13
Yesu kegyɔ dudu lee wɔɔfarale ŋolo wose man
Maake 4:1-9; Luka 8:4-8
1 Mena wee kenaŋ nɛ, Yesu leewɔ dekpaŋalaŋ keŋ man ɔ kyaa nɛ gyu ke kyaa boo nɔɔman.
2 Keŋte balaŋ burum kaa yilaawɔ kilisi e. Mena dɔɔ ɔ gyoowɔ ke kyaa degbele man, na balaŋ baŋ mɔ pou seŋɛɛ dekeŋkeŋ dɔɔ.
3 Botɔɔ te ɔ yako wɔ nombia burum aduya man nyiaa, “Wɔɔfarale ŋolo gyuuwɔ ke ŋmatee abɔɔ bia ŋgba amɔla nɛ ɔ wɔɔman.
4 Ɔ kɛɛ ŋmatee abɔɔ bia ŋan nɛ, ŋaale yalawɔ wɔɔ keŋ gbɛɛneŋ man te gyebuse kaa tɔɔsee ŋa di.
5 Ŋaale mɔ yalawɔ kpanaŋse dɔɔ te ŋe tuuwɔ, mɔna tɛɛle ta boo botɔɔ ya.
6 Mena dɔɔ ɔga kaa seŋawɔ na, te ŋa botowɔ. Te keŋ ŋe te nyiŋ lila burum dɔɔ ya nɛ, ŋe popou yekeewɔ.
7 Bia ŋan ŋaale mɔ yalawɔ kpalamse man te ŋe tuuwɔ, te kpalamse ŋan mɔ tuuwɔ milii ŋa mena dɔɔ ŋe te nyiŋ ŋa wose ya.
8 Abɔɔ bia ŋan ŋaale mɔ yalawɔ tɛɛle kpaakpaa dɔɔ te ŋe tuuwɔ bee, te ŋa see bia burum. Ŋaale see sɔŋonoŋ (100), te ŋaale mɔ see sɔŋotooro (60), te ŋaale mɔ see saonakufu (30).”
9 Keŋte Yesu yako wɔ nyiaa, “Ŋon ɔ dana deŋela waa nyii na, waa tei nideli.”
Yesu ka lese dudu keŋ asɛɛ
Maake 4:10-12; Luka 8:9-10
10 Keŋte Yesu kaseela baŋ kɔŋawɔ ɔ gyaŋ kaa bɔɔse e nyiaa, “Weera n ne kolosi fa balaŋ baŋ aduya man?”
11 Te Yesu tiranɔɔ fa wɔ nyiaa, “Ɛmɛɛ dɔɔ Wurubuarɛ ta toro ya agyueŋse na ɛ ka gyeŋ nombia ŋan weesɛɛ lee ɔ gyoori keŋ wose man, mɔna na balaŋ pou ya.
12 Nawolo nyi walaŋ kamasɛ ŋon ɔ gyeŋ Wurubuarɛ gyoori keŋ nombia aweeseŋ ŋan man na, ŋon te Wurubuarɛ waa toro wa agyueŋ na waa gyeŋ kpu. Te walaŋ kamasɛ ŋon ɔ ba gyeŋ kolo lee Wurubuarɛ gyoori keŋ nombia aweeseŋ ŋan man ya na, kyomii keŋ ɔ na gyueŋ nyi ɔ gyeŋ koraŋ nɛ, Wurubuarɛ waa lɛo ke lee ɔ nyiŋmaa man.”
13 Keŋ dɔɔ te mee kolosi fa wɔ aduya man yɛna nyiaa,
Bɛɛ kɛo kɛo mɔna bɔɔ ne naa kolo ya.
Bɛɛ tei tei,
mɔna bɔɔ ne nyii nombia ŋenaŋ man ya.
