व्यवस्थाया सफू
म्हसीका
व्यवस्था बाइबलया न्यागूगु सफू खः। अले मोशाया न्यागू सफू मध्ये दक्वसिबय् लिपायागु सफू खः। मरुभूमिइ पिइदँ तक यात्रा याये धुंकाः इस्राएलीत मोआबया ख्यलय् थ्यन। इस्राएलया खलकं यर्दनया पुर्बय् मोआबया ख्यलय् छाउनी दय्कल। मोशां न्हूगु पुस्तायात इमिसं अब्राहामयात बाचा याःगु देशयात त्याके न्ह्यः इमिसं यायेमाःगु ज्या स्यनेकने याइगु।
अन च्वनाः इमिसं कनान देशय् दुहां वनेत व उकियात त्याकाकाय्त तयारी यात। मोआबया ख्यलय् मोशां इस्राएलीतय् न्हूगु पुस्तायापिन्त धाःगु खँ थ्व सफुलिइ कथंहंक च्वयातःगु दु। व देशय् च्वंपिं मनूतय्सं मूर्ति पुजा याइगु खः। परमेश्वरया मनूतय्त अन च्वंगु मूर्तित व मनूतय्त भज्यंक नाश या धकाः धाःगु खः। मखुसा उपिं मनूतय्सं व इमिसं याइगु मूर्ति पुजापाखें इस्राएलीतय्त नाश यानाबी। मोशां इमित परमप्रभु छम्ह हे जक परमेश्वर खः अले इमिसं परमप्रभु परमेश्वरयात दुनुगलंनिसें, थःगु प्राण बिया तकं अले थःगु बलं फत्तले माया यायेमाः धकाः लुमंकाबिल। ६:४-५ परमप्रभु झी परमेश्वरयात इमिसं थुकथं परमप्रभुयात माया यायेमाःगु कारण दकलय् न्हापां वय्कलं इमित माया यानादीगुलिं हे खः। इपिं दास जुयाच्वंबलय् ल्याखय् इपिं कम दुगु खः। “अय्नं परमप्रभुं इमित माया यानादिल अले इमि पुर्खातय्त वय्कलं दासत्वया देशं छुत्कारा याना हये धकाः पाःफयादीगु पूवंकादिल।” अथे जुयाः इपिं व देशय् दुहां वनीबलय् उपिं मूर्तितय्गु पुजा याये मज्यू।
थ्व बाहेकः परमेश्वरं इमिगुपाखें यानादीगु अजू चायापुगु ज्या लुमंकेगु निंतिं आराधना यायेत, परमेश्वरं इमिगु निंतिं क्वछिनादीगु नखःचखः हनेत व बलि हयेत फुक्क खलः छगू ल्ययातःगु थासय् मुनेगु यायेमाः (१२:११)।
थुपिं इलय् व न्ह्याबलें इमिसं विदेशीत, मांबौ मदुपिं मस्तय्त व भाःत मदय्धुंकूपिन्त वास्ता यानाः इमित बांलाःगु व्यवहार यायेमाःगु दु। मोशां सीनै पर्वतय् मनूतनापं परमेश्वरं चिनादीगु बाचा झिगू आज्ञायात न्हूधाः यात। इमिसं उपिं आज्ञात दुनुगलंनिसें पूवंक मानय् यात धाःसा इमित दइगु आशिषया खँत न्यंकल। छुं जुयाः इमिसं उपिं आज्ञात मानय् मयात धाःसा इमि खलःयात वइगु सराःया बारे नं न्यंकल। मनूतय्त थुपिं खँ धाये धुंकाः इमिसं परमेश्वर प्रति विश्वास यायेबहःपिं जुयाः परमेश्वरयाके बिन्ति यात अनंलि मोशां इमित आशिष बिल। अले यहोशूयात इमिसं न्हूम्ह न्ह्यलुवाकथं थापं यात। अनंलि व पहाडय् थाहां वन, व अन हे सित।
