24
Fiye 24:1-67 Abalahamdi Aisakdok tam tubumintamiŋguk
Abalaham adi gulet fee hatiŋa me gawadaaŋ hinek tuguk. Kaŋ Wapum adi taali mebimebi ginaŋ kahaŋ fee timiŋguk. Biyagoŋ kuyoŋ, unduŋ tubune Abalahamdi kwanai meŋiye’walaŋ talitimeŋhik yot be kale bomboŋ eŋ nemenemek hogohogok diniŋ kadoko hatiguk, u indiŋ niŋguk, “Du kohoge baane falipmeŋ kameeŋ* Wapum kunum eŋ kwet adi’walaŋ Bepaŋ namanda foloŋ indiŋdok yofafaŋeweŋ. Nu Kanaaŋhi’walaŋ lekiŋgoŋ ginaŋ hatilat adi’walaŋ wabi niŋ nagila mihine mu mimbaaŋ. Mooŋ, du mihinedok tam tubumintawe nadiŋa na’walaŋ mintaminta kwetneŋ eŋ na’walaŋ naŋgat dikineye hatiineŋ wooŋ adi’walaniŋ tam niŋ nagila buune mihine Aisakdi tamuŋiŋ nagilaak.”
Kwanai medibo ninadiguk, “Tam wondi nukut kwet iŋoŋ mu bubundok yobune dediŋ tibaat? Mihige kedem be da’walaŋ yoke mebineŋ nagila waat?”
Unduŋ yobune Abalahamdibo yoguk, “Mooŋ hinek yolat. Du mihine kwet uŋoŋ mu nagila waaŋ. Wapum, kunum diniŋ Bepaŋ, adi kuyeŋ batne’walaŋ kwet eŋ yokwet mebi bikabudok naniŋa nanagilune kwet iŋoŋ bugut. Adi mede yokwambunda hinek tiŋa naniŋguk. Biyagoŋ kuyoŋ, kwet yoŋ adi yalakigeye yembaat. Biyagoŋ kuyoŋ, Wapum adigoŋ mihinedok tam kwet uŋaniŋ tubumintadok aŋeloŋiŋ niŋkulune talitimeŋ tiŋa ganagila waak. Kaŋ tam adi gahakaliŋa bubundok lakata tubune mede yofolokgedi folooŋnit mokit tibaak. Eŋ mihine adi fiit uŋoŋ mu nagila waaŋ.” Unduŋ yobune kwanai medi kohoŋ Abalaham baaŋ hapmeneŋ kameeŋ yokwambundaguk.
10 Unduŋ tiŋa yeguk e bomboŋgiŋiŋ’walaŋ kamele 10 yeheŋeguk eŋ bomboŋ mohok moŋgokuk noli tuwahik loloŋnit moŋgola tiulidokooŋ Alam Nahalaimde uguk. Uge uge yokwet wapum Naho uŋgoŋ usuwaguk. 11 Usuwaaŋ kale kamele heki ime bom niŋ mebiyeŋ yokwet wapum gagayeŋ uŋgoŋ yameune lemila fooŋ ikiŋ. Ala woŋ adi tebele tamwoidi ime gigit yawagiŋ nai ginaŋ usawaaŋ yakiŋ.
12 Uŋgoŋ yaliŋa ninadi indiŋ tuguk, “O Wapum, bomboŋgine Abalaham’walaŋ Bepaŋ, du talik bulat yendiniŋ folooŋ bomboŋgine Abalaham siloŋ timimbeŋ. 13 Ala nu yek ime mebiyeŋ iŋgoŋ yatuwene metam yohiwahi’walaŋ wabihiyedi ime gitnene buneŋ. 14 Kaŋ nu wabihem niŋ ime toutge nambune ime nawit unduŋ nimbene nadiŋa adibo yobek, ‘Naweŋ kaŋ kamelegeye maaŋ ime yembene naneŋ.’ Unduŋ yobek kaŋ nu indiŋ nadiwit, ‘Biyagoŋ kuyoŋ, wabihem yoŋ e tipilapilaye mege Aisakdok tiulidokoguŋ.’ Unduŋ nadiwit. Eŋ du bomboŋginedok siloŋ tobogoŋ timilaŋ u maaŋ nadiwit.”
15 Ninadi u mu tubudapmalune Lebeka adi ime toutŋiŋ beemiŋa buguk. Lebeka adi adi Betuel wabiŋiŋ eŋ adi adi Milka diniŋ mihiŋiŋ, Abalaham kwayaŋ Naho’walaŋ tamuŋiŋ. 16 Wabi woŋ adi folonamandapŋiŋ momooŋ hinek. Me niŋdut hatififile mu tuguk. Adi adi miiŋbeudut gitagoŋ hatiguk. Wabi adi fooŋ imeŋiŋ tout ginaŋ ime gila kotigoŋ labuguk.
