Nrpakxmrlz Kx Yr
Mak
Natq Ngr Nzaplxtqngr Mz Nrpakxmrlz Kx Yr Mak
Mak kc tqryr Nrpakxmrlz lc nide mrlx Mxri kc Jerusalem. Kzdq kz drtqde Jon Mak. Nide kave kr Banabas, x mz nzvzpxkr Pol mz Banabas kc ayrnrngr, nzvzng badr. Mz nibrde Pol trbrtiu drtwrde Mak, murde rlaszle nidr. Kxmule-esz', a' nzwz mou badr Banabas. X mz nibr kzdung mzli sc tqmnc-zpwxtrpebz mz Pol. Kzdung leplz, mz drtwrdr nzrpilr kx Mak nide kzte Pita, murde mzli kc pnz buk kc tzrpibz Nrpakxmrlz kx Yr Pita. Mwx Pita okatrle Mak nzlxngiti-krde Jiszs x pibzle da kcng kqlu bade, tqyroleng mz buk lc. Mwx ni-kzde obla kc tzmale-lvi mrkc Getsemzni.
Mwx Mak yrle buk lc mz mzlir yiz 50—70 AD mz nibr nzrmcngr mz Jiszs. X mz nibrde ncblo ngr vea ne Rom sc tzodatipelr Mangr-nzangiongr Yawe mrkc Jerusalem, mz yiz 70 AD. Kzdung leplz nzrpilr kx Nrpakxmrlz lc nzyr kai. A' kzdung nzrpilr trtingr. Yrle buk lc mzli kc tzmnc-ngrdr Rom badr Pita. Mzli lc Pita sc tqngipe lrtzlvz, x ycpe pipz nzbz-krde. X opx angidr kx yrbzle mz leplz kxtrngiulrJiu, murde yokaetipxle nqmq kr lr Jiu x nzyr-krde natq ngr Nzryrngrkxtr Kc Kai nzpipzng. X yr-kzle kzdung nzalvztrngr mz nzaetq-ngrbz drtq kxnzrlxngiting x nzbzngr murde nzrlxngitingr kc naokatrle lr Rom kxnzrlxngiting mz nztu-amqngi-krdr mz mzlir nzkxpu-krdrng.
Nrpakxmrlz kcng pwx nzbletipx-lxblrng mz kxmu nzaelwapx-krmlr Jiszs bagu. Murde Matiu okatrle nigu nzkrlz-krgu kx Jiszs nide Mevalu x King. Mz buk sc Luk, Jiszs nide Mrlx Leplz. X mz buk sc Jon nide Mrlx Gct. Mz buk sc Mak, Jiszs nide Kxnzawz ne Gct kc tqwztrpz mz leplz, mz nzamrlz-krde nrkrdrtqdr mz zyagox x mz nzbz-krde nidr mz kros mz nzxpe-krde alwx ngrdrng. Mak tryrleu nqvi lr Jiszs, murde trtakitrdeu kxnzawz kxavzo-lzbq.
Mrkcng Mz Buk Lc
Kraes wztitrpzle mz Gct x leplz nedeng mz nzrlrpx-lzbq-krde.
Jiszs alvztrle leplz nedeng kx narlrpx-lzbq-kzng mz nzwztr-krbzlr mz leplz. [8:34-37; 10:43-45]
Mak rlwapele da kxnzmatqng kxnzkctipxng nzpnu-esz'-nrade-rpwxmz (19) mz nzaelwapx-krde kx Jiszs ni-kzde Gct.
