24
Nina ghairau Abraham te sodoa na vaivine ke tauna Isaac
Abraham te tonikama tua, ma Yahweh te vautoa so tana lei totobo te gonighi. Ma sakai na bongi te bosa vania nina ghairau haulaghi mai tua, te righitaonighi nina lei totobo te loghoi me ghaghua, “Ko talua na limamu sarana na tuatavuligu,* me liogu ko nia papari na ahana Yahweh, God ni kokou mi pari, mo ko bei vilia vania siki vaivine tadira na vure ni Canaan raini ke tauna dalegu Isaac. Ko tona tana butonikomu tara vahuu igaa. Itadira na lei kulagu na vure ko lavia vania siki vaivine ge ke tauna dalegu Isaac.”
Mana ghairau te huahuati, “?Ivei tea, ke mua tala na saniana na komuna na vaivine, me ke mua niu uduhoru mai ke, me uto so ku lavia Isaac mu ku nia tona ta kulana vure me ke ghahaa tua itadira?”
Ma Abraham te bosa tughu, “Taho! Bei hola tona gea dalegu. Ma Yahweh, God i kokou, te lavikehau tua tana komuna tamagu, mi tana bonadira kulagu na vure, me baubahu vaniu ge ke hera na lei vaivarigu na pari eni, me ke diki nia vetena ide nina angel ke huligho me ke tughunia vanigho na vaivine ke tauna dalegu. Me ke ba mua liona na mai koluamu na vaivine ke, mo ko mua nia maa ighoe na papari. Mo ko bei ghoi lavi tonaa tua dalegu.” Keri ge nia papari nina ghairau Abraham ge ke nea taonia na hava Abraham te bosaa vania.
10 Keri ke na ghairau te lavighi e paregho nina camel Abraham mana balu nina lologho, me tona tana Aram-naharaim, na komu te ghahaa igaa Nahor, hoghona Abraham, launa tana bubulo i Mesopotamia. 11 Gaia te sara nulavi tana bebete ni komu lilighina na tuvu, me talugonira na camel mara aheahe igaa. Me sara tua na bona tara horu ni heo beti na lei vaivine tana tuvu. 12 Gaia te kokoeliulivuti me ghaghua, “Yahweh God ta Abraham na vunaghigu, ko hangau mai taeni ge ku nia tangomana na hava tu nea eni, mo ko tatea nimua na veiarovi vania na vunaghigu. 13 Inau tu tughuru iani, lilighina na tuvu eni, igaa kara heo beti na lei vaivine ni komu. 14 Mu ku bosa vania sakai mu ghaghua, ‘Ko lubatiu ge ku inu.’ Ma ge ke bosa tughu gaia, ‘Eo, ko inu, mi nau ku heo ghadira beti ghua nimua na camel,’ vaho ge u ghilala gaia tua keri na vaivine to vilia vania nimua na mane lutu Isaac. Ke vaghaa keri ke, ge ku ghilalaa to pangotia so nimua baubahu vania na vunaghigu.”
15 Me mua soko mua na kokoeliulivuti gaia, me sara tua sakai na tahula na ahana Rebekah, te hola valaa na popovatu. Gaia dalena Bethuel dalena Nahor ma tauna Milcah. A Nahor hoghona Abraham. 16 Rebekah na tahula maemane me te matakage, te mua koli koukolu mane mua. Gaia te tona tana tuvu, me dore betina nina popovatu ge oli. 17 Mana ghairau te samalia vaa ge bosa vania, “Ko lubatiu mu ku inu tana popovatu.”
18 Ge bosa Rebekah, “Maghutu, eo, ko inu.” Ge mina me hui horua na popovatu ni beti tana valana me lighia vania ge inu. 19 Me inu soko tua gaia, ge bosa Rebekah me ghaghua, “Inau ku heo ghadira beti ghua na lei nimua camel, kara inu ma kara vada.” 20 Mana tahula te mina me kolava beti tana tungi, me ghoi oli ni heo beti ghadira so na lei camel, ma gaira udolu tara inu mara vada. 21 Na ghairau te toghatoghaa na tahula me nia hoghohare na liona, gaia sogea tua na vaivine te vilia a Yahweh.
22 Mara inua soko tua na camel, na ghairau te hea Rebekah na ring gold me nia susuihu, te dato na matena, me rua na seli gold te sule. 23 Me huatia, “?Ko bosa vaniu, ahei a tamamu? ?Siki sakai so tana valena kai maturu igaa gevaa ke bongi, na lei kulagu mane mi nau?”
24 Me bosa tughu na tahula, “Tamagu a Bethuel, na daledira Nahor ma Milcah. 25 E subo so na buburu na ghadira vanga na camel, me malagha so kau maturu tana valemami tana bongi.”