14 Nombia akɔŋaŋ balaŋ kɛwɔ dɔɔ yela Wurubuarɛ dekpeŋkpeŋgyɔɔre Yesaya nombia ŋan ɔ be yako see nɛ kɔŋawɔ ampaŋ. Yesaya yakowɔ nyiaa,
“Balaŋ kɛwɔ baa tei tei,
mɔna bɔɔ gyae baa nyii nombia ŋenaŋ man ya.
Te baa kɛo kɛo, mɔna bɔɔ gyae baa naa kolo ya.
15 Nawolo nyi mena balaŋ kɛwɔ dana konɔɔyuŋ,
te be dana deŋela tae.
Ba te kyaŋ be sia wuu na bɔɔ nyiŋ naa ya.
Nawolo nyi akpaa be sia ne naa te ba deŋela mɔ ne nyii na,
keŋte baa nyii nombia ŋan man
na baa kyɛɛkee lee be gbɛɛneŋ kumɛɛ man
na baa kɔŋ me gyaŋ,
na maa mo be nombiakumɛɛ kyɛɛ wɔ.
16 Mɔna ɛmɛɛ dɔɔ ɛ te yɛɛ nyeebam, nawolo nyi ɛ sia ne naa te ɛ deŋela mɔ ne nyii.
17 Ampaŋ yaa mɛɛ yako nyiaa, Wurubuarɛ akpeŋkpeŋgyɔɔra na Wurubuarɛ balaŋ baŋ be gbɛɛneŋ tenɛɛ ɔ siaman baŋ bɔɔ kyaa kaalaŋ nɛ, gyaewɔ nyi baa naa kpene keŋ ɛ ne naa nɛ, mɔna ba te naa ya. Te be gyaewɔ nyi baa nyii kpene keŋ ɛ ne nyii nɛ, mɔna be te nyii ya.”
18 Keŋte Yesu yako wɔ nyiaa, “Nɛnɛɛ ɛ tei na ɛ ke nyii wɔɔfarale ŋon dudu keŋ asɛɛ.
19 Abɔɔ bia ŋan be yale wɔɔ keŋ gbɛɛneŋ man nɛ, seŋɛɛ fa balaŋ baŋ bee nyii Wurubuarɛ gyoori keŋ wose man nombia, te ɔbɔnsam ne kɔŋ kaa ŋmɛɛle ŋa lee be konɔɔse man, na bɔɔ nyiŋ nyii asɛɛ ya nɛ.
20 Bia ŋan be yale kpanaŋse dɔɔ nɛ, seŋɛɛ fa balaŋ baŋ bee nyii Wurubuarɛ nombia ŋan, te bɛɛ lɛɛ ŋa na gyoŋ debokenaŋ man nɛ.
21 Mɔna keŋ Wurubuarɛ nombia ŋan te nyiŋ lila be man dɔɔ ya nɛ, bɔɔ ne tale seŋ keŋkeŋ kelii ɔto ya. Mena dɔɔ akpaa de kɔŋ nyi Wurubuarɛ nombia ŋan dɔɔ te bɛɛ naase wɔ diyem na, be ta bese be wɔle bileŋ.
22 Bia ŋan be yale kpalamse man nɛ, seŋɛɛ fa balaŋ baŋ bee nyii Wurubuarɛ nombia ŋan, te tɛɛle kei dɔɔ nombia, na kɔba kegyae beiŋ, na tɛɛle kei dɔɔ abɔɔ akaŋ ŋan kegyae da gyoo be man nɛ, na bee yeli baa bee Kristo man ya.
23 Abɔɔ bia ŋan be yale tɛɛle kpaakpaa dɔɔ nɛ, seŋɛɛ fa balaŋ baŋ bee nyii Wurubuarɛ nombia ŋan te bɛɛ lɛɛ ŋa do konɔɔ kpaakpaa man, te bɛɛ tela ŋa nideli te bɛɛ yɛɛ kakyeŋ di ŋe dɔɔ nɛ. Mena dɔɔ nombia ŋan ne yeli bɛɛ yɛɛ abɔɔ kpaakpaa ŋgba ŋan ŋɔɔ se bia sɔŋonoŋ (100), na sɔŋotooro (60), na saonakufu (30) nɛ.”
