21
Paulus si lèpa hari asa Yerusalem
1 Ropa palangu lii èle dènge kètu-kètu jumaꞌat dhu mai nèti Epesus dènge dꞌara bia, ka jiꞌi caꞌe asa dedha kapa, ho pakèdꞌi taruu asa pulu Kos. Asa bèli èèna, jiꞌi ngare pulu Rodos. Nèti nèi, jiꞌi kako taruu asa kota hèbꞌa-namo cue, ngara na Patara.
2 Ètu èèna, jiꞌi puru nèti kapa. Ka jiꞌi caꞌe hari kapa leo dhu neo laꞌe asa propensi Fenisia padètu dènge Siria. Ropa jiꞌi ngare dedha, ra ère dènge ka tangadꞌa.
3 Nèbhu boe ka, jiꞌi ladhe ngèdhi pulu Siprus re sebhe kariu jiꞌi. Jiꞌi dhuli boe, te ngaa kako taruu toke jiꞌi panahu ètu kota Tirus, ètu propensi Siria. Dꞌai era nèi, ra papuru mèdha nèti dedha kapa.
4 Lula rèngu papuru mèdha era, ka jiꞌi puru laꞌa ngadꞌo dhèu-dhèu sarani ètu èèna. Ropa paraga, hèia jiꞌi pea dènge ra ca migu kateme. Dhèu seꞌe se abhu le tadha nèti Roh Lamatua ho kai Paulus, sèna ka laꞌe ia ka asa Yerusalem.
5 Masi ka sèmi èèna, te ngaa ropa èle ca migu, ka jiꞌi laꞌa hari asa kapa. Dhèu sarani sèra aaꞌi-aaꞌi ra, bhèni-mone, dhèu kapai, ana iiki, ana ngèru dènge dhèu heka, lere jiꞌi toke dꞌai hèbꞌa-namo. Ètu dedha nebhe, jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi patitu kètu urutuu ho manèngi-mangajꞌi sama-sama.
6 Palangu lii èle, ka jiꞌi caꞌe asa dedha kapa, aa rèngu aaꞌi-aaꞌi ra lèpa èmu.
7 Jiꞌi pakèdꞌi nèti Tirus, ka jiꞌi dhuli kota Ptolemais. Ètu nèi, jiꞌi puru, ka laꞌa tenge dhèu sarani ètu èèna. Paraga, ka jiꞌi pea dènge si ca lodꞌo.
8 Bèli èèna, jiꞌi pakèdꞌi nèti èèna, hèia dꞌai kota Kaisarea. Ètu Kaisarea, jiꞌi pea taha ètu èmu Pelipus. Nèngu ne ka dhu bhoke uuru jꞌara nèti Lii Lolo Beꞌa Lamatua Yesus ètu era èèna. Aa nèngu neꞌe, ca dhèu nèti dhèu pidhu dhu hagꞌe rare ca hari nèi, ho pala-bagi ngangaꞌa mi bhèni balu-ana lalu ètu Yerusalem.
9 Pelipus ne, ana bhèni na, dhèu èpa. Ama Lamatua pake si, ho jꞌajꞌi dhèu rèti lii padhai Na ho peka dadꞌèi Na.
10 Ropa jiꞌi pea dènge rèngu pèri-pèri lodꞌo, hèia dhèu èci, ngara na Agabus, mai nèti propensi Yudea. Lamatua pake ne, jꞌajꞌi dhèu nèti lii padhai Na ho peka dadꞌèi Na.
11 Na mai paraga dènge jiꞌi. Hèia nare dhara hake Paulus, ka na haheo mi ai dènge haga na. Hèia na peka, aku nèngu na, “Roh Lamatua dhu Mola-Mèci, peka sèmi neꞌe ka: ‘Dhèu unu dhara hake ne, èèna na, dhèu Yahudi èki karadhe ne sèmi neꞌe ka ètu Yerusalem. Èle èèna na, ra soro ne asa dhèu dhu Yahudi boe.’ ”
12 Ropa jiꞌi tadèngi ngare lii dhèu neꞌe, jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi manèngi dènge dꞌara kateme sèna ka Paulus laꞌe ia ka asa Yerusalem. Jiꞌi dhu jꞌajꞌi ana madhutu na, dènge dhèu-dhèu sarani ètu èèna, lii manèngi jiꞌi sèmi èèna ka.