थ्व सफुलिइ न्ह्यथनातःगु मूमूगु खँ थुकथं दु –
१. मोशां वंगु पिइदँया दुने जूगु ततःधंगु खँ लुमंकाब्यूगु दु। वं मनूतय्त परमेश्वरं गुकथं न्ह्यलुवाः जुयाः इमित मरुभूमिया दथुं हयादिल धयागु खँ लुमंकेत इनाप याःगु दु। वय्कःयात मानय् यायेत व परमेश्वरया खँ न्यनेत नं इनाप याःगु दु।
२. मोशां हाकनं झिगू आज्ञायात न्ह्यथंगु दु। अले मनूतय्त न्हापांगु आज्ञायात ध्वाथुइकाः परमप्रभुयात जक मानय् या धकाः बःब्यूगु दु। अले हाकनं बाचाकथं बियादीगु देशय् इस्राएलीतय्सं गुकथं जीवन हनेमाः धयागु मेमेगु नियम नं न्ह्यथंगु दु।
३. मोशां मनूतय्त परमेश्वरं इपिंलिसे चिनादीगु बाचायागु अर्थ कनाः लुमंकाबी। अले इमित, इमिसं यायेमाःगु ज्याखँ पूवंकेत बाचा न्हूधाः यायेत इनाप याःगु दु।
४. मोशा सी न्ह्यः परमेश्वरया मनूतय् न्ह्यलुवाः जुइत यहोशूयात ल्यःगु। परमेश्वरयागु विश्वासयात तःधंकाः म्ये हालाः, अले इस्राएली कुलतय्त सुवाः बी धकाः यर्दन खुसिया पुर्बपाखे च्वंगु मोआबय् मोशा सित।
थ्व सफुलिइ न्ह्यथनातःगु दक्वसिबय् तःधंगु खँ थ्व खः – परमेश्वरं थःम्हं ल्यःपिं मनूतय्त बचय् यानाः सुवाः बियादीगु दु। परमेश्वरं इमित माया यानादीगु दु। उकिं, परमेश्वरया मनूतय्सं थ्व खँ लुमंकेमाः, वय्कःयात माया यायेमाः, वय्कलं धाःगु खँ न्यनेमाः। अले जक इमित जीवन दइ, अले न्ह्याबलें सुवाः दयाच्वनी।
प्रस्थान निइगू अध्यायलय् इस्राएलया न्हापांगु पुस्ताया निंतिं झिगू आज्ञायात च्वयातःगु खः। थ्व व्यवस्थाया सफूया न्यागू अध्यायलय् इस्राएलया न्हूगु पुस्ताया निंतिं झिगू आज्ञा च्वयातःगु खः।
थ्व सफूया मू पदत ६:४-६ खः। थुकी न्ह्यथनातःगु दु – परमप्रभु छिमि परमेश्वरयात दुनुगलंनिसें, थःगु आत्मांनिसें, अले थःगु बलं फत्तले माया या। न्हूगु नियमय् वयाः येशू ख्रीष्टं थुकियात हे दकलय् तःधंगु आज्ञा धकाः धयादीगु दु।
धलः पौ
मोशाया न्हापांगु न्वचु १:१–४:४३