1
Nzryapwxpxkr Jon Kxawrkxtr
Matiu 3:1-12; Luk 3:1-18; Jon 1:19-28
Krlc nzyzutrkr Nrpa ngr Jiszs Kxnzmcpx, Mrlx Gct. A' mzli kc tryzutr-ngrka nzwz-krde, Jon Kxawrkxtr vz-kaip mz nzyapwx-krbzle mz leplz. 2-3 Asaea, profet kc bqnc, yrole da kx pibz Gct mz mrlxde. Ycmnetr-ngrde Jon Kxawrkxtr mz nzrpi-krde kx,
“Krlc menrpa nenge. Sa na-atwzlr-ngrne nartwayz-kaipz bam, murde naokatrle leplz nengeng mz nzoliqti-krdr nzvz-krbzme. Natq kzdq ncblo kx natqde etu mz nzryapwx-krbzle mz leplz lzke. Natq lcde rpile kx, ‘Oliqtiamu nabzmu mz nzvz-krm Kxetu Gct. Atubqtibzmu lrpzki kx nangi nyzde na-apule nzoliqtikr leplz kzdq lrpzki kx navzkim king.’ ”
Zbz mz nzatutr-krde Nzryrngrkxtr lc, Jon Kxawrkxtr tupxm lzke mrkc Provins kc Judiz. X yapwxtipxbzle nrpa lcde seleng, “Tekqtramu nqmq nr drtwrmu kxtrka. X rlr-lzbq-ngrmamu mz nzawrkxtr-krbo nimu mz nzaelwapx-krmu nzvzkr drtwrmu mz alwx ngrmu, murde Gct naipqle nimu.” Leplz kxkqlu zlwz mrkc Jerusalem x mz provins kc Judiz, vz zvz nzvzpx-krmlr mz nzlalztq-krbzlr mz Jon. Nzplxtitxpxbzlr alwx ngrdrng, x sc tqawrkxtrpeleng mz LueJodzn.
Jon vz-nqblqnepwzle nqmq kr ncblo kx tr-rngibau, da kc tzwai profet kcng bqnc. Pxine-ngrpwzle lrpz kx nzwzngr mz nrpnr kamel. X amqngitr-ngrde lrpxi rde nrkalo kx nzwzpx-ngrm mz bekzu. X dakxnzng nade ngi txpwz dalr lzke, krlcng kionabr x hane. X Jon sc tqyapwxtipxbzle kx, “Kzdq la ncblo kc sa navzm mz nibrnge, namyaszlzle ninge. X trtakitrpwc'u nzwztr-ngrbz bade, kxmule-esz' nzryokaepxngr nqvi lr sadol ngr nanycde. Awrkxtrtxpwo nimu mz lue, a' sa na-awrkxtrle nimu mz Mqngrkxtr.”
Mz Nzwrkxtrngr X Nzatalzngr Jiszs
Matiu 3:13—4:11; Luk 3:21-22; 4:1-13
Mzli lcde, Jiszs vzkimle mztea Naszret mrkc Gzlili Provins. Vzm mz Jon x sc tqawrkxtrpe Jon nide mz LueJodzn. 10 Mzli kcpwz Jiszs tqvzdz-ngrmle mz lue kc, mcle Heven nzlvxpx x Mqngrkxtr vzom bade, apule nran. 11 X natq Gct vzom Heven, rpile kx, “Nim Mrlxnge Kxnzmrlzti. X abrtzlvz-zlwzx nim.” *
12 X mzli kcpwz Mqngrkxtr sc tqngi-batrpebzle nzvztr-krde lzke. 13 X mnctipxmle mrkc zbq nzpnu-pwx, tqtamiti Setzn nide mz nzatao-krde nide mz alwx, a' trtao-pnzu. Kxmule-esz' animol kxnztrkating nzmncng badr, a' enjrl neng Gct nzaclve-angidrlr nide.
Jiszs Yapwxtipxle Nrpakxmrlz X Kqlele Ncblo Nedeng Kcng Ayrnrngr
Matiu 4:12-22; Luk 4:14-15; 5:1-11
14 Mz nibr King Herot Antipas nzadwatr-krde Jon Kxawrkxtr mz presin, Jiszs kc tqvzpe mz Gzlili Provins mz nzyapwxtipx-krde nrpa ngr Gct. 15 Rpile kx, “Tekqtramu nqmq nr drtwrmu x rlxngititramu mz Nrpakxmrlz lc. Murde mzli ka Gct sc tqvectrple leplz bade, mz nzmnclz-krbzlr bade mz nzngini-krde King rdr.”
16 Kzdq zbq Jiszs kx vznede kc mz nrlar Dxbu Gzlili, sc tqrmctipele kc ncblo kxnzmwang nzling, Saemon nidr ncdr mzlede Adru. Tzmwaneng mz br scdr. 17 Zbz rpibz Jiszs badr kx, “Vz-nqblqmamu ninge, murde na-alvztrpo bamu nzrtangrngr leplz, kx nangi nengeng.” 18 X mzli kcpwz nzrlasztx-pnzlr nzwz-krdr x sc tzvz-nqblqpelr Jiszs.
