22
Ɛ Judas bee keegese Jisos
(Mat 26:1-5, 14-16; Mak 14:1-2, 10-11)
+Ɛ kefew ke Ŋkaw Blɛɛd wvù bó baa gɛɛ Fintuŋlɛɛn jó, wvù bó teŋe lɛ Ŋkaw Daŋɛfey e, ke no too wase nceencee. +Ɛ bocee ncese bo baay baay bô bonyii bò to duŋci bonci bo Nyo' le, no gomte je yì bó eyu Jisos jó ɛ ɛ̀ nu ɛ̂ nnyilɛ le, njefo bó to fane bonyii.
+Ɛ Satan ley ɛ̂ fitele fi Judas wvù bó to teŋe lɛ Iskaliot e, ɛ ɛ̀ nu wee ŋgoo boom bo Jisos e bo yuufe ncow bofɛɛ. Ɛ wvú mum gɛn fô bocee ncese bo baay baay e bô bikuu bi nci le bì to cɛyte yew ncese. Ɛ bô bó mum seyse no wvú nu ke eghan sɛ gese Jisos ɛ̂ bó. Ɛ bó yuw njoŋ mum kaw keelaw wvú bô bigew. Ɛ wvú bee, mum gɛn kɛw no gomte je yì wvú nu enya Jisos jó can yibole ɛ̂ nnyilɛ le seke bonyii yaa nu kɛ.
Nseyse Ŋkaw Daŋɛfey
(Mat 26:17-25; Mak 14:12-21)
+Ɛ diuu di Ŋkaw Blɛɛd wvù bó baa gɛɛ Fintuŋlɛɛn jó dì bó ké no sɛɛle waa keyaw wvu Ŋkaw Daŋɛfey wvun e ke to kocɛn, ɛ Jisos mum tum Bita bô Jon gay lɛ, “Ben egɛn eseyse mwɛɛm mvù beene nu ke edie Ŋkaw wvun dvú.” Ɛ bó bife ɛ̂ wvú lɛ, “Wo gomte lɛ bese egɛn eseyse ɛ ɛ̀ nu fɛɛ?”
10 Ɛ wvú tfuse lɛ, “Ben eyuw, seke ben leyte gɛne ɛlaante, ben nu ke eyɛn wee le ɛ wvú ɛ tuu joo ɛ̂ nshaan e, ɛ́ ben ebi wvú le yew dvù wvú nu egɛn eley e. 11 Ben dioo ɛ bi, gay ɛ̂ cee yew wvudvu lɛ Wee N'yɛɛyi biite lɛ laa kebuw ke bonyii bo ghane le kè bô boom bowene bo ŋgoo le nu edie Ŋkaw Daŋɛfey dvú nu fɛɛ lɛ? 12 Wvú nu ke emum eduŋcɛ kebuw ke baay yew yi ɛwe le ɛ bó ɛ loocɛ wase ɛ seyse, ɛ́ ben emum eseyse mwɛɛm mvudien dvú.” 13 Nonɛn, ɛ bó ke gɛn yɛn mwɛɛm e kɛ lɛŋlɛŋ no Jisos to jemyɛɛ ɛ̂ bó. Ɛ bó mum seyse mwɛɛm mvudien mvu Ŋkaw Daŋɛfey e dvú.
Ɛ Jisos bô boom bew die ntaashɛ
(Mat 26:26-30; Mak 14:22-26)
14  +Ɛ kefew ke to kocɛn, ɛ Jisos to ɛ bô boom bew bo ntum e shii no diekene. 15 Ɛ wvú nɛ gay ɛ̂ bó lɛ, “Me nse ŋkooŋke naa baay keendie Ŋkaw Daŋɛfey wvun beene nsɛ n'yɛn ŋgɛw wvù too le. 16 Ben ekeè lɛ kɛ me mbɛɛ ŋke endie Ŋkaw wvun kɛ eŋgɛn ebuy no fí nu ke ekocɛn seke Nyo' nu ke esaake bvunfon bwew.”
