Boŋgan ɛkumɛ bvunfon bvu fowe
13
(13:1-50)
Ŋgan ɛkumɛ wee wvù to tfumyi ŋgow
(Mak 4:1-9; Luk 8:4-8)
Kɛ ɛbvubwɛ, ɛ Jisos ke nɛ buy yew, gɛn shii mbew mamase le. Ɛ kebombom ke bonyii le ke baay tase mbew ye le nɛn ghemm. Ɛ wvú mum nɛ wase ley shii ɛ ɛ̀ nu ɛ̂ kekoŋ e ɛ̂ joo, ɛ kebombom kedvu no leeme ɛ̂ ŋkpwaante ŋgem joo le. Ɛ wvú no jemyi mwɛɛm nteen ɛ̂ bó ɛ̂ boŋgan e. Wvú to nu ɛ gay lɛ, “Wee to nu ɛ laa keegɛn etfume ŋgow. Ɛ wvú ke dioo etfumyi, ɛ yimi gbwekɛn ɛ̂ je, ɛ mvunyiim to tacɛ die. Ɛ yimi ŋgow gbwekɛn fô bvudvuu bvu ɛta le ɛ nshɛ yaa nu fó ntay kɛ, ke mum yaŋsɛn buy njefo kɛ nshɛ to nu fó ntay kɛ. Ɛ mvum ke dioo kɛw ebaa mum suŋ ŋgow yidvu. No yí to baa cime gɛŋ ntay kɛ, ɛ yí mum yowlɛn. Ɛ yimi ŋgow gbwekɛn ɛ̂ bisafe le. Ɛ bisafe bidvu ke ku mum baŋ ŋgow yidvu. Ɛ yimi ŋgow gbwekɛn ɛ ɛ̀ nu yî nshɛ yì jee le, ke buy, ku yum ntay. Ɛ binyi bimew no nu ɛjisɛ gbwee, bimew mbaŋsoocaan, bimew mbaanshɛ. +Wee wvù kɛŋke bitem, ɛ wvú yuw.”
Shiee wvù Jisos jemyi ɛ̂ boŋgan e
(Mak 4:10-12; Luk 8:9-10)
10 Ɛ boom bo ŋgoo le bo Jisos e nɛ bencɛ gɛn bife ɛ̂ wvú lɛ, “Ɛ̀ nu nje la wvù wo jemyi ɛ̂ bonyii ban ɛ ɛ̀ nu ɛ̂ boŋgan e?” 11 Ɛ wvú tfuse ɛ̂ bó lɛ, “Ɛ̀ nu ben bò Nyo' nu ɛ ge wase lɛ ɛ̀ nulo ɛ́ ben ekiɛɛ mwɛɛm mvu bvunfon bvu fowe le mvù nu ɛ̂ kenyilɛ le. Geenɛn wvú baa ge lɛ ɛ̀ nulo ɛ́ bonyii ban ekiɛɛ kɛ. 12  +Ben ekeè lɛ wee wvù kɛŋke fiɛɛ nu ɛ bó nu ke ebise ɛ́ wvú ekɛŋke ɛ fí duule. Ɛ wee wvù yaa kɛŋke kɛ fiɛɛ nu ɛ naa fi caan fì wvú kɛŋke nu ɛ bó nu ke efi lo ɛ̂ wvú. 13 Ɛ̀ nɛɛ fiɛɛ fì me njemyi ɛ̂ bó ɛ̂ boŋgan e, njefo bó taale mwɛɛm yaa yɛne kɛ. Bó yeke mwɛɛm, yaa yuuke kɛnɛɛ kee mvú kɛ. 14  +Fiɛɛ fì wee ntum Nyo' wvù Yɛsaya to jemyɛɛ nu ɛ loocɛ naa ɛ kocɛn bô fiɛɛ fì bonyii ban gee. Wvú to nu ɛ gay lɛ,
‘Ben nu ke eyeke naa mwɛɛm, geenɛn yaa yuuke kɛ.
