10
Yesu tɔwɛ kekili kenyiita asɩn
(Matiwu 19:1-12; Luka 16:18)
Yesu maa lɩɩ tʋtɔ mʋ, o kpee Gyudeya ɔsʋwʋlɛ sʋ, nɩɩ ɔ faa Gyɔdan ɔbʋn mʋ kpee benbe. Nɩɩ sakyɔ damantɛ kʋ kɩ ba kyaabɔɔ mʋ, nɩɩ ɔ kaapʋ bamʋ abwaarɛsɩn fɛɛ kanan mʋ nɩɩ ɔ wʋla ɛɛ waa mʋ.
Tʋtɔ mʋ Farasii abi akʋ ba ba sʋʋ Yesu ɔdʋʋ sɩntaasɛ tɔ yɛ, “Ɩ dɛ ɔkpa sa ɔnyɩn fɛ o kina mʋ‐ka?”
Nɩɩ Yesu bwii taasɛ bamʋ yɛ, “Mɩnɛ nbara nɩɩ Mosesi kaapʋ fanɛ?”
Nɩɩ ba lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Mosesi sa ɔkpa fɛɛ ɔnyɩn ɔ kyʋrɔɔ kekina ɔwʋlɛ sa mʋ‐ka kɛ o kina mʋ.”
Nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ yɛ, “Fanɛ nkɔlɔ ɩ maa bʋlʋn sʋ nɩɩ Mosesi kyʋrɔɔ kanɩn nbara mʋ sa fanɛ. Naafɔɔ lɩɩ koo npiili asɛ, atɔ kʋtʋʋ tɔ mʋ, Ɩbwaarɛ waa bamʋ ɔnyɩn yɛ ɔkyɩɩ. Ɩmʋ sʋ nɩɩ ɔnyɩn ii biti ɔ yɛgɛ mʋ‐sɛ yɛ mu‐nyi, kɛ ɔ taa mʋ n‐yɩɩ mata mʋ‐ka, kɛ bamʋ asa anyɔ ba biliŋi nyɩmɩsa kʋlʋn, yɛgɛ ba man bɩla ba gyɛ asa anyɔ, amaa ba gyɛ ɔkʋlʋn nɩn. Ɩmʋ sʋ, ɩmʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ taa waa kʋkʋlʋn mʋ, ɔkʋ man kan barɩgɛ ɩmʋ tɔ.”
10 Yesu maa mʋ abɩɩlapʋ ba maa loo kɩkpaara sʋ mʋ, nɩɩ mʋ abɩɩlapʋ ba lɔŋɔ taasɛ mʋ asɩn lɩɩ kekili mʋ asɩn sʋ. 11 Nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ yɛ, “Ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ kan kina mʋ‐ka nɩɩ ɔ naa kili ɔkyɩɩ pʋpwɛ mʋ, o nyita kekili, nɩɩ ɔ waa mʋ‐ka mu alibi. 12 Kanɩn ɔkpa kʋlʋn sʋ nɩɩ ɔkyɩɩ kan kina mu‐kuli naa kili ɔnyɩn pʋpwɛ mʋ, o nyita kekili.”
Yesu waa nbii kusee
(Matiwu 19:13-15; Luka 18:15-17)
13 Tʋtɔ nɩɩ asa akʋ ba taa bamʋ nbii wuribi bɛɛ ba Yesu asɛ yɛ ɔ taa mʋ kɩbaa gyaga bamʋ sʋ, yɛgɛ mʋ abɩɩlapʋ mʋ bɛɛ gya bamʋ nɩɩ bɛɛ bɩya nbii mʋ. 14 Yesu maa wu ɩmʋ kanɩn mʋ, nɩɩ ɔ nyɛ agbʋ, nɩɩ ɔ tɔwɛ bamʋ yɛ, “Fan yɛgɛ nbii wuribi mʋ ba ba mɛ asɛ, kɛ fan man tii bamʋ ɔkpa, lɩɩ fɛɛ sʋsʋ kuwura‐gyii mʋ kɩ gyɛ sa asa mʋ nɩɩ ba du fɛɛ nbii wuribi mʋ nɩn. 15 N tɔwɛ fanɛ kesintin fɛɛ ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ man kɔɔlɛ Ɩbwaarɛ kuwura‐gyii mʋ fɛɛ kebii mʋ, ɔ mɛɛ yɛ ɔ nyɛ loo kɩmʋ tɔ.” 16 Nɩɩ ɔ kɔɔlɛ bamʋ puga, taa mʋ abaa gyaga‐gyaga bamʋ sʋ nɩɩ ɔ waa bamʋ kusee.