19 Zbz Jiszs vznebz kxpipz mz nrlar dxbu kc x sc tqrmctipe-kzle kzdq mou mzle-lzbq nzling, Jemes x Jon. Trtedr drtqde Sebedi. Tzmnclzmqng mz nabz bot scdr, tzngqtitrlr br scdrng. 20 X mzli kcpwz sc tqkqlepe-kzng Jiszs nidr mz nzvz-nqblq-krdr nide. X nzrlasztxdr trtedr Sebedi mz nabz bot kc badr ncblo kcng tzawzlrng, x sc tzvz-nqblqpe-kzlr nide.
Jiszs Maszlrpx-ngrde Kzdq Drka'
Luk 4:31-37
21 Zbz Jiszs badr ncblo nedeng nzpwxng sc tzvzpeng mz taon Kzpznizm mrkc Dxbu Gzlili. Kx nzkrlzbzlr kc Kzpznizm, sc tzvztrpeng mz mangr-nzkrka'ngr nyzdr lr Jiu mz nzalvztr-krde leplz mz Satde, kc tqngi Sabat nyzdr. 22 Leplz amrlx nzkctitxpx-zlwzlr nzalvztr-krde. Murde trapuleu kxnzakrlz kcng tzalvztrng mz Loukxtr, a' ycmnemile zmatq angidr.
23 Zbz kzdq kc ncblo kx mncpx-ngrm drka' sc tqdwatrpebz mz mangr-nzkrka'ngr. Sc tqnetxpxpe mz natqde kxwzpx. 24 Rpipele kx, “Vrr! Vzpe Jiszs kc Naszret! Vz, dwasz nigr! Vz-ngrme nzodati-krm nigr! Krlzx ncblo kznike tqnginim! Nim Ncblo Kxtr kc tqatwzlr-ngrm Gct!”
25 Ycmne-plztitxtr Jiszs drka' kc. Rpibzle kx, “Mnc-lrpi! Dwapxm mz ncblo la!” 26 X drka' kc arnrctitxde ncblo kc, netxpx, x sc tqprszpxpele nide. 27 Dzbe leplz kcng nzkctitxpx-pnzlr x sc tzveatine-etrpelr mz nzrpi-krdr kx, “Eke! ?Nike tqpile? ?Krlc nzalvztrngr kxmrna? Rngisc zmatq mz nzrka-krbzle natq mz drka' kcng, x nzlxngitibzlr natqde!” 28 Zbz nrpa ngr da lcng tqaleti Jiszs sc tqvztx-anipepwz mz Gzlili Provins tqlvzo.
Jiszs Amrlzle Kxnzyagoxng Nzkqlung
Matiu 8:14-17; Luk 4:38-41
29 Mzli kc tqyrkrtxpx-ngrpwz nzkrka'-krdr, Jiszs badr Jemes, Jon, Saemon x Adru, ncblo kcng tzvz-nqblq-kailr nide nzrlasztxdr mangr-nzkrka'ngr kc. X sc tzdwatrpeng mz ma nyz Saemon ncdr Adru.
30 Kzdo Saemon kc tqngi olvz sc tqmnz me mnz-ngrde murde yagox x drtqde pqpxm. Mzli kc Jiszs tqkrlzpe-ngrbzle mrkc, lr nabz ma kc sc tzpipebzlr bade olvz lc tqyagox. 31 Jiszs vzbz bade, otibzle mqde x sc tqokatrpele nzatulz-krmlele. Zyagox kc yrkrtxpx pnz, zbz sc tqoliqtipebzle dakxnzng nadr.
32 Mzli kc nepi tqtaope-ngrde, x Sabat kc tqyrkrpxpe-kzpz, lr Kzpznizm nzvzmitimlr mz Jiszs kztedrng kxnzyagoxng x kxnzmncpx-ngrmqng drka'. 33 Lr mztea kxnzkqlung nzyrlwrtrpzng yz mz ma kc tqmncpx-ngrm Jiszs. 34 X amrlztibzleng leplz kxkqlu mz nzyagox-krdrng amrlx. X maszlrpx-kzpzleng drka' mz leplz kxkqlu. A' tr-rlr-ngrpwzleu mz drka' lcdeng nzycmne-krdr, murde nzkrlzlr kx nide Mevalu kc tqmcpx Gct.
