛhɛrɛ bye wà wɛ.
6 Ba caya yʼa pa yeree wɛ, a tʼi fanhaŋa, na waha, bani nire tatii bye ti na wɛ.
7 A nuguro ta di do xhuyo niŋɛ ni. A xhuyo yʼi ganha na lɛgi, na ba ti co, na ti li.
8 A nuguro ta di do ɲijeŋɛ na. A tee di fin, na lɛ na pya le. Pile la ma pyaa xhuu nigin (100) pye, la ma kɛlɛɛ gbaara (60) pye, la ma kɛlɛɛ taanri (30) pye.»
9 Ba wʼa yee jo xɔ wɛ, na jo: «Wemu na logo ge, wu logo.»
Yesu taleŋɛɛ ki kajuu ɲuŋɔ
(Marika 4:10-12; Luka 8:9-10)
10 Lee kadugo na a Yesu kalaapiire tʼi fulo wu na, na wu pye: «Ɲaha na mu di yu ni sipyiire ti ni taleŋɛɛ ni wɛ?»
11 A Yesu di pu pye: «Na fugba saanra ti wo ŋmɔhɔrɔ ti cɛ, yee mu lee ya kan. Ga ti jɛ wu ya ta kan pii mu wɛ.
12 Bani la ɲɛ wemu mu ge, la na ba gan wee mu na fara lee na, lʼa ɲɛhɛ wu mu. Ga la ɲɛ wemu mu wɛ, ali nifɛnhɛfɛnhɛnɛ lemu bɛ li ɲɛ wu mu ge, li bɛ na zhɔ wu na.
13 Lee wuu na nɛ yu ni pu ni taleŋɛɛ ni, bani pu wa na wii, pʼi ya yaaga ɲaa wɛ. Pʼa niwegee shaan, pʼi ya yi nuri wɛ, pʼi ya yi ɲaha bɛ cɛni wɛ.
14 Kilɛ tudunmɔɔ Ezayi ya yemu jo pu shizhaa na ge, yee ɲɔ ya fa na:
‹Yee na ba niwegee shan, na yi logo,
ga yʼi wa da yi ɲaha cɛ wɛ.
Yi na ba ɲìi taan, na wii,
ga yʼi wa da yaaga bɛ ɲa wɛ.
15 Bani pii sipyii pii niwegee kʼa waha.
Pʼa pu niwegee tɔ, na pu ɲìi tɔ.
Pu funŋɔ ya pye pʼi ɲa pu ɲìi ki ni wɛ,
pʼi logo pu niwegee ki ni wɛ,
pʼi yi ɲaha cɛ pu fungɔnyɔ yi na wɛ.
Lee funŋɔ ni pu da ba nɛ mu,
kɔnhɔ nɛ pu cuuŋɔ wɛ.›
16 Ga yee kunni, yee ɲɛ duba nagoo, bani yee ɲìi ki wa ɲaa, yi niwegee kʼi nuri.
17 Can na nʼa da yi jo yi mu, lemu yee wa ɲaa ge, Kilɛ tudunmɔɔ niɲɛhɛmɛɛ ni sipyitiimɛɛ niɲɛhɛmɛɛ pii funŋɔ ya pye na lee ɲa, ga pʼi ya li ɲa wɛ. Yemu yee wa nuri ge, pu funŋɔ ya pye na yee logo, ga pʼi ya yi logo wɛ.
Yesu ya nuguro ti wo talenɛ li kɔri jo
(Marika 4:13-20; Luka 8:11-15)
18 «Ayiwa, yi niwegee shan ni nuguro ti wo talenɛ li kɔri wu ni.
19 Piimu pʼa fugba saanra ti jomɔ pu nuri, pʼi ya pu ɲaha cɛ-ɛ ge, pee ɲɛ ba koo ɲɔ nuguro ɲɛ wɛ. Shitaanni na ba pee jomɔ pe wolo pu funyɔ ni.
20 Faaga wo nuguro ti ɲɛ piimu ge, pee na jomɔ pu logo, na pu co tɔvuyo na ni fundanga ni.
21 Ga nire di ɲɛ pu na wɛ, pʼa bye pu da mɔ lee ni wɛ. Cɔnrɔmɔ bu wa ta, kelee sipyii bu daha wu fɛni na gana pee jomɔ pe wuu na, wu ɲuŋɔ na wakaraa kyɛɛgi.
22 Xhuyo niŋɛ wo nuguro ti ɲɛ piimu ge, pee na jomɔ pu logo, ga ke koŋɔ ke wo funzhakeree ni naafuu la piinŋɛ na pu cɔnri fo pu da nagoo pye wɛ.
23 Ɲijeŋɛ wo nuguro ti ɲɛ piimu ge, pee na pe jomɔ pe logo, na pu ɲaha cɛ. Pʼa nagoo niɲɛhɛmɛɛ pye. Pile la ma pyaa xhuu nigin (100) pye, la ma kɛlɛɛ gbaara (60) pye, la ma kɛlɛɛ taanri (30) pye.»
Yesu ya talenɛ la jo ɲakuuŋɔ shizhaa na.