Ben nu ke etaale naa mwɛɛm, geenɛn yaa yɛne kɛ.
15 Ɛ ɛ̀ ge njefo mvuntelem mvu bonyii ban e nu ɛ lɛ wase,
ɛ bitem bibole nu ɛ bí ɛ cin wase,
ɛ bó ɛ kfukɛ wase ɛjisɛ ɛbo.
Ɛ bó ge nonɛn wvu lɛ fo bó eyɛnè mwɛɛm e bô ɛjisɛ ɛbo,
yuuke mwɛɛm bô bitem bibole,
ɛ́ mvuntelem mvubole eyvuwsee,
ɛ́ bó emum ekase etu jim fô me le,
ɛ́ me enfɛ bó.’
16 Geenɛn, njoŋ wvu baay nu wene njefo ɛjisɛ ɛyene nu yò yɛne mwɛɛm e, ɛ bitem binɛn nu bì yuuke mwɛɛm. 17  +Ɛ́ me ensee ɛ̂ ben kecɛɛy lɛ, bonyii bo ntum Nyo' le nteen bô bonyii bo teytey bomew to shee beele keeyɛn mwɛɛm mvù ben yɛne le, ke faŋɛ yaa eyɛn kɛ. No beele tɛn keeyuw mwɛɛm mvù ben yuuke, ke faŋɛ yaa eyuw kɛ.
Fiɛɛ fì ŋgan wvu ɛkumɛ wee wvù to tfumyi ŋgow duŋci
(Mak 4:13-20; Luk 8:11-15)
18 Ben eyuw lɛ fiɛɛ fì ŋgan wɛ wvu ɛkumɛ wee wvù to tfumyi ŋgow duŋci. 19 Wee ké yuuke fiɛɛ fi ɛkumɛ bvunfon bvu fowe sɛ wvú ɛ kiɛɛ kenyi kedvu, ɛ Satan wvù wee kebefɛ mum to cun diɛw yì bó jewe fô fitele fiew e bvuse. Fifin nu ŋgow yì bó to dioo tfumyi ɛ yí gbwekɛn ɛ̂ je. 20 Ɛ ŋgow yì bó to tfumyi ɛ yí gbwekɛn fô bvudvuu bvu ɛta le nu wee wvù yuuke diɛw Nyo' mum fiisɛn lo kaŋ mwaaŋ bô njoŋ. 21 Geenɛn, ɛ yí baa cime gɛŋ yî ye le kɛ. Ɛ yí moocɛ kɛ caan. Ɛ́ ŋgɛw ke dioo ɛ kɛw kɛnɛɛ bó bone ɛ ɛ̀ nu bikaa ɛ̂ wvú ɛjim nje diɛw yidvu, ɛ wvú mum tfuw bikaa kaŋ mwaaŋ. 22  +Ɛ ŋgow yì bó to tfumyi ɛ yí gbwekɛn ɛ̂ bisafe le, nu wee wvù yuuke diɛw Nyo', ɛ ken'yaŋyaŋ ke ɛkumɛ mwɛɛm mvu yî woŋ wvun e, noo shiee bvukukɛ mum tase baŋ diɛw yidvu ɛ yí laayɛ lo ɛcici. 23 Ɛ ŋgow yì bó to tfumyɛɛ yî nshɛ yì jee le mum nu wee wvù yuuke diɛw yidvu, yuw naa ntay no gee no yí gomte diɛwɛ ŋgow yì yum yimi ɛ nya ɛjisɛ gbwee, yimi ɛjisɛ mbaŋsoocaan, yimi mbaanshɛ le.”