17 Ɛ wvú jo fiko, nya keyoone ɛ̂ Nyo' gay lɛ, “Ben eko ewu ben bocii ekɛnɛn. 18 Me nseŋe lo ɛ̂ ben lɛ ɛ kɛw keseen ɛ gɛn lo, nu ɛ kɛ me mbɛɛ ŋke embvuu eŋ'wu mbvuum mo tweŋ kete kè lane le man kɛ, egɛn ebuy seke bvunfon bvu Nyo' le nu ke eto.”
19 Ɛ wvú jo blɛɛd, nya keyoone ɛ̂ Nyo', guushɛ nya ɛ̂ bó gay lɛ, “Fin nu ye yɛm ɛ me ɛ nya nje ben. Ben egeè fifin keekumyi me.” 20  +Kɛ lɛŋ nonɛn no bó mɛsɛɛ mwɛɛm mvudien, ɛ wvú jo fiko jeme lɛ, “Fiko fin nu fi moŋkan mo monfɛm mò Nyo' gbwo bô ɛlɛmɛ kem kí ɛ buy nje ben. 21  +Geenɛn, ben eyekɛ eyuw wee wvù nu egese me diekene fɛn bee wvú. 22 Ben ekeè lɛ wee wvù diee nu Waawee nu ke egɛn kɛ no Nyo' to seysɛɛ. Geenɛn, ŋgɛw wvu baay nu fô wee wvù gese wvú le.” 23 Ɛ bó mum kɛw no biite ɛ̂ bikuu bibole lɛ laa wee wvù nulo ege nonɛn ɛ̂ bó ɛntelɛŋ nu yɛɛ lɛ.
Ɛ Jisos yɛɛyi no bonyii bew kɛŋke keejoò bikuu bibole
24  ++Ɛ bó ke nɛ kɛw mbew ɛbonɛbon lɛ laa bó sɛ nu nɛn ɛ wee wvu baay ɛ̂ bó ɛntelɛŋ nu yɛɛ lɛ? 25 Ɛ Jisos gay ɛ̂ bó lɛ, “Bonfon bo fokuse fɛn kɛŋke mvuŋgay ɛ̂ we jo bonyii bobole, ɛ bonyii bò saake woŋ gayte lɛ bó eteŋè bowen lɛ bibaw bi bonyii le. 26  +Geenɛn, kɛ ɛ̀ nulo ɛ́ fí enu nonɛn bô ben kɛ. Wee wvu baay ɛ̂ ben ɛntelɛŋ ejoò lɛ wen nu wan wvu caan, ɛ wee wvù nu ɛkolɛ nu diɛwɛ wee wvù lemte fô ben bocii le. 27  +Wee wvu baay nu wvù la, wee wvù yeeme diekene lo, nuu wee wvù dɛɛle lɛ? Kɛ ɛ̀ nu wee wvù yeeme diekene lo le? Geenɛn ɛ me nu ɛ̂ ben ɛntelɛŋ diɛwɛ wee wvù lemte fô ben e.
28 No me nshee n'yɛne boŋgɛw sekecii, ɛ̀ nu kɛ ben ban bò ké no nu beene. 29 Fí mum ɛ̀ no nu lɛ, kɛ lɛŋlɛŋ no Icɛm nu ɛ nya me bô bvunfon lɛ me ensaake, nu ɛ me ɛ nya tɛn mvuŋgay ɛ̂ ben keesaake. 30  +Me nya wvu lɛ beene ke ediekene, wukene bvudvuu bvumwaaŋ ɛ̂ ntow wɛm e, ɛ́ ben eshii yî bokawla le, esaake dikfuu di Islael dì yuufe ncow difɛɛ.”
Ɛ Jisos see lɛ Bita nu ke ema wen
(Mat 26:31-35; Mak 14:27-31; Jon 13:35-38)
31  +Ɛ Jisos mum ja tee Bita lɛ, “Semon, Semon ɛ̀ keè lɛ Satan nu ɛ fi mvuŋgay keecɛkɛn ben bocii ebvuse bomew kɛ diɛwɛ no wee ké fɛɛtɛn ɛgiŋ bvuse nyiim. 32  +Geenɛn me nu ɛ mbunle fô wo le, lɛ fo fitele fiuw emum ebuy lo yî yɛm e kɛ. Seke wo ɛ kase ɛ tee bvufee bvuw jim, ɛ wo nya mvuŋgay ɛ̂ boom bo bwoo le.”
