27
Lere rèti Paulus asa Roma
Hèia gubernur Festus pamaꞌète, sèna ka lere rèti Paulus laꞌe asa madha dhèu aae kapai Keser ètu Roma, sèna ka pamaꞌète lii langu na ètu nèi. Ka na pangèdꞌu Paulus dènge dhèu bèdho dhu leo sèra, asa komedhaa sordadꞌu èci, ngara na Yulius, ho lere nèti si asa propensi Italia. Yulius ne, komedhaa nèti sordadꞌu dhu madhenge Keser. Lodꞌo èèna, jaꞌa (nuka Lukas), laku lere kahèi Paulus. Aa dènge angalai èci, dhèu Makedonia nèti kota Tesalonika, ngara na Aristarkus. Jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi caꞌe kapa cue, dhu mai nèti kota Adramitium. Madhutu dadꞌèi juraga, kapa ne neo dhuli hèbꞌa-namo ae ètu propensi Asia.
Jiꞌi pakèdꞌi tèke eele Kaisarea. Ka dꞌai bèli èèna, jiꞌi dꞌai kota Sidon. Komedhaa Yulius tao Paulus dènge beꞌa, aa na peka dènge ne kahèi, bisa laꞌe pangadꞌo dènge angalai na ètu dae. Dadꞌèi Yulius sèna ka Paulus bisa abhu nèti rèngu, ngaa dhu na parluu ètu dꞌara kakako na.
Hèia jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi caꞌe hari, ho pakèdꞌi. Te ngaa ngèlu madha kapai seli, toke kapa ne oe kako nare boe. Ka ra podꞌe kaduru kapa ne, re talora aae pulu Siprus dènge rai Siria, sèna ka ako abhe ngèlu nèti madha. Nèti èèna, jiꞌi pabꞌabꞌe jꞌara, ète re madha propensi Kilikia dènge propensi Pamfilia. Ka jiꞌi laꞌa taruu dꞌai kota Mira, ètu rai Likia. Dꞌai nèi, jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi puru tèke eele kapa èèna. Ètu Mira, komedhaa Yulius tenge kapa leo dhu neo pakèdꞌi asa Italia. Ka na abhu kapa cue dhu mai nèti kota Aleksandria, dhu neo pakèdꞌi asa Italia. Hèia na pua jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi ho caꞌe kapa èèna.
Jiꞌi pakèdꞌi pèri-pèri lodꞌo kèna, te ngaa ngare boe mia-mia, lula ngèlu madha mèdhu aae. Nèbhu jꞌoo-aae ku, heka jiꞌi padètu dènge kota Knidus. Te ngaa ngèlu madha loe boe, ka jiꞌi poro hari jꞌara laꞌa asa pulu Kreta, sèna ka ako paꞌabhe ciki. Èle èèna ka, jiꞌi oe seli suu rai èci, ngara na Salmone. Jiꞌi seli suu rai èèna dènge jꞌèra titu kèna. Ka jiꞌi oro-oro re sebhe pulu Kreta, hèia jiꞌi heka dꞌai era èci, ngara na hèbꞌa-namo Saraga. Era èèna, padètu dènge kota Lasea.
Dꞌai èèna, ana mataroo kapa se ae rara iisi ciki, lula jiꞌi nèbhu ae le ètu lèu, te ngaa dꞌai mèka Italia. Lodꞌo èèna, seli le lodꞌo kalela Saku Eele Dosa dhèu Yahudi.* Dhu tema le, ropa èle lodꞌo kalela èèna, jꞌajꞌi ngèlu aae dènge dhasi kapai. Hèia ana mataroo kapa se pakarèi, jꞌajꞌi pakèdꞌi, do aadꞌo. Ropa tadèngi lii ana mataroo kapa se, Paulus padhai lii, peka na, 10 “Aꞌari aaꞌi-aaꞌi. Jaꞌa neo padhai lii ciki. Jaꞌa pangee, ladhe sèmi èdhi kako taruu, bisa èdhi paraga dènge jꞌajꞌèra ae. Kapa ne bisa molo kahèi, mèdha-panyau ela aaꞌi mèu-mèu, aa èdhi bisa madhe aaꞌi ti kahèi.” 11 Te ngaa komedhaa sordadꞌu èèna, dꞌèi boe nanene lii Paulus. Nèngu lèka risi juraga dènge lamatua kapa èèna. Lula rèngu neo kako taruu, tèke eele era èèna. 12 Dhu carui ka, ladhe dꞌai lodꞌo dhasi aae, kapa bisa boe panahu dènge beꞌa ètu hèbꞌa-namo Saraga èèna. Nèti èèna ka, ae ka nèti rèngu dꞌèi sèna ka jiꞌi pakèdꞌi taruu, ho laꞌa asa kota Feniks. Rèngu sanao ladhe bisa, na, jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi pea ètu nèi, dꞌara hèru dhasi aae ne. Kota Feniks nèi, hèbꞌa-namo pulu Kreta dhu mau, lula nèngu ne era dhu abhe nèti ngèlu badae-haa dènge ngèlu badae-dhimu, aa abhu boe naha kapai.
