8
Lei vaivine tara udukolua Jesus
Me mua hau murina eni, Jesus te tona tana lei komu sule mana komu pile, me nia tarai ga na Rongorongo Uto taonia na kinakabuna God. Ma rana lei manevetena ara hangavulu rua tara nia udukolu, ma gaira ghua na balu vaivine te kisu volara tua tana tidalo dika mi tana lei vahaghi. A Mary (tara holoa nia ghua a Magdalene,*) Jesus te ghuruhorua ra vitu na tidalo dika itatana; Joanna, a tauna Chuza te vunaghi tana valena na vunaghi haba Herod Antipas, ma Susanna mana balu vaivine ghua, tara hangara ta didira lologho heghedira, Jesus ma nina lei vaovarongo.+
Na vavaghahana gaia te subasuba
(Matthew 13:1-9; Mark 4:1-9)
Mana vure subo tara mai righia Jesus tara va mai tana lei komu, mana bona tara savukolu mai tatana na vuresubo ka, ge bosaa vanira na bosa vavaghaha eni, “Sakai na bona sakai na mane te va havukaghinighi na vuavua ni wheat lokana nina leghai. Mi tana bona te havukaghinighi na vuavua, na balu tara tumuhoru i ghobu ni halautu, mara turi panapanai ga tara sakutua, mana lei manu tara ghani sokoi. Mana balu tara tumuhoru vuvunga ni saesape ni vatu, tara totolo dato, hauvaa mara ghoi sasagha so, na pukuna te mua paku na pari ga. Balu vuavua tara tumuhoru i ghobu ni tautalu kaukarugha, mara totolo dato kolura na tautalu kaukarua, me pono kuvira mara vuha mate. Mana balu vuavua tara tumuhoru tana pari uto, ma gaira tara totolo, mara vangagha, subo vulei na vuavua tara subai.”
Me bosa sokoi lei bosa raini Jesus, ge ghaeghahe me ghaghua, “Ahei te liona na ghilalaana na bosagu ke, me ke rongoviu mai!”
Na ghanaghana ilokani lei bosa vavaghaha
(Matthew 13:10-17; Mark 4:10-12)
Ma nina vaovarongo tara huatia na hava na ghanaghana igaa na bosa vavaghaha eni. 10 Jesus te bosa tughu me ghaghua, “A God te neghau ighau nigua na lei vaovarongo, tau taluutuniu, ge kau ghilalai na lei ghanaghana te polo tana kinakabuna, ma vanira arahei tara mua taotaoniu tu kokoe vanira tana bosa vavaghaha, keri ge na hava na Gegere Tabu te bosaa ke kale,
‘Na vure raini tara rongo vamua,
ma kara mua rongo vakodo.
Ma gaira kara reirei vamua,
ma kara mua reirei vakale.” +
Jesus te tughunitatea na vavaghaha ni subasuba
(Matthew 13:18-23; Mark 4:13-20)
11 “Aeni na ghanaghana igaa na bosa vavaghaha, Na vuavua eni gaia, na bosana God. 12 Na vuavua tara tumuhoru i ghobu ni halautu, te vaghara gaira tara rongovia sughua na bosana God, hauvaa, ma Satan te mai me lavikehaa na rongorongo tana tobadira ge kara bei taluutuni, ma kara bei nia vola gea na bosana God. 13 Na lei vuavua tara tumuhoru vuvunga ni saesape ni vatu te vaghara, gaira tara rongovia na bosana God mara nia togotogo pile bona vamua, hauvaa, me mua lalo didira taluutuni, tana bona te mai na tabotabo, mara tumu ta didira na taluutuni na pukuna te kubolu didira taluutuni. 14 Na lei vuavua tara tumu i ghobu ni tautalu kaukarugha te vaghara, gaira tara rongovia na bosana God, hauvaa, mana lei viri mana lologho, mana togotogo ni maramana, te saurura mara mua totolo uto ma kara vangagha. 15 Mana vuavua tara tumuhoru tana pari uto te vaghara gaira tara rongovia na bosana God mara taluutunia, mara nia barebare haia tua tana tobadira, mara nia vangagha tana voladira.
Na bulu tara saropoloa
(Mark 4:21-25)
16 “Taho siki sakai ke tungia na bulu ge ke saropoloa, pe ke talua sarana na malei ghime. Ra talua i ghobu ni vale tana vatei taribulu ge kara reirei na vure tara haghe mai i lokana na vale.+ 17 Na lei totobo tara polo, geva kara tate, mana hava tua tara saropoloa geva ke tate ma kara lavia mai tana marara.+ 18 Keri ge kau ghilalaa utoa na hava tau rongovia, na pukuna God ke hera na manaha sule rahei tara pangotia nigua bosa ni tarai! Ma vanira gaira tara mua rongoviu, sughua na hava tara ghanaghana tara ghilalaa, kara lavikehaa itadira.” +
Tinana Jesus ma rana hoghona
(Matthew 12:46-50; Mark 3:31-35)
19 Ma tinana ma rana lei hoghona Jesus tara mai righia, mara mua tangomana na va dutuviana na pukuna na vuresubo iga. 20 A siki sakai te bosa vania Jesus, “Agaira tinamu ma rana hoghomu tara tughuru i pari bebete, mara liona ge kara kokoe kolugho.”
