5
Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ibrisi bwe̱e̱tɔ te mò̱ se̱‑ɔ
(Matiyo 8.28–34; Lukas 8.26–39)
1 Amo̱ kamɛɛ‑rɔ, ne̱ Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a kya se̱ pare̱ bamo̱ ko̱re̱e̱‑ɔ bo̱ te̱ŋ‑nɔ ya bo̱ daŋ Galile̱ya ke̱pare̱ dabe̱ a nno̱ŋ a bo̱ŋbe̱‑ɔ. Gadara ifuri si ne̱ baa fo̱‑ɔ.
2 Yeesuu a de̱ŋ le̱e̱ ko̱re̱e̱‑ɔ‑rɔ, ne̱ ɔɔ me̱raa se̱ ɔ yɔ‑ɔ, ne̱ ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ibrisi te mò̱ se̱‑ɔ a le̱e̱ mfe̱ŋ ne̱ ba pure afuniŋ‑o gyaŋŋaa mò̱.
3 Oo tu le̱e̱ maŋ‑nɔ yɔ o te mfe̱ŋ ne̱ ba pure ase̱sɛ‑ɔ. Ɔko̱ mo̱ŋ bo̱‑rɔ ne̱ ɔ taare̱ a o ŋure mò̱ bo̱ kye̱na to̱ŋ ko̱ŋko̱.
4 Saŋ ke̱maa ne̱ ba ba agbarabi a bo̱ bo̱ ŋure mò̱ ayaa‑rɔ na asare̱e̱‑rɔ‑ɔ, ɔ te̱ŋŋe̱ amo̱ pɛɛɛ‑rɔ. Amo̱se̱‑ɔ, ɔke̱maa mo̱ŋ de mò̱ e̱le̱ŋ ɔ kra mò̱.
5 Ɔnyare̱ amo̱ a waa ne̱e̱ fe̱yɛ ɔbo̱ŋlɔpo̱‑ɔ, ne̱ kanye na mpase̱ ɔ naa purekpa na abe̱e̱‑rɔ ɔ kaa, na ɔ fɛɛ‑rɔ, na o de afo̱re̱ ɔ te̱ŋŋe̱ mò̱ e̱ye̱e̱.
6-8 Ɔnyare̱ mɔ a bo̱ ke̱fɔ ne̱ oo ŋu Yeesuu‑o, ne̱ ɔɔ ŋwɛɛnaŋ bo̱ kpuni aŋurii Yeesuu akatɔ‑rɔ. Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ibrisi, ko̱so̱ ɔnyare̱ amo̱ se̱.” Mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ faa‑rɔ keŋkeŋ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Yeesuu, Nyiŋkpe̱ŋ-kyo̱ŋ-atɔ‑pɛɛɛ-Bware̱ mò̱ gyi‑o. Nte̱tɔ ne̱ fo̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ mfe̱e̱? Mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱ ne̱e̱ na fo̱ de̱e̱re̱ Wuribware̱ se̱ na fo̱ ma tɔɔraa mo̱.”
9 Amo̱se̱‑ɔ, ne̱ Yeesuu a bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ e̱me̱ne̱?”
Ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ ‘Ane̱-kyɔ-mfe̱e̱,’ a le̱e̱ fe̱yɛ ibrisi bwe̱e̱tɔ te mfe̱e̱.”
10 Ne̱ ɔɔ me̱raa se̱ ɔ ko̱re̱ Yeesuu fe̱yɛ ɔ ma gya ibrisi amo̱ le̱e̱ ifuri amo̱ se̱.
11 Amɔ aprako biribiri ko̱ mɔ ye̱re̱ kabe̱e̱gyi ko̱ se̱ mfe̱ŋ ba gyi.
12 Amo̱se̱‑ɔ, ne̱ ibrisi amo̱ a ko̱re̱ Yeesuu fe̱yɛ, “Sa a ane̱ ya kye̱na aprako mɔ se̱.”
13 Yeesuu a sa e̱mo̱ kpa‑ɔ, ne̱ e̱ ya ko̱so̱ ɔnyare̱ amo̱ se̱ ya kye̱na aprako‑o si. Aprako‑o e̱ fo̱ ŋkpe̱ŋ ŋnyɔ. Ibrisi amo̱ a de̱ŋ kye̱na bamo̱ se̱‑ɔ, ne̱ bamo̱ pɛɛɛ a ŋwɛɛnaŋ kpo̱ro̱we̱ kabe̱e̱gyi‑o si ya le̱e̱ da nkyu‑ro wu wu.
14 Mfe̱ŋ ne̱ bamo̱ ne̱ ba de̱e̱re̱ aprako amo̱ se̱‑ɔ a ŋwɛɛnaŋ yɔ maŋ‑nɔ na mmaŋgyii‑ro na adɔɔ‑rɔ ya da ase̱ŋ ne̱ aa ba‑ɔ kiboŋboŋ. Kafwe̱e̱‑ɔ, ne̱ ɔke̱maa a le̱e̱ ba a ɔ bo̱ ke̱e̱ ke̱tɔ ne̱ kaa waa‑ɔ.
