Yesu wɨlɨ kɨmbi bɨndambo mɨlakuk
14
Yesu kɨmkɨmlok tɨ-pañgɨpañgɨle tɨ-ñɨmgɨlɨñ
1 Tɨmbi gwɨlat wopum tɨpettɨ ep tɨmbɨ dumalañguk, wɨn kamaikamai nain gɨta plaua wɨlɨmbendɨ nɨmnat wolok gwɨlat. (Wolonda Islael amatamdɨ Yambattɨ Isip kwelan nanin ep kɨmɨkuk wolok pat-nandɨ-pakañ.) Gwɨlat walɨ sandap tɨpet wolok siñgi kandañ ep tɨmbɨ dumalañɨlɨmbi, tapma ama biesɨ ba endɨkñe manda nandɨ-tale ama endɨ Yesu telak gitak plon tɨkembi wɨlɨ kɨmbektok telak yolonjɨmbi,
2 ñɨndɨñ eñgɨlɨñ, “Gwɨlat gɨnañ wɨndɨñ tɨnambi, nɨm kɨndem daukak. Nɨm kañbi, amatam kɨmɨn wopum endɨ mɨlapi, gimbɨt tɨm, kesɨ tapma tɨmbi, mik tɨnelɨñ.”
3 Tɨmbi Yesulɨ Betani it kwelan ñambi, ama no damañgan wanda kwambɨñ inda-ñɨmɨñguk koi Simon endok ilnan nana na-pakuk. Palɨñɨlɨmbi, tam no endɨ pama tul mɨndɨñ kɨndem tuan wopum sɨnɨk wɨn tɨke-bɨmbi, kawat kanɨm bim ombɨ-gɨlombi, pama tul wɨn Yesulok kumbam plon yalɨmukuk. Yalɨmulɨmbi,
4 ama dɨwɨsɨ wolok pakɨlɨñ endɨ tamda gɨnanjɨ komba dɨumbi nɨsɨñgan eñgɨlɨñ, “Neta sɨnɨk pama tul kɨndem ñɨn sɨlak tɨmbɨ kola-talelak?
5 Tuktok tuan wɨn wopum sɨnɨk, mɨnem 300 netepek. Endɨ tuk wɨn tualok kɨmɨlɨmda, mɨnem walinin tɨkembi, ama pɨmbɨñenda emɨwɨk.”
Wɨndɨñ embi, tam nɨ-ñombɨñgɨlɨñ,
6 gan Yesulɨ enguk, “Biu palen! Sɨndɨ neta mɨlap mañ? Endɨ tɨ-kɨndekɨndem tɨ-namlak.
7 Ama pɨmbɨñesɨ endɨ nain tuop sɨn gɨta kuañ, wala tɨmbi nain nola ba nola ep mɨ-pañgɨtanep nandañda kɨndem tɨnelɨñ. Gan natna nain tuop sɨn gɨta nɨm paletat,
8 wala tɨmbi tam ñalɨ man ñɨndɨñgɨt nepek nek tuop tɨ-namek wolok tuop tɨk. Endɨ pama tul i-namɨk, wɨn nak kɨmbambi nep kɨnditnekalɨñ wolok itangan pɨñgɨpna tɨ-pañgɨpañgɨle tɨ-namɨk.
9 Nak biañgan sanlet: dembek dembek ñanekalɨñ tuop gɨñgɨt manda kɨndem ñɨn eu sataumbi, tam ñalɨ nepek nek tɨ-namɨk wolok kasat wakɨt kwet tuop tɨ-sembi, tam endok kasat eu kaik taukak.”
10 Nain wolonda Judas Iskaliot, Yesuloñ gwañgwañii 12 endoñnan nanin no, endɨ Yesu bola tɨ-ñɨmektok tapma ama biesɨloñ ñañguk.
11 Ñambi, wolok tuop enbɨmbi nandɨm gɨnañjɨ kɨndem daumbi, mɨnem mɨnepi nɨ-kwambɨñ dañgɨlɨñ. Tɨmbi Judalɨ kusei kɨmɨpi, “Yesu bola tɨ-ñɨmektok nain kɨndem delok indauk?” embi mandɨñguk.
Yesulɨ kɨmbepi, gwañgwañii tɨ-pañgɨpañgɨle tɨ-semguk
12 Plaua wɨlɨmbendɨ nɨmnat sinjilok gwɨlat wolok kusei kɨmɨkɨmɨlɨnan Islael amatamdɨ sipsip nɨñañ wɨpi, tapma tɨmbi, Yambattɨ Isip kwelan nanin ep kɨmɨkuk wolok kɨmɨt-nandɨm pakañgɨlɨñ.
