4
To, mo̱ e̱ kya se̱ a ŋ ye̱re̱ ase̱ŋ ko̱ŋko̱ mɔ se̱ dɛɛ bo̱ tɔwe̱ ase̱ŋ. Se̱sɛ ya wu, mò̱ gyi e̱ gye̱ ne̱ o gyi mò̱ kapo̱tɛɛ. Amaa kayaagyi amo̱ e̱ saŋ ɔ gye̱ kagyingyii, ne̱ hare̱e̱ mò̱ i kii nyaŋpe̱ kamɛɛ‑rɔ gbaa ooo, ɔ mo̱ŋ kyɔ ke̱nya ne̱ kii suŋ mò̱‑ɔ. Mò̱ a saŋ ɔ gye̱ kayaagyi‑o, anya e̱ gye̱ ne̱ ba de̱e̱re̱ mò̱ se̱ pwɛɛ na ɔ dɛɛ bo̱ fo̱ saŋ ne̱ mò̱ se̱ a bo̱ ye̱ra sa mò̱ fe̱yɛ ɔ ba bo̱ gyi mò̱ kapo̱tɛɛ‑ɔ. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ saŋ ko̱ ane̱ mɔ ane̱ dɛɛ ane̱ du fe̱yɛ ŋyaagyi‑o, a le̱e̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ kaye̱‑rɔ ase̱sɛ e̱ kaapo̱‑ɔ a nya ane̱ se̱ ke̱yaale̱ŋ. Amaa saŋ ne̱ Wuribware̱ a ba bo̱ ye̱ra‑ɔ a fo̱‑ɔ, ne̱ oo suŋ mò̱ gyi Yeesuu bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱ mɔ‑rɔ, ne̱ ɔɔ sa ne̱ ɔkye̱e̱ a ko̱we̱ mò̱. Yudaanyi a ko̱we̱ mò̱‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ baa mbraa ne̱ Wuribware̱ a sa Yudaa awuye‑o kaase̱. Mò̱ a gye̱ se̱sɛ‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ gya mbraa amo̱ se̱. Wuribware̱ a sa ne̱ aa waa ane̱ŋ ne̱e̱, na mò̱ gyi‑o nya taa mò̱ e̱ye̱e̱ bo̱ kɔɔre̱ ane̱ le̱e̱ ke̱yaale̱ŋ ne̱ mbraa amo̱ de ane̱ se̱‑ɔ‑rɔ, na ɔ kaapo̱ fe̱yɛ ane̱ pɛɛɛ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi‑ana kase̱ŋtiŋ ne̱e̱.
Ke̱tɔ ne̱ ɔɔ waa bo̱ tii si, na a kaapo̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ gye̱ mò̱ gyi‑ana‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ oo suŋ mò̱ gyi a kufwiiŋe‑o bo̱ kyo̱ŋwe̱ fe̱yɛ ɔ bo̱ kye̱na ane̱ ŋkpo̱nɔ‑rɔ. Mfe̱ŋ‑ɔ ne̱ o te ɔ te̱e̱ fe̱yɛ, “N se̱, n se̱.” Amo̱se̱ se̱‑ɔ mo̱ne̱ ɔke̱maa mo̱ŋ lɛɛ ɔ gye̱ ke̱nya, amaa ɔ gye̱ ogyi ne̱e̱. Ne̱ fo̱ ke̱maa mɔ a gye̱ ogyi‑o si‑o, Wuribware̱ e̱ sa a fo̱ gyi mò̱ kapo̱tɛɛ.