Ɔnyɩn atɔ wuya mʋ
(Matiwu 19:16-30; Luka 18:18-30)
17 Yesu maa dan yii ɔkpa mʋ sʋ mʋ, nɩɩ ɔnyɩn kʋ sɩlɛ ba muŋa mu ansi tɔ tɔwɛ mʋ yɛ, “Ɔkaapʋpʋ danbɩrasa, mɩnɛ nɩɩ ɩ dagaa n maa waa kɛ n nyɛ nkpa kakpaa?”
18 Nɩɩ Yesu taasɛ mʋ yɛ, “Mɩnɛ sʋ nɩɩ fʋ tɩɩ mɛ ɔdanbɩrasa? Ɔkʋ man gyɛ ɔdanbɩrasa, amɔɔ Ɩbwaarɛ nkʋn. 19 Fu nyi Ɩbwaarɛ nbara mʋ nɩɩ ɩɩ tɔwɛ yɛ, ‘Man mɔɔ nyɩmɩsa, man kan lɩɩ fʋ‐ka abɛɛ fu‐kuli kamaa, man yuuri, man tɩn antɩŋɛsa, man puni fʋ tɔɔmaa, taa bɛɛrɛɛ sa fʋ‐sɛ yɛ fu‐nyi.’ ”
20 Tʋtɔ nɩɩ ɔnyɩn mʋ lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Ɔkaapʋpʋ, n wʋla n buu ɩnɩmʋ kpini lɩɩ koo mi kibii tɔ.”
21 Nɩɩ Yesu kɩɩ ɔnyɩn mʋ diin, mʋ asɩn ɩ pɩrɛ mʋ. Nɩɩ ɔ tɔwɛ mʋ yɛ, “Ɩ san fʋ kʋtɔ kʋlʋn, kpee naa fɛ fʋ kapatɩyɛ kpini, kɛ fʋ taa afulee mʋ sa atiripu. Ɩmʋ ii biti ɩ yɛgɛ fʋ nyɛ ɩmʋ kʋkɔka, kɛ fʋ ba buu mɛ.”
22 Ɔnyɩn mʋ maa nu kanan mʋ, nɩɩ ɔ nyaŋɛ mu ansi tɔ taa kɔkɔlɔ nyita kpewu, lɩɩ fɛɛ ɔ gyɛ atɔ wuya gaa nɩn.
23 Nɩɩ Yesu kɩɩ mʋ abɩɩlapʋ mʋ tɔ kyaabɔɔ nɩɩ ɔ tɔwɛ bamʋ yɛ, “Ɩ bʋlʋn gaa sa atɔ wuya ana fɛɛ ba loo Ɩbwaarɛ kuwura‐gyii mʋ tɔ.”
24 Asɩn mʋ i kyinkyin abɩɩlapʋ mʋ. Amaa Yesu bɩla tɔwɛ bamʋ yɛ, “Mi‐bii ana, yɛ fan wu kanan mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ kuwura‐gyii mʋ tɔ kiloo bʋlʋn. 25 Ɩ bʋpɔɔ sa nyɔɔma fɛɛ ɔ taalɛ loo baasa ɔbɔ tɔ bʋlɛ, ɩ kyɔ atɔ wuya o loo Ɩbwaarɛ kuwura‐gyii mʋ tɔ.”
26 Asɩn nɩmʋ ɩ dɛ bamʋ kɔnɔ gaa, bɛɛ taasɛ abaa yɛ, “Anɩmʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ ii biti ɔ mɔlɩgɛ?”
27 Nɩɩ Yesu kɩɩ mʋ abɩɩlapʋ mʋ surum, nɩɩ ɔ yɛ, “Nyɩmɩsa asɛ nɩɩ ɩnɩmʋ ɩ mɛɛ taalɛ waa, man gyɛ Ɩbwaarɛ asɛ. Ɩbwaarɛ asɛ bɩrɛ kʋtɔ kʋmaa nɩmʋ ɩɩ taalɛ waa.”
