Na Rongorongo Uto nina Jesus Christ
Na Tabu Mark
te Gerea
?Na Hava te tughunia igaa?
Na Rongorongo Uto te gerea Mark, te nia vuivuni na ghanaghana te vaghaa eni, “Na Rongorongo Utona mana Ladana Jesus Christ, a Dalena God.” Jesus tara righia te mane ghevegheve me maana ghua. Anina maana tara righi kalea ta nina lei bosa ni tarai, maia tana bosana te maana pungisira na lei tidalo dika, maia tana talukehaani na lei palu ni maramana. Jesus te bosaa heghena te Dale Tinoni, me mai tana maramana ge nia hevei na volana, na vatei lavikehaani na lei palu ni maramana.
Mark te gerea tana nilabu maemane, mana lio papara, na tutuguna Jesus. Maia ghua na lio papara tana hava te gonighi mai tua Jesus, me mua gaighi hegheni vamua tana bosana ma nina tarai. I murina na tutuguna John Vulitabu, maia na vulitabuana mana tabotaboana Jesus, Mark te gerei na tutuguni na kisu ghaota vahaghi, ma nina tarai Jesus. Me mua daro ni bona ge ra ghilalaa utoa Jesus gaira tara udukolua, ma rahei tara kabu hughuhughu itatana tara kanahaghinia. Dutuvia na sosokona na buka eni, te bosatatei na hava te kale tana volana Jesus tana week tabu, me haba vaa na mateana, mana tughuruoliana.
Na lei Ghanaghana te Mava Ilokana na Gegere Eni
Na vuivunina na Rongorongo Uto (1:1-13)
Na lutuna Jesus tana bubulo i Galilee (1:14-9:50)
Vuivuni Galilee me ritini Jerusalem (10:1-52)
Na week tabu (11:1-15:47)
Na tughuruoliana Jesus tana mate (16:1-8)
Na livuana mana datoana na Lord murina te tughuruoli tana mate (16:9-20)
1
John Vulitabu te gonidilaa na maiana Jesus Christ
(Matthew 3:1-12; Luke 3:1-18; John 1:19-28)
Aeni na vuivunina na Rongorongo Uto nina Jesus Christ* Dalena God. Idania, te vaghaa te gerea tua prophet Isaiah, God te bosa,
“Inau ku nia vetena nigua na tinoni holabosa ge ke ghidevigho,
me ke mangatia na halautumu.”+
Siki sakai ke ghaeghahe tana bona mamaha, te taho iga na beti mana ghai,
“Kau gonidilaa na halautuna Lord. Kau maemanea na halautu ke liu iga!”+
Ma John te ghahaa tana bona mamaha, te taho iga na beti mana ghai, te vulitabura me taraira na vure igaa, tana betitina Jordan me ghaghua, “Kau tughulio ma kau tughui na nilabumiu te dika, mu ku vulitabughau, ma God ke talukehai na lei palumiu.” Mana vure subo ni Jerusalem mana lei komu i Judea tara rughuhoru mai mara rongovia, mara toghipalu, me vulitabura nia na lio ni tughulio tana beti tina Jordan.
John te nia pupulu na vuvulu ni maumanu sule tara holoa nia na camel, me nia kabe na ghuighuli ni buluka, mana ghana vanga na puko mana kokolo ni midua. Ma gaia te taraira na vure me ghaghua, “Sakai na tinoni ke mai murigu te maana vaa itagua, inau te mua managu na taoraghi horu na toghiani na hahara ni marevona. Mi nau tu vulitabughau nia na beti, ma gaia ke vulitabughau nia na Tarunga Tabu.”