33 Ɛ Bita gay lɛ, “Tata, ɛ́ ɛ̀ cim nu keegɛn ncaw kɛnɛɛ keekpwe lo, tu me nu kɛ bee wo.”
34  +Ɛ Jisos tfuse ɛ̂ wvú lɛ, “Bita, yuw ɛ́ me ensee ɛ̂ wo, nyimshie nu ke enu lɛ yí etoŋ ɛbɛn, ɛ wo ɛ ma wase bokaŋ botɛte lɛ kɛ wo kee me kɛ.”
Ɛ Jisos tefe no boom bew bo ŋgoo le eseyse mvuntelem
35  +Ɛ wvú nɛ bife ɛ̂ bó lɛ, “Ben kumyi seke me nto ntumɛɛ ben sɛ bigew, sɛ bikele noo sɛ bolaba, no ben to ghane, ben to nu ɛ tan fiɛɛ le?” Ɛ bó tfuse lɛ, “'Aay, bese to baa tan fiɛɛ kɛ.” 36 Ɛ wvú mum gay ɛ̂ bó lɛ, “Yî keseen e, ɛ́ wee kɛŋke bigew, kɛnɛɛ ɛkɛlɛ, ɛ́ wvú jo. Ɛ́ wee baa kɛŋke nyo jem, ɛ́ wvú gese kekum kew guy nyo. 37  +Me njemyi fin njefo fiɛɛ fì bó to saŋɛɛ ɛ̂ Ŋwa' Nyo' le lɛ,
‘Bó to nu ɛ taŋ wvú bô bonyii bò befe’,
kɛŋke keekooy bô me keseen. Ben ekeè lɛ mwɛɛm mvù bó to saŋɛɛ ɛkumɛ me nu ɛ mvú too wase keekocɛn mvunciim.” 38 Ɛ bó mum sɛsɛ lɛ, “Cee ɛkolɛ, bese kɛŋke nyó jem yifiɛɛ.” Ɛ wvú tfuse lɛ, “Ben elu dvú nonɛn.”
Ɛ Jisos bunle yî Kum Bite bi Olif e
(Mat 26:36-46; Mak 14:32-42)
39  ++Ɛ Jisos ke nɛ buy ɛlaante bô boom bew bo ŋgoo le, mum kɛw no bene Kum Bite bi Olif e, ɛ ɛ̀ nu no wvú to ké no gee. 40 Ɛ bó ke ben buy fô bó to gɛne, ɛ wvú gay ɛ̂ bó lɛ, “Ben ebunleè fo mmom ke eto fô ben e, eghaw ben.”
41 No wvú gay nonɛn, mum bencɛ gɛn buy kɛ no ɛ̀ nulo ɛ́ wee etfume tɛ ɛ́ dí egɛn ebuy, mum tum ɛnvuw fokuse bunle lɛ, 42  +“Icɛm, ɛ́ fí fɛn nu ɛ kpwɛn wo le, ɛ́ wo cake fiko fi ŋgɛw e fin fo me eŋ'wu. Geenɛn geɛ kɛ no wo kooŋke, fo wo ege no me ŋkooŋke kɛ.” [ 43 No wvú bunle nonɛn, ɛ nceendaa Nyo' shii we to fô wvú le, nya wvú bô mvuŋgay. 44 Ɛ Jisos nu, ɛ fitele fiew buuke baay. Ɛ wvú bvuu bunle lo shiee le jimtene, ɛ njimtɛn cemceme fokuse kɛ diɛwɛ bitewtew bi ɛlɛmɛ le.]*
45 Ɛ wvú bunle mɛse, tu jim fô boom bew bo ŋgoo le, yɛn ɛ yii ɛ ge wase bó ɛ dose ɛ no leete. 46 Ɛ wvú bife ɛ̂ bó lɛ, “Ben kaa leete lo le? Ben eja we ebunleè fo mmom ke eto fô ben e, eghaw ben.”