Gwɨlat wɨn indaumbi, gwañgwañiilɨ Yesu nɨ-kañbi eñgɨlɨñ, “Nɨndɨ delok ñambi, gwɨlat ñolok nana tɨ-jumɨt tɨ-gamneñdok nandɨlañ?”
13 Eumbi, Yesulɨ gwañgwañiit tɨpet enɨ-mupi enguk, “Sɨtɨ Jelusalem it kwet gɨnañ lombi, ama nolɨ tuk kambot bembi bɨ sep tɨmbɨ indautak en kle ñandekamɨk. En kle ñaumbi,
14 it nolok ña loutak wolok molomla ñɨndɨñ nɨndekamɨk, ‘Nɨnɨndauttɨ ñɨndɨñ elak: nak gwañgwanai gɨta it gɨnañ delok gwɨlattok nana nambetet?’
15 Eumbi, it gɨnañ wopum no tɨ-kɨliñ e-bimbin wɨn gwat patak daut sametak. Wolok tɨ-jumɨt tɨ-nɨmdekamɨk.”
16 Eumbi, gwañgwañiit tɨpet endɨ nandɨmbi, wɨnanin ñam Jelusalem it kwelan loñgɨmɨk. Lo tombi, Yesulɨ eñguk wolok tuop inda-semumbi, gwɨlattok nana tɨ-jumɨt tɨñgɨmɨk.
17 Tɨmbi kwet kɨlɨm eumbi, Yesulɨ gwañgwañii 12 gɨta bɨmbi, it gɨnañnan loñgɨlɨñ.
18 Lom nana na-palɨñɨlɨmbi, Yesulɨ enguk, “Biañgan sanlet: sɨndoñnan nanin no nakɨta nana yakan nalak endɨ nak bola tɨ-nametak.”
19 Wɨndɨñ eumbi, gɨnañjɨ mɨlataumbi, noñgan noñgandɨ ñɨndɨñ nɨñgɨlɨñ, “Nakta nɨm bek?”
20 Nɨmbɨmbi enguk, “Wɨn gwañgwa 12 sɨndoñnan nanin no. Endɨ plaua dɨp tɨkembi, nakɨta tuk wɨtna noñgan gɨnañ youpi nalak, en wakan.
21 Biañgan sɨnɨk. Manda youyoulɨn patak wolok tuop Ama Sɨsɨnɨk wɨn bola tɨ-ñɨmɨumbi wɨlɨ kɨmbekak. Gan ama nin bola tɨ-ñɨmetak en blangandok. Meñdɨ nɨm ap mɨumda, wɨn kɨndem.”
22 Tɨmbi nana na-palɨñɨlɨmbi, Yesulɨ plaua no tɨkem gwɨlam tɨmbi, ombɨm gwañgwañiila embi enguk, “Tɨke nambɨt; ñɨn nokok gaumna.”
23 Wɨndɨñ embi, wain wɨtna no tɨkembi, gwɨlam tɨ-talem emumbi, gɨtɨkkandɨ wɨtna noñgan wolok gɨnañ nañgɨlɨñ.
24 Nambɨmbi enguk, “Ñɨn nokok wekatna. Nak amatam asup endok kɨnjan kɨmbi, wekatna yalɨmutet. Walɨ wakan toptop Yambattɨ amatamñii gɨt tɨlak wɨn tɨmbɨ kwambɨñ dalak.
25 Nak biañgan sɨnɨk sanlet: nak wain tuk kwelan nombo nɨm nambetat. Yambattɨ gɨñgɨtñii indangan yambɨ-dɨkñeukak wolondamek nak en gɨta papi, wain tuk komblin engano wɨ mek nambetat.”
26 Tɨmbi Yambat nɨ-wɨt-ta-lo kap no tiu taleumbi, Oliv kwet jañgɨn tɨmbɨ dumalanepi pɨ-ñañgɨlɨñ.
27 Ñañɨpi, Yesulɨ gwañgwañiila enbi eñguk, “Yambattok manda no ñɨndɨñ youyoulɨn patak, ‘Nak ka-dɨkñe ama wɨla kɨmbɨmbi, sipsiptɨ papusenenekalɨñ.’ Wala tɨmbi sɨndɨ gɨtɨkkan siñgi wɨt-nambi pi ñanetañ.
