Vanira Na Vure Taluutuni ni
Rome
Na Tabu Paul te Gerea
?Na Hava te Tughunia Igaa?
Na manevetena Paul te gerea na gegere eni. Paul na mane ni Jew, mi murina Jesus te mate me tughuruoli tana mate, Paul te totorora rana vure tara taluutunia Jesus. Hauvaa, tana bona te tona i Damascus, Jesus te tate vania, keri ge Paul te taluutunia me taonia. Mi murina raini, God te nia vetenaa ge tughunilada na Rongorongo Uto vanira rana vure tara mua Jew. Paul te gerea e hangavulu tolu na gegere ilokana na Rongorongo Uto Vaolu.
Tana bona Paul te gerei na gegere ini ke, Rome te sakai na komu sule mava tana maramana. Paul te mua saravia mua i Rome tana bona te gerei, me ghanaghanadila ge ke kaora rana taluutuni iga. Te liona rana taluutuni ni Rome ge kara ghilala utunia nina tarai i naghona ge ke saravira.
Paul te sokoa tua nina lutu ge tughunilada na Rongorongo Uto itadira tara mua Jew tara ghahara tana lei komu i uluna Rome. Keri ge liona ge ke tona tana lei komu i bokona Rome ritini ke sara tana bubulo i Spain. Paul te ghanaghana ge ke diki kaora rana taluutuni i Rome, ge ke tona i Spain.
Paul te liona na holohoru ni Rome ge ke hangaa me ke kokoeliulivutia tana bona te tona i Spain, keri ke gaia te gerei na lei ghanaghana nia na taluutuniana Jesus Christ. Ighita udolu tara tangohahi, ma mua maemane tana matana God. God te vavolara rana lei tinoni udolu, rana Jew ma rana mua Jew. Ma God te vavolara, na mua pukuna tara taonia nina vetena Moses, mana pukuna vamua tara taluutunia Jesus.
Ilokana na gegere eni, Paul te liona ghua ge ke taraira rana taluutuni nia na halautu te maemane tana matana God. Te bosa vanira ge kara taonia mughua na lei mane sule ni gavumane, mara sosoni, mara dolovira arahei tara mua laga didira na taluutuni.
Na lei Ghanaghana Mava Ilokana na Gegere Eni
Paul na Manevetena te tughuniladaa na Rongorongo Uto (1:1-17)
Na lei tinoni udolu tara tangohahi (1:18-3:20)
Na taluutuniana Jesus Christ vamua ke nea na tinoni ge ke maemane tana matana God (3:21-4:25)
Na vola vaolu kolua Jesus Christ (5:1-8:39)
God te vilira rana Jew, hauva mara nia sika Jesus (9:1-11:36)
Na vola maemane ke va togotogoa God (12:1-15:13)
Paul te liona ge ke kaoa i Rome (15:14-16:27)
1
Nina bosa ni holopangoti Paul
Inau a Paul nina seka Jesus Christ.* God te viliu ge ku manevetena, me niu vetena ge ku ladavaghinia nina Rongorongo uto. God te nia baubahu na Rongorongo uto eni, te hau tua itadira na lei prophet, te vagha tara gerea tua tana lei gegere tabu. Aeni na tutuguna na dalena God dida na Lord Jesus Christ. Gaia na tinoni, tara vahua tana vaivarina David. Maia tana Tarunga Tabu ghua, gaia te talutatea nia na maana te sule ge na dalena God, na pukuna te tughuru oli sania na mate.
Itatana Christ vamua, God te vaheu mai nina malei hohola, ge ku manevetena na pukuna Christ, ge ku idevira na lei tinoni tana lei kema soko, ge kara taluutunia ma kara taonia Christ. Mai lavihagheghau ghua, ighau i Rome, arahei tamiu te hologhau tua God, ge kau nina Jesus Christ.
Inau tu gegere vanighau, ighau udolu tau taluutunia Jesus i Rome. God te dolovighau, me hologhau ge kau nina tinoni. Ma God Tamada maia Lord Jesus Christ, toro vaheghau na vauto mana mabo.
Na Rongorongo Uto te mai ta God
Ta nigua na diki bosa, inau tu holoutoa nigua God nia Jesus Christ, na pukuna subo na vure tana maramana talighu te rongovia nimiu na taluutuni. Na hava tu bosai tara utuni, inau tu lutu vania nia na tobagu udolu, tana bosatateana na rongorongo uto, nia na dalena. Ma God te ghilala tu ghanaghanaghau, mi tana lei bongi soko tu kokoeliulivutighau. 10 Mu nongia God ge ke lubati tatavahaleu inau, ge ku gatu kaoghau, ge teke liona. 11 Mu liona ngangata na gatu righi matamiu, ge ku tuvali koukolua itamiu na vauto tarunga ke vaa lagalaga ghau. 12 Na hava tu ghanaghana te vagha eni, inau mi ghau ka veihahangai. Inau ku hangaghau ta nimiu na taluutuni.