Na vulitabuana mana tabotaboana Jesus
(Matthew 3:13—4:11; Luke 3:21-22; 4:1-13)
Me mua daro ni bona murina, Jesus te butu mai i Nazareth tana bubulo i Galilee, me vulitabu itatana John tana betitina Jordan. 10 Ma Jesus te dato mai tana beti, ge righia na parako te hahangavi mana Tarunga Tabu te horu mai vuvungana te vaghaa na bola. 11 Mana talama ni manga te horu mai kokou te ghaghua, “Ighoe na puku ni Dalegu. Inau tu dolovigho mu nigho togotogo utuni sughua.” +
12 Mi murina vasoo eni, na Tarunga Tabu te hulia Jesus va tana bona mamaha te taho iga na beti mana ghai. 13 Me kabu igaa e vati hangavulu na bongi, ma Satan te mai tabotaboa Jesus. Na lei maumanu asi kolua igaa, mana lei angel tara mai righitaonia gaia.
Jesus te vuivunia na Lutuna
(Matthew 4:12-22; Luke 4:4-15; 5:1-11)
14 Mi murina tua Herod Antipas te talua John tana vale pipiti, Jesus te tona tana bubulo i Galilee me nia tarai na Rongorongo Uto te butu mai ta God. 15 Ge bosa vanira, “Te poso mai tua na bona, na kinakabuna God te dutu mai tua! Kau tughui na lei nilabumiu te dika, ma kau taluutunia na Rongorongo Uto.” +
16 Tana bona Jesus te vavahale lilighina na kolokama ni beti i Galilee, me righira ra tamatahi, Simon ma Andrew. Rogaira na mane gehelau, toro nighi gehelau didira na vugho. 17 Jesus te bosa vanira, “Koro saritaoniu mai, mi nau ku taraighau nia na vugho tinoni ge kara taluutuniu.” 18 Rogaira toro mina sanighi didira na lei vugho moro saritaonia Jesus.
19 Jesus te tona pile bona vasoo me righira ro tamatahi ghua so, James ma John dalena Zebedee. Rogaira i lokana didira na tiola ni Jew tara gonidilai didira na lei vugho. 20 Ma Jesus te righira ge holora ro tamatahi. Ro sania tamadira Zebedee tana tiola ni Jew kolura na lei mane lutu, ge ro saritaonia Jesus.
Na mane te pongoa na tidalo dika
(Luke 4:31-37)
21 Jesus kolura nina vaovarongo tara mai tana komu i Capernaum. Tana Sabbath,§ tara tona tana vale kokoeliulivuti ni Jew ma Jesus te vuivuni ni taraiadira na vure subo. 22 Mana vure tara rongovia nina tarai, mara nia hare na pukuna te nia tutugu nina maana God. Ma nina tarai te mua vaghara rana manetarai ni vetena nina Moses.+
23 Ma sakai na mane te pongoa na tidalo dika te mai tana vale kokoeliulivuti ni Jew me ghaeghahe, 24 “?Na hava te liomu itamami, Jesus ni Nazareth? ?Sogea ighoe to mai ge ko dikalaghai? Inau tu ghilalagho ahei ighoe. Ighoe gaia anina tinoni tabu a God, te vetenagho mai!”
25 Jesus te pasara na tidalo dika, “Ko todore, mo ko rughuhoru keha itatana.” 26 Mana tidalo dika te ribehaghinia na tinoni keri, me nia ghaeghahe na manga te sule, ge rughuhoru keha itatana.
27 Ma gaira soko te nia maro na mangadira, mara nia sopa vei huahuatighi heghedira mara ghaghua, “?Na hava eni? Siki vata ni tarai mana maana vaolu! Na mane eni te pasara na lei tidalo dika mara rongovi taonia.”
28 Mana rongorongona Jesus te mina saopoa na lei komu talighu i Galilee.
Jesus te kisura na lei tinoni vahaghi
(Matthew 8:14-17; Luke 4:38-41)
29 Tana bona tara sania na vale kokoeliulivuti ni Jew, gaia tara tona kolura James ma John, mara tona haliu va tana valedira Simon ma Andrew. 30 Mana vungona Simon na vaivine te koli tana ghime, na vahaghi papara te kalea. Tana bona Jesus te sara i ga, mara bosaa vania. 31 Ge va itatana, me tabe datoa na limana, mana vahaghi te tokeha. Gaia te tughuru dato me gehe ghadira vanga.