28 Gan Yambattɨ kɨmnan nanin nep mɨum mɨlatmek, telak dama tɨ-sambi, Galili kwelan ñam wolok sambetat.”
29 Eumbi, Petlolɨ nɨñguk, “Ama dɨwɨn gɨtɨktɨ gambimbi pi-ñanetañ bek, gan nakta nɨm sɨnɨk.”
30 Eumbi nɨñguk, “Nak biañgan ganba: man tim ñolondañgan puputtɨ nain tɨpet nɨm kɨtɨumbi, dɨk nain tɨpet gɨt no naka ‘En nɨm nandɨ-ñɨmlet’ eutañ.”
31 Eumbi, Petlolɨ gɨñgɨnembi nɨñguk, “Kɨndem dɨkɨta nep nulɨmbi kɨmbetet, gan nak dɨka ‘Nɨm nandɨ-ñɨmlet’ nɨm eutet. Nɨm sɨnɨk.” Eumbi, gwañgwañii gɨtɨkkandɨ wɨndɨñgangot nɨ-taleñgɨlɨñ.
Yesu en kɨmbepi tɨ-pañgɨpañgɨle tɨñguk
32 Tɨmbi Yesu gɨt gwañgwañii endɨ ñambi, kwet no koi Getsemane wolok ña-tomgɨlɨñ. Tombi, Yesulɨ gwañgwa dɨwɨnda enbi eñguk, “Sɨndɨ ñolok pipalɨmbi, nak ñam nɨmolo tɨmbi bɨutet.”
33 Wɨndɨñ embi, Petlo, Yakobo gɨt Yoane yanañgɨpi ñañguk. Ñañɨpi, enlok plon nepek inda-ñɨmetak wala nandum mɨlata-sɨnɨk taumbi, gembɨñ pɨumbi
34 enguk, “Gɨnañna nandɨwa kola-sɨnɨk talak, kɨmbettok tuop nandɨlet. Sɨndɨ ñolok papi, ka-kɨliñ embi palɨt!”
35 Yesulɨ wɨndɨñ embi, lakat ñaña em kwelan pi-pɨmbi, telak no palekta, mɨlap bembemdok nain walɨ en maklewɨk wala Yambat nɨmolo tɨ-ñɨmɨñguk.
36 Endɨ enlok manda plon beula “Abba” kɨtɨ-ñɨmbi nɨñguk, “O Bep! Dɨk nepenepek gɨtɨk tuop tɨ-talewɨñ, wala tɨmbi dɨk mɨlap ñɨn napma tɨke-namɨñ. Gan dɨk nokok nanandɨ nɨm kɨmɨt-kleukañ. Nɨm sɨnɨk. Dɨk nɨtek nandɨlañ, wolok tuopgan indawɨn.”
37 Tɨmbi Yesulɨ gwañgwañii tɨpet gɨt no endoñ undane-bɨmbi, yambum dou-palɨmbi, Petlo nɨ-ñombɨm nɨñguk, “Simon, dɨk doulañ ba? Dɨk nain dumangan kaik paleñdok tuop nɨm ba?” Wɨndɨñ embi enguk,
38 “Biañgan sɨnɨk: gɨnanjɨlɨ nepek kɨndem tɨmbepi nandɨlak, gan pɨñgɨpsɨlɨ gembɨn nɨmnat, wala tɨmbi ka-kɨliñ embi, nɨmolo tɨmbɨt. Nɨm kañbi, tue-kambi plon pi-pɨnelɨñ.”
39 Yesulɨ wɨndɨñ embi, nombo yambim ñambi, nɨmolo dama tɨñguk wɨndɨñgangot nombo tɨñguk.
40 Nɨmolo tɨmbɨ taleumbi, nombo gwañgwañiiloñ undane-bɨm yambɨñguk wɨn: dausɨ mɨlataumbi dou-pakɨlɨñ. Dounan nanin mɨlapi, manda nɨtek nɨnelɨñ wala nandum mɨlatañguk.
41 Tɨmbi Yesulɨ nombo ña nɨmolo tɨ-talembi, gwañgwañiiloñ undane-bɨumbi, nain tɨpet gɨt no tɨmbɨmbi enguk, “Sɨndɨ gamañgot doumbi sɨlak pat-nandɨ-tañ ba? Ip tuop. Nandañ: Ama Sɨsɨnɨk yom amalok kɨsɨ plon kɨmɨkɨmɨttok nain ip indalak.
42 Ñala mɨlalɨmbi ñana. Wɨ kawɨt: bola tɨ-namlok ama ip nɨp tɨmbɨ dumalalak.”