15 Bamo̱ a ba Yeesuu ase̱‑ɔ, ne̱ baa ŋu ɔnyare̱ ne̱ ibrisi dɛɛ i te mò̱ se̱, ne̱ Yeesuu a kya mò̱‑ɔ te mfe̱ŋ o buŋ atɔ, ne̱ ŋkee fe̱raa mò̱ mfɛɛre̱ du mò̱ kyɛɛkyɛɛ. Ne̱ kufu a nya bamo̱ pɛɛɛ.
16 Ne̱ bamo̱ ne̱ amo̱‑ɔ pɛɛɛ a waa na bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ a tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a kpaare̱‑ɔ, na ane̱ŋ ne̱ aprako amo̱ a wu‑o pɛɛɛ gywii bamo̱ ne̱ baa sii kamɛɛ ba‑ɔ.
17 Amo̱se̱‑ɔ, ne̱ baa ko̱re̱ Yeesuu fe̱yɛ ɔ le̱e̱ bamo̱ ifuri si nare̱.
18 Amo̱ fe̱raa Yeesuu a lwee ko̱re̱e̱‑ɔ‑rɔ ɔ kpa a ɔ yɔ‑ɔ, ne̱ ɔnyare̱ ne̱ Yeesuu a gya ibrisi bo̱ ko̱so̱ mò̱ se̱‑ɔ yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, sa a mo̱ aa fo̱ a yɔ.”
19 Amaa Yeesuu mo̱ŋ sure si. Ne̱ ɔɔ be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Kiŋŋi nare̱ pe̱ ya tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ mo̱, fo̱ nyaŋpe̱‑ɔ, a ŋu fo̱ e̱wɛɛ‑ɔ, na atɔ dabe̱ ne̱ mo̱ a waa sa fo̱‑ɔ, gywii fo̱ ko̱we̱bɛɛ‑ana.”
20 Amo̱se̱‑ɔ, ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a me̱raa se̱ ya tɔwe̱ ase̱ŋ‑ɔ gywii ɔke̱maa ne̱ ɔ bo̱ ifuri ne̱ ba te̱e̱ ɛ Dekapolis‑o (kaase̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ E̱maŋ-Kudu‑o) si. Ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱ pɛɛɛ.
Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kyiŋŋi kakye̱e̱sɛɛ le̱e̱ lowi‑ro, ne̱ ɔɔ be̱e̱ kya ɔkye̱e̱ ko̱‑ɔ
(Matiyo 9.18–26; Lukas 8.40–56)
21 A mo̱ŋ kyee, ne̱ Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a be̱e̱ kiŋŋi ba Galile̱ya ke̱pare̱ dabe̱ a bo̱ŋbe̱ ne̱ baa le̱e̱ mò̱ se̱‑ɔ. Mfe̱ŋ ne̱ ase̱sɛ biribiri a kyɔ bo̱ muruwaa mò̱ nkyu amo̱ kɛɛ.
22 Ne̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ abre̱sɛ‑ɔ ɔko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yayerus‑o a fo̱ nkyu kɛɛ mfe̱ŋ ne̱ oo ŋu Yeesuu‑o, ne̱ oo kpuni aŋurii mò̱ ayaa‑rɔ.
23 Ne̱ ɔɔ ko̱re̱ Yeesuu fe̱yɛ, “Mo̱ kayaagyi kye̱e̱sɛ e̱ lɔ, hare̱e̱ ɔ kpa a o wu. Amo̱se̱‑ɔ, mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ fo̱ bo̱ ba fo̱ asare̱e̱ bo̱ dabo̱rɔ mò̱ a ɔ nya kpaare̱.”
24 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu mò̱ aa ɔnyare̱‑ɔ a me̱raa se̱ ba yɔ. Bamo̱ a yɔ‑ɔ, ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a muruwaa Yeesuu ne̱e̱ bo̱ gya se̱.
25 Amɔ ɔkye̱e̱ ko̱ mɔ bo̱‑rɔ, ne̱ ɔ lɔ ke̱kye̱e̱tɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ kiferi ke̱maa‑rɔ ɔ taare̱ bwiino waa iluwi kanɔ ŋko̱. Waa nsu kudu ŋnyɔ ne̱e̱ fe̱yɛ mò̱ a lɔ ane̱ŋ a ko̱lɔ‑ɔ.
26 Ɔkye̱e̱ mɔ a ba mò̱ kapo̱tɛɛ pɛɛɛ ne̱ o de‑o bo̱ sa dɔkɔtaa awuye na bo̱ kya mò̱, bamo̱‑ɔ bo̱ mo̱ŋ taare̱, na ŋkee gbaa ne̱ baa sa ne̱ mò̱ ko̱lɔ amo̱ i tii si.
27 Mbe̱yɔmɔ ɔkye̱e̱ mɔ a nu ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya alɔpo̱‑ɔ se̱‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ oo lwee ase̱sɛ ne̱ bo̱ gya Yeesuu si‑o‑ro.