13 Te ngaa Paulus dhaa, aku nèngu na, “Baku! Nga tao ka miu tangi sèmi èèna? Miu pabia le dꞌara jaꞌa. Sèmi neꞌe! Abhu dhèu dhu mema dꞌèi boe jaꞌa, lula jaꞌa madhutu Lamatua Yesus. De masi ka ra èki karadhe jaꞌa, do pamadhe jaꞌa, do tao tasamia èèna ka, jaꞌa sadia le sèmi kore.”
14 Ropa jiꞌi ngeꞌa, na, Paulus sèmi nare boe lii jiꞌi, ka jiꞌi soro tèke ne, peka na, “Hudꞌi ka laa! Pe, ti ladhe dadꞌèi Lamatua di.”
Paulus si dꞌai Yerusalem
15 Pea pèri-pèri lodꞌo ètu Kaisarea, ka jiꞌi lalau mèdha-panyau jiꞌi, ka jiꞌi pakèdꞌi asa Yerusalem.
16 Abhu kahèi pèri-pèri dhèu sarani nèti Kaisarea madhutu jiꞌi. Ra lere jiꞌi toke dꞌai èmu cue, ho jiꞌi jꞌunu ètu èèna. Lamatua èmu na, ngara na Manason, nèti pulu Siprus. Nèngu ne, nèbhu le parcaya Lamatua Yesus.
17 Ropa jiꞌi dꞌai Yerusalem, aꞌari aaꞌi-aaꞌi ètu nèi sèmi rare jiꞌi dènge dꞌara karejꞌe.
Paulus si lasi paraga dènge Yakobis
18 Bèli èèna, ka jiꞌi aaꞌi-aaꞌi laꞌa paraga dènge Yakobis. Aa dhèu heka-dhèu heka dhèu sarani aaꞌi-aaꞌi ra pakaboko le ètu èèna.
19 Jiꞌi hia lii mahoꞌo èci dènge èci, hèia Paulus padhue-padhai aaꞌi-aaꞌi dhu Ama Lamatua tao le ètu mia-mia, hia mi dhèu Yahudi boe sèra. Na peka na, Lamatua Yesus bhoke le jꞌara, ka rèngu parcaya Lamatua Yesus. Na lolo kahèi, tasa mera mia Lamatua pake ne dènge angalai-angalai na ètu dꞌara sasabꞌa-laꞌa ra.
20 Ropa tadèngi rare lii lolo Paulus ne, rèngu aaꞌi-aaꞌi pakapai kolongara Ama Lamatua.
Hèia ra peka dènge Paulus, aku rèngu na, “Sèna ka èu meꞌa, abhu riho-riho dhèu Yahudi dhu parcaya le Lamatua Yesus. Te ngaa rèngu kèpe paꞌèra era atora-atora dhu Musa papuru mai hia èdhi.
21 Te ngaa abhu dhèu dhu leko-monya palème ètu neꞌe, peka na, èu ae ka dhu ajꞌa dhèu-dhèu Yahudi ètu era leo, peka na, rèngu madhutu ia ka atora-atora agama nèti Musa. Rèngu peka kahèi, na, èu kai si, sèna ka madhutu ia ka adꞌa suna hia ana-ana mone rèngu. Aa èu kai dhèu sarani sèra kahèi, sèna ka madhutu ia ka atora adꞌa dhu leo sèra nèti èdhi dhèu Yahudi.
22 De sanèdꞌe! Tatu dhèu Yahudi sèra tadèngi, na, èu ètu neꞌe le. Ka dhèu dhu tadèngi lii lai-ngèlu sèra, tatu ra nasa. De èdhi tenge jꞌara samia?