32 Me nulavi, te huu tua na aho, na vure tara lavira mai vania Jesus arahei tara vahaghi maia rahei te pongora na lei tidalo dika. 33 Mana vure tana komu keri tara kokolu mai tana mataula ni vale te ghahaa iga Jesus. 34 Ma gaia te vavolara subo na tinoni tara loghoi na lei vahaghi kehakeha, me ghuruhorura ghua na lei tidalo dika. Me hove pungisira na lei tidalo dika ge kara kokoe, na pukuna gaira tara ghilalaa tua ahei gaia.
Jesus te tarai tana lei komu i Galilee
(Luke 4:42-44)
35 Mi ropoghana te labota pungipungi mua, Jesus te sania na vale, ge tona tana bona aroha me va kokoeliulivuti iga. 36 Ma Simon mana ghana udu tara kene taonia Jesus, 37 mara righi topoa, ge ra bosa vania, “Gaira udolu na vure tara kenegho.”
38 Ma Jesus te bosa vanira, “Ighita ka tona ghua tana balu komu tara dutuvighita. Inau ku tarai ghua iga, a keri na pukuna ge u mai.”
39 Keri ge talighu tana lei komu i Galilee, me tarai tana lei vale kokoeliulivuti ni Jew, me ghuruhorura na lei tidalo dika itadira na vure.+
Jesus te vamarabua na kuhu
(Matthew 8:1-4; Luke 5:12-16)
40 Mana mane te kalea na kuhu te mai ta Jesus, me tualaghi tuturu me nongia ge ke hangaa. “Ge to ko liona ke, ko tangomana na marabuagu,” e ghaghua vania.
41 Ma Jesus te arovia, ge talua na limana i vuvungana ge bosa vania, “Inau tu liona ge ku vavolagho. Ko marabu!” 42 Me te bosa soko vasoo na kuhu te tokeha tatana, me marabu tua.
43 Ma Jesus te kokoe papara ngangata vania, 44 me ghaghua, “Ko bei bosa tatea vania siki sakai na totobo eni. Ko tona haliu tana manesukaghi mo ko tategho vania to vamarabu oli tua. Ko gehetia na sukaghi taonia na vetena te vagha te talua tua Moses.” +
45 Hauvaa, na tinoni eni te tona me vuivuni ni tughunitateana na rongorongo eni tana lei komu. Mana vure subo tara kokolu mai tatana Jesus, na pukuna keri gaia te mua haga tangomana na tate tana lei komu, keri ge tona tana lei bona aroha. Mana vure subo tana lei komu soko tara tona va so itatana.
* 1:1 Christ na aha ni hohola te vaghaa Messiah, na mane God te vilia ge ke vavolara nina vure. 1:1 Balu gegere haulaghi ta Mark te taho igaDalena God. + 1:2 Malachi 3:1 + 1:3 Isaiah 40:3 1:6 John Vulitabu te pupulu vaghaa na prophet Elijah - 2 Vunaghi Haba 1:8; Zechariah 13:4. Na lei Jew kara pitua Elijah ke mai me ke gonidilaa na maiana na Christ (Malachi 3:1; 4:5-6). Righia Mark 9:12-13. + 1:11 Vuivuni 22:2; Buka Linge 2:7; Isaiah 42:1; Matthew 3:17; 12:18; Mark 9:7; Luke 3:22 + 1:15 Matthew 3:2 § 1:21 Sabbath bongi ni aheahe ni Jew; Sarare; Righia Buka Rughuhoru 20:8-11 + 1:22 Matthew 7:28-29 + 1:39 Matthew 4:23; 9:35 + 1:44 Buka Vetena 14:1-32