Jiszs Ryapwx Nrpakxmrlz Mrkc Gzlili Provins
Luk 4:42-44
35 Mzli kc nrlc tqbqbe-ngrde, mzli boibe x nrlc kc tqbrlawxpxpe, Jiszs dwalzm x rlasztxde ma kc, vzpx mz nrlarde kx yz mz taon kc me tu-nabungr, x sc tqkrka'pe. 36 Mzli kc tzdwalz-ngrmlr, Saemon nidr badr kztedeng trnzmcpelru Jiszs. X sc tzvznepeng mz nzrtabrti-krdr nide. 37 Mzli kc tzrmcti-ngrdr nide sc tzrpipebzlr kx, “Leplz kcng tzrtabrtilr nim!”
38 A' ayzlu-ngrbz Jiszs natqdr kx, “Kxmule-esz', a' navzki-kzx du mztea kzbleng mz nzryapwxpx-kz-krbong badr Nrpakxmrlz. Murde delc tqngi nou nzvzo-krmc mz nrlc ka.” 39 Zbz sc tzolvxtipe-kzlrng mztea amrlx mz Gzlili Provins. X sc tqyapwxtipxpebz Jiszs Nrpakxmrlz mz leplz mz mangr-nzkrka'ngr nyzdrng, x tqrmaszlrpx-kz-ngrbz drka' kxkqlu badr.
Jiszs Amrlzle Kzdq Ncblo Kx Ycngr Lepz
Matiu 8:1-4; Luk 5:12-16
40 Kzdq zbq kzdq ncblo kx ycngr lepz vzm x rwetxobz zpr mz Jiszs. X sc tqyrnitrpebz bade mz nzrpi-krde kx, “Kx tqsuti drtwrm le, krlzx kx nzmu krlzq nzamrlzngr ninge!” 41 Jiszs yctx pnz mz drtwrde mrlx kc. Kxmule-esz' mz Lou sc Mosis batrpzle trnztakitr-krdeu nide mz nzprtrngr mz nzangiongr, a' maletxtrpzle nide. Sc tqrpipebzle kx, “Mrlzm bange. Namrlzq.” 42 X mzli kcpwz lepz kc dwasztx-pnzle ncblo kc, x nrkrdrtqde mrlztx pnz. 43-44 Zbz Jiszs rkabz natq, rpibzle bade kx, “Vzpe! X da lc, bzkq ena ncblo kx napi-nebanle. A' vz-kaipz mz pris, x pibz bade napwxlitibzle nim, kx namcpzle kx mrlzpeq. Zbz sa napipxbzle mz leplz, murde namnc-lxblr-mouamu badr. X kabz mz Gct blz kx nangi dalr nzamrlzngr nim, da kc tqwai nzpikr Lou sc Mosis le, x nakrlzngr leplz amrlx le kx tubqpeq mz Loukxtr.” 45 A' mrlx kc pitxnede da lc mrkcng kqlu tqvzkile. X rblxbz mz Jiszs nzvztr-krde mz mztea lcng murde dzbe leplz kx nzyrlwrng mrkc nzkqlu-aning. Delc tqmncpe-ngrmle rlru, a' kxmule-esz' lr mztea kang kqlu sc tzvzmqng ye bade.
: Aposol 12:12 : Aposol 12:25 : Kolosia 4:10 : Aposol 12:25; 13:5 : Aposol 13:13; 15:37-39 : Kolosia 4:10; Filimon 23; 2 Timoti 4:11 : 1 Pita 5:13 : Mak 14:51-52 : 8:34-38; 13:9-13 1:2-3 Malakai 3:1 1:2-3 Asaea 40:3 1:11 Nou 22:2; Sam 2:7; Asaea 42:1 * 1:11 Krlzku kx ngi Gct Trte kc tqycmneom Heven murde rpile kx Jiszs nide mrlxde. Delc mz ngalrde lcng 10-11, mcku leplz kcng tq, mz Gct kc esz'txu, tzrpibz Tqtrbz. Mc kz Matiu 28:18-20; Aposol 1:8; 2:38, x 8:16 x natq kxnztopwzng elr. 1:43-44 Livae 14:1-32