17 Labulune kwanai me adi pilap wooŋ niŋguk, “Imege tout nambeŋ kaŋ imekabe neeŋ nawit.”
18 Unduŋ nimbune wabidibo yoguk, “Wapumne, kedem naweŋ” yoŋa ime tout tiŋafooŋ kohoŋ foloŋ honeeŋ mimbune naguk.
19 Wabi adi kwanai me ime mimbune naaŋ natoki tuguk kaŋ yoguk, “Kamelegeyedok maaŋ ime giyembene natoki tineŋ.” 20 Yoŋa ime diki muwage maliŋ ginaŋ kwatnedapmaaŋ ime kotigoŋ gilene ime foloŋ foguk. Unduŋ tubune kamele hogohogok wanaŋ ime nadapmagiŋ. 21 Kaŋ kwanaime adi mede kabup yale nemek mintaguk u kanadi tuguk tiŋa nadiune uŋgoniŋ hinek tuguk. Tiŋa indiŋ nadisuguk, “Wapum adi kwanaine kahaŋnenambek be mooŋ u nadidakalewit.”
22 Kamele heki ime naaŋ natoki tubune me wondi timembem goldi tutumbagiŋ niŋ eŋ haluntuk maaŋ goldi tutumbagiŋ lufomnikoŋ tuwahik wapum loloŋnit hinek u dihiŋa miŋguk. 23 Tiŋa yoguk, “Du nedi’walaŋ wabi u nanimbeŋ. Eŋ indi baha’walaŋ yopmaŋ kedem be deitnim?”
24 Adibo yoguk, “Nu Betuel wabiŋiŋ. Betuel adi adi Milka eŋ Naho’walaŋ mihihik.”
25 Unduŋ yoŋa tomboyoula indiŋ yoguk, “Kamele heki’walaŋ kilihikit eŋ nanaŋe fee itnimiiŋ eŋ hidi deitdok yot maaŋ baŋam tuwot hatak.”
26 Kaŋ me adi duwokeneeŋ Wapum niutumbaaŋ indiŋ ninadiguk, 27 “Biyagoŋ kuyoŋ, bomboŋgine Abalaham adi’walaŋ Wapum Bepaŋ adi welekwelemanit hatiŋa mede yofolokŋiŋ diniŋ folooŋ bomboŋgine kamehep mu timiŋguk doktiŋa nintilooŋ niutumbadok. Wapum adi didimeniŋgoŋ hinek nanindidimeŋ nanagilune buge buge bomboŋgine’walaŋ naŋgat diki’walaŋ yohineŋ busuwaŋat.”
28 Kaŋ wabi adi weneŋgeila wooŋ miiŋ’walaŋ yolineŋ usuwaaŋ nemek hogohogok mintaguk wondok mede kahat timiŋguk. 29 Kaŋ Lebeka’walaŋ wiwi niŋ hatiguk wou Labandibo me ime foloŋ yakuk kawene weneŋgeila uguk. 30 Woŋ adi indiŋ. Laban adi wiwi’walaŋ timembem eŋ haluntuk goldi tutumbaŋit u yabuguk eŋ medi mede yoguk u wiwidi kahat tuguk u nadiŋa uŋaniŋgoŋ uguk. Me nalum adi adi kameleŋiyedut ime gagayeŋ uŋgoŋ yatune wooŋ kaguk. 31 Kaŋ niŋguk, “Wapumdi gehikahaŋneguk du kedem beŋ. Iŋoŋ maŋgoŋde yataŋ? Nu yot agaŋ tiulidokoŋat eŋ kamele hekidi ipilat titindok kwet maaŋ kedem hatak.”
32 Yobune yopmande looŋ me adi kamele heki foloŋ ise heki fiyakuyemulune kamele heki’walaŋ ise eŋ nanaŋehik moŋgola buŋa boiyemiŋgiŋ. Tiŋa mewoi adut ugiŋ adi kayohik youtetdok ime maaŋ gila boiyemiŋgiŋ. 33 U tubudapmaaŋ mindaŋ nanaŋe boigiŋ. Iŋgoŋ e adi indiŋ yoguk, “Nu nanaŋe pilap mu nawit. Timeŋ adi welene ginaŋ mede hatak u hanimbene nadineŋ kaŋ nawit.”
Yobune Labandi yoguk, “Unda kedem ale yobune nadinim.”