मोशाया निगूगु न्वचु
१. झिगू आज्ञा ४:४४–१०:२२
२. नियम, विधि व ख्याच्वः ११:१–२६:१९
३. कनानय् दुहां वनेगु नियम २७:१–२८:६८
मोशाया स्वंगूगु न्वचु व बाचा न्हूधाः याःगु २९:१–३०:२०
मोशां दक्वसिबय् लिपा धाःगु खँ ३१:१–३३:२३
मोशा सीगु ३४:१-१२
व्यवस्था
1
होरेब त्वःतूगु खँ लुमंकूगु
1 सूपया चुलिंचू च्वंगु अराबाय् पारान, तोफेल, लाबान, हसेरोत व दीसाहाबया दथुइ यर्दन खुसिया पुर्बपाखेयागु मरुभूमिइ सकल इस्राएलीतय्त मोशां धाःगु खँ थुपिं हे खः।
2 (सेइर पर्वत वनेगु लँपु जुयाः होरेबं कादेश-बर्ने तक वनेत झिंछन्हु बी।)
3 इमिसं मिश्र त्वःतूगु पिइगूगु दँया झिंछगूगु लाया न्हापांगु दिनय् मोशां परमप्रभुं इस्राएलीतय्त धा धकाः धयादीगु फुक्क आज्ञा इमित धाल।
4 वं हेश्बोनय् राज्य याइम्ह एमोरीतय् जुजु सीहोन अले अस्तारोत व एद्रईलय् राज्य याइम्ह बाशानया जुजु ओगयात बूकेधुंकाः थ्व जूगु खः।
5 यर्दनया पुर्बपाखे मोआब देशय् मोशां थ्व नियमयात ध्वाथुइकेत थुकथं कनाहल।
6 होरेबय् परमप्रभु झी परमेश्वरं झीत थथे धयादिल, “छिपिं थ्व पर्वतय् च्वनाच्वंगु तःन्हु दये धुंकल।
7 अथे जुयाः आः छिपिं थ्व थाय् त्वःताः थःगु यात्राय् न्ह्यज्या। एमोरीतय् पर्वतया देश व उकिया जःखः च्वंपिं फुक्क जातितय्थाय्, अराबाय्, पर्वतय्, पच्छिमया फेदी, नेगेवय् व समुद्रया सिथय् च्वंगु कनानीतय् देशय्, लेबनानय् अले तःधंगु खुसि यूफ्रेटिस तक हे हुँ।
8 स्व! जिं थ्व देश छिमित बियागु दु। अन दुहां वनाः व देशयात अधिकार या। थ्व देश परमप्रभुं छिमि पुर्खा अब्राहाम, इसहाक व याकूबलिसें इमित व इमि लिपायापिं पुस्तायात बी धकाः पाफयाः धयादीगु खः।”
न्याय याइपिं ल्यःगु खँ लुमंकूगु
प्रस १८:१३-२७
9 उबले जिं छिमित धया, “जि याकःचां छिमिगु भार क्वबी मफु।
10 परमप्रभु छिमि परमेश्वरं छिमिगु ल्याः अप्वय्कादीगु दु। अथे जुयाः थौं छिपिं आकाशया नगु थें अल्याख जूगु दु।
11 परमप्रभु छिमि पुर्खाया परमेश्वरं छिमित द्वःछि दुगं अप्वय्कादीमा अले वय्कलं बाचा यानादीगु थें छिमित सुवाः बियादीमा।
12 अय्नं गथे यानाः छिमिगु समस्यात, कचवं व ल्वापुख्यापुयात जि याकःचां क्वबी फइ?