28 Ne̱ ɔɔ fa fe̱yɛ, “Mo̱ ya dabo̱rɔ mò̱ atɔ buŋsɛ gbaa, mo̱ e̱ kpaare̱.”
29 Kase̱ŋtiŋ, mò̱ a de̱ŋ dabo̱rɔ Yeesuu a atɔ buŋsɛ‑ɔ, ne̱ ɔɔ kpaare̱, a le̱e̱ fe̱yɛ aa waa mò̱ kayo̱wɔre̱‑rɔ fe̱yɛ ko̱lɔ amo̱ a lo̱we̱‑ɔ.
30 Mfe̱ŋ ne̱ aa kyɔ waa Yeesuu fe̱yɛ e̱le̱ŋ a le̱e̱ mò̱‑rɔ kya ɔko̱. Amo̱se̱‑ɔ, oo buruwaa de̱e̱re̱ ase̱sɛ ne̱ mò̱ aa bamo̱ naa‑ɔ‑rɔ, ne̱ oo bise fe̱yɛ, “Nsɛ ya dabo̱rɔ mo̱ atɔ buŋsɛ‑ɔ ne̱e̱?”
31 Ne̱ Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱e̱ ne̱ fo̱ i bise ane̱ŋ, na ase̱sɛ de̱maŋte̱ mɔ a muruwaa fo̱?”
32 Na Yeesuu mɔ saŋ ɔ de̱e̱re̱ ɔ kpa mò̱ ne̱ ɔɔ dabo̱rɔ mò̱‑ɔ.
33 Ne̱ kufu a nya ɔkye̱e̱‑ɔ, amaa bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ a kpaare̱‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ ba Yeesuu ase̱, ne̱ oo kpuni aŋurii tɔwe̱ mò̱ ko̱lɔ‑rɔ kase̱ŋtiŋ pɛɛɛ gywii mò̱.
34 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ɔpe̱kye̱e̱, bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ fo̱ a kɔɔre̱ mo̱ gyi‑o si, fo̱ a kpaare̱. Amo̱se̱‑ɔ, fo̱ ko̱lɔ‑ɔ maa lɛɛ ba pɛɛɛ. To, nare̱ dame̱naŋsɛ.”
35 Saŋ ne̱ Yeesuu e̱ tɔwe̱ amo̱‑ɔ, ne̱ mbɔɔ ko̱ a le̱e̱ Yayerus ne̱ mò̱ kayaagyi kye̱e̱sɛ e̱ lɔ‑ɔ aye̱ bo̱ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ gyi‑o a wu, amo̱se̱‑ɔ, fo̱ ma lɛɛ sa a ɔkaapo̱po̱‑ɔ kpo̱ne̱ mò̱ e̱ye̱e̱.”
36 Yeesuu a nu bamo̱ a tɔwe̱ ba gywii ɔnyare̱ amo̱ fe̱yɛ mò̱ gyi‑o a wu‑o, ɔ mo̱ŋ be̱ŋŋaa bamo̱. Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii Yayerus fe̱yɛ, “Fo̱ ma sa a fo̱ duŋ te̱ŋ fo̱, fo̱ fe̱raa, kɔɔre̱ mo̱ gyi.”
37 Amo̱ fe̱raa Yeesuu mo̱ŋ lɛɛ sa a ɔko̱ gya mò̱ se̱, amɔ Peetroo na Yakubu na Yakubu mò̱ tire Yohanee.
38 Bamo̱ a fo̱ Yayerus aye̱‑ɔ, ne̱ Yeesuu a ŋu ane̱ŋ ne̱ ase̱sɛ i su keŋkeŋ‑o.
39 Ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ kusu wo̱re̱ ne̱e̱? Kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ mo̱ŋ wu, o di idi ne̱e̱.”
40 Mò̱ a tɔwe̱ ane̱ŋ‑ɔ, ne̱ baa mɔse̱ mò̱. Ne̱ ɔɔ sa ne̱ ɔke̱maa a le̱e̱ lɔŋ‑ɔ‑rɔ. Ne̱ ŋkee mò̱ aa kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ mò̱ se̱ na mò̱ nyi na mò̱ agyase̱po̱ asa‑ɔ a yɔ ke̱kyaŋ ne̱ kifuniŋ‑o da ke̱mo̱‑rɔ‑ɔ‑rɔ.
41 Mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ kra kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ ke̱sare̱e̱‑rɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Taliita kum.” Bamo̱ Heebrii se̱ŋsa‑rɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱, ke̱mo̱ kaase̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ, “Kakye̱e̱sɛɛ, kyiŋŋi ko̱so̱.”
42 Mfe̱ŋ ne̱ kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ a kyiŋŋi ko̱so̱ ɔ naa. Kakye̱e̱sɛɛ amo̱ a gyi nsu kudu ŋnyɔ. Mò̱ a kyiŋŋi ko̱so̱‑ɔ, aa kpe̱ŋ ɔke̱maa e̱ye̱e̱.
43 Amaa Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ma kaŋ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ ɔɔ waa‑ɔ gywii ɔko̱. Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ bo̱ sa kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ ateese a o gyi.