Ehitabo hyʼ
Amagambi
Enyanjula
Mu hitabo hino, mulimo endomaloma ya Musa eyiri Abayisirayiri ko baŋwe e Mowaabbu ohwambuha olwabi Yoludaani ohwengira mu hyalo hyʼe Kanani. Endomaloma eyo yiŋamba hu lugendo oluleeŋi mu lulafu era abahebulisa hu wesigwa wa Hatonda. Amagambi Olwohubiri gahebulisa abaatu ebiŋamba hu byetagisa ohuhola mu ndagaano eyi Hatonda gahola ni Yisirayiri: singa abaatu bagondera amagambi ga Musengwa, baja husuna ekabi mu hyalo ehinyaaha ehi batiinamo. Aye singa bajeema, baja hubasalira omusango bahene bababbinge ohuŋwa mu hyalo ehyo (Esuula 4:1-40, suula 8 ni 27–30). Musa agobosamo abaatu amaani ohwesiga nʼohugondera Hatonda era beŋeyo ohuhola ebi Hatonda abendaho. Ngʼoluvanyuma abatangirira mu hujumirya nʼohwemba. Nga Musa atiina hu lusozi Nebbo eyi galengera ehyalo ehi Hatonda gasuubisa ohubaŋa. Musa gafiira eyo nʼali nʼemyaha cikumi nʼabiri era bamusiiha mu hyalo hyʼe Mowaabbu. Nga Yoswa amugobolera mu magulu.
Esonga ekulu mu hitabo hino yiŋamba hu wesigwa nʼamaani ga Hatonda ohunoŋola nʼohuhuuma abaatu babe. Hatonda gaali ni nabo mu biseera ebigosi era mu bigosi ebyo, gabaŋa esuubi eryʼobulamu owomu moni. Abaatu ba Hatonda bali nʼohusalaŋo oyu baja hugondera era bamweŋe, bamwesige era bamugondere. Ehi Yesu galanga “Egambi erihira obubbala mu gosigosi,” liri mu suula 6:5 liroma liiti, “Yendanga Musengwa Hatonda wuwo nʼomwoyo gugwo gwosigwosi nʼobulamu wuwo wosiwosi, nʼamaani gago gosigosi.”
1
Hatonda alagira Abayisirayiri ohuŋwa e Horebbu
Mu hitabo hino, mulimo ebiitu ebi Musa galoma Abayisirayiri ni bali mu lulafu, hu lubega lwʼebuŋwalyuba wʼolwabi Yoludaani. Baali mu hiiho wʼolwabi Yoludaani mu lulafu Arabba mu hifo ehi balanga baati Suufu, ŋagati wʼebibuga Parani ni Tofeli ni Labbaani ni Hazeroosi ni Dizahabbu. Ohuŋwa e Horebbu ohutiina e Kadesi Bbaruneya, nʼobitire e Seyiri ehyalo ehyʼesozi, ŋaaliŋo olugendo lwʼendaalo ehumi nalulala.
Mu mwaha ogwamahumi ane hu ludaalo oludaayi mu mwesi ogwʼehumi namulala oluvanyuma lwʼohuŋwa e Misiri, nga Musa alomera Abayisirayiri byosibyosi ebi baŋambaho ebi Musengwa gamulagira. Bino byaliŋo nʼahenire ohuŋangula Sihoni habaha wʼAbamooli owaali ni gehala e Hesibboni era Ogi habaha wʼe Bbasani ni gehala Asitaroosi nʼEdereeyi.
Abayisirayiri ni baali ebuŋwalyuba wʼolwabi Yoludaani mu hyalo hyʼe Mowaabbu, Musa gatandiha ohunyonyola amagambi ati, “Ni huli hu lusozi Horebbu, Musengwa Hatonda weefe galoma ni neefe ati, ‘Ehiseera ehi mubaaye hu lusozi luno, hihena. Ŋaahani mwinyohe, mweyongere nʼolugendo mutiine mu hyalo ehyʼesozi ehyʼAbamooli, nomu matwale gosigosi agaliriheene ehiiho hyʼolwabi Yoludaani mu Arabba ehyalo hyʼesozi, nomu hitundu hyʼebugwalyuba, ni Negevu era nʼohwigobo lyʼenyanja Meditereniani. Mutiine mu hyalo hyʼAbakanani, nʼe Lebbanooni ohwolera erala hu Yufuleeti olwabi olubbala. Mbaŋaaye ehyalo hino hyosihyosi. Mutiine muŋambe emiŋuluko olwohuba njʼehyalo ehi Musengwa galayira ati aja huŋa Yibbulayimu ni Yisaka ni Yakobbo abasehulu benywe ko nʼabejuhulu baawe.’ ”
Abatangirisi bʼebibbubbu
Nga Musa geyongera aloma ati, “Sisobola hubatangirira seŋene. 10 Musengwa Hatonda wenywe abahiise era muli bangi, ŋaahani muli bangi hyʼemunyeenye hwigulu. 11 Musengwa Hatonda wʼabasehulu benywe, geyongere ohubaasa emirundi lukumi ohuhiraho aŋo era abaŋe ekabi ngʼolu gasuubisa.
12 “Aye ese seŋene sisobola hwetwiha ebigosi nʼemigugu ko nʼohwemulugunya hwenywe. 13 Olwʼehyo, sunayo abasinde ohuŋwa mu biha byenywe abagesi, abategeefu era aba baatu baŋa eŋono, mbafuule batangirisi benywe ohulamulanga esonga hyʼejo.
14 “Nga mungobolamo muuti, ‘Otehiise bulaŋi.’
15 “Olwʼehyo, naŋamba abasinde abagesi era aba baatu baŋa eŋono ohuŋwa mu biha byenywe nabaŋa ohuba abatangirisi benywe, ohutangirira ebibbubbu ebyʼabaatu olukumi lukumi, nʼecikumi cikumi nʼataanu ataanu ko nʼehumi ehumi. 16 Era mu hiseera ehyo nalabbira abatangirisi benywe abo ti, ‘Muŋulirisenga esonga jʼabaganda benywe era mujisalenga ni mutehubbira, wayire omusango guba ŋagati wʼabaganda benywe Abayisirayiri hu Bayisirayiri oba Omