Banga-Ngú-Có mì Jézù tí Bìndi-Mbíṛì go có mì
LÚKÀ
1
Tí tó ꞌduù mì Mbíṛì
1 Ye ŋò ndâ ꞌbí ka ye me mbè cu có gítí ndâ i tí nó táánò mbe bàkà tí gbí òkò tí ndoo nô.
2 Ndú cu ndírí jé káa ndi kòcò ndâ ꞌduù tí nó táánò mbe kû nìbà i ji ndoo, tí ndâ mbe ŋò ṛèngbó ndâ i tí nò mbe bàkà tí nò táánò ta ṛo ndú gî nô.
3 Ye ta ꞌdóó miṛi ye delè ꞌviiki gbí ndâ có tí nò lézé-lézé ꞌdo tí bà ꞌbìtà ndú gî. À má énò, ndòngbú kóṛó-koṛo có mì ye kpónó énó máa, ye cu ndú ꞌdo tí ṛèngbó ndú ji wò néméé énô, Tèyófìlò.
4 Ye bà bàkà énò, tacó wàa wò tí kpo ꞌduù mì ze ꞌví ꞌdi ta gbí ndâ có tí nó náa wò táánò ꞌdi gítí ndâ i tí nò ngbáṛángàꞌi énô.
Mbíṛì tuu basìlì mì wó ji Zàkàríyà
5 Ye kû ꞌbìtà có ꞌdo tí Zàkàríyà tí ꞌbí bu-Mbíṛì mì ndâ Jùdéyà dígísèé gbí o mì Èródè, tí gbolò gba mì ndâ Jùdéyà ꞌdáá gî. Zàkàríyà tí nò dígísèé a bu-Mbíṛì ꞌdo gbí òkò tí ndâ bu-Mbíṛì ŋìnó ta ṛèngbó ndú ꞌdo tí bu-Mbíṛì tí nó ta ṛè wó a Àbíjà nô. Zàkàríyà delè giì kò Èlìzàbétà tí jú kòtí Àrónì, tí bu-Mbíṛì gbí o mì Mòze.
6 Ndâ Zàkàríyà ta Èlìzàbétà ta o tí nò só káa ndâ ꞌduù ŋìnó mbe kû co ká jáá tí kpokèjì mì Mbíṛì, mbe kû ꞌdi có mì Mbíṛì, delè mbe kû bàkà go ndâ có tí nò.
7 Káa ꞌviì mì ndú wálá, tacó Èlìzàbétà a kázá. Delè tacó ndú só me kpo ꞌduù ndii o bà bà jò ꞌviì gî.
8 À ta o tí nò a o bà bàkà i-Mbíṛì mì ndâ bu-Mbíṛì tí nó tí ndâ bòò Àbíjà nô.
9 Ndú mâ giì pà-có ta bà ki-mbílì go i gbí tàkìì mì ndú, tacó bà ŋò bu-Mbíṛì ŋìnó gbí òkò tí ndú náa yí ꞌví dù tí mbe gbo ngûwu dì mí bàndò mì Mbíṛì ta o tí nò nó, à giì ṛò mítí Zàkàríyà.
10 O bà doo dì mâ giì gì gî, Zàkàríyà giì ya gí tàꞌi ꞌbá-Mbíṛì tí bàndò tí nó ta ku-sòṛò-Mbíṛì kû dù tí nô. Káa ndâ ꞌduù me mbè giì kili kû ꞌdeke tí ndú ji Mbíṛì sè.
11 Zàkàríyà mâ giì zekeꞌo si yí tàꞌi á bàndò gbo ngûwu dì ta kpéétí wó, yí giì ŋò basìlì mì Mbíṛì kû ṛò tíyò mò gí gbí kùꞌbì tí bàndò tí nó náa káꞌi bà gbo dì kû dù tí nô.
12 Zàkàríyà bà-i-nò giì dù káa naꞌva ta gúku bà ŋò basìlì tí nò gî.
13 Káa basìlì tí nò giì ꞌdè có ji Zàkàríyà máa, «Zàkàríyà, cì gúku lá! Tacó ye gì a i tacó bà ꞌdè có ji wò énó máa, Mbíṛì ŋò yê ṛo bà ꞌdeke tí lo tacó bà jò ꞌviì gî. Nawù lo Èlìzàbétà kèjì gí bà jò ꞌviì tí ꞌviì-ꞌdakò, wàa wò ꞌví gbì ṛè wó tí Jòvánì.
14 Tàkòcò lo bà peteke ta líkíꞌo bà jò ꞌviì tí nò ta ŋa wálá. Líkíꞌo delè bà bàkà ndâ ꞌduù me mbè ta o bà jò ꞌviì tí nò ngé ma.
15 Tacó ꞌviì tí nò bà dù tí gbolò ꞌduù á kùṛo Mbíṛì. Yí bà tee ꞌbí ŋa i ta ṛè a pe mítí nje wó wálá. Bèṛi-mì-Mbíṛì bà ꞌbìtà bà dù gbí njembí wó ꞌdo ká gbí yì nawu wó.
16 Yí bà gì tí mbe ꞌvìsì muu ndâ Ìzìrìyélì ŋìnó mbe giṛiꞌo gî nó gítí kpokèjì mì Mbe tí ndú tí Mbíṛì.
17 Yí bà je a njembí ta wotí bìndi Èlíjà tí nó dígísèé tí mbe ꞌdòkò có mì Mbíṛì nó, kû ꞌvii ta ndi gbí òkò tí ndâ ꞌviì ta ndâ bu ndú; yí bà dù tí mbe ꞌvìsì muu ndâ mbe kpò có á gítí bà koṛo có go i mì ndâ mbe kû co tí jáá kpokèjì mì Mbíṛì; yí delè bà dù tí mbe ꞌviindi muu ndâ ꞌduù mì Mbe tí ndoo kû ù ta ndi bà gì yí.»
18 Káa Zàkàríyà giì ꞌvee basìlì tí nò máa, «Ye bà ŋò ni ta yè, máa có tí nò náa wò ꞌdè nò a yúcó?»
19 Káa basìlì tí nò giì ꞌvìsì có ji Zàkàríyà máa, «Ṛè ye a Gàbìrìyélè, tí mbe kû ṛò tíyò á kùṛo Mbíṛì. A Mbíṛì ká tuu ye, máa, ye gì gí bà ꞌdè banga ngú có tí nò ji wò.
20 À má énò, wò ꞌdo tí kpónó bà dù tí ngbiṛí, wò delè bà ꞌdè có wálá yee tí o bà bàkà tí mì i tí nò náa ye ꞌdè có gítí ji wò nò. Tacó wò biya bà ꞌdi có mì ye gî.»
21 Nje ndâ ꞌduù tí nó mbe kû ꞌdeke tí ndú sè nó giì ꞌdèè gítí bà dù Zàkàríyà á bàndò bà gbo ngûwu dì ta kôndi wó énò gî.
22 Káa yí mâ giì co ꞌdo kà gí sè, yí mâ giì bàkà bà ꞌdè có ji ndâ ꞌduù, à giì kpò yí gî. Yí bà-i-nò giì dù kû bàkà káa i go i mì mbe sú tù nó, ta bà mìyà ꞌbì wó ji ndâ ꞌduù. Ndâ ꞌduù giì ŋò ngé ni gî máa, ꞌbí tende i ꞌde yí tàꞌi bàndò bà gbo ngûwu dì kà gî.
23 O bà bàkà nèté mì Zàkàríyà á tàꞌi ꞌbá-Mbíṛì mâ giì cee gî, yí giì dele ndi wó gí ꞌbá mì wó.
24 Zàkàríyà giì bàkà mí ꞌbá káa làmbu o mâ giì zekeꞌo, nawù wó Èlìzàbétà giì tè nakáyì gî. Bìndi yí giì nè tí wó mí gbí gùùtàꞌi ta nakáyì ta pì vô
25 kû ùlù Mbíṛì máa,
«Mbíṛì bàkà nambeè ji ye ngé ndii gî!
Yí ꞌvala ye ꞌdo gbí bà ŋonoko ye mì ndâ ꞌduù gî.»
Mbíṛì tuu basìlì mì wó ji Màríyà
26 Ta ꞌbí o gbaànjé, si pì tí Èlìzàbétà ta nakáyì vô-nje gbaànjé, Mbíṛì giì tuu ndi gbèe basìlì mì wó tí Gàbìrìyélè náa yí tuu yí ji Zàkàríyà nó gí gbí gbata Názàrètì á gbí to Gàlìléyà,
27 á ji ꞌbí ngbutu ꞌvinî ta ṛè wó a Màríyà, náa à ꞌvee có tí wó ji ꞌbí ꞌdakò ta ṛè wó a Jùzépè tí ꞌviì kòtí Dàvídè tí gbolò gba gî.
28 Gàbìrìyélè mâ giì yee ꞌbá mì ndâ Màríyà gî, yí giì ṛì gí tàkò Màríyà tàꞌi. Bìndi yí giì ꞌvee yí máa, «Kútí lo ée, tó ꞌduù mì Mbíṛì? Mbíṛì kuu ta wò!»