24 Ayiwa, a Yesu di talenɛ la bɛ jo pu mu na: «Fugba saanra tʼa foro kaa lemu fɛni ge, lee li wa mɛ. Ná wa wʼa yashi nijemɛ wá wu tɛgɛ ni.
25 A wee ná wu pɛn di ba yìri nibiige ka ni, na sipyii pu bɛɛri yaha pu na ŋmunɔɔ. Ɲà kemu kʼa foro alikama fɛni ge, na shɛ kee ɲakuuŋɔ ki wo pya wa wá alikama wu tɛ ni, na gari.
26 A alikama wu fin, na ba sɛyɛ pye. A ɲakuuŋɔ ki bɛ di foro yere.
27 A tɛgɛ ki kafɔɔ wu wo kapyebyii pʼi ba wu pye: ‹Wù kafɔɔ, ta yashi nijemɛ bɛ mu ya wá ma tɛgɛ ki ni wɛ? Ke ɲakuuŋɔ ke dʼa yìri mii wɛ?›
28 A wu pu ɲɔ shɔ na: ‹Nɛ wo pɛn wa wʼa le pye.› A kapyebyii pʼi wu pye: ‹Ta ma funŋɔ ki wa wù shɛ kee ɲakuuŋɔ ke kɔɔngi?›
29 A wu jo: ‹Ahayi, nɛ fyagi jo yee bu shɛ kee kɔɔngi, yi ganha bu da alikama wu bɛ kɔɔngi wɛ.
30 Yi yi bɛɛri yaha wà yʼi binnɛ lɛ. Yalɔɔrɔ ti lɔduun ba nɔ, wee tuun wu ni nɛ na ba yi jo yalɔɔrɔ ti lɔvɛɛ pu mu jo pu fɛnhɛ ɲakuuŋɔ ke kɔn fɔlɔ, pʼi ki pɔ, pʼi ki sòrogo, pu bu xhɔ pʼi alikama wu kemɛ le na kpɔɔn le ni.›»
Yesu ya talenɛ la jo mutaridi pile shizhaa na
(Marika 4:30-32; Luka 13:18-19)
31 Lee kadugo na a Yesu di talenɛ la bɛ jo pu mu sanha na: «Fugba saanra tʼa foro mutaridi pile fɛni. A ná wa di li lɔ nugi wu tɛgɛ ni.
32 Lʼa cɛ̀rɛ foro yashi wusama bɛɛri tàan, ga li bu fin tuun wemu ni, lʼa bɛlɛ na toro naxhoo wu tiye yi saya bɛɛri tàan. Lʼa ɲɛri tige fo shazhɛɛrɛ na ti shiire tɛri ki geye na.»
Yesu ya talenɛ la jo buuri shizhɛnhɛrɛ shizhaa na
(Luka 13:20-21)
33 Ayiwa, a Yesu di talenɛ la bɛ jo pu mu sanha na: «Fugba saanra ti ɲɛ ba buuri shizhɛnhɛrɛ ɲɛ wɛ. Cee wa ya tee le wu farani myɛ kiloo kɛlɛɛ shuun ni kaguro (25) ni na tɔnhɔ, a wu bɛɛri di yìri.»
Yesu wo taleŋɛɛ ki kajuu ɲuŋɔ
(Marika 4:33-34)
34 A Yesu di pe jomɔ pe bɛɛri jo sipyiire ti mu taleŋɛɛ ni. Wu bi yu ni pu ni talenɛ baa wɛ.
35 Wʼa lee pye kɔnhɔ Kilɛ tudunmɔ wʼa bi yemu jo ge, yee ɲɔ di fa na:
«Nɛ na ba yu ni pu ni taleŋɛɛ ni.
Keree kiimu kʼa bi ŋmɔhɔ
fo koŋɔ ki yaaduun wu ni ge,
nɛ na ba kee yu pu mu.»
Yesu ya ɲakuuŋɔ ki wo talenɛ li kɔri jo
36 Ayiwa, a Yesu di sipyiire ti yaha wà, na gari puga. A wu kalaapiire tʼi fulo wu na, na wu pye: «Ɲakuuŋɔ ki kʼa foro tɛgɛ ki ni ge, lee talenɛ le kɔri jo wù mu.»
37 A Yesu di jo: «Wemu wʼa yashi nijemɛ wu wá ge, wee ɲɛ Sipya Ja.
38 Tɛgɛ ke, kee ɲɛ koŋɔ ke yashi nijemɛ we, wee ɲɛ fugba saanra ti wo nagoo pee. Ɲakuuŋɔ ke, kee di ɲɛ Shitaanni wo nagoo pee.
39 Pɛn wemu wʼa ɲakuuŋɔ ki pya wu wá ge, wee ɲɛ Shitaanni wuyɛ pyaa. Yalɔɔrɔ ti lɔduun we, wee ɲɛ koŋɔ ki taaxɔɔ le. Yalɔɔrɔ ti lɔvɛɛ pee, pee ɲɛ mɛlɛkɛɛ.