28 Nɩɩ Pita tɔwɛ yɛ, “An bwiiyaa kʋtɔ kʋmaa yɛgɛ nɩɩ an baa an buu fʋ?”
29 Tʋtɔ nɩɩ Yesu tɔwɛ yɛ, “N tɔwɛ fanɛ kesintin yɛ ɔkʋ man pɩɩ yɛgɛ mʋ kɩkpaara yɛ mʋ‐daa ana yɛ mu‐supu ana yɛ mʋ‐pɩɩkyɩɩ ana mu‐nyi yɛ mʋ‐sɛ yɛ mu‐bii ana yɛ mʋ ndɔɔ ana, lɩɩ nmaa mɛ asɩn danbɩrasa mʋ sʋ, 30 nɩɩ ɔ mɛɛ yɛ o bwii nyɛ kɩkpaara yɛ mʋ‐daa ana yɛ mu‐supu ana yɛ mʋ‐pɩɩkyɩɩ ana mu‐nyi yɛ mʋ‐sɛ yɛ mu‐bii ana yɛ mʋ ndɔɔ ana kpini kɩlɩfa sʋ. Ee biti ɔ nyɛ kekisi ndaga kakyɩna nɩmʋ tɔ bɩrɛ, amaa ee biti ɔ ba nyɛ nkpa kakpaa.” 31 Nɩɩ Yesu bɩla tɔwɛ bamʋ yɛ, “Agyankpaapʋ gaalaagaa, bee biti ba be biliŋi asii‐amaapʋ, kɛ asii‐amaapʋ ba be biliŋi agyankpaapʋ.”
Yesu bɩla bwii tɔwɛ
mʋ kelewu asɩn
(Matiwu 20:17-19; Luka 18:31-34)
32 Yesu maa mʋ abɩɩlapʋ ba naa bee kpee Gyerusalem nɩɩ Yesu ɩ gyankpaa bamʋ bee kpee. Asɩn mʋ i kyinkyin abɩɩlapʋ mʋ, nɩɩ kufuu kɩ sʋ asa mʋ nɩɩ ba buu bamʋ mʋ. Nɩɩ Yesu bɩla lɛɛ mʋ abɩɩlapʋ kudu anyɔ mʋ ɩkaa sʋ, nɩɩ ɔ tɔwɛ bamʋ kʋtɔ mʋ nɩɩ kii biti ki tu mʋ. 33 Nɩɩ Yesu tɔwɛ abɩɩlapʋ mʋ yɛ, “An kpee Gyerusalem, nɩɩ bee biti ba lɛɛ mɛ, Daadimaadi Obii‐nyɩnsa mʋ sa Gyiwu aseepu bɩlɩsa yɛ nbara akaapʋpʋ. Bee biti ba bun mɛ lewu kʋpwɛ, kɛ ba taa mɛ waa bamʋ nɩɩ ba man gyɛ Gyiwu abi abaa tɔ. 34 Kanɩn asa maŋa bee biti ba waa mɛ yɛrɛyɛrɛ, kɛ ba tʋʋ nkyɔlɛ bun mɛ, kɛ tɩŋɛ mɛ awʋlɛ‐bi kɛ ba mɔɔ mɛ. Amaa nkɛ asá kamaa mʋ, n biti n kyiŋi ba nkpa tɔ.”
Gyemisi maa Gyɔn kʋkʋlɛ
(Matiwu 20:20-28)
35 Nɩɩ Sebedi mu‐bii ana Gyemisi maa Gyɔn, ba ba Yesu asɛ ba kʋlɛ mʋ yɛ, “Ɔkaapʋpʋ, an kʋlɛ fʋ yɛ fʋ waa kʋtɔ mʋ nɩɩ an biti a kʋlɛ fʋ falɛ mʋ sa anɛ.”
36 Nɩɩ Yesu taasɛ bamʋ yɛ, “Mɩnɛ nɩɩ fen biti fɛɛ n waa sa fanɛ?”
37 Nɩɩ ba lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Nɩɩ fʋ kan ba kyɩna fʋ kuwura‐gya, fʋ bʋnyaa kuwura‐gyii mʋ tɔ mʋ, fʋ yɛgɛ anɛ ɔkʋ ɔ kyɩna fu gyisa sʋ, kɛ ɔkʋ mɔɔ ɔ kyɩna fʋ‐bɩna sʋ.”
38 Nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ yɛ, “Fan man nyi kʋtɔ mʋ nɩɩ fɛn kʋlɛ falɛ. Fɛn taalɛ gyii awʋrʋfɔ mʋ nɩɩ n biti n gyii falɛ, nɩɩ kekyugyee mʋ nɩɩ bee biti ba gyee mɛ mʋ, fɛn taalɛ gyee kanɩn kekyugyee maŋa?”
39 Nɩɩ ba kyula yɛ, “An taalɛ.” Nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ yɛ, “Fen biti fan gyii awʋrʋfɔ mʋ nɩɩ n biti n gyii falɛ, kɛ fan gyee mɛ kekyugyee mʋ nɩɩ n gyee mʋ. 40 Amaa ɔmʋ nɩɩ ɔ kyɩna mɛ gyisa sʋ abɛɛ mɛ bɩna sʋ bɩrɛ, man gyɛ mɛ ii biti n sa. Ɩbwaarɛ ii biti ɔ taa sa bamʋ nɩɩ ɔ lɔŋɔ yɩla mʋ.”