24 Keŋte Yesu besewɔ gyɔ dudu wɔle fa wɔ nyiaa, “Wurubuarɛ gyoori keŋ yɛɛ ŋgba mena keŋ balee ŋolo be gyu ke ŋmatee abɔɔ bia kpaakpaa nyiŋan ɔ wɔɔman nɛ.
25 Mɔna nelim balaŋ pou kedokii nɛ, ɔ kɔlare kɔŋawɔ kaa ŋmatee ŋalese kumɛɛ bom na abɔɔ bia ŋan te ɔ laŋawɔ.
26 Abɔɔ bia ŋan ketu se bia nɛ, te ŋalese kumɛɛ ŋan mɔ lese ŋa wose debɔɔ.”
27 Botɔɔ te wɔɔte ŋon tewulɛɛ kɔŋawɔ kaa bɔɔse e nyiaa, “De gbeŋgyoo, na abɔɔ bia kpaakpaa nyiŋan te n ŋmateewɔ n wɔɔ keŋ man yee? Te aleŋ yaa ŋalese kumɛɛ kɛŋa leewɔ?”
28 Keŋte balee ŋon yakowɔ nyiaa, “Me kɔlare ŋolo kaa yɛɛ laa mena nɛ.” Botɔɔ te ɔ tewulɛɛ baŋ bɔɔse e nyiaa, “N ne gyae nyi dee gyu ke kulii ŋalese kumɛɛ ŋan?”
29 Keŋte balee ŋon tiranɔɔ fa wɔ nyiaa, “Koa ɛ yela ŋe ka seŋ, na mena ya nɛ, akpaa ɛ gyu ɛ ne kulii ŋalese kumɛɛ ŋan nɛ, ɛ te kɛɛ nideli ya na ɛ ka kulii abɔɔ bia kpaakpaa ŋan mɔ kpu na ŋa.
30 Mena dɔɔ ɛ yela ŋe popou ka seŋ kelii kekɛrɛɛ tɛɛ. Debaŋ kenaŋ nɛ, maa yako baŋ baa kɛrɛɛ ŋa nɛ nyiaa, ɛ taŋgbɛɛ kulii ŋalese kumɛɛ ŋan pɛ, na ɛ ke bake ŋa kaboese man na ɛ ka too ŋa. Kenaŋ wɔle na ɛ ke yilaa abɔɔ bia kpaakpaa ŋan pou ka do me kpeese man.”
Yesu kegyɔ dudu lee Wurubuarɛ gyoori keŋ wose man
Luka 13:18-19; Maake 4:30-32
31 Keŋte Yesu besewɔ gyɔ dudu wɔle fa wɔ nyiaa, “Wurubuarɛ gyoori keŋ yɛɛ ŋgba daŋ daale bii peperee keŋ ke yɛɛ ŋgba kpeli bii, keŋ balee ŋolo ba mo ke duu ɔ wɔɔman nɛ.
32 Daŋbii kei yɛna bii peperee daasebia pou man. Mɔna nyi akpaa ke da bee na, kɛɛ bee bese daŋ dinaa keŋ nyi gyebuse ne kɔŋ kaa loo ba asaase do ke tombia man.”
33 Keŋte Yesu besewɔ gyɔ dudu fa wɔ nyiaa, “Wurubuarɛ gyoori keŋ yɛɛ ŋgba tee keŋ alo ŋolo ba mo kyakale bodobodo biliŋ tasa dinaa man, kaboena biliŋ keŋ pou korowɔ wuku nɛ.”