26 Mana ghairau te tualaghi tuturu me holohabaa Yahweh 27 ge bosa, “Inau tu holoutoa Yahweh, God ta Abraham, na vunaghigu. Gaia te pangotia so nina baubahu vania na vunaghigu me huli maemaneu mai itadira na lei kulana vure.”
28 Mana tahula te sama oli tana valedira tinana ma tamana, me tutuguni vania na binaboli na hava te kale. 29-30 Ma Rebekah te loghoa na vaivinena Laban. Mi tana bona Laban te righia na ring te talua na mane tana ihuna Rebekah, mana lei seli tana limana, maia ghua te rongovia na tutuguna na mane te bosa vania Rebekah, keri ge sama horu tana tuvu me sodoa igaa nina ghairau Abraham, te tughuru i lilighidira so na camel. 31 Ge bosa Laban vania, “Ighoe, na mane te vautogho tua Yahweh, ko mai tana valemami. ?Eghua ge o tughuru so iani? Na voki te gonidila vanigho tua tana valemami, mara malagha so na lei nimua camel.”
32 Mana ghairau te nia udukolu Laban moro tona tana valenadira. Ma rana nina mane lutu Laban te taluhorui na luludadira na camel, me hera na buburu ni vatei koli, me kutira. Keri ge ra lavia na beti vanira mai nina ghairau Abraham, maia na lei nina mane lutu ma kara saui na marevodira. 33 Me gonidila tua na vanga ge bosa na mane, nina ghairau Abraham, “Ku mua vanga mua inau, polo ku diki bosaa ghua na hava na pukuna ge u sara mai iani.”
Ge bosa Laban, “Tona haliu so na kokoe ighoe.”
34 Keri ge bosa gaia, “Inau ke, a nina ghairau Abraham. 35 Yahweh te vautoa na vunaghigu, me nea ge mane logho rongo. Me hea ghua na ovu ni sheep, goat, mana buluka, maia ghua te subo na rongo ni silver mana gold, maia ghua na lei seka, na mane mana vaivine, camel mana donkey. 36 Sarah, a tauna na vunaghigu, te vahua na gari mane vania tana bona te vinekama hau tua. Mana vunaghigu te sonihalavui vania nina lei totobo te loghoi. 37 Me neu ge u papari kolua na baubahu, ge ku taonia na bosana. Ma eni gaia te bosaa vaniu, ‘Ko bei vilia vania siki tahula ni Canaan ke tauna dalegu. 38 Ko tona i tadira kulana vure tamagu. Itadira ko vilia na tahula ke tauna. 39 Mi nau tu ghoi huatia so na vunaghigu, ‘Ivei tea, keba mua liona niu udukolu mai na tahula ke?’ 40 Ge bosatughu gaia, ‘Yahweh tu taonia mu dolovia haia tua, ke vetenaa vanigho mai nina angel me ke negho ge ko tangomana. Keri ge ko lavia vania dalegu na tahula ke tauna itadira kulagu na vure tana vaivarina tamagu. 41 Mo ko ba tona itadira kulagu vure, ma kara mua talamu ke, keri ge ko tatavahale tana papari to nea.’
42 “Mi tana bona tu sara tua tana tuvu igeni ka, mu kokoeliulivuti, ‘Yahweh, nina God na vunaghigu Abraham, ko neu mai ge ku nia tangomana na hava tu nea eni. 43 Inau tu tughuru iani, lilighina na tuvu eni, igaa kara heo beti na lei vaivine ni komu. Mu ku bosa vania sakai mu ghaghua, ‘Ko lubatiu ge ku inu.’ 44 Ma ge ke bosa tughu gaia, ‘Eo, ko inu, mu ku heo ghadira beti ghua nimua na camel.’ Vaho ge ku ghilala gaia tua keri na tahula to vilia ge ke tauna nimua na mane lutu Isaac.”
45 Mu mua soko mua na kokoeliulivuti inau, me va mai tua Rebekah te hola valaa na popovatu. Gaia te horu tana tuvu me heo betina nina popovatu, keri ge u bosa vania inau mu ghaghua, ‘Ko lubatiu ge ku inu.’