41 Yesu abɩɩlapʋ kudu mʋ nɩɩ ba san mʋ, ba maa nu asɩn mʋ, ba nyɛ agbʋ waa Gyemisi maa Gyɔn. 42 Tʋtɔ nɩɩ Yesu tɩɩ bamʋ kpini sarɛ mʋ asɛ nɩɩ ɔ tɔwɛ bamʋ yɛ, “Fɛɛ kanan mʋ nɩɩ fan nyi mʋ, bamʋ nɩɩ ba man gyɛ Gyiwu abi bamʋ agyankpaapʋ mʋ, bɛɛ kaapʋ bamʋ ɔlʋn asa sʋ, nɩɩ bamʋ alʋlʋnpʋ gbaa bɛɛ kaapʋ ɔlʋn asa sʋ. 43 Amaa fanɛ bɩrɛ, fan man waa kanɩn. Ɔmʋ nɩɩ ee biti fɛɛ ɔ waa nyɩmɩsa kparɛ mʋ, o biliŋi kɩyaafɔlɛ sa mʋ tɔɔmaa ana. 44 Nɩɩ ɔmʋ nɩɩ ee biti ɔ waa ɔgyankpaapʋ mʋ, ɩ dagaa maa waa fɛɛ kɩnyɛ sa ɔkʋmaa nɩmʋ. 45 Halɩɩ mɛ, Daadimaadi Obii‐nyɩnsa gbaa n man ba yɛ asa ba sun mɛ nɩn. N ba n ba sun asa nɩn, kɛ n taa mɛ nkpa kɛɛ, kɛ ɩ ka asa gaalaagaa alibi kʋkɔ.”
Yesu Kyɛ Gyaatanapʋ Batimiyo
(Matiwu 20:29-34; Luka 18:35-43)
46 Nɩɩ Yesu maa mʋ abɩɩlapʋ ba kpee Gyeriko kadɛ tɔ. Maa mʋ abɩɩlapʋ yɛ kʋbʋ damantɛ ba maa lɩɩ kadɛ mʋ tɔ mʋ, ba wu gyaatanapʋ kʋ nɩɩ bɛɛ tɩɩ mʋ yɛ Batimayu, (ɩmʋ kasɛ ɩ gyɛ Timayu mu‐bii) maa tɛ ɔkpa kaa ɛɛ kʋlɛ. 47 Gyaatanapʋ mʋ maa nu fɛɛ Yesu Kanasareti‐nyɩn mʋ ɩ kyʋn mʋ, nɩɩ o kuusi tɩɩ mʋ yɛ, “Yesu, Dawidi kanaana‐bii, wu mɛ kʋwɛɛ.”
48 Maa kuusi kenken sʋ mʋ, asa ba pʋntɛ mʋ sʋ yɛ o bun mʋ kɔnɔ sʋ, yɛgɛ ɛɛ lɔŋɔ ee kuusi kenken ɛɛ tɔwɛ yɛ, “Dawidi kanaana‐bii, wu mɛ kʋwɛɛ!”
49 Nɩɩ Yesu yɩlɛ, nɩɩ ɔ tɔwɛ yɛ, “Fan tɩɩ mʋ sa mɛ.” Nɩɩ ba tɩɩ mʋ tɔwɛ yɛ, “Yɛgɛ fʋ kɔkɔlɔ kɩ yuuli fʋ, Yesu yɛ fʋ ba.” 50 Nɩɩ ɔ kʋsʋ fugi yii mʋ ayaa sʋ ŋmanyan mʋ kɩtaa tʋʋ ɩkaa sʋ nɩɩ o kpee Yesu asɛ.
51 Nɩɩ Yesu taasɛ mʋ yɛ, “Mɩnɛ nɩɩ fii biti yɛ n waa sa fʋ?” Nɩɩ ɔ lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Ɔkaapʋpʋ, n biti n baa n kɩɩ nɩn.” 52 Nɩɩ Yesu tɔwɛ mʋ yɛ, “Natɛ! Fʋ kɩkɔɔlɛ‐gyii kɩ yɛgɛ nɩɩ fʋ nyɛ alanfɩya.” Opula maŋa tɔ nɩɩ mu ansi mʋ a bugi, nɩɩ o buu Yesu kpee ɔkpa tɔ.