34 Kaŋ yoguk, “Nu adi Abalaham’walaŋ tipilapilaye me. 35 Wapumdi bomboŋgine kahaŋ timiŋguk kaŋ nai indinde adi adi me loloŋnit tuguk. Nemek indiŋ kale mebimebi, makau, silwa eŋ gol, tipilapilaye me eŋ tipilapilaye tam, kamele eŋ doŋki kisaŋ mintoi tuguk. 36 Agaŋ bomboŋgine tamuŋiŋ adi tam gawadaaŋ tuguk iŋgoŋ fiit bombogine’walaŋ mihi niŋ nagikuk. Kaŋ Abalaham adi nemenemekŋiŋ hogohogok u aditok mindapmaguk. 37 Tiŋa nu mede yofafaŋeŋiŋ indiŋ u folooŋ hinek titindok nanifafaŋeguk. ‘Du adi Kanaaŋhi me kwehineŋ hatilat wabihiye adi’walaniŋ mihinedok tamuŋiŋ mu nagilaaŋ. 38 Adi baatne’walaŋ yolikwelineŋ eŋ naŋgat dikineye adi’walaniŋ mihinedok tam niŋ tubumintawaaŋ.’ 39 Kaŋ nu bomboŋgine indiŋ ninadigut, ‘Tam u nukut mu bubundok yobune dediŋ tibaat.’
40 “Kaŋ kibi indiŋ naniŋguk, ‘Nu Wapum namanda foloŋ hatilat adi aŋeloŋiŋ niŋkulune dukut hatiŋa gehitubulodaune naŋgat dikineye eŋ batne’walaŋ yolineŋ mihinedok tamuŋiŋ niŋ kedem tubumintawaaŋ. 41 Du unduŋ tibaaŋ kaŋ mede yofolok diniŋ folooŋ mintaune tuwot tibaak. Be naŋgat dikineye’walaŋ usuaune tam mu gamdok yobune yofolokge folooŋnit mokit tubune nadibedi mu tibaaŋ.’
42 “Ala nu kamiŋ ime gitnaŋ tiineŋ busuwaaŋ indiŋ yoŋat, ‘O Wapum, bomboŋgine Abalaham’walaŋ Bepaŋ, du kwanai tibe bulat u nehitubulodaweŋ kaŋ folooŋ mintawekdok ganilat. 43 Nu ime gagayeŋ yuku yalit ala wabihem niŋ ime gile bek kaŋ nimbit, “Ime toutge nambeŋ kaŋ imekabe neeŋ nawit.” 44 Nu unduŋ nimbene kibikooŋ indiŋ udaneŋ nanimbek, “Naweŋ kaŋ kamelegeye maaŋ giyembe naneŋ.” Biyagoŋ kuyoŋ, unduŋ yobek kaŋ aditegoŋ yobit Wapumdi bombooŋgine mihiŋiŋdok tam tiulidokoŋak iŋaakoŋ.’ ”
45 “Nu walane ginaŋ unduŋ nadisudapmaaŋ yatuwene Lebeka adi ime gilene ime tout beemiŋa ime foloŋ wooŋ ime gilaŋak. Kaŋ nu indiŋ niŋat, ‘Ime nambune nawit.’ 46 Unduŋ yobene uŋaniŋgoŋ adibo ime tout honeeŋ yoŋak ‘Tiŋa na! Kaŋ kamelegeye maaŋ giyembene naneŋ.’ Unduŋ yobune naŋat kaŋ adi kamele ime yemiŋak.
47 “Dapmaune ninadiŋat, ‘Du nedi’walaŋ wabiŋiŋ?’ Adibo yoŋak, ‘Nu Betuel wabiŋiŋ eŋ adi adi Naho eŋ Milka’walaŋ mihihik.’ Unduŋ nanimbune timembem timei foloŋ kameŋat eŋ haluntuk kohoŋ foloŋ dahimiŋat. 48 Biyagoŋ kuyoŋ, unduŋ tiŋa Wapum bomboŋgine’walaŋ Bepaŋ duwokenemiŋa ninadiŋa niutumbaŋat. Biyagoŋ kuyoŋ, adigoŋ hinek bomboŋgine’walaŋ kwayaŋ diniŋ laaŋ, Abalaham’walaŋ mihiŋidok tam nagitdok talik didimeniŋ hinek nanagila buguk. 49 Agaŋ hidibo nanineŋ. Hidi bomboŋgine wele kwelema timiŋa wele nadifo tubumintamineŋ, be dediŋ? Mooŋ kaŋ u maaŋ nanineŋ kaŋ nu talii nolibo keleŋ kawit.”