23 Madhutu aꞌabhu jiꞌi, sèmi neꞌe ka: abhu dhèu èpa nèti jiꞌi, dhu pajaji le dènge Lamatua. Limuri ne, dhèu seꞌe neo lusu pakahoni kètu ra, ho jꞌajꞌi mi tadha, peka na, rèngu tao aaꞌi le ngaa dhu ra pajaji na.
24 De hua iia, èu lamu palere dènge dhèu èpa se, asa dꞌara Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi Ama Lamatua. Èu lamu madhutu rèngu kahèi, sèna ka pamèu iisi madhutu adꞌa. Aa èu tago more babꞌae rèngu kahèi nèti tatao adꞌa èèna. Ladhe èu tao sèmi èèna, dhèu reꞌa, na, èu kèpe paꞌèra era atora agama Yahudi dhu Musa papuru hia èdhi. Aa ladhe tao sèmi èèna, rèngu reꞌa, na, sèra sa dhu leko-monya di, nèti lii lolo dhu peka na, èu ka dhu kai dhèu ho madhutu ia ka adꞌa Yahudi!
25 Te ngaa mi dhèu dhu Yahudi boe, dhu lèka le Lamatua Yesus, èdhi paꞌadhu le sasuri hia ra. Èdhi peka le lii pamaꞌète èdhi ca hari nèi, dhu peka, rèngu parluu boe madhutu atora adꞌa Yahudi aaꞌi-aaꞌi ra. Dhu rèngu hudꞌi tao madhutu, sèmi neꞌe ku: bhèni-mone baku tao jꞌara makae dènge dhèu dhu jꞌajꞌi boe dhèu èmu-kamali ra. Rèngu baku pabꞌali dènge mèdha sogo-tagu, aa baku raꞌa ngangaꞌa dhu tao madenge aꞌari dhèu Yahudi. Conto sèmi: rèngu baku raꞌa sisi sogo-tagu; baku raꞌa raa badha; aa baku raꞌa sisi badha madhe dhu ra pacèli koko.”
26 Ka Paulus sèmi nare dènge beꞌa lii manèngi ra. Hèia asa bèli èèna, nèngu dènge dhèu èpa se lasi palere asa Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi, ka ra pamèu iisi ra madhutu adꞌa agama Yahudi. Èle ka, Paulus peka dènge ama agama ètu èèna, peka na, lodꞌo mia ho rèngu heka pamèci lii moa rèngu. Te ladhe èle lodꞌo èèna, rèngu ca dhèu-ca dhèu ka hudꞌi tao ku persembahan rèngu mi Lamatua.
Ra kèpe Paulus ètu Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi
27-29 Ropa oe èle pidhu lodꞌo dhu rèngu pamoa ho paꞌèle tatao adꞌa èèna, abhu pèri-pèri dhèu Yahudi nèti propensi Asia dhu rèdhi Paulus laꞌe asa dꞌara kota Yerusalem, palere dènge angalai èci, ngara na Trofimus. Trofimus ne, dhèu kota Epesus, aa nèngu dhèu Yahudi boe. Ka ropa rèngu rèdhi Paulus laꞌe asa dꞌara Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi, ka rèngu neo laa, na, Paulus nèti dènge Trofimus asa dꞌara kahèi. Te madhutu atora, dhèu Yahudi boe bisa boe lasi asa dꞌara Èmu èèna. Ka rèngu pake jꞌara neꞌe, sèna ka jꞌajꞌi lii langu. Nèti èèna ka, ra kakèjꞌi dhèu dhu ètu sèra, ho ra kèpe Paulus. Aa ra paꞌoo peka dènge dhèu-dhèu ètu sèra, peka na, “Woeh! Dhèu Israꞌel sèra! Tulu ku jiꞌi laa! Nèngu ne ka dhu ajꞌa palème ètu mia-mia, peka na, core eele ka adꞌa èdhi dhèu Yahudi. Nèngu neꞌe ka dhu padhai lii pakarehe kahèi Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi ne. Ka doe neꞌe ne, nèngu neo maso ho pakajꞌalu era Lamatua dhu mola-mèci ne!”