13 छिमिगु कुलपतिकं छिमिसं बुद्धिं जाःपिं, सःस्यूपिं व हनेबहःपिं मनूत ल्य, अले जिं इमित छिमि नायः यानाबी।”
14 छिमिसं जितः लिसः बिल, “छिं याः धकाः धयादीगु खँ बांलाः।”
15 अथे जुयाः जिं छिमि कुल कुलयापिं मूमू मनूत ल्यया। इपिं सकलें बुद्धिं जाःपिं व हनेबहःपिं मनूत खः। अले इमित छिमि कुलपतिकं द्वःछिम्ह, सछिम्ह, नेय्म्ह व झिम्हया नायःत ल्यया। फुक्क कुलया निंतिं कुलनायःत नं ल्यया।
16 उबलय् छिमि न्यायधीसतय्त जिं थथे धकाः आज्ञा बिया “छिमिसं थः दाजुकिजापिनिगु दथुइया मुद्दा वा इस्राएलीतय् दाजुकिजापिनिगु व परदेशीतय्गु दथुइया ल्वापुख्यापुया मुद्दा न्यनाः पाय्छि जुइक न्याय या।
17 ख्वाः स्वयाः न्याय याये मते। छिमिसं तःधंपिं व चिधंपिं निखलःसिगुं खँ उत्थें न्यँ। सुयागुं पंली मते, सुं मनूत खनाः ग्याये मते छाय्धाःसा न्याय यायेगु परमेश्वरयागु ज्या खः। छिमिगु लागिं थाकुगु मुद्दा जिथाय् हजि, जिं व न्यने।”
18 उबलय् छिमिसं यायेमाःगु ज्या जिं छिमित फुक्क धया।
कादेश-बर्नेनं चिवा काइपिं छ्वःगु
गन्ती १३:१-३३
19 अनंलि परमप्रभु परमेश्वरं झीत आज्ञा बियादी थें झीपिं होरेबं पिहां वयाः छिमिसं खंगु मिखां न्ह्याये मदुगु व ग्यानपुस्से च्वंगु मरुभूमि जुयाः एमोरीतय्गु पर्वत देशपाखे वना। अले झीपिं कादेश-बर्ने थ्यंकः वना।
20 अले जिं छिमित धया, “छिपिं परमप्रभु झी परमेश्वरं झीत बीत्यनादीगु एमोरीतय् पर्वत देशय् थ्यंकः वःगु दु।
21 स्व! परमप्रभु छिमि परमेश्वरं थ्व देश छिमित बियादीगु दु। अथे जुयाः वनाः थः पुर्खाया परमप्रभु परमेश्वरं धयादी थें उकियात अधिकार या। छिपिं ग्याये मते, नुगः क्वतुंके मते।”
22 उबलय् छिपिं सकलें जिथाय् वयाः धाल, “व देशया चिवा कयाः अन गुगु लँपु जुयाः वनेमा अले झीपिं वनेगु शहरत गथे च्वं धकाः खबर हयेत झीसं थःगु न्ह्यःने मिजंत छ्वयेनु।”
23 थ्व खँ जितः यल। अले जिं फुक्क कुलं छम्ह छम्ह यानाः झिंनिम्ह मनूत ल्यया।
24 इपिं पहाडय् थाहां वन, अले एश्कोलया ब्यासिइ थ्यंकः वनाः व देशया चिवा काल।
25 इमिसं व देशया छुं फलफूल हल। अले इमिसं झीत “परमप्रभु परमेश्वरं बीत्यंगु देश छगू भिंगु देश खः” धकाः खबर बिल।
इस्राएलीतय्सं परमप्रभुया विरोध याःगु
गन्ती १४:१-१९
26 अय्नं छिपिं अन वनेत मानय् मजू। छिमिसं परमप्रभु छिमि परमेश्वरयागु आज्ञाया विरोध यात।
27 छिमिसं थथःगु पालय् कचकच यानाः धाल, “परमप्रभुं झीत तसकं मयय्कादीगुलिं झीत एमोरीतय्गु ल्हातय् बियाः नाश यायेत मिश्रं पित हयादीगु दु।
28 झीपिं गन वनेगु? झीसं छ्वयापिं मनूतय्सं ‘अनयापिं मनूत झीपिं स्वयाः बल्ला व तःधिकः, अनयागु शहरत ततःधं अले आकाश थ्यंक हे पःखाः ग्वयातःगु दु, अले जिमिसं अन अनाकीत नं खना’ धकाः धयाः जिमित ख्यात।”