21 Ge bosa Jesus, “Gaira tara rongovia na bosana God mara taonia, agaira a tinagu ma rana hoghogu.”
Jesus te betoa na maraghata
(Matthew 8:23-27; Mark 4:35-41)
22 Mi ta sakai na bongi Jesus te bosa vanira nina vaovarongo, “Gatu ghita ma ka halavu i levu ni kolokama.” Keri ge ra haehaghe tana tiola ni Jew mara tona halavu i levudari. 23 Mi tana bona tara kale halavu Jesus te maturu. Hau pile vasoo, me mai na ghuri sule lokana na kolokama ge kalera, me haghe mai na beti lokana na tiola mara dutu ni luvu. 24 Ma rana vaovarongo tara alihia Jesus, “Maghutu! Maghutu! Ighita ta dutu ni luvu ma ka mate!”
Ge tughuru Jesus me pasara na ghuri mana maraghata, “Koro beto!” ge ro beto me tada na beata. 25 Ma Jesus te bosa vanira nina vaovarongo, “?E ghua ge au mua taluutuniu?”
Gaira tara mataghu me maro na mangadira, ge ra sopa huahuati heghedira, “?Ahei vaho tua na tinoni vaghana eni? Te bosa laga vanira na ghuri mana maraghata ge koro beto moro taonia na bosana.”
Jesus te volaa na mane te haghevia lei tidalo dika
(Matthew 8:28-34; Mark 5:1-20)
26 Jesus ma nina vaovarongo tara tona mara va saravighi lei buto ni komu ni Gerasa, levuna na kolokama ni beti i Galilee. 27 Me mua rua ni soghalonga mua Jesus ka, me mai righia tua sakai na mane ni komu, te haghevia lei tidalo dika. E daro ni bona mai tua te ole soesole na mane eni, me mua ghana betoa ta siki vale, mi lokani lei vatuluma vamua, tara tavughira igaa tara mate te ghanaa tana lei bongina mai tua. 28-29 Subo na bona tara maana pungisia na lei tidalo dika na mane eni. Lei tinoni tara pitighi nia na talihalo na tuana mana limana mara barebarea, hauvaa me kosoi so, ma rana lei tidalo dika tara ghuru tonaa tana bona aroha.
Jesus te keikerira na tidalo dika itatana, “Kau rughuhoru itatana!”
Tana bona na mane eni te righia Jesus ge tumu horu tana pari. Na mane te ghaeghahe me ghaghua, “Jesus, Dalena God Puku ni Haba! ?Na hava to liona itagua? Inau tu nongigho ko bei heu gea siki totoro!”
30 Ma Jesus te huatia na mane, “?Ahei na ahamu ighoe?”
Ge bosatughu na mane, “Na ahagu inau ke ‘Mavitu’. Te nea ga na bosa pukuna subo na tidalo dika tara haghevia.” 31 Na lei tidalo dika raini tara nongi ngangataa tua Jesus, ge ke bei vetenara vaa tana bona ni totoro.
32 Mi tana bona keri na volivoli ni bolo tara humehume tana puku ni ghotu. Ma rana tidalo dika tara nongia Jesus ge ke vetenara vaa i tadira na lei bolo ge kara vaa haghe i lokadira, me nea te vaghaa. 33 Keri ge ra rughuhoru lokana na mane, mara vaa rughuhaghe lokadira na bolo. Mana volivoli udolu tara sama sughi horu tana sosoghola mara sosogha horu lokana na kolokama ni beti mara lulumi.
34 Gaira lei mane tara righitaonira na bolo tara righia na hava te kale, mara sama mara vaa ladavaghinia tana lei komu sule mana pile na hava tara righia. 35 Na vure ghua tara tona mara vaa righia na hava te kale. Mara va sara ta Jesus ka, mara righia na mane tara rughuhoru tua na lei tidalo dika itatana, te sopou lilighina Jesus, te pipisi me pupulu, me mahebo na liona. Mana lei vure tara mataghu. 36 Agaira tara righia na hava te kale eni, tara tutugu vanira na vuresubo ivei te nea Jesus na mane ge uto. 37 Mana vure ni buto ni komu talighu tara nongia Jesus ge ke tona keha i tadira na pukuna tara mataghunia. Ge oli Jesus tana tiola me tona halavu i levuna na kolokama. 38 Mana mane te kurutia Jesus me ghaghua, “Ko talagu, mu ku nigho udu.” 39 Ma Jesus te vetenaa keha me ghaghua vania, “Taho! Ko oli tana komumu, mo ko tughunitatea vania nimua na binaboli, na lei totobo uto te nei God vanigho.” Keri ge tona na mane me bosa vanira lei vure soko tana komu, na hava te nea Jesus vania.