30 Ropa tadèngi lii neꞌe, dhèu ca kabarai nèti kota Yerusalem dꞌara ra pana-magꞌoro. Hèia dhèu ae rai lasi lingu rare Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi èèna. Ka ra kèpe rare Paulus, hèia ra nuni paꞌoro ne asa liꞌu. Ka ra bèdho aaꞌi hèbꞌa oka nèti Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi.
31 Ropa ra tasibꞌu neo pamadhe Paulus, ka komedhaa sordadꞌu Roma dhu ètu èèna, tadèngi lii maruru èèna.
32 Ka komedhaa ne paroa dènge ka sordadꞌu nèngu dènge kapala-kapala rèngu sèra, ho maso asa talora aae dhèu dhu maruru sèra. Ropa dhèu seꞌe ladhe rèdhi sordadꞌu dènge komedhaa aae sèra mai, ka ra ae eele game Paulus.
33 Èle èèna ka, komedhaa na kèpe Paulus, ka na pua ho sordadꞌu sèra èki ne pake rate bèsi dua. Ra èki rare, ka na karèi dhèu sèra, peka na, “Dhèu neꞌe ne, cee? Na tao sala ngaa?”
34 Te ngaa ra dhaa dènge lii baka-leo. Cahagꞌe peka na, “Na tao sèmi neꞌe!” Cahagꞌe hari peka na, “Na tao sèmi èèna!” Ka komedhaa ne, jꞌajꞌi bingu. Neꞌa boe lii langu ne, kolo-kapua na tasamia, lula dhèu ae sèra paꞌoo-parodha palere-lere. Nèti èèna ka, na pua ho rèti Paulus asa dꞌara benteng sordadꞌu laꞌe.
35-36 Sordadꞌu se lere rèti Paulus, te ngaa dhèu ae se madhutu kahèi, dènge asa tabha maruru. Ropa oe caꞌe langa, dhèu seꞌe asa ra hoe aae, ka ra karubhu asa madha lasi. Toke sordadꞌu se nedhe Paulus, sèna ka dhèu sèra baku abꞌo palaho ne. Hèia ra paꞌoo dènge lii mèdhu, aku rèngu na, “Pamadhe ne! Pamadhe eele ne!”
Paulus manèngi ho siri iisi na ètu madha dhèu ae
37 Ropa rèngu neo maso asa dꞌara benteng, Paulus manèngi komedhaa èèna, dhu tao lii Yunani, aku nèngu na, “Ama! Jaꞌa bisa padhai lii ciki, do?”
Ropa tadèngi lii padhai Paulus sèmi èèna, ka komedhaa ne capa cagꞌagꞌa, hèia na karèi, aku nèngu na, “Hee! Èu ne meꞌa lii Yunani di? Tasamia ka, èu bisa meꞌa lii Yunani?
38 Ladhe sèmi èèna, ngangee jaꞌa sala di. Jaꞌa neo laa, na, èu ne dhèu Masir dhu uru èèna, kakèjꞌi-rariu dhèu, sèna ka pakaco dènge maruru. Ka nèti èpa riho dhèu rèdꞌu dènge rèka, hèia ra rai asa dꞌara padꞌa sodꞌa. De èu ne, aadꞌo di, sina ma?”
39 Ka Paulus dhaa, aku nèngu na, “Aadꞌo, ama! Jaꞌa ne, dhèu Yahudi. Ina ku nara iisi jaꞌa ètu kota Tarsus, ètu propensi Kilikia. Jaꞌa manèngi ama ku hia jaꞌa tebho ciki, ho jaꞌa padhai lii sèku dènge dhèu ae se.”
40 Ka komedhaa madhutu kahèi lii manèngi Paulus. Hèia Paulus titu ètu dedha langa, ka na dedꞌe kacui-aai na, manèngi rèngu mau-mau, ho na neo padhai lii. Ka na mulai padhai lii tao lii rèngu unu ra, lii Aram. (Te ètu èèna, bèli-bèli dhèu Ibrani padhai lii pake lii Aram).