34 Aduya man te Yesu kolosiwɔ fa balaŋ dikpii keŋ pou. Ɔ te kolosi nombii daale fa ŋolo keŋ ɔ te gyɔ dudu ya.
35 Kei yele la Wurubuarɛ nombia ŋan ɔ be tɛɛ ɔ dekpeŋkpeŋgyɔɔre Yesaya dɔɔ yako see nɛ kɔŋawɔ ampaŋ. Ɔ yakowɔ nyiaa,
“Aduya man te maa kolosi fa wɔ na maa yako wɔ nombia aweeseŋ ŋan bɔɔ gyeŋ ya,
leenaŋ tɛɛle kewalaŋ tɛɛ nɛ.”
Yesu kalese ŋalese kumɛɛ dudu keŋ man
36 Keŋte Yesu lɔɔ balaŋ dikpii keŋ gbɛɛ te ɔ gyuuwɔ dekpaŋalaŋ man. Ɔ kaseela baŋ kɔŋawɔ ɔ gyaŋ te be yako e nyiaa, “Wola daa dudu keŋ n be gyɔɔ lee ŋalese kumɛɛ ŋan ŋɔɔ tuu wɔɔ keŋ man nɛ asɛɛ.”
37 Keŋte Yesu tiranɔɔ fa wɔ nyiaa, “Walaŋ ŋon ɔ be duu abɔɔ bia kpaakpaa ŋan nɛ yɛna maŋ Deniwalaŋ Bu ŋon,
38 wɔɔ keŋ yɛna tɛɛle kei pou. Abɔɔ bia kpaakpaa ŋan yɛna Wurubuarɛ gyoori keŋ man bia baŋ. Ŋalese kumɛɛ ŋan yɛna ɔbɔnsam ŋon bia.
39 Te walaŋkum ŋon ɔ be duu ŋalese kumɛɛ ŋan yɛna ɔbɔnsam ŋon. Kekɛrɛɛ tɛɛ keŋ yɛna debaŋ ɔtomante keŋ. Baŋ baa kɛrɛɛ nɛ yɛna Wurubuarɛ kpilala baŋ.
40 Mena keŋ bɔɔ yilaa ŋalese kumɛɛ ŋan te bɔɔ too ŋa nɛ, mena ne gyae la ke kɔŋ debaŋ ɔtomante keŋ man.
41 Maŋ Deniwalaŋ Bu ŋon maa kpila me kpilala lee adido na be kaa yilaa kpene kamasɛ keŋ ne yeli walaŋ ne yɛɛ dukum nɛ, na nombiakumɛɛyɛɛra pou lee me gyoori keŋ man.
42 Wurubuarɛ kpilala baŋ baa fuŋ balaŋ kumɛɛ baŋ do boalaŋ degyapaa keŋ man. Botɔɔ te baa fae yeesa na baa tao be kela.
43 Mɔna baŋ be gbɛɛneŋ tenɛɛ Wurubuarɛ siaman nɛ, baa ŋalakee ŋgba weese nɛ be kya ŋon gyoori keŋ man. Baŋ be dana deŋela anenyiiŋ dei na, baa tei nideli.”
Yesu kekolosi lee Wurubuarɛ gyoori keŋ wose man
44 Keŋte Yesu besewɔ yako wɔ nyiaa, “Wurubuarɛ gyoori keŋ yɛɛ ŋgba kolo kpaakpaate keŋ ke dana koya doŋ te bɔɔ mo weese tɛɛle daale man nɛ. Balee ŋolo ke gyu kena ke nɛ, te ɔ desina ke weese nideli. Ke yɛɛ e gyoŋ gbaa mena dɔɔ ɔ gyuuwɔ ka mo kpene kamasɛ keŋ ɔ dana nɛ yɔɔ, te ɔ moowɔ ke lɛɛ tɛɛle kenaŋ.”
45 Yesu besewɔ yako wɔ nyiaa, “Wurubuarɛ gyoori keŋ yɛɛ ŋgba kebudiiri ŋon ɔ dɔŋ ɔ ne gyae kegyaŋase kpaakpaa nyiŋan waa lɛɛ nɛ.