29 Káa nje Màríyà giì ꞌdèè gítí bà ꞌvìsì ꞌvé gí tàkò ŋa ꞌvé mì Gàbìrìyélè nò gî. Bìndi yí giì dù kû ꞌviiki gbí ŋa ꞌvé tí nò gbí muu wó ta kpéétí wó.
30 Gàbìrìyélè mâ giì ŋò énò, yí giì ꞌdè có ji Màríyà máa, «Cì gúku lá, Màríyà, tacó Mbíṛì bàkà nambeè ji wò me gbolò ngé ma.
31 Wò kèjì gí bà tè nakáyì. Wò bà jò ꞌviì tí nò tí ꞌviì-ꞌdakò. Bìndi wò bà gbì ṛè wó tí Jézù.
32 ꞌViì tí nò bà dù tí gbolò ꞌduù. Ṛè wó bà dù a ꞌViì-mì-ꞌDuù-tí-nó-gbíṛì nô. Mbe tí ndoo tí Mbíṛì bà si ꞌviì tí nò ꞌví dù tí gbolò gba á bìndi gù wó Dàvídè yee tí ndòngbú o.
33 Yí bà zogo ꞌbá bìndi gù wó Jàkóbè ká kpòò ya tí . Yí delè bà dù tí gba ká kpòò ya tí .»
34 Káa Màríyà giì ꞌvee basìlì tí nò máa, «Ye bà toṛo tí ye a i mítí tiì wàa ye ꞌví jò ta ꞌviì tí nò?»
35 Káa basìlì tí nò giì ꞌvìsì có ji Màríyà máa, «Bèṛi-mì-Mbíṛì bà gì gí muu lo, delè wotí mì Mbíṛì tí nó á mbe dù ngéé yaà gbíṛì nó bà gèè bè mí muu lo. Tacó énò, ṛè ꞌviì tí nò náa Mbíṛì kaa yí mò gí mì wó gî nò a ꞌViì-mì-Mbíṛì.
36 Ŋò nô, à kpêtí káa kpo niì tí nó tí nambe lo ta ṛè wó a Èlìzàbétà, náa ndâ ꞌduù táánò kû ŋonoko yí, máa yí a kázá nó, kpónó ta ꞌviì ŋìndi pì vô-nje gbaànjé gbí yì wó.
37 Tacó ꞌbí i mbe kpò Mbíṛì wálá.»
38 Káa Màríyà bà-i-nò giì ꞌvìsì có ji basìlì tí nò máa, «Ye a bòò mì Mbíṛì; à má énò, si à ꞌví bàkà tí mítí ye go có tí nò náa wò ꞌdè nò.»
ꞌDo bà-i-nò, basìlì giì taꞌva ꞌdo ṛo Màríyà gî.
Màríyà co wiṛi ya gí bà ŋò Èlìzàbétà
39 Màríyà bàkà bìndi bà njè nó mì basìlì tí nò káa làmbu o, bìndi yí giì co ngòꞌve wiṛi ya gí ꞌbá mì Èlìzàbétà gbí ꞌbí gbata pí gú gbí to Jùdéyà.
40 Màríyà mâ giì yee kòtí Zàkàríyà, yí mâ giì nì «Ye yee gî,» ji nambe wó Èlìzàbétà,
41 Èlìzàbétà giì gundiì ta bà ꞌdi kòcò Màríyà nò tí ŋa ŋìnó náa ꞌviì gbí yì wó giì o ꞌdo gbí kudu gî. Bìndi Bèṛi-mì-Mbíṛì giì je wotí bà ꞌdè-kòcò ji yí.
42 Bìndi yí giì ꞌvìsì có ji Màríyà bà-i-nò gbí nga nje wó máa,
«Mbíṛì bàkà nambeè ji wò gbí òkò tí ndâ niì ꞌdáá gî ngé ndii gî, Màríyà.
Yí delè bàkà nambeè ji ꞌviì tí nò á kpónó ta tà-ngo-yì wó tí lo nò ngé ndii gî.
43 Ŋa gbolò có tí nó ꞌde ye énó tacó yè,
náa à giì co gbí a nawu Mbe tí ye ká giì co wiṛi gì gí ꞌbá mì ye nó?
44 Tacó à káa póó bà ꞌdi kòcò lo mì ye,
ꞌviì gbí yì ye giì o ta líkíꞌo ꞌdo gbí kudu mì wó gî.