Ŋgan ɛkumɛ ŋgow ɛgiŋ bô yi ɛgay
24 Ɛ Jisos bvuu ma ŋgan mvu ɛ̂ bó lɛ, “Bvunfon bvu fowe nu ɛ ɛ̀ nulo ɛ́ bó efewsɛn bô wee mvu wvù to gɛnɛɛ tfume ŋgow yì jee yì ɛ̀ nu ɛgiŋ ɛ̂ wvú wɛne. 25 Ɛ bonyii ke dioo eleete wase, ɛ wee we bvuban gɛn tfume ŋgow ɛgay yò fieesene ɛgiŋ ɛnte dvudvu mum nɛnɛ. * 26 Ɛ ɛgiŋ yodvu ke dioo eku wase ekɛw etfumyi, ɛ ŋgow ɛgay yɛ mum yenɛ tɛn. 27 Ɛ bonyii bo lemme le bo wee wɛɛ wvudvu le to bife ɛ̂ wvú lɛ, ‘Cee ɛkolɛ, wo to dioo tfume ŋgow wɛne ɛ ɛ̀ nu yi ɛgiŋ, yi ɛgay yin ɛ ghan nɛɛ le ɛ sɛ no nu ɛnte dvudvu?’ 28 Ɛ wvú tfuse ɛ̂ bó lɛ, ‘Ɛ̀ ge kɛ wee wɛm bvuban fifiɛ fiɛɛ.’ Ɛ bonyii bo lemme le bodvu bife ɛ̂ wvú lɛ, ‘Wo gomte lɛ bese egɛn edvun'yɛ?’ 29 Ɛ cee ɛkolɛ wvubo tun gay ɛ̂ bó lɛ, ‘Ɛ̀ nɛlo ɛ́ ben dioo dvun'yi enɛ ebaale tɛn ɛgiŋ ɛnte dvudvu. 30  +Ben ecinɛ ɛ́ mvú ekuu mvunciim egɛn ebuy kefew ke ŋgbwele le. Ɛ́ ke dioo enu kefew ke ŋgbwele le, ɛ́ me eŋgay ɛ̂ bonyii bo ŋgbwele le lɛ bó eyaw edvun'yɛ ɛgay yodvu ebaancɛ eyilɛ egɛɛ bijiw e bijiw e, ɛ́ bó ke eton, emum ebaancɛ ɛgiŋ egɛɛ ɛ̂ ŋwaw wɛm e.’ ”
Ŋgan ɛkumɛ kfuu ŋgow fintam fimew
(Mak 4:30-32; Luk 13:18-19)
31  +Ɛ Jisos bvuu ma wvumvu ŋgan ɛ̂ bó lɛ, “Bvunfon bvu fowe nu diɛwɛ jise di ŋgow fintam fimew e, fì wee to joɛ tfume ɛ̂ wvú wɛne. 32  +Ŋgow yin nu ɛ yí ŋoynene baay fele ŋgów mi yicii. Geenɛn, seke yí ɛ buy, ɛ yí ku kuw fey teŋ mwɛɛm mvunciim, mum nɛ tu wase kete wvu lɛ ɛ̀ nulo ɛ́ mvunyiim mvù bile we eyoote yî tíɛw yidvu le.”
Ŋgan ɛkumɛ fintuŋlɛɛn
(Luk 13:20-21)
33  +Ɛ wvú bvuu ma wvumvu ŋgan ɛ̂ bó lɛ, “Bvunfon bvu fowe nu diɛwɛ fintuŋlɛɛn fì kpwoon to fewɛɛ mvuum bintee bi baay baay bitɛte, jo fiysɛn dvú, tow gɛɛ, ɛ fí mum ge ɛ mvuum modvu ben.”
(Mak 4:33-34)
34  +Jisos to jemyi mwɛɛm mvun mvunciim ɛ̂ kebombom ke bonyii le ɛ ɛ̀ nu kɛ ɛ̂ boŋgan e. Kecɛɛy, kɛ wvú to ké jeme fiɛɛ ɛ̂ bó sɛ ɛ̀ nu ɛ̂ ŋgan e kɛ. 35  +Wvú to gee nonɛn keege ɛ́ fí ekocɛn no wee ntum Nyo' mvu to jemyɛɛ wase lɛ,
“Me nu ŋke endioo eŋawse diuw wɛm ɛ́ ebuyte kɛ boŋgan.