Pɔɔl yɛ saŋ‑ɔ bamo̱ akatɔ a gyi fe̱yɛ mò̱ a bo̱ bamo̱ ase̱
Saŋ‑ɔ mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi Wuribware̱. Ikisise̱ŋ na atɔ ne̱ a mo̱ŋ gye̱ Wuribware̱ lee‑o dooo ya kɔɔre̱ mo̱ne̱ aŋu. Amaa mbe̱yɔmɔ fe̱raa mo̱ne̱ a bo̱ gyii Wuribware̱. Bɛɛɛ n tɔwe̱ fe̱yɛ Wuribware̱ nyi mo̱ne̱, ne̱ oo pini mo̱ne̱ fe̱yɛ mò̱ gyi‑ana. To, mbe̱yɔmɔ fe̱raa, ne̱ e̱me̱ne̱ ne̱e̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa a mo̱nꞌ kiŋŋi ya gya atɔ ke̱kaapo̱ ne̱ a maa taare̱ a a suŋ asuŋ ke̱maa, ne̱ a mo̱ŋ de ke̱yaale̱ŋ a a kya mo̱ne̱‑rɔ‑ɔ se̱? E̱me̱ne̱ se̱ ne̱ mo̱ne̱ be̱e̱ mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ a nya mo̱ne̱ se̱ ke̱yaale̱ŋ? 10 Mo̱ a nu fe̱yɛ mo̱ne̱ gya Yudaa awuye a mbraa ne̱ ŋ yɛ mo̱nꞌ waa ŋke ko̱ na aferi ko̱ na saŋ ko̱ na nsu ko̱ ntimaa‑o si. 11 Mo̱ne̱ ase̱ŋ bo̱ mo̱ gya. Amo̱‑ɔ a kaapo̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ mo̱ a de̱ŋ kpo̱ne̱ kaapo̱ mo̱ne̱‑ɔ, mo̱ a waa bo̱ twe̱e̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱?
12 Mo̱ ko̱so̱bɛɛ‑ana, mo̱ e̱ ko̱re̱ mo̱ne̱ ne̱e̱ fe̱yɛ mo̱nꞌ de̱e̱re̱ mo̱ se̱, kye̱na ane̱ŋ ne̱ n te‑o, fe̱yɛ ane̱ŋ mɔ ne̱ mo̱ a de̱e̱re̱ ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ te‑o si kye̱na‑ɔ. N gye̱ sa ne̱ mo̱ne̱ a waa mo̱ bɔye̱ ko̱ pɛɛɛ, ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ mo̱ne̱ a taa ane̱ŋ a daa‑ɔ? 13 Mo̱ne̱ nyi fe̱yɛ ke̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ a gye̱ ŋkpɛɛ bo̱ tɔwe̱ abware̱se̱ŋ gywii mo̱ne̱‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ saŋ amo̱‑ɔ mo̱ e̱ lɔ ne̱e̱. 14 Amaa mo̱ ko̱lɔ amo̱ a tɔɔraa mo̱ne̱ fɛɛ, amo̱ mɔ mo̱ne̱ mo̱ŋ kpo̱raŋ mo̱ se̱. Kase̱ŋtiŋ si, mo̱ne̱ a kra mo̱ nɛɛnɛɛ fe̱yɛ mo̱ a gye̱ Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ ɔko̱‑ɔ, bɛɛɛ mo̱ a gye̱ Kristoo Yeesuu fɔŋfɔŋ‑ɔ. 15 Saŋ amo̱ fe̱raa mo̱ne̱ akatɔ a gyi fe̱yɛ mo̱ a bo̱ mo̱ne̱ ase̱. Amaa mbe̱yɔmɔ fe̱raa nte̱tɔ ya ba se̱ ne̱ mo̱ne̱ a kyurowi mo̱ne̱ mfɛɛre̱ le̱e̱ mo̱ se̱? Ŋ nyi fe̱yɛ saŋ amo̱ mo̱ne̱ e̱ taare̱ ne̱e̱‑ɔ, weetee mo̱ne̱ e̱ waa ke̱tɔ ke̱maa a mo̱nꞌ sa mo̱. Weetee gbaa mo̱ne̱ i lee mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ akatɔgyi gbaa a mo̱nꞌ sa mo̱. 16 Ane̱ŋ ne̱ mo̱ a gyi kase̱ŋtiŋ gywii mo̱ne̱‑ɔ se̱ ne̱ mo̱ a kii mo̱ne̱ do̱ŋ aaa?