46 “Ma Rebekah te mina tua me huihorua na popovatu ni beti tana valana me lighia vaniu ge bosa, ‘Eo, ko inu, mu ku heo ghadira beti ghua nimua na lei camel.’ Keri ge u inu inau, me heo ghadira beti na lei camel ghua. 47 Mi nau tu huatia, ‘Ahei a tamamu?’ Me bosa tughu gaia, ‘Tamagu Bethuel daledira Nahor ma Milcah.’ Keri ge u pasulaghinia na ring tana ihuna te nia susuihu, mu hogholavaghinighi rana seli tana limana. 48 Mi nau tu tualaghi tuturu mu holohabaa Yahweh nina God na vunaghigu Abraham, te huli maemaneu mai tadira na lei vaivarina na vunaghigu, ge u sodoa na tahula, ke tauna dalena na vunaghigu. 49 ?Keri ke, ko bosa vaniu, ko tatea sughua nimua na dolo vania na vunaghigu pe taho? Ko bosa vaniu ke ge ku ghilaa na hava ku ghoi nea.”
50 Ma Laban ma Bethuel toro bosa tughu, “?Yahweh te huligho mai iani, mana hava ghua kai ghoi bosaa iga ighai? 51 Rebekah eni, ko lavia mo ko tona. Gaia ke tauna a dalena na vunaghimu, te vaghaa Yahweh te diki bosaa tua.”
52 A nina ghairau Abraham te rongovighi na bosa raini ge tongaghi horu tana pari me holohabaa Yahweh. 53 Keri ge talu horui na gold mana silver, mana tivi utoutoa me hea Rebekah, me hera ghua na balu dolo a tinana ma vaivinena Rebekah. 54 Keri vaho ge vanga nulavi nina ghairau Abraham maia na lei mane toro nia udukolu, ge ra maturu. Mara rarai mai tana puipungi ge bosa na ghairau, “Koro lubatiu ge ku oli tua inau tana vunaghigu.”
55 Ma tinana ma vaivinena Rebekah toro bosa, “E liomami a Rebekah ke ghoi kabu oli ghua e paregho na bongi ge ke tona.”
56 Ge bosa na ghairau, “Kau bei neghai gea ma kai ghoi kabu oli. Yahweh te nea tua nigua na sakutua ge u tangomana. Me liogu tua na oli taeni tana vunaghigu!”
57 Rogaira toro bosatughu, “Holoa mai na tahula ma ka rongovia i tatana na hava ke bosaa.” 58 Keri ge ro holoa Rebekah me mai ge ra huatia, “Ighoe to liona so ge ko tona kolua na mane eni?”
Ma Rebekah te bosa tughu, “Eo, e liogu so na tona.”
59 Keri vaho ge ra talana Rebekah, maia nina vaivine ghairau te righitaonia tana vahuana me sara itaeni, ge koro tona kolua nina ghairau Abraham ma rana udukolura. 60 Ma gaira tara hea didira vauto Rebekah nia na bosa raini,
“Ighoe vaivinemami, tai nongia Yahweh te negho ge ko tinadira na mola ni tinoni,
Me ke hangara na lei vaivarimu kara lagavulera ghadira na kana.”
61 Keri ge gonidila ni tona Rebekah maia na lei nina vaivine ghairau ge ra haghelighi na lei camel, mara tona kolua nina ghairau Abraham, ma rana lei ghana udukolu. Ma gaira udolu tara sakutua ma ra tona.
62 Mi tana bona keri Isaac, te ghaha tana bona mamaha tara holoa nia Negev, te pulohi mai tana Beer-lahai-roi. 63 Mi ta sakai na nulavi, Isaac te sakusaku tua tana leghai ge ghanaghana. Mi tana bona keri, me righira vaa na lei camel tara mai. 64 Tana bona Rebekah te righia Isaac, ge sogha horu sania na camel. 65 Te huatia nina mane lutu Abraham, “Ahei na mane eni te sakutua mai tatada?”
Me bosa tughu na ghairau, “Gaia na vunaghigu, Isaac.” Keri ge lavia na tivi a Rebekah me saroa nia na matana mana ihuna.
66 Mara saravia Isaac, nina ghairau Abraham te tutugui vania na lei totobo udolu te nei. 67 Keri ge lavia Rebekah Isaac, me nia haghe tana vale tapole, nina vale tapole tinana Sarah, moro taulaghi tua. Ma Isaac te dolovia Rebekah, ge togholuvu a Isaac i murina te mate a tinana.
* 24:2 sarana [na tuatavuligu/hahanga] Na ghanaghana ilokana ke, na papari te mava ngangata mana tinoni te nia papari ge ke gonia mughua na hava te bosa. 24:22 ring ni gold me nia susuihu, ... na seli sule ni gold. Tana leu ni Jew tara talua na mavani na ring te kage na levu ni shekel, mana mavana na seli sule te kage hangavulu na shekel. Na lei totobo udolu te dato na mateni. 24:62 Beer-lahai-roi Na ghanaghana ilokana na ahana ke, “Nina tuvu gaia te vola te vaevaneu.” Righia Vuivuni 16:14.