Me nu ŋke embwaashɛ mwɛɛm mvù to nu ɛ̂ kenyilɛ le
ɛ kɛw no bó to bomɛɛ woŋ.”
Fiɛɛ fì ŋgan wvu ɛkumɛ ŋgow ɛgiŋ bô yi ɛgay duŋci
36 Ɛ Jisos ke nɛ cinɛ kebombom ke bonyii le ley gɛn yew. Ɛ boom bew bo ŋgoo le bi wvú le bife ɛ̂ wvú lɛ, “Kɛ yuuse ɛ̂ bese fiɛɛ fì ŋgan wvu ɛkumɛ ɛgay yo wɛne ɛya duŋci.” 37 Ɛ wvú mum gay lɛ, “Wee wvù tfumyi ŋgow yì jee nu wee wvù diee nu Waawee. 38 Ɛ wɛɛ nu woŋ wvun. Ɛ ŋgow yì jee duŋci boom bò ɛ̀ nu bo bvunfon bvu Nyo' le. Ɛ ɛgay nu boom bò ɛ̀ nu bo wee kebefɛ wɛ le. 39 Ɛ wee bvuban wvù to tfumyɛɛ ŋgow yidvu nu dɛwle. Kefew ke ŋgbwele le nu kefew kè woŋ wvun nu ke eka. Ɛ bonyii bo ŋgbwele le nu bonceendaa bo Nyo' le. 40  +Kɛ no bó ké baayi ɛgay baancɛ ton bô ŋguy, nu kɛ lɛŋlɛŋ no fí nu ke enu kefew kè woŋ kaa wase le. 41  +Wee wvù diee nu Waawee nu ke eciinse bonceendaa bew, ɛ́ bó eghan ebaancɛ mwɛɛm mvunciim mvù too bô kebefɛ noo bonyii bò gee bibefɛ bocii ebvuse ɛ̂ bvunfon bwew e, 42  +elaŋ ɛ̂ kembvuwlɛn ke ŋguy e. Ɛ̀ nu fó fò bonyii nu ke ebeele ŋgeci bigew. 43  +Nonɛn ɛ́ bonyii bo teytey ebaa diɛwɛ diuu le ɛ̂ bvunfon bvu Icee bó le. Wee wvù kɛŋke bitem ɛ wvú yuw.
Ŋgan ɛkumɛ ntfu noo jise di baŋe le
44  +Bvunfon bvu fowe nu diɛwɛ ntfu mvu wvù wee to joɛ gɛn nyilɛ wɛne le. Ɛ wee mvu ke to yɛn mum kase baŋyɛ, no kfuuyi ɛ njoŋ yuu lo wvú. Ɛ wvú mum gɛn gese mwɛɛm mvunciim mvù wvú to kɛŋke, gɛn guy wɛɛ wvudvu.
45 Ɛ bvunfon bvu fowe bvuu nu kɛ diɛwɛ wee way mvu wvù to ghane gomte ɛjisɛ ɛ baŋ yò jee nɛn ntay. 46 Ɛ wvú ke dioo egomte, gɛn yɛn dimew e ɛ ɛ̀ nu naa dì lumte. Ɛ wvú mum gɛn gese mwɛɛm mvunciim mvù wvú to kɛŋke gɛn guy jise di baŋe le didvu.