Na tahula dalena Jairus mana vaivine vahaghi
(Matthew 9:18-26; Mark 5:21-43)
40 Ma Jesus te ghoi oli halavu tana komu te va mai ga levuna na kolokama ni beti, mana vuresubo tara holopangotia tana bona te saralonga, na pukuna te hau tua tara pitua na oliana mai. 41 A sakai na mane na ahana Jairus te va mai ta Jesus. Gaia a sakai tadira rana Haba ni Vale kokoeliulivuti tana komu keri. Gaia te mai ta Jesus ge poghotao tana tuana, me nongia ge ke vaa tana valena, 42 na pukuna a dalena na tahula vahusosopa te hangavulu rua na niuluna, te dutu ni mate.
Tana bona Jesus te sakutua me tona kolua, rana vuresubo tara dukulia, mara kililia. 43 I ghobuna na vuresubo eni ke, a sakai na vaivine te tave na ghabu e hangavulu rua tua na niulu, te soni sokoi tua nina rongo tana manekisu, hauvaa, me mua kisu utoa sono siki sakai.§ 44 Na vaivine eni te va mai i murina Jesus, me tabea mua na sosokona nina pupulu ka, me beto tesakai tua na tave ni ghabu. 45 Ge huahuati Jesus, “?Ahei te tabeu?”
Agaira udolu tara hughu, ma Peter te bosa vania, “Maghutu, ighoe to righia tua na vuresubo te duduku me kakata talighutigho. ?E ghua ge o huahuati vaghaa keri?”
46 Jesus te ghoi bosa so, “A siki sakai te tabeu na pukuna tu ghilalaa na bona te rughuhoru na maana itagua.” 47 Me vahola vania tua na vaivine ge ke polo, ge mai poghotao horu tana tuana Jesus me tatata. Igaa tana mata ni vuresubo ge bosaa vania Jesus na hava na pukuna ge tabea nina tivi, mi vei tea na beto sakai na vahaghi te kalea. 48 Ge bosa Jesus vania na vaivine, “Dalegu, nimua taluutuni te negho ge o uto. Ko tona tana mabo.”
49 Me bosa sokoa vasoo Jesus na bosa eni ka, mana tinoni te lavia mai na rongorongo tana valena Jarius te sara, me mai bosa vania Jairus, na huhuli ni vale kokoeliulivuti ni Jew, me ghaghua, “A dalemu na tahula te mate tua, mo ko bei lavibuleana gea na Tarai.”
50 Jesus te rongovia na rongorongo, ge bosa vania Jairus, “Ko bei mataghu gea, ko taluutuniu vamua, me ke vola na dalemu.”
51 Mi tana bona te va sara tana valena Jairus ka, me hove pungisia ahei ke haghe kolua tana vale, a Peter ma John ma James vamua, maia tinana ma tamana na tahula. 52 Ra haghe tana vale, ma gaira udolu lokana na vale tara nia dikalio mara tangihia na gari. Ge bosa Jesus, “Kau bei tangi! Na gari eni te mua mate, gaia te maturu nina vamua.”
53 Gaira udolu tara batobatoa na pukuna tara ghilala na tahula te mate sughua tua. 54 Jesus te tabea na limana na tahula, me bosa vania, “Dalegu, ko tughuru dato!” 55 Mana tahula te ghoi vola oli mai me tughuru dato, ma Jesus te keikerira tinana ma tamana koro hea pile vanga ke ghania. 56 Ma tamana ma tinana toro nia hare ngangata na hava te kale. Me hovera Jesus, ge koro bei bosa tatea vania tua ahei na hava te kale.
* 8:2 Magdalene na ghanaghana ilokana na tinoni te butu mai Magdala, sakai na komu pile lilighina na kolokama tana bubulo i Galilee. + 8:3 Matthew 27:55-56; Mark 15:40-41; Luke 23:49 + 8:10 Isaiah 6:9 + 8:16 Matthew 5:15; Luke 11:33 + 8:17 Matthew 10:26; Luke 12:2 + 8:18 Matthew 25:29; Luke 19:26 8:26 Balu gegere tabu tara loghoa ‘Gergesa’ pa ‘Gadara’ 8:43 Na pukuna na vahaghi eni, na vaivine te mua haghe ilokana na Valetabu. § 8:43 te soni sokoi tua nina rongo tana manekisu Balu na gegere tabu tara mua loghoi na lei bosa raini.