45 A gbolò tó pá ká tàkò niì tí nó mbe ùnje énó máa,
Mbíṛì ꞌví bàkà ta yì go có tí nó náa à gbí muu wó tí Mbíṛì,» nô.
Màríyà be ṛè Mbíṛì gbí cè
46 Màríyà bà-i-nò giì ꞌvìsì có gí tàkò có mì Èlìzàbétà nò ta bà cè cè kû be ta ṛè Mbíṛì máa,
«Ye kû ùlù Mbe tí ye ta njembí ye gbaànjé.
47 Ye kû dùlù tí ye ta ṛè Mbíṛì tí mbe ꞌvala ye,
48 tacó mbí wó kuu tí ye tí bòò mì wó!
À dú káa yúcó máa,
ṛè ye ꞌdo tí kpónó kû ya gí kùṛo bà giì dù á mì ndâ ꞌduù a mbe tó pá,
49 tacó ꞌduù tí nó ngéé gbíṛì tí Mbe wotí nó bàkà ndâ kpo-kpò i ta ṛè ye gî.
50 Yí a mbe kû ŋò yê ṛo ndâ mbe kû te duù mítí wó ta o ꞌdáá gî.
51 Yí kû tùbà wotí mì wó ji ndâ mbe kû si tí ndú tí i ta kpéétí ndú
ta bà njè gbí ndâ mbù ꞌvéṛè mì ndú ꞌdáá gî.
52 Yí kû tùbà wotí mì wó ji ndâ kpo-kpò gba tí nó mbe kû mba tí ndú ji yí nó,
ta bà tòò ndú ꞌdo pí ndâ jàlàmbà mì ndú gî.
53 Yí giì tùbà wotí mì wó ji ndâ ꞌduù ŋìnó ta go tí ndú nó,
ta bà je i-zó-zò ji ndú yè yì ndú gî.
Bìndi yí giì njè gbí ndâ mbe kpo-kpò i ꞌdo kùṛo wó ta go tí ndú.
54-55 Yí bàkà nambeè ji ndâ Ìzìrìyélì tí ndâ bòò mì wó
go có tí nó náa yí táánò ci ta ndâ ká gù ndoo ngbé énó máa,
yì kèjì gí bà bàkà nambeè ji ndâ Àbìráámò ta ndâ ꞌviì bìndi wó,» nô.
56 Màríyà bàkà go pì taꞌô mí kòtí Èlìzàbétà, bìndi yí giì dele ndi wó gí ꞌbá.
Bà jò Jòvánì tí mbe caka tí ndâ ꞌduù
57 Pì mì Èlìzàbétà mâ giì tè gî, yí giì jò ꞌviì mì wó tí ꞌviì-ꞌdakò.
58 Ndâ ka ꞌbá mì Èlìzàbétà ta ndâ nambe wó mâ giì ꞌdi có ŋa gbolò nambeè tí nó náa Mbíṛì bàkà ji yí nó, ndú giì kaa ya gí bà ŋò yí ta líkíꞌo.
Bà gbì ṛè Jòvánì tí mbe caka tí ndâ ꞌduù
59 Ta sili vô-nje taꞌô bìndi bà jò Jòvánì, ndâ ꞌduù giì kili ya gí ꞌbá mì Zàkàríyà, tacó à má waa ꞌviì gî, à ꞌví gbì ṛè mí muu wó, go i gbí tàkìì mì ndú. À gbí muu ndâ ꞌduù ta o tí nò a có bà gbì ṛè bu wó tí Zàkàríyà mí muu ꞌviì.
60 Káa Èlìzàbétà tí nawu ꞌviì giì biya gî, máa, ndú gbì mí muu wó a Jòvánì.
61 Ndâ ꞌduù tí nò bà-i-nò giì ꞌvee Èlìzàbétà máa, «Jòvánì a ṛè ꞌdi ꞌbá mì yo?»
62 Tacó énò, ndú bà-i-nò giì njè gítí bà ꞌvee Zàkàríyà ta bà mìyà ꞌbì ndú ji yí, máa ndâ yì ꞌví gbì mí muu ꞌviì a ṛè ꞌdi wè?
63 Káa Zàkàríyà giì mìyà ꞌbì wó ji ndú máa, ndú je i ji yì wàa yì ꞌví cu ta ṛè ꞌviì ji ndú. Ndú mâ giì je i ji yí gî, Zàkàríyà giì cu ṛè ꞌviì tí nò mítí énó máa, «Ṛè wó a Jòvánì.» Ndâ ꞌduù mâ giì ꞌdeke ṛè ꞌviì tí nò náa Zàkàríyà cu ji ndú nò, nje ndú ꞌdáá gî giì ꞌdèè gî.
