13
Baabula Bbalunaba ni Sawulo baŋeerese Hatonda
Ŋaahani mu hibbubbu hyʼabafugiirira Kurisito mu Atiyokiya mwalimo abanaabbi ko nʼabasomesa abasomesanga ebiŋamba hu Hatonda. Abaatu abo baali nje Bbalunaba ni Simyoni oyu balanganga erindi baati Mumali ni Lukiyo owʼe Kireene ni Sawulo ni Manayeeni owaali owʼomuboolo gwa habaha Herode.
Lulala abaatu abo ni baali mu husaba nʼohusiiba, Omwoyo Omutukuvu ngʼabaloma ati, “Muutobolere Bbalunaba ni Sawulo baakolere omulimo ogu nabalangira.”
Ngʼaŋo bosibosi beyongera ohusiiba nʼohulombera Sawulo ni Bbalunaba. Ni bahena nga babataho emihono ohubaabula ohuholanga emirimo eji babalangira nga bahena babaseebula batiine bahole emirimo ejo.
Bbalunaba ni Sawulo batiina hu hizinga Kipuro
Ngʼaŋo Omwoyo Omutukuvu atangirira Bbalunaba ni Sawulo nga batiina ŋano ni naŋala ni babuulira Amaŋuliro Amalaŋi. Ni baŋwa mu Atiyokiya beehirira nga batiina hu mwalo gwʼe Selewukiya eyi baŋwa nga basomoha batiina hu hizinga Kipuro. Hu hizinga hino boolera hu mwalo gwʼe Salamisi. Ni baali eyo nga babuuliranga ehibono hya Hatonda mu mahumbaaniro gʼAbayudaaya. Yowaane oyu balanga baati Mariko gaali ni nabo era gabayeedanga mu mulimo guno. Ngʼabaatu abo bondatu bagenda ohuŋwa eyi ehizinga ehyo hitandihira ohwola eyi hyagama mu hibuga ehi balanganga baati Paafo. Eyo baaganayo omuŋeŋa Omuyudaaya era naabbi owʼobudulingi oyu baali ni balanga baati Bari Yesu.
Omuŋiŋa oyo gaali meeri yʼomuŋugi owʼehizinga ehyo oyu balanganga baati Serugiyo Pawulo. Serugiyo Pawulo gaali muŋugi owaali omulabuhi era gatumisa bamulangire Bbalunaba ni Sawulo ni genda yeesi bamulomere ehibono hya Hatonda.
Aye omuŋiŋa oyo oyu balanganga baati Eluma olwohuba cʼehi esiina lirye lira lyali ni litegeesa, ngʼaŋahania ebya Bbalunaba ni Sawulo nʼatenda omuŋugi oyo afugiirire Kurisito.
Ngʼaŋo Omwoyo Omutukuvu amaamira Sawulo oyu balanganga erindi baati Pawulo ngʼasimba Eluma emoni, 10 ahena amuloma ati, “Musinde ewe, oli muŋeeresa wa Sitaani. Oli wamahiribbania era owijuuye obudulingi. Oŋahania hiisi hiitu ehiraŋi mu moni ja Hatonda. Soolirehera aŋo ohubbaamya abaatu ohuŋwa hu bibono ebituufu ebiŋamba hu Musengwa? 11 Ale ni ŋaahani ŋano Hatonda Musengwa genda huhuboneresa, era genda huhwigala emoni ohene ahamanga nʼoli muŋofu nʼotabona njase yʼeryuba.” Ngʼaŋo ni naaŋo emoni jʼomusinde oyo omuŋiŋa jiijaho olubooha ngʼehyalo himaliŋa ndaŋanga hubona. Ngʼatandiha ohumamaata humamaata ni gendula omuutu owʼohumuŋamba hu muhono amutangirire. 12 Omuŋugi Serugiyo Pawulo ni gabona ebyolire hu muŋiŋa oyo nga geŋunja bugali esomesa eyiŋamba hu Yesu Musengwa era ngʼahena amufugiirira.
Pawulo abuulira mu Atiyokiya nomu Pisidiya
13 Ebyo ni byaŋwa nga Pawulo nʼabahye ababiri basomoha ohuŋwa e Paafo bambuha boola e Peruga mu twale lyʼe Pafiliya eyi Yowaane oyu balanganga erindi baati Mariko gabaleha geeyagamirayo e Yerusaalemu. 14 Nga Pawulo ni Bbalunaba nibo baŋwa e Peruga batiina mu hibuga Atiyokiya mu hitundu ehi balanga baati Pisidiya. Oludaalo olwa Sabbaato ni lwola nga batiina mu humbaaniro lyʼAbayudaaya beehala.