17 Ase̱sɛ ne̱ ba tɔɔraa mo̱ne̱ ba kaapo̱ aye̱ba ase̱ŋ mo̱ne̱‑rɔ‑ɔ de te̱maa fe̱yɛ ba nya mo̱ne̱ a bo̱ baa bamo̱ ke̱be̱gya‑ɔ se̱. Amaa ke̱tɔ ne̱ bo̱ ye̱re̱ ke̱mo̱ se̱ ba waa amo̱‑ɔ mo̱ŋ bo̱ daŋ. Ke̱tɔ ne̱ ba kpa a a bo̱ waa‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ ba kpa ane̱ aa mo̱ne̱ a brawe̱ abɛɛ se̱ ne̱e̱, na mo̱nꞌ nya gya bamo̱ se̱. 18 Mbe̱yɔmɔ amo̱ e̱ gye̱ atɔ timaa ne̱ ɔko̱ e̱ kaapo̱, amo̱ fe̱raa a de kpa fe̱yɛ mo̱nꞌ waa wɔre̱ gya mò̱ se̱. Mo̱ e̱ bo̱ mo̱ne̱ ase̱ gbaa na mo̱ŋ bo̱‑rɔ ooo, a de kpa fe̱yɛ mo̱nꞌ waa ane̱ŋ. 19 Amaa mo̱ gyi‑ana ne̱ mo̱ e̱ kpa bamo̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ‑ɔ, n du ne̱e̱ fe̱yɛ ɔkye̱e̱ ne̱ ɔ kpa a ɔ ko̱we̱, ne̱ o duŋwi, ne̱ a bo̱ mò̱ gya bwe̱e̱tɔ‑ɔ. Mo̱ i gyi awo̱re̱fɔɔ ane̱ŋ‑aaa ŋ ya bo̱ fo̱ saŋ ne̱ mo̱ne̱ mfɛɛre̱ i kyurowi a ŋ kii fe̱yɛ Kristoo lee‑o. 20 Mo̱ e̱ kpa fe̱yɛ weetee m bo̱ mo̱ne̱ ase̱ mbe̱yɔmɔ, na m be̱e̱ kyurowi mo̱ ase̱ŋkpare̱gyi ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ a n gywii mo̱ne̱‑ɔ. Ane̱ŋ ne̱ a du mbe̱yɔmɔ‑ɔ mo̱ mfɛɛre̱ mo̱ŋ da a ŋ ŋu ane̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ sa se̱ŋsa a n gywii mo̱ne̱ bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ a ase̱ŋ mɔ se̱‑ɔ.
Hagaa na Sara
21 To, mo̱ne̱ ase̱sɛ ne̱ mo̱ne̱ yɛ mo̱ne̱ e̱ kpa a mo̱nꞌ gya Wuribware̱ a mbraa‑ɔ se̱‑ɔ, mo̱nꞌ laatɔ a mo̱nꞌ nu ane̱ŋ ne̱ mbraa amo̱ dɛɛ a tɔwe̱‑ɔ. 22 Baa kyo̱rɛɛ Wuribware̱ a mbraa wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ Abraham de agyi nyaŋsɛ anyɔ, bamo̱‑rɔ ɔko̱ mò̱ nyi gye̱ ke̱nya ne̱e̱, ne̱ ɔko̱ŋko̱ ne̱ ɔɔ saŋ‑ɔ mò̱ nyi gye̱ ogyi ne̱e̱. 23 Ɔkye̱e̱ ne̱ ɔ gye̱ ke̱nya‑ɔ a nya kame, ne̱ ɔɔ ko̱we̱ ane̱ŋ ne̱ ba ko̱we̱ se̱sɛ ke̱maa‑ɔ dɛɛ. Amaa ɔkye̱e̱ ne̱ ɔ gye̱ ogyi‑o fe̱raa, mò̱ a mo̱ŋ taare̱ ko̱we̱‑ɔ se̱‑ɔ, ɔɔ nya kame ko̱we̱ keegyi, a le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ ya tɔwe̱ bo̱ be̱ya fe̱yɛ a waa ane̱ŋ. 24-25 Ase̱ŋ mɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ ke̱kpare̱‑ɔ. Akye̱e̱ anyɔ mɔ, Hagaa, ɔkye̱e̱ ne̱ ɔ gye̱ ke̱nya‑ɔ, na Sara, ɔkye̱e̱ ne̱ ɔ gye̱ ogyi‑o, ye̱re̱ bo̱ sa e̱taŋ e̱nyɔ ne̱ Wuribware̱ a waa bo̱ be̱ya mò̱ aa mò̱ ase̱sɛ mbo̱ŋtɔ‑rɔ‑ɔ. Hagaa