50 Unduŋ yobune Laban eŋ Betuel adi indiŋ niŋgumuk, “Nemek yoŋ adi Wapum’walaniŋ doktiŋa indi mede unduŋ be unduŋ kedem be kadakaniŋ u tuwot mu yodim. 51 Lebeka adi agaŋ du’walaŋ habake ginaŋ yatak. Ale kedem nagila uune bomboŋgige’walaŋ mihiŋiŋdi tamuŋiŋ nagilaak. Kaŋ Wapumdi yodakaleguk wondok tuwot hinek tibaak.” 52 Abalaham tipilapilaye meŋiŋ adi mede u nadiŋa Wapum duwokenemiŋa namanda tubuwopmobuŋa nintiloguk. 53 Tiŋa pilaliŋa bomboŋ eŋ nemenemek silwa be goldi tutumbagiŋ eŋ houle dahidahi heki u dihiŋa Lebekadok miŋguk eŋ nemek noli tuwahik loloŋnit u wiwi eŋ miiŋdok siloŋ tiyemguk. 54 Unduŋ tiŋa ne eŋ mewoi adut bugiŋ adi nanaŋe ime nagiŋ. Nadapmaaŋ timiŋ kubugoŋ uŋgoŋ deikiŋ. Haniŋ pilali yoguk, “Agaŋ naniŋkulune talipmeŋ tabe bomboŋgine kawene maawit.” 55 Iŋgoŋ e wiwi eŋ miiŋ adibo yogumuk, “Wabi ye iŋgoŋ muniniŋ melenai 10 be yali kedem nipmeeŋ uneeŋ?” 56 Kaŋ tipilapilayedibo yeniŋguk, “Hidi mu nihitubukibidaneŋ. Wapumdi nemek nadiŋa bugut agaŋ nehitubulodaŋak ale naniŋkulune talipmeŋ tabe bomboŋgine kawene mawit.”
57 Kaŋ miiŋ wiwidibo yogumuk, “Unduŋ ale wabi nebo kutinine buŋa debek yobu kanim.” 58 Yoŋa Lebeka kutnimbune buune ninadigiŋ, “Du me yendut weŋ be?”
Kaŋ adibo yoguk, “Nu agaŋ wit.”
59 Unduŋ yobune adi wiwihik Lebeka kameune uguk. Meeniŋ indiŋdi adut ugiŋ Lebeka’walaŋ tipilipilaye wabi, agaŋ Abalaham’walaŋ tipilapilaye me eŋ mewoi adut ugiŋ. 60 Kaŋ Lebeka meŋimeŋiye adi Lebeka yokahaŋ timiŋa indiŋ niŋgiŋ, “O witnik, du kedem ulihakawaaŋ tiŋa meeniŋ tausen tausen adi’walaŋ meehik tibaaŋ. Eŋ, yalakigeye adi memikhiye dut mindobuŋa yohik kwehik yolom moŋgotneeŋ.”
61 Unduŋ tiŋa Lebeka eŋ tipilapilayeŋiye adi agaŋ tiulidokooŋ kamelehik foloŋ looŋ Abalaham’walaŋ kwanai me dut ugiŋ. Kwanai me adi Lebeka nagila yokwet bikabuŋa ugiŋ.
62 Aisak adi nai uŋaniŋ ime niŋ wou Bea Lahai Loi indi’walaŋ mede foloŋ “Hatihati molomdi hati nabulak,” ime wondiniŋ dawineŋ ugukdi ha buguk ala adi adi Negep uŋoŋ itouluguk. 63 Ala tebele hogok talik yauhauhaule tibene uguk. Wooŋ dadiyeeŋ kamele heki buune yabuguk. 64 Lebekadi maaŋ dadiyeeŋ diweeŋ Aisak kaguk. Kaŋ kamele bikabuŋa tatakula foguk. 65 Tiŋa tipilapilaye me ninadiguk. “Hewehewe ginaŋ gu nedigoŋ medi indi nibe bulak.”
Yobune tipilapilaye medi yoguk, “Woŋ adi bomboŋgine.” Unduŋ yobune Lebeka adi nehi’walaŋ titiŋ unduŋ houle yaŋamuŋdi tiŋa looŋ namada kufulaguk.
66 Kaŋ tipilapilaye me adi nemenemek tuguk wondiniŋ mede kahat u Aisak timiŋguk. 67 Kaŋ Aisak adi Lebeka miiŋ Salah’walaŋ houle yotneŋ nagila looŋ tamŋiŋ nagila kahileeŋ not timiŋguk. Unduŋ tiŋa weleŋ kwelemaune miindok bulaniŋgoŋ nadi hatiguk u wabiguk.
* 24:2 Adi mede yofafaŋe titindok talik undugoŋ keleyagiŋ. 24:10 Naho u meeniŋ wou ala adi yokwet niŋ tubumintaaŋ ne’walaŋ wou uŋakoŋ youkuk.