15 Nga ŋabaaŋo owʼasomera abaatu Ebyaŋandihiwa ohuŋwa mu bitabo byʼamagambi ebi Musa gaŋandiiha nomu bitabo byʼabanaabbi. Ni gahena ngʼabatangirisi bʼehumbaaniro eryo batuma omuutu alome Pawulo nʼowahye ati, “Aboluganda ni muba nʼehibono ehyʼohugumya abaatu, esaawa njʼeyino.” 16 Ni baloma Pawulo baatyo, nga genyoha aŋa ahabonero nʼahola omuhono beetege bamuŋulirise ngʼahena aloma ati, “Bayisirayiri bahyange ni nenywe Abatali Bayudaaya aye ni mujumirya Hatonda, mutege ohutwi mbalomere. 17 Hatonda oyu efe Abayisirayiri hujumirya gatobola abasehulu beefe ni baali babuli mu hyalo hyʼe Misiri babe baatu babe era ngʼabaasa basaalagana bafuuha egwanga eryʼabaatu oluhulende. Ehiseera hyola ngʼabatusa eyi baali ni baŋatiiye nʼatambisa obuŋangi buwe owʼamaani.* 18 Nga gahena abalabirira mu lulafu ohuhena emyaha ngʼamahumi ane ni gehalirihire obuhahadafu waawe.* 19 Ngʼabaŋambiraho asihiirisa amawanga omusanvu agaali ni gamenyire mu hyalo hyʼe Kanani. Ni gahena ohugasihiirisa ngʼabaŋa ehyalo ehyo ohuba obutaka waawe.* 20 Ehyo hyaŋira emyaha ngʼebihumi bine nʼataanu. Ebyo ni byaŋwa nga Hatonda abateeraŋo abalamuzi ohubalamulanga era omugigi ogwo gwaliŋo ohwolera erala mu biseera bya naabbi Samwiri.* 21 Ehiseera hyola Samwiri nʼahiramula ngʼaŋo basunga babaŋe habaha abe njʼabaŋuga. Nga Hatonda abaŋa Sawulo omusaani wa Kiisi owʼehiha hya Bbenjamini owʼabaŋuga ohuhena emyaha amahumi ane.* 22 Hatonda ni gatusa hu Sawulo obwahabaha ngʼataŋo Dawudi ohuba habaha waawe. Dawudi oyo Hatonda gamulomaho ati, ‘Dawudi omwana wa Yese njʼomusinde owoleene nʼebiŋeego byange era anaholenga byosibyosi ebinjolera hu mwoyo.’ ”
23 Hatonda gooheresa ehi gasuubisa abasehulu beefe nʼahibisya mu lulyo lwa Dawudi ni gaŋa Yisirayiri Yesu ohuba Omunoŋosi. 24 Yesu ni gaali nʼahiiri hutagiiha omulimo gugwe, Yowaane omubatiza geheerera galoma abaatu bosibosi mu Yisirayiri bebbwage babatiziwe. 25 Era Yowaane ni gaali nʼaheneresa omulimo gugwe gabuusa abaatu ati, “Muŋeega muuti ndiise ani? Mutaŋeega muuti ndiise Omunoŋosi oyu babasuubisa. Niye anahanondeho egongo, ese ni poyeeŋo era oyo gaakira obuŋangi sipoomera wayire nʼohuboŋolola ekoba jʼengayito jije.”
26 Ale Aboluganda Abayisirayiri abomu lulyo lwa Yibbulayimu ko ni nenywe Abatali Bayudaaya aye ni mujumirya Hatonda mulehe mbalomere. Hatonda gaŋeeresa ebibono bino ebiŋamba hu Munoŋosi hu lwefe. 27 Abaatu bomu Yerusaalemu ko nʼabatangirisi baawe sibafaania baati Yesu njʼOmunoŋosi, cooka mu hutamufaania ohwo hyabaŋweramo ohumusalira omusango ogwʼohufa booheresa ebibono byʼabanaabbi ebi basomanga hiisi ludaalo lwa Sabbaato. 28 Wayire baŋuma songa etuufu eyitisa Yesu, basunga Pilaato alagire bamuhomerere hu musalabba. 29 Ni bahena ohwoheresa byosibyosi ebi Ebyaŋandihiwa bimulomaho, nga ŋabaaŋo abamutusa hu musalabba bamusiiha. 30 Aye Hatonda ngʼamulamusa. 31 Yesu ngʼahena hu hyalo endaalo enyene enyingi nʼatiina nʼabonehera abaloobera babe aba gaŋwa ni nabo e Galilaaya ohutiina e Yerusaalemu. Hatyane abaatu abo njʼabaŋa obujulizi obumuŋambaho.
32 “Ŋaahani Amaŋuliro Amalaŋi aga hubalomera gali gaati ehi Hatonda gasuubisa abasehulu bʼefe, 33 ahyoherehiise mu mulembe guno eyiri efe abaana baawe nʼalamusa Yesu. Ehyo era hyoheresa ehyaŋandiihiwa mu Zabbuli eyohubiri ehiroma hiiti,
“ ‘Oli Mwana wange,
olwa leero kusaaye.’*
34 “Olwohuba Hatonda galamusa Yesu, era nga saligobolayo hufa nindi, cʼehigira aloma ati, ‘Ngʼolu nʼasuubisa Dawudi, mwesi aŋaŋuma hubuusabuusa ndibaŋa ekabi.’ 35 Nomu Zabbuli eyindi Dawudi aloma ati,
“ ‘Solireha Omwawufu wuwo
hubolera e magombe.’