29 अले जिं छिमित धया, “नुगः भाराभारा मिंके मते, इपिं खनाः ग्याये मते।
30 छिमिगु न्ह्यःने झायादीम्ह, छिमि परमप्रभु परमेश्वर थः हे मिश्रय् छिमिगु मिखाया न्ह्यःने ल्वानादीगु थें हे छिमिगु पंलिनाः ल्वानादी।
31 परमप्रभु छिमि परमेश्वरं छिपिं थन थ्यंकः मवतले गथे यानाः छम्ह बौनं काय्यात क्वब्यूगु थें लँ धुछि छिमित क्वबियाः हयादीगु खः व छिमिसं मरुभूमिइ नं खन।”
32 थुलि जूसां नं छिमिसं परमप्रभु छिमि परमेश्वरयाके भलसा मतः।
33 वय्कलं छिमिगु निंतिं बाय् च्वनेगु थाय् मालेत व छिपिं वनेमाःगु लँपु क्यनेत चान्हय् मि व न्हिनय् सुपाँचय् जुयाः यात्रा धुछि न्ह्यःने न्ह्यःने झायादिल।
परमप्रभुं इस्राएलयात सजाँय बियादीगु
गन्ती १४:२०-४५
34 छिमिगु कचकच न्यनाः परमप्रभु तंचायाः थथे धकाः पाफयादिल,
35 “थ्व मभिंगु पुस्ताया छम्ह मनुखं नं जिं छिमि पुर्खातय्त बी धकाः पाफयाः बचं बियागु भिंगु देशयात स्वये खनी मखु।
36 यपुन्नेया काय् कालेबं जक व देश स्वये खनी। दुनुगलंनिसें परमप्रभुया ल्यू जूगुलिं वं पला तःगु बँ जिं वयात व वया सन्तानयात बी।”
37 छिमिसं यानाः परमप्रभु जि खनाः नं तंचायाः थथे धयादिल, “छ नं अन दुहां वने दइ मखु।
38 अय्नं छन्त ग्वाहालि याइम्ह नूनया काय् यहोशू अन दुहां वनी। छं वयात हःपाः ब्यु, छाय्धाःसा वं हे इस्राएलया न्ह्यलुवाः जुयाः व देशयात इमिगु अधिकारय् हइ।
39 छिमिसं ज्वना यंकी धकाः धाःपिं भिं व मभिं मस्युनिपिं छिमि मचाखाचात धाःसा अन दुहां वनी। जिं व देश इमित बी अले इमिसं हे उकियात अधिकार याइ।
40 छिपिं धाःसा चाःहिलाः लाल समुद्रपाखे वनीगु मरुभूमिया लँपुइ हुँ।”
41 अले छिमिसं जितः धाल, “जिमिसं परमप्रभुयागु विरोधय् पाप यानागु दु। परमप्रभु झी परमेश्वरं आज्ञा बियादीगु थें झीपिं थाहां वनाः ल्वाये।” व पर्वतया देशय् थाहां वने अपुइ थें च्वनाः छिपिं दक्वसिनं थथःगु ल्वाभः ज्वन।
42 अय्नं परमप्रभुं जितः धयादिल, “इमित ‘थाहां वने मते अले ल्वाःवने मते’ धकाः धा, ‘छाय्धाःसा जि छिपिंनापं दइ मखु। छिमित छिमि शत्रुतय्सं बुकाबी।’ ”
43 अथे जुयाः थ्व खँ जिं छिमित धया, अय्नं छिमिसं न्यं हे मन्यं। छिमिसं परमप्रभुया आज्ञाया विरोध यात अले तःधंछुयाः पर्वत देशय् थाहां वन।
44 अले पर्वतय् च्वनीपिं एमोरीत छिपिंनापं ल्वायेत पिहां वयाः हातय्सं थें छिमित ल्यू वल, अले इमिसं सेइरनिसें होर्मा तक छिमित बुकल।
45 अले छिपिं लिहां वयाः परमप्रभुया न्ह्यःने ख्वल, अय्नं वय्कलं छिमिगु ख्वःसः न्यनामदी, न्हाय्पं नं बियामदी।
46 अथे जुयाः छिपिं कादेशय् यक्व दिं तक च्वनाच्वने माल।