40 Ba sipya ma ɲakuuŋɔ kɔɔngi, na ki wá mɛ na ni wɛ, mu lʼa da ba bye koŋɔ ki taaxɔɔ li ni.
41 Piimu bɛɛri pʼa sipyii pu ɲuŋɔ kyɛɛgi nʼa daa wu na, ni piimu pʼa kakuuŋɔɔ pyi ge, Sipya Ja wu na ba wu mɛlɛkɛɛ pu tun pʼa shɛ pee sipyii pii bɛɛri niŋɛ wolo wu wo saanra ti ni,
42 na pu wá kanragaa na ki ni. Pʼa ganha na mɛhɛɛ suu wà, na ganhaa kuri.
43 Ga piimu pʼa pye sipyitiimɛɛ Kilɛ mu ge, pee na ba ɲí pu To wu saanra ti ni ba caŋa ɲɛ wɛ. Wemu na ye logo ge, wu yi logo.»
Yesu ya talenɛ lemu jo naafuu niŋmɔhɔmɔ shizhaa na ge
44 A Yesu di jo sanha na: «Fugba saanra ti ɲɛ ba naafuu ɲɛ wɛ, naafuu wemu wʼa ŋmɔhɔ tɛgɛ ka ni ge. A ná wa di wu ɲa, na guri wu ŋmɔhɔ sanha. A wu fundanga wo di shɛ wu keŋɛ yaŋmuyɔ bɛɛri pɛrɛ, na ba kee tɛgɛ ki shɔ.»
Yesu ya talenɛ lemu jo kuun shizhaa na ge
45 A Yesu di jo sanha na: «Fugba saanra ti ɲɛ ba kuun pɛrɛvɔɔ ɲɛ wɛ, wemu ya kuun nizaama shaa ge.
46 Ba wʼa kuun pɛɛwa wo wa ɲa wɛ, a wu wu keŋɛ yaŋmuyɔ bɛɛri pɛrɛ, na shɛ wee kuun wu shɔ.»
Yesu ya talenɛ lemu jo fyaa jɔ̀ wu shizhaa na ge
47 A Yesu di nugo jo sanha na: «Fugba saanra ti ɲɛ sanha bɛ ba jɔ̀ ɲɛ wɛ, sipyii ma wu wá gba lɔhɔ ni, na fyaa tuuyo bɛɛri co.
48 Ba jɔ̀ wʼa ɲi wɛ, jɔwaa pu na wu yeege shan gba wu ɲɔ ki na. Pʼa diin, na fyaa pu shɔɔnri. Pʼa fyacemɛɛ pu le pu yɛrɛyɛ ni, na niguuyo yi wá.
49 Mu lʼa da ba bye koŋɔ ki taaxɔɔ li ni. Mɛlɛkɛɛ pʼa da ba sipyisaamaa pu shɔɔnri na wolo sipyikuuyo yi ni.
50 Pʼa sipyikuuyo yi wá kanragaa na ki ni. Pʼa ganha na mɛhɛɛ suu, na pu ganhaa kuri wà.»
Kafoŋɔɔ ni kalɛgɛɛ keree
51 Lee kadugo na a Yesu di pu yege na: «Ta yee ya kii keree kii bɛɛri ɲaha cɛ?» A pʼi jo: «Uun.»
52 A wu pu pye sanha na: «Ayiwa, saliya karamɔgɔ wa bɛɛri wʼa kalaa fugba saanra ti keree ki ni ge, wee ya foro puga fɔɔ wa fɛni wemu ya kafoŋɔɔ ni kalɛgɛɛ taa na fòro wu naafuu tayahaŋa ni ge.»
Nazarɛti shɛɛn ya dà Yesu na wɛ
(Marika 6:1-6; Luka 4:16-30)
53 Ba Yesu ya taleŋɛɛ ki jo xɔ wɛ, na laha wee xuu wu ni.
54 Kulo lemu ni wʼa lɛ ge, a wu gari wà, na shɛ sipyiire ti ɲɔ kɔn na galaa Kilɛ-pɛɛŋɛ piyɛyɛ yi ni. A lee di bye pu mu kakanhana, a pʼi ganha na yu na: «Mii wu dʼa te fungɔngɔ fɛɛrɛ te ta wɛ? Dii wu dʼa pye na jani kii kakanhaŋaa kii na wɛ.
55 Ta wu ɲɛ mɛ mɛnizhe ná wu ja wu wɛ? Ta wu nu bɛ wu ɲɛ mɛ Mariyama wɛ? Ta wu ceboronamaa bɛ pu ɲɛ mɛ Yakuba, Yusufu, Simɔ ni Zhude wɛ?
56 Ta wu ceboroshaa pu bɛɛri bɛ pu ɲɛ naha wù niŋɛ ni wɛ? Wu dʼa yìri mii ni ke fanha ke bɛɛri ni wɛ?»
57 A kee keree kii di pu pye pu ya dà Yesu na wɛ. A Yesu di pu pye: «Kilɛ tudunmɔ ya pɛɛŋɛ taa xuu bɛɛri ni, fo wuyɛ pyaa kulo le, ni wuyɛ pyaa puga ke.»
58 A wʼi bye wu ya kakanhaŋaa niɲɛhɛŋɛɛ pye wà wɛ, bani pu ya dà wu na wɛ.