36 “Dawudi ni gahena ohuhola emirimo eji Hatonda gendire ahole, gafa era bamusiiha mu masihiro gʼabasehulu babe. 37 Aye Yesu oyo oyu Hatonda galamusa ohuŋwa e magombe sigabola.
38 “Olwʼehyo balebe, muhitegeere muuti Hatonda asoniŋa ebibi byenywe olwʼehyo ehi Yesu gahola sosi olwʼohuhuuma amagambi aga baŋa Musa. Hatonda aŋanga ohusoniŋa ebibi byenywe. 39 Hatonda asoniŋa ebibi bya hiisi muutu afugiirira Yesu, ehi amagambi ga Musa gataŋanga huhola. 40 Olwʼehyo mumanya ebi banaabbi baloma bitaboolaho. Olwohuba baloma baati,
41 “ ‘Ale enywe abatala ebindoma ohuhola,
mutiine mu moni nʼohweŋunja muhene musihiirire,
olwohuba ŋaliŋo ehi ndi huhola mu mulembe gwenywe,
cooka ehi mutaŋanga hufugiirira,
wayire nolu ŋabaaŋo abanyonyola.’ ”*
42 Pawulo ni gahena ohuloma ebibono ebyo, nʼehiseera ni hyola ehyʼohuŋwa mu humbaaniro, Pawulo ni Bbalunaba ni baali ni batiina ngʼabaatu babasunga baagameyo mu humbaaniro olwa Sabbaato olulondaho bongere ohubasomesa ebibono ebyo.
43 Abahulu bʼehumbaaniro ni baseebula abaali ni bahumbeene, abaatu abaŋeraho omwali Abayudaaya nʼAbatali Bayudaaya abaali ni bacuuhire ni bengira ediini lyʼEhiyudaaya, nga baŋerehera Pawulo ni Bbalunaba. Mu huŋaya ni nabo, Pawulo ni Bbalunaba babahubbirisa begumye ohufugiirira baati Hatonda abanoŋola lwa hisasabirisi hihye.
44 Hu lwa Sabbaato olwalonderaho, abaatu bomu hibuga ehyo baŋwerehereramo nʼebyana baje baŋulire ehibono hya Hatonda Musengwa.
45 Abatangirisi bʼAbayudaaya ni babona abaatu ni bali bangi baatyo, nga bagongeera era nga batandiha ohuloma lubona ni batala ebi Pawulo gaali nʼalomera abaatu. 46 Pawulo ni Bbalunaba ni babona baatyo nga babaloma ni baŋuma hutya baati, “Enywe Abayudaaya ndiinywe aba hubaaye nʼohweherera ohulomera ehibono hya Hatonda. Aye ngʼolu mugeene, nga mulaga mwabeene ngʼolu mutenda husuna bulamu obutaŋwaŋo ale leha hwesi hubalehe hutiine hulomere Abatali Bayudaaya, 47 olwohuba ehyo ni Musengwa omwene cʼehi gatulagira ohuhola ni galoma ati, ‘Kutayeŋo obe hyʼenjase eyiri Abatali Bayudaaya era oje olomere abaatu bosibosi mu hyalo ebiŋamba hu bunoŋosi.’ ”*
48 Abatali Bayudaaya ni baŋulira ebibono ebyo, nga basangaala era nga baŋa ehibono hya Musengwa eŋono. Abo aba Hatonda gategehera ohusuna obulamu obutaŋwaŋo nga bafugiirira Kurisito.
49 Mu hiseera ehyo ehibono hya Musengwa nga higenda hihwana mu twale eryo lyosiryosi.
50 Cooka ngʼabatangirisi bʼAbayudaaya basendasenda abasinde abʼeŋono ko nʼabalala hu bahasi abaali ni bajumirya Hatonda ate ni bali begingihiriri mu hibuga ehyo batandiha ohuhiyaania Pawulo ni Bbalunaba era nga bahena bababbinga nomu twale lyawe. 51 Nga Pawulo ni Bbalunaba baŋahania ehi babahola ni bakukumulira abaatu abo efuuhe lyʼomu magulu gaawe. Ngʼaŋo baŋwa mu hibuga ehyo batiina mu hibuga ehi balanganga baati Yikoniyo. 52 Ne Omwoyo Omutukuvu nga geyongera ohumaamira abafugiirira mu Atiyokiya nʼabatangirira mu bibaholanga beeyongera ohusaŋalyanga olwʼobunoŋosi.
* 13:17 13:17 Huŋ 1:7; 12:51 * 13:18 13:18 Hub 14:34 * 13:19 13:19 Yos 14:1 * 13:20 13:20 1 Sam 3:20 * 13:21 13:21 1 Sam 8:5; 10:21 * 13:33 13:33 Zab 2:7 * 13:41 13:41 Hab 1:5 * 13:47 13:47 Yis 42:6; 49:6