Ŋgan ɛkumɛ kensaŋ ke byé le
47 Bvunfon bvu fowe bvuu nu kɛ diɛwɛ kensaŋ e kè bó to tfumyɛɛ ɛ̂ joo, ɛ dikfuu di byé le dicii tase jó, 48 ɛ kí yiŋsɛn. Ɛ bonyii mum gufe bvuse ɛ̂ ŋkpwaante, shii fokuse, caw byé yì jee gɛɛ ɛ̂ ŋkáa le, laŋ yì befe. 49 Ɛ̀ nu kɛ no fí nu ke enu kefew kè woŋ kaa le. Bonceendaa bo Nyo' le nu ke ebuy eto egawsɛn bonyii bò befe fô bo teytey e, 50  +emum elaŋ bò befe ɛ̂ kembvuwlɛn ke ŋguy e, fô bonyii nu ke ebeele ŋgeci bigew.”
51 Ɛ Jisos mum bife ɛ̂ boom bew bo ŋgoo le lɛ, “Ben nu ɛ yuw mwɛɛm mvun mvunciim ntay e?” Ɛ bó bee lɛ, “'Ɛɛ.” 52 Ɛ wvú mum gay ɛ̂ bó lɛ, “Fí ɛ mum ɛ no nu lɛ, wee tfuu wvù duŋci bonci bo Nyo' le wvù bó nu ɛ yɛɛyi wase wvú ɛkumɛ bvunfon bvu fowe nu diɛwɛ cee yew wvù kɛŋke ntfu, ɛ wvú nulo ebvuse mwɛɛm mvu mvunfɛm kɛnɛɛ mvu mvuyvuum jó.”
Ɛ bó ma lo Jisos ntɛw we le
(Mak 6:1-6; Luk 4:16-30)
53  +Ɛ Jisos ke mɛse ma boŋgan ban, mum nɛ jó, 54  +gɛn ntɛw we le, gɛn ley no yɛɛyi bonyii yew yibo yi bunle le. Ɛ bó yuw n'yɛɛyi we no kɛŋke lo ŋghaw, mum kɛw no ghayte lɛ, “Wee wvun jo fɛɛ bvun bvufee bvu baay bô mvuŋgay mvù wvú gee biŋghaw bi mwɛɛm e dvú nɛn? 55  +Ɛ̀ nu kɛ waa cee la wvun wvù kane bite? Kɛ bwee nu Maalia le? Kɛ boom bo bwee le nu Jɛm bô Yosɛw noo Semon noo Judas e? 56 Kɛ jɛ́me ye yicii nu beene ɛ bó fɛn e? Wee wvun ɛ ja fɛɛ bô mwɛɛm mvun mvunciim nɛn?” 57  +No bó ghay nonɛn mum ma lo wvú. Nonɛn ɛ Jisos gay ɛ̂ bó lɛ, “Bó ké no wvumte wee ntum Nyo' mondvuum e monciim, ɛfuw kɛ woŋ we le noo ɛ̂ kfuu diew e.” 58 Ɛ Jisos faŋɛ yaa ebvuu ege biŋghaw bi mwɛɛm e jó nteen kɛ, njefo bó to baa elese fitele yî ye le kɛ.
+ 13:9 11:15 + 13:12 25:29 + 13:14 Yɛsa 6:9-10; Jon 12:40; Lem 28:26-27 + 13:17 1Bi 1:10-12 + 13:22 1Tim 6:9-10 * 13:25 Ɛgay ɛyan nu ɛ bó teŋe ɛ̂ díɛw bala le lɛ «darnel» ɛ ŋgow yidvu nu njiw. + 13:30 3:12; Mwm 14:14-15 + 13:31 17:20; Luk 17:6 13:31 Fintam fin nu ɛ̂ díɛw bala le lɛ «mustard». + 13:32 Ɛsek 17:23 + 13:33 1Kol 5:6; Gal 5:9 + 13:34 13:10-17 + 13:35 Mben 78:2 + 13:40 7:19; Jon 15:6 + 13:41 24:31; Mak 13:27 + 13:42 8:12 + 13:43 Dan 12:3; Biku 5:31; Mat 11:15 + 13:44 Fili 3:7-14 + 13:50 8:12 + 13:53 7:28 + 13:54 Jon 7:15 + 13:55 Jon 6:42 + 13:57 Jon 4:44