ye̱re̱ bo̱ sa Sinaa ke̱be̱e̱‑ɔ Arabiya swe̱e̱re̱ se̱ mfe̱ŋ ne̱ Mosis na Isireelii awuye a sure si fe̱yɛ ba gya Wuribware̱ a mbraa‑ɔ se̱‑ɔ. Ane̱ŋ a ɔkye̱e̱ mɔ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Hagaa‑ɔ agyi ne̱ ɔɔ ko̱we̱‑ɔ, bo̱ gye̱ anya ne̱e̱ fe̱yɛ mò̱‑ɔ. Mbe̱yɔmɔ Yɛro̱salɛm maŋ na Yudaa awuye‑o du ne̱e̱ fe̱yɛ Sinaa ke̱be̱e̱ a ase̱ŋ‑ɔ. Bamo̱ pɛɛɛ du ne̱e̱ fe̱yɛ anya‑ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ saŋ bo̱ gya ane̱ŋ a mbraa‑ɔ se̱. 26 Amaa maŋ ne̱ bo̱ be̱e̱ ba te̱e̱ ɛ Yɛro̱salɛm ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ fe̱raa, ase̱ŋ kwe̱e̱. A le̱e̱ fe̱yɛ maŋ amo̱ ase̱sɛ mo̱ŋ gye̱ anya ne̱e̱. Ane̱ Kristoo awuye gye̱ maŋ amo̱ ase̱sɛ ne̱e̱. Ne̱ ane̱ŋ a maŋ amo̱ du ne̱e̱ fe̱yɛ ane̱ nyi‑o. 27 Baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ,
 
“Ɔle̱ŋmaŋpo̱, fo̱ ne̱ fo̱ mo̱ŋ ko̱we̱ daa‑ɔ,
ba kakatɔgyi bo̱ faa‑rɔ keŋkeŋ,
fo̱ ne̱ fo̱ mo̱ŋ tɛɛ duŋwi daa‑ɔ,
a le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ ne̱ fo̱ kuri a se̱re̱ yɔwe̱ fo̱‑ɔ
e̱ nya ŋyaagyi a fo̱ kyo̱ŋ
mò̱ ne̱ ɔ saŋ o te mò̱ kuri aye̱‑ɔ.” *
 
28 Mbe̱yɔmɔ mo̱ ko̱so̱bɛɛ‑ana, Wuribware̱ a tɔwe̱ ane̱ŋ a ase̱ŋ amo̱ bo̱ be̱ya sa Abraham‑ɔ se̱‑ɔ, mo̱ne̱ gye̱ Abraham mò̱ gyi‑ana fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ Sara mò̱ gyi Isak gye̱ Abraham mò̱ gyi‑o ne̱e̱. 29 Saŋ amo̱‑ɔ mò̱ gyi ne̱ baa ko̱we̱ mò̱ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ba ko̱we̱ se̱sɛ ke̱maa‑ɔ a waa mò̱ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o a sa ne̱ baa ko̱we̱ mò̱‑ɔ awo̱re̱fɔɔ. Ane̱ŋ a awo̱re̱fɔɔ ne̱ ane̱ i gyi ndɔɔ‑ɔ. 30 Nte̱tɔ ne̱ baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ Abraham waa‑ɔ ne̱e̱? Bo̱ yɛ,
 
“Gya ɔkye̱e̱ ne̱ ɔ gye̱ ke̱nya‑ɔ na mò̱ gyi‑o bo̱ kyo̱ŋwe̱.
A mo̱ŋ de kpa fe̱yɛ ɔkye̱e̱ ne̱ ɔ gye̱ ke̱nya‑ɔ mò̱ gyi nyaŋsɛ‑ɔ
i gyi mò̱ se̱ kapo̱tɛɛ, hare̱e̱ kamo̱ ke̱be̱gya gbaa.
Ɔkye̱e̱ ne̱ ɔ gye̱ ogyi‑o mò̱ gyi nyaŋsɛ‑ɔ
e̱ gye̱ ne̱ o gyi kapo̱tɛɛ‑ɔ pɛɛɛ.” *
 
31 Amo̱se̱ se̱‑ɔ mo̱ ko̱so̱bɛɛ‑ana, ane̱ mo̱ŋ gye̱ ɔkye̱e̱ ne̱ ɔ gye̱ ke̱nya‑ɔ mò̱ gyi‑ana, amaa ane̱ gye̱ ɔkye̱e̱ ne̱ ɔ gye̱ ogyi‑o mò̱ gyi‑ana ne̱e̱.
* 4:27 Isaya 54.1. * 4:30 Ke̱le̱e̱kaase̱ 21.10.