13 Ghau rana taluutuni, u ghanaghana olia, e subo ni bona tu tabotabo ni gatu kaoamiu, hauvaa e subo ni totobo tara sama pungisiu. U liona ge ku lavihaghera mai tana taluutuni ghua na balu itamiu, te vaghara na balu vure tara mua Jew tu lavihaghera mai tua.+ 14 God te heu na lutu eni vanira na lei tinoni soko, vanira na vure ni Greek maia ghua gaira tara mua Greek, maia tara manaha maia tara voo. 15 Vagha keri, ge u ghanaghana ngangata ge ku tughunitatea na Rongorongo Uto vanighau, ghau tau ghahaghau i Rome. 16 Inau tu loghoa na puku ni ghanaghana te vagha nina maana God te vavolara na lei tinoni soko tara taluutuni. Te nira vuivuni na vure Jew, mi murina na vure tara mua Jew ghua.+ 17 Na rongorongo uto te tughunitatea ivei te neghita ge ka kabu maemane tana matana. Me nea nia na taluutuni, tana vuivuni mana sosoko, te vagha na gegere tabu te bosaa,
Na tinoni maemane te vola nia na taluutuniana God. +
God te detera rana tangohahi
18 God i kokou te tatea nina lio ni rutu, na pukuna na lei tinoni tara dika mara tangohahi, mana nilabudira te pungisira ge ra mua ghilala nina utuni God. 19 Ma God te detera, na pukuna tara tangomana na ghilala manahana na hava te utuni nia God, na pukuna God heghena tua te tatea vanira. 20 Mi tana vuivunina mai, God te gonia na maramana, mana lei totobo soko ta righighi, na lei tinoni tara righighi na parako mana pari maia ghua na lei totobo God te goni sokoi mai tua. Ighita ta mua righighi nina maana haia mana nilabuna, hauvaa na lei totobo God te goni sokoi mai tua tara vaevane kalei gaa nina maana mana nilabu.+ Me vagha keri ke, na vure raini, kara mua tangomana na bosa pilupungisiadira, tara mua ghilala manahana God. 21 Ra ghilala God, hauvaa mara mua vahea na talumava mana holouto te manana. Mana liodira te vonughighi na meto, ge ra hahihahi.+ 22 Ra bosa gaira tara manaha, hauvaa mara bule. 23 Ma gaira tara mua holohaba God te maurihali me te rongoragha. Hauva ka, mara holohabai vamua na lei titinoni god, tara vaghara na lei tinoni, maumanu, igha, manu, pana poli.+
24 Na pukuna eni, God te lubatira na vure raini, ge kara gonighi na lei totobo dika, te vagha na tobadira te lioni, mara gonighi na lei totobo mamaagha ighobudira heghedira. 25 Mara mua taluutunia na hava te utuni nia God, ge ra taluutunia vamua na pego. Mara holohabai mara lutu kikinima vanighi na lei totobo God te gonighi, hauvaa tara mua holohabaa God te gonighi na lei totobo soko. Gaia vamua te manana, ge ka holohabaa ke va me va. Amen.
26 Na pukuna tara nea te vagha eni, God te lubatira ge kara loghoi na lei ghanaghana dika tara vatei mamaagha. Te vaghara na lei vaivine tara tughui na puku ni lutuna na hulidira kolura na lei mane. Mara gonighi na lei totobo mamaagha kolura na lei vaivine. 27 Te vagha ghua gaira na lei mane, tara tughua na puku ni lutuna na hulidira, mara sopa veiliolioni heghedira. Mara gonighi na lei totobo mamaagha. Na pukuna te vagha eni, gaira heghedira tara lavihaghea mai na lei vahaghitaili te manani na lei totobo dika tara gonighi.
28 Mana pukuna na vure raini tara mua liona na pangotiani mana taluani tana liodira na puku ni ghilala utoana God, gaia te lubatira tara taonighi na ghanaghana dika, ge kara gonighi na lei totobo te mua manadira na goniani. 29 Ma gaira tara gonighi vamua na lei vata ni totobo dika, te vagha na vangapaitu, liodika, ghaghana, labu tinoni, veihughuhughui, pegopego, vuhavuha, mana pasapasa polo talau. 30 Mara bosa dikalara heghedira, mara kanahaghinia God, mara gharu, mara lionagho mara talusulera heghedira. Mara ghanaghanai e subo na halautu vaolu ge ra gonighi na hava te dika. Mara kabu hughuhughura na lei tinadira mana tamadira. 31 Mara mua loghoa siki manaha te uto, ge ra mua kabu taonighi didira na baubahu, mara mua tatea na kabu dolo mana veiarovi. 32 Mara ghilala utoa nina vetena God, te keikerira na lei tinoni tara gonighi tara vaghai raeni ke, te manadira sughua kara mate. Hauvaa, ma gaira tara tona haliu so na goniani, mara suanira na balu ge kara nei ghua te vaghai.
* 1:1 Christ na mane God te vilia ge ke vavolara nina vure; Tana leu ni Jew - Messiah + 1:13 Gehegehedira 19:21 + 1:16 Mark 8:38 + 1:17 Habakkuk 2:4 + 1:20 Buka Linge 19:1 + 1:21 Ephesus 4:17-18 + 1:23 Eruani Vetena 4:16-18