Ɛ bonyii bo woŋ e koo Jisos
(Mat 26:47-56; Mak 14:43-50; Jon 18:3-11)
47 Kɛ no wvú to bɛɛ jemyi, ɛ ŋgoo bonyii buynɛn ɛ ɛ̀ kaa nu Judas wvù to nu wee ŋgoo boom bo Jisos e bo yuufe ncow bofɛɛ wvù to saa fwe wvudvu. Ɛ wvú gɛn mbew Jisos e keeŋocɛ wvú. 48 Geenɛn, ɛ Jisos bife ɛ̂ Judas lɛ, “Wo fɛn gomte keeŋocɛ wee wvù diee nu Waawee nɛn keeduŋcɛ lɛ bó ekoo le?” 49 Ɛ boom bew bo ŋgoo le bò to nu mbew ye le yɛn fiɛɛ fì to nu keekooy e, bife lɛ, “Cee ɛkolɛ, bese egbwocɛ bonyii ban e?” 50 Ɛ wee mvu bó le dioo gbwoo, mum cun kentuŋtuŋ ke ɛcɛɛy ke nfwa ɛkolɛ ke bocee ncese le. 51 Ɛ Jisos kan lɛ, “Fo wee ebvuu emom kɛ,” mum kum kentuŋtuŋ ke wee wvudvu le ɛ kí mum kase tu fó.
52 Bonyii bò to toɛ keekoo Jisos to nu bocee ncese bo baay baay bô bikuu bi nci le bì to cɛyte yew ncese noo bonyii bò saake woŋ. Ɛ wvú bife ɛ̂ bó lɛ, “Ben to keekoo me ɛ no too bô nyó noo bibuse kɛ diɛwɛ ben to keekoo ɛ ɛ̀ nu cooŋ e? 53  +Me nse nu beene no diuu nu fô yew ncese le sɛ ben ekum me le nje la? Geenɛn, keseen nu kefew ke mvuŋgay mvu ɛjiwɛ le kè Satan ké no saake, ɛ ɛ̀ nu kè ɛ̀ nulo ɛ́ ben ege fiɛɛ.”
Ɛ Bita ma Jisos
(Mat 26:57-58, 69-75; Mak 14:53-54, 66-72; Jon 18:12-18, 25-27)
54 Ɛ bonyii bodvu mum koo Jisos no gɛne bô wvú fô la di ɛkolɛ ke bocee ncese le, ɛ Bita bii ɛjim ntamndwee. 55 Ɛ bó gɛn fwɛɛ ŋguy fontelɛŋ fo lakfulɛɛŋ shii no yosene. Ɛ Bita mum to shii bô bó. 56 No ŋguy to bɛɛnci, ɛ wan kpwoon mvu wvù to lemte fô la didvu le ja yɛn Bita le ɛ wvú ɛ shii. Ɛ wvú taa wvú fojise ntay gay lɛ, “Wee wvun bee bô wee wvudvu.” 57 Ɛ Bita mum kacɛ lo gay lɛ, “Kpwoon wvun, kɛ me n'yaa ŋkee wee wvun kɛ.” 58 Ɛ kefew dioo bencɛ caan, ɛ wee mvu bvuu yɛn wvú le, bvuu gay lɛ, “Wo tɛn nu mvu ŋgoo yibole.” Geenɛn ɛ Bita gay lɛ, “Diemsɛn, kɛ me nu mvu bó le kɛ.”
59 Ɛ kefew bvuu gɛn buy kɛ diɛwɛ ntam kefew mwaaŋ e, ɛ wee mvu bvuu taam lɛ, “Kecɛɛy, kecɛɛy wee wvun bee bô wee wvudvu, njefo wvú nu tɛn wee wvu Galilee.” 60 Ɛ Bita bvuu tun gay lɛ, “Diemsɛn wvun, kɛ me n'yaa ŋkee fiɛɛ fì wo jemyi kɛ.” Kɛ no wvú to bɛɛ jemyi nonɛn, kaŋ mwaaŋ ɛ nyimshie mum toŋ. 61  +Ɛ Tata baŋke ye ɛ ɛjisɛ ɛye tasɛn bô yo Bita. Ɛ Bita kume njeme wvù Jisos be jeme lɛ, “Nyimshie ke enu lɛ yí etoŋ ɛbɛn, ɛ wo ɛ ma wase me bokaŋ botɛte.” 62 Ɛ wvú nɛ fó buy ɛkfuŋ, bee kpwe baay.