Ngèlu aae ètu dꞌara dhasi
13 Ropa ngèlu balèu tiu gꞌoro mau-mau, ra pangee, na, ngèlu ne bisa lere jiꞌi dꞌai kota Feniks, ka ra peka na, “Ngèlu ne beꞌa. De mai ti pakèdꞌi ka!” Hèia ra balu tangadꞌa, dènge ère lai, ka laꞌa oro-oro re sebhe pulu. 14-15 Jiꞌi dhu pakèdꞌi nèbhu mèka, te ngaa ngèlu aae mai. (Dhu dhèu peka na, ‘ngèlu badae-dhimu’). Ka lai ngèlu ne, tiu nèti kapa ne asa talora lèu. Ana mataroo se soro lèke heka kadꞌuru kapa, ka ra soro tèke ne sène, hudꞌi madhutu ngèlu tao ne.
16 Naha hae nèti kapa, toke dꞌai padètu pulu iiki cue, ngara na Kauda. Lodꞌo èèna, ana kèni dhu èki ètu hui kapa. Hèia jiꞌi dꞌai madhe ère ana kèni ne asa dedha kapa mai. 17 Ropa ana kèni dꞌai dedha kapa, ra hèlu kapa ne dènge dhari, lula mage dhoka papa ajꞌu se bhoke eele, ho molo. Rèngu madhaꞌu kahèi, mage dhoka naha hahake kapa ne, ho eta ètu dꞌara mara Sirtis ètu Afrika nèi. Ka ra palalodhe tangadꞌa, sèna ka taha kakako kapa ne.
18 Ngèlu aae hahake kapa jiꞌi ne sebhe gꞌana-kariu. Ka asa bèli madꞌae èèna, ana mataroo kapa se mulai core eele mèdha asa dꞌara dhasi. 19 Toke dꞌai camèdꞌa èèna, ngèlu dhu kapai era. De rèngu asa madhaꞌu. Nèti èèna ka, ra core eele tabha hari mèdha-mèdha dhu ra hua ètu dedha kapa, sèna ka pasamaa kapa. Aa ana mataroo kèpe rare kahèi, mèdha-panyau kapa èèna, ka ra core eele. 20 Mèu-mèda ngèlu aae ne loe boe ciki sa, toke dꞌai pèri-pèri lodꞌo. Aa liru bhoka boe ciki sa, ka jiꞌi ladhe ngèdhi boe madha lodꞌo dènge hua-hètu. Jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi ele ngangee, ka dhu ngee, na, jiꞌi mamuri heka.
21 Pèri-pèri lodꞌo kèna, jiꞌi ngaꞌa-nginu boe ciki sa. Hèia Paulus paroa rèngu aaꞌi-aaꞌi ra, aku nèngu na, “Aꞌari aaꞌi-aaꞌi! Sèmi dhu miu se madhutu lii jaꞌa, baku tèke eele hèbꞌa-namo Saraga, tatu èdhi abhu boe jꞌèra ae sèmi neꞌe, aa èdhi rugi boe ngaa-ngaa. 22 Deo neꞌe ne, jaꞌa manèngi miu aaꞌi-aaꞌi mi, sèna ka paꞌèra dꞌara mi. Èèna na kapa èdhi ne laho mae-mae. Te ngaa baku madhaꞌu, te ca dhèu sa nèti èdhi madhe boe. 23 Jaꞌa neo sèna ka miu aaꞌi-aaꞌi mi meꞌa, na, jaꞌa ne dhèu unu Ama Lamatua. Nèngu ka dhu pangèdꞌu jaꞌa sasabꞌa. Mèda deo na, Na pua ana pajuu Na èci nèti sorga, mai ka titu ètu sebhe jaꞌa. Hèia na peka dènge jaꞌa, aku nèngu na, 24 ‘Paulus! Èu baku madhaꞌu. Èèna na, èu lamu paraga dènge dhèu aae kapai ètu Roma, sèna ka uri lii langu èu. Lula dꞌara Lamatua beꞌa dènge èu, nèti èèna ka Na hia mamuri kahèi mi dhèu aaꞌi-aaꞌi ètu dedha kapa ne.’ 25 De aꞌari aaꞌi-aaꞌi mi! Miu baku ele ngangee. Jaꞌa ne lèka tareꞌa-reꞌa Ama Lamatua, peka na, ngaa dhu Na peka dènge jaꞌa mèda deo na, èèna na jꞌajꞌi sama sèmi èèna. 26 Te ngaa ladhe èèna na, kapa ne eta ètu pulu cue.”