46 Ɔ ke gyu ke nyiŋ kegyaŋa kpaakpaate nɛ, ɔ gyuuwɔ ke yɔɔ kpene kamasɛ keŋ ɔ dana nɛ, te ɔ moowɔ ke lɛɛ ke.”
47 Yesu besewɔ yako wɔ nyiaa, “Wurubuarɛ gyoori keŋ yɛɛ ŋgba asawu lɔɔra baŋ bɔɔ fuŋ ba asawu do loŋ man te bɔɔ kyaŋ kpebia kpookpoo nɛ.
48 Ba kena nyi asawu keŋ te wulu nɛ, be wɔŋee ke kɔŋ dekeŋkeŋ dɔɔ. Be tisiwɔ kyaa te be tɔɔsee kpebia kpaakpaa nyibaŋ do be doŋase man, te be fuŋii akumɛɛ baŋ pou leki.
49 Mena ne gyae la ke kɔŋ wee ɔtomante keŋ man. Wurubuarɛ kpilala baŋ baa kɔŋ kaa lese balaŋ kumɛɛ baŋ lee balaŋ kpaakpaa baŋ man.
50 Na baa fuŋ balaŋ kumɛɛ baŋ do boalaŋ keŋ ke bɛɛ yem ya nɛ man. Botɔɔ te baa fae yeesa na baa tao be kela.”
51 Keŋte Yesu bɔɔse wɔ nyiaa, “Ɛ nyii nombia kɛŋa pou asɛɛ?” Te be sɛɛwɔ nyi “Ayi.”
52 Keŋte Yesu yako wɔ nyiaa, “Nombii kei nawolo baa nyiaa, mmaraa wolale kamasɛ ŋon ɔ be kasee Wurubuarɛ gyoori keŋ nombia gyeŋ ŋa nɛ, ɔ yɛɛ ŋgba dekpaŋalaŋ kegyia ŋon ɔ ne kyaa lese wa abɔɔ wɔlɛɛ na benɛɛ lee wa abɔɔ dɛɛsee man nɛ.”
Ba ke bɛɛ Yesu Nasarɛte donɔɔ man
Maake 6:1-6; Luka 4:16-30
53 Yesu ke gyɔ aduya kɛŋa taŋ nɛ, ɔ leewɔ botɔɔ laŋ.
54 Ɔ ke gyu ka gyoo ɔ dɛɛ nɛ, ɔ gyuuwɔ ka wola wɔ Wurubuarɛ nombia bɔ ɔsom deni man, te ɔ kawola keŋ doo be popou nɔɔ, keŋte be bɔɔse dɔŋa nyiaa, “Aleŋ yaa ɔ nyiŋa nombia kagyeŋ kei, na doŋ keŋ ɔ na mo yɛɛ gyakoloŋ nombia na nombia dinaana kɛŋa lee?”
55 Na kapenta ŋon bu yaa yee? Na ɔ naa yɛna Mɛɛre yee, na ɔ naabia yɛna Gyemisi na Gyosɛfo na Simɔn na Gyuda yee?
56 Na daa na ɔ desina kyaa la kɛbo yee? Aleŋ kitii yaa ɔ nyiŋa mena doŋ kei lee?
57 Mena dɔɔ ba te lɛɛ e ya. Keŋte Yesu yako wɔ nyiaa, “Balaŋ ne bu Wurubuarɛ dekpeŋkpeŋgyɔɔre yenaŋ kamasɛ, mɔna ŋon gbagba ɔ donɔɔ man balaŋ, na ɔ dekpaŋalaŋmantena bee buu na e ya.”
58 Te keŋ ba te lɛɛ Yesu di dɔɔ ya nɛ, ɔ te yɛɛ gyakoloŋ nombia burum ɔ dɛɛ botɔɔ ya.