Yesu tɨkeñgɨlɨñ
43 Wɨndɨñ e-palɨñɨlɨmbi, wolongan Yesulok gwañgwañii 12 endoñnan nanin no, Judas Iskaliot, endɨ ama kɨmɨn wopum telak dama tɨ-semumbi bɨñgɨlɨñ, wɨn tapma ama biesɨ ba endɨkñe manda nandɨ-tale ama ba ama biesɨ dɨwɨn endɨ enɨ-mulɨmbi, kakit ba kwandɨ mep bɨñgɨlɨñ.
44 Bola tɨndɨ ama endɨ damañgan sambat ñɨndɨñ kɨmɨpi enguk, “Simumu tɨ-ñɨmambi, ama ip wakan embi, ña tɨke-kwambɨñ dam tɨke-ñanekalɨñ.”
45 Wɨndɨñ eñgukta kena gɨnañ tombi, dɨndɨmgan Yesuloñ bɨmbi, “Nɨnɨndaut, we!” embi, wopumgan simumu tɨ-ñɨmɨñguk.
46 Wɨndɨñ tɨ-ñɨmɨum kañbi, gembɨnat ñam tɨke-kwambɨñ dañgɨlɨñ.
47 Tɨmbi ama Yesu gɨta pakɨlɨñ endoñnan nanin nolɨ kakil tiañe lambɨmbi, tapma amalok telak damanjɨlok kena gwañgwa sɨlanin wɨlepi, pawangot wɨlalɨm pɨñguk.
48 Tɨmbi Yesulɨ enbi eñguk, “Sɨndɨ naka nandum kumbu ama sañan tɨmbɨmbi, kakit ba kwandɨ mep bɨ-tombi, nep mañ ba?
49 Sandap tuop nak tapma it sañ simba gɨnañ lombi, sɨndok boñgɨpsɨnan papi, amatam enɨ-daut tɨ-sem-ta-bɨñɨlambi, nɨm nepgɨlɨñ. Gan manda youyoulɨn patak wolok tuop man inda-namɨwɨn.”
50 Wɨndɨñ eumbi, gwañgwañii gɨtɨktɨ en bimbi pim ñañgɨlɨñ.
51 Tɨmbi ama gwañgwa no sandum satningot tembi Yesu kle-ñañguk en wakɨt tɨkembi,
52 sandum tɨke-gɨlɨm dañgɨlɨñ. Gan endɨ sandum pɨsapi, biatan pi ñañguk.
Yesu manda plon kɨmɨkɨlɨñ
53 Tɨmbi endɨ Yesu tɨkembi, tapma amalok telak damanjɨlok ilan nañgɨpi ñañgɨlɨñ. (Wandɨñ tapma ama biesɨ ba ama biesɨ dɨwɨn ba endɨkñe manda nandɨ-tale ama gɨtɨk endɨ bɨm kɨmɨn tɨñgɨlɨñ.)
54 Yesu tɨke-ñañɨlɨmbi, Petlolɨ kambak mayañgan siñgi kandañ ep klembi ñañguk. Ñakapi, tapma amalok telak damanjɨ endok sañ simba gɨnañnangan loñguk. Lombi, tapma amalok telak damanjɨ endok tɨplaplailii gɨta pipapi, komba seimbi pakuk.
55 Tɨmbi tapma ama biesɨ en gɨta Juda amalok yambɨ-dɨkñenjɨ gɨtɨk endɨ Yesu wɨlɨ kɨmbektok nandɨñɨpi, ama Yesulok siñgin sinelɨñdok yolonjɨ-tlakɨlɨñ.
56 Neta, ama asuptɨ bɨmbi, joñgo siñgin simbi, juluñɨt manda eñgɨlɨñ. Gan endɨ mandanjɨ walan noñgangot nɨm eñgɨlɨñ, endɨ manda kusei kusei eñgɨlɨñ.
57 Tɨmbi ama dɨwɨndɨ bɨ indambi, joñgo siñgin simbi eñgɨlɨñ,
58 “Nɨndɨ manda no ñɨndɨñ eumbi nandɨñgɨmɨñ, ‘Nak tapma it kɨttɨ tɨndɨn ñɨn wiapi, sandap tɨpet gɨt no wolok gɨnañnangan wolok kɨnjan kɨttɨ nɨm tɨndɨn no mamba ilekak.’ Wɨndɨñ eumbi nandɨñgɨmɨñ” eñgɨlɨñ.
59 Gan mandanjɨlok walan wɨn bo noñgan nɨm.
60 Tɨmbi tapma amalok telak damanjɨ endɨ mɨlapi indangan bɨ ipi, Yesu nɨ-nandɨmbi eñguk, “Dɨk manda tambon tuop nɨm ewɨñ ba? Ama walɨ dɨkok manda eañ wɨn nandum nɨtek tɨlak?”