64 Káa à káa póó bà cee ta bà cu ṛè ꞌviì tí nò mì Zàkàríyà, wú tà mè wó giì njaanga tí gî. Yí bà-i-nò giì ꞌbìtà bà ꞌdè có ta bà ùlù Mbíṛì ta líkíꞌo.
65 Nje ndâ ka ꞌbá mì Zàkàríyà ꞌdáá gî giì ꞌdèè gítí ŋa i tí nò gî. Ngú có tí nò giì ꞌvèè cee gbí òkò ndâ gú gbí Jùdéyà ꞌdáá gî.
66 ꞌDuù ŋìnó mbe ꞌdi có tí nò gî ngé kû koṛo káa có máa, «Ŋa ꞌviì tí nò bà kpolo tí ŋa ꞌduù yè wè?» Tacó à dú káa yúcó máa, Mbíṛì je wotí ji yí gî.
Zàkàríyà be ṛè Mbíṛì gbí cè
67 Wu mâ giì gì gí gbí mè Zàkàríyà gî, Bèṛi-mì-Mbíṛì giì je wotí bà ꞌdè-kòcò ji yí. Bìndi yí giì ꞌbìtà bà cè cè ta bà be ṛè Mbíṛì gbí máa,
68 «À ùlù Mbe tí ndoo,
tí Mbíṛì mì ndâ Ìzìrìyélì!
Tacó yí gì gí bà gala ndâ ꞌduù mì wó gî.
Yí gì gí bà njaanga miṛi ndú ꞌdo gbí vò i gî.
69 Yí je ngáángbá ꞌduù tí mbe ꞌvala ndoo ji ndoo
ꞌdo gbí mòòkò bìndi bòò mì wó Dàvídè tí gbolò gba mì ndâ Ìzìrìyélì gî.
70 Yí bàkà énò go cí tí nó náa yí dígísèé ci ta ndâ mbe ꞌdòkò có mì wó
náa yí ṛuka ndú ꞌdo gbí òkò tí ndâ ꞌduù ji ndâ ká gù ndoo nô.
71 Yí dígísèé ci ndâ mbe ꞌdòkò có mì wó ji ndâ ká gù ndoo máa,
yì kèjì gí bà ꞌvala ndoo ꞌdo mì ndâ kuꞌdì tí ndoo,
ta ndâ ꞌduù ŋìnó mbe kû sogo ndoo nô.
72 Yí kpónó kû tù nó a bà nambeè mì wó ji ndâ ká gù ndoo.
Yí kû koṛo nò a có gítí cí tí nó náa yí ci ta ndú dígísèé nô.
73 Yí dígísèé be tí wó á ji bu ndoo tí Àbìráámò, máa;
74 yì bà ꞌvala ndoo ꞌdo ꞌbì ndâ kuꞌdì tí ndoo,
yì delè bà je wotí ji ndoo tacó bà bàkà nèté ji yì
ta gúku tí ndoo wálá,
75 tí ndâ cèe ꞌduù, delè tí ndâ ꞌduù ŋìnó jáá kùṛo yì,
ta o ꞌdáá gî muu to tí nô.
76 Káa wò tí putú káṛà tí nó mì ye nó,
wò bà dù tí mbe ꞌdòkò có mì ꞌDuù tí nó
mbe kû dù ngéé gbíṛì nô,
tacó wò bà dù tí mbe ꞌviindi kpokèjì ù ta ndi bà gì Mbe tí ndoo.
77 Wò bà dù tí mbe je muu gítí ꞌválá ji ndâ ꞌduù
ta bà je à-cee-gî ji ndú gítí ndâ vò i mì ndú,
78 ta ṛè mì Mbíṛì mì ndoo tí mbe nambeè,
tí mbe kû ŋò yê ṛo ndâ ꞌduù,
náa yí kû si ta ṛi kû có tàṛì
79 tacó bà tù ngbaꞌo ji ndoo tí ndâ mbe kû ꞌvala gbí ꞌdíꞌdiꞌo
náa ku gò jî mí ṛo ndoo gî nó
tacó wàa ndoo ꞌví tò kò ndoo tí kèjì ꞌválá ŋìnó tí ꞌdê ꞌválá nó lá.»
80 ꞌViì tí nò mâ giì kpolo tè tí ꞌduù gî, yí giì co ꞌdo ꞌbá ya gí bà ꞌvala gbí kángáá nga ngoò ta kpéétí wó, yee tí o bà tùbà tí wó ji ndâ Ìzìrìyélì ꞌdáá gî.