Kapa padètu dènge rai-dedha
27 Lodꞌo èèna, dhasi-ngèlu hahake kalabhe ka jiꞌi eebꞌo-eebꞌo ètu lèu aae dꞌara canguru èpa lodꞌo kèna, ètu dhasi Adria. Te ngaa pe dꞌai talora mèda sa, ana mataroo kapa se, sèmi dhu reꞌa, na, jiꞌi oe dètu le dènge dae. 28 Hèia ra papuru dhari ho uku marèma dhasi. Era èèna, marèma na dua nguru rèpa. Kapa ara hari ciki asa madha, ra papuru hari dhari, ka era èèna, canguru lèmi rèpa. 29 Rèngu aaꞌi-aaꞌi ra madhaꞌu, mage dhoka kapa ne rage hadhu. Ka ra papuru tangadꞌa hui, èpa bua. Ka jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi sanao, sèna ka mèu ka lai-lai. 30 Te ngaa ana mataroo kapa se, rare lii èci, ho neo rai eele kapa ne dènge mau-mau, sèna ka dhèu reꞌa boe. Ka ra papuru ana kèni, tao nuka sèmi neo papuru tangadꞌa-tangadꞌa kaduru.
31 Te ngaa Paulus bhoke ngangee karehe rèngu mi komedhaa dènge sordadꞌu na sèra, peka na, “Ladhe ana mataroo se rai eele kapa ne, miu madhe aaꞌi mi.”
32 Ropa tadèngi Paulus peka sèmi èèna, hèia sordadꞌu sèra jꞌue pamaꞌète dhari ana kèni na, sèna ka ana kèni na patalebꞌo eele pakajꞌèu nèti kapa. Nèti èèna ka, ana mataroo se jꞌajꞌi heka rai.
33 Ropa dꞌara oe mèu sa, hèia Paulus rarange dhèu aaꞌi-aaꞌi ra ho raꞌa-rinu, aku nèngu na, “Canguru èpa lodꞌo kèna, èdhi dhoka madhèdi di, dènge sanao-maena, dhu taꞌa-tinu boe ngaa-ngaa ciki sa. 34 De jaꞌa manèngi sèna ka èdhi taꞌa-tinu ku ciki, ho èdhi abhu hari aꞌèra. Jaꞌa parcaya, na, abhu boe èci sa nèti èdhi dhu paraga dènge jꞌajꞌèra. Tatu èdhi aaꞌi-aaꞌi ti mamuri!”
35 Ropa padhai lii nare sèmi èèna, ka Paulus nare roti. Ka na sabajꞌa manèngi makasi mi Ama Lamatua ètu madha rèngu aaꞌi-aaꞌi ra. Hèia nare caꞌèta, ka naꞌa. 36-37 Ladhe rèdhi sèmi èèna, ka dꞌara rèngu aaꞌi-aaꞌi ra jꞌajꞌi èra hari. Aa rèngu aaꞌi-aaꞌi ra raꞌa kahèi. Jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi ètu dedha kapa ne, dua ngasu pidhu nguru èna dhèu. Jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi ngaꞌa-nginu. 38 Ropa bècu ngare, ana mataroo kapa se core eele karo-karo are-gandum asa dꞌara dhasi, sèna ka ngiꞌu kapa abhu samaa hari.
Kapa eta
39 Ropa dꞌara mèu teꞌe sa, ana mataroo kapa se ladhe rèdhi rai-dedha. Te ngaa rèngu reꞌa boe rai mia èèna. Rèngu ladhe rèdhi kahèi sai èci, dhu dènge salae. Ka rèngu sanao ka, teko-teko rèngu bisa rèti kapa ne, maso asa hèbꞌa, ladhe oro-oro ku re sebhe lia ètu dꞌara dhasi èèna, heka ra dꞌai era salae èèna kèna. 40 Hèia ra ète eele tangadꞌa sèra, hudꞌi sène ètu dꞌara dhasi. Ka ra papuru uli, sèna ka hia kapa ne asa dae laꞌe. Hèia ra ère pacaꞌe lai cika, sèna ka ngèlu tiu kapa ne asa era salae èèna. 41 Te ngaa, lula kapa ne rage oto, ka eta dènge ètu èèna, bisa heka kalau ciki sa. Hèia naha aae mai, hake pamae hui kapa ne.
42 Ropa sordadꞌu se ladhe rèdhi sèmi èèna, ka ra neo pamadhe aaꞌi ana bèdho sèra. Lula ra pangee, mage dhoka ana bèdho sèra nangi lasi asa dae, ho ra rai. 43 Te ngaa komedhaa Yulius kai sordadꞌu nèngu sèra, lula na neo sèna ka Paulus bisa mamuri. Ka na paredha ho dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu reꞌa nangi ridhu asa dꞌara dhasi, sèna ka nangi asa dae. 44 Aa dhèu dhu reꞌa boe nangi, na pua si kèpe papa, do sadꞌi rage ngaa sa, sèna ka madhutu naha hae asa dae. Ka jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi dꞌai dae dènge sodꞌa.
* 27:9 Dꞌara tèu 59, lodꞌo kapai Saku Eele Dosa dhèu Yahudi lèke tanggal 5 Oktober. Lodꞌo èèna, lèke dènge ngèlu badae-haa.