61 Eumbi, gitak papi, manda tambon no nɨm nɨñguk. Tɨmbi wolongan tapma amalok telak damanjɨ endɨ Yesu ñɨndɨñ nɨ-nandɨmbi eñguk, “Dɨtna Mesia wakan, Yambat nɨ-kɨndekɨndem eamɨñ endok Nɨñañ ba?”
62 Nɨ-nandumbi Yesulɨ nɨñguk, “Natna en wakan. Gamanda kanekalɨñ wɨn: Ama Sɨsɨnɨk endɨ Gembɨ Molomdok kii dɨndɨmnan pipalɨmbi, yakan amatam yambɨ-dɨkñendekamɨk. Tɨmbi en wakan kunum gɨnañ nanin mulukua plon undane-bɨumbi kanekalɨñ.”
63 Eumbi, tapma amalok telak damanjɨ endɨ manda wɨn nandum pɨ-sɨnɨk taumbi, kusalɨ tɨmbɨ daklewɨktok dasindasin wilapbi enguk, “Neta amala nombo enɨ-nandɨmbi, ama ñolok kusalɨla yout-lonjɨnetamɨñ?
64 Sɨndɨ ip nandɨlɨñ, endɨ enla Yambat eñɨpi, Yambat nɨ-tɨke-pɨ-yalilak. Wala nɨtek nandañ?” Eumbi, gɨtɨkkandɨ Yesu mandanlok kɨnjan tɨkewɨktok nandɨñgɨlɨñ tuop wɨlɨ kɨmbektok e-taleñgɨlɨñ.
65 Tɨmbi dɨwɨndɨ kusei kɨmɨpi, manjɨ iwɨt sua-ñɨmbi, timan dai sandumdɨ masipbi, kɨsɨlɨ wɨpi nɨñgɨlɨñ, “Nindɨ gwɨtak nɨnɨmbɨm indaumbi nandɨna!” Tɨmbi tɨplaplaelɨ Yesu tɨkembi, kɨsɨ pɨndɨmdɨ wɨkɨlɨñ.
Petlolɨ Yesula “Nak en nɨm nandɨ-ñɨmlet” eñguk
66 Tɨmbi Petlolɨ tapma amalok telak damanjɨlok it pawan sañ simba gɨnañ palɨñɨlɨmbi, ama wolok kena wembe nolɨ bɨmbi,
67 Petlolɨ komba sei-palɨm kañbi, ka-kɨliñ embi nɨñguk, “Dɨk bo Yesu Nasalet nanin en gɨta kulañ gambɨlet.”
68 Eumbi, Petlolɨ nɨñguk, “Nɨm a. Dɨk nek elañ nak nɨm nandɨlet.” Wɨndɨñ embi, sañ simba telak yamanan pɨ-ñaumbi, wolongan puputtɨ kɨtɨñguk.
69 Tɨmbi kena wembe endɨ Petlo kañɨpi, manda dama eñguk wɨndɨñgangot nombo embi, ama wolok pakɨlɨñda enbi eñguk, “Ama ñɨn Yesulok nol no ñakan.”
70 Eumbi, Petlolɨ nombo “Nak nɨm” embi gɨñgɨneñguk.
Tɨmbi nain nɨm ombataumbi, nombo ama wolok ikɨlɨñ endɨ nɨñgɨlɨñ, “Dɨk Galili naninda tɨmbi dɨk biañgan endok nol no.”
71 Nɨmbɨmbi, Petlolɨ manda kwambɨñgan nombo nombo embi ñɨndɨñ enguk, “Biañgan sɨnɨk. Nak ama koi eañ wɨn nɨm nandɨ-ñɨmlet. Manda juluñɨt eletta, Yambattɨ kɨndem nep tɨmbɨ kolawa.”
72 Eumbi, wolongan puputtɨ kɨtɨumbi, nain tɨpet tɨmbɨmbi, Petlolɨ Yesulɨ manda nɨñguk wɨn nandɨ-sɨwɨkuk. Yesulɨ ñɨndɨñ nɨñgukta, “Puputtɨ gama nain tɨpet nɨm kɨtɨñɨlɨmbi, dɨk dama nain tɨpet gɨt no naka ‘En nɨm nandɨ-ñɨmlet’ eutañ.” Petlolɨ manda wɨn nandɨ-tombi, sɨmbai kolaumbi, kolan sɨnɨk kukuk.