Ɛ bó no kɛɛŋke bvuu suuŋke Jisos
(Mat 26:67-68; Mak 14:65)
63 Ɛ bonyii bò to jici Jisos e mum kɛw no kɛɛŋke bvuu suuŋke wvú, 64  +sûm bvushiw bwew bô ndvu, gay ɛ̂ wvú lɛ, “Kɛ geɛ kewee ntum Nyo' kuw. Kɛ see wee wvù suŋ wo.” 65 Ɛ bó bvuu no baale wvú bô boncun nteen.
Ɛ bó saw nsaw Jisos
(Mat 26:59-66; Mak 14:55-64; Jon 18:19-24)
66 Ɛ bvú buy yuu ɛ bonyii bò saake woŋ bocii bô bocee ncese bo baay baay bocii noo bonyii bò duŋci bonci bo Nyo' le baancɛ ye. No bó baancɛɛ, mum jo Jisos gɛn bô wvú fô bó to ké no saake bonsaw. 67  +No bó gɛnɛɛ bô wvú nonɛn, ɛ bó bife ɛ̂ wvú lɛ, “Ɛ́ ɛ̀ nu wo Mboyse wvù Nyo' to kawɛɛ, ɛ́ wo see ɛ̂ bese?” Ɛ wvú tfuse lɛ, “Ɛ́ me nseŋe lo ɛ̂ ben, ben saa ebee kɛ. 68 Ɛ́ me mbife fiɛɛ ɛ̂ ben, ben saa etfuse kɛ. 69  +Geenɛn, ɛ kɛw yî keseen e, wee wvù diee nu Waawee nu ke eshii ɛ̂ ɛbo ke ɛcɛɛy ke Nyo' mvuŋgay e.” 70  +Ɛ bó mum sɛsɛ bocii lɛ, “Ɛ̀ fɛn nu wo wvù Waa Nyo'?” Ɛ wvú tfuse lɛ, “Fí nu no ben gayte.” 71 Ɛ bó mum gay lɛ, “Ɛ̀ nulo ɛ́ bó ebvuu egomte wee wvù esee lɛ la? Beene nu ɛ yuw wase fiɛɛ fì wvú jeme bô diuw we.”
+ 22:1 Ksm 12:1-20 + 22:2 19:48 + 22:3 4:2, 13; 10:18; 22:31, 53 + 22:7 Ksm 12:6 + 22:14 6:13 + 22:20 Ksm 24:8; Yɛli 31:31; Saka 9:11; Lum 11:27; 2Kol 3:6; Gal 4:24; Ibu 8:6; 9:12 + 22:21 Jon 13:2, 21-30 + 22:24 9:46-48 + 22:24 Mat 18:1; Mak 9:33-34 + 22:26 9:48; Mat 23:11; Mak 9:35 + 22:27 Jon 13:4-5, 12-17 + 22:30 Mat 19:28 + 22:31 22:3 + 22:32 Mat 16:18; Jon 21:15-17 + 22:34 22:61; Mat 26:75; Mak 14:72 + 22:35 9:2-3; 10:4 + 22:37 Yɛsa 53:12 + 22:39 5:16 + 22:39 21:37; Mat 26:30; Mak 14:26; Jon 18:1 + 22:42 Mat 6:10; 20:22; Mak 10:38; Jon 12:27-28 * 22:44 Kɛ boŋwa' bo boyvuum bomew ɛ̂ díɛw yì bó to yawɛɛ saŋ Ŋwa' Nyo' jó kɛŋke bincim bi 43-44 kɛ. + 22:53 19:47; 22:3 + 22:61 22:34; Mat 26:34; Mak 14:30 + 22:64 7:16 + 22:67 9:20; Jon 10:24-25 + 22:69 Dan 7:13; Mben 110:1; Lem 7:56 + 22:70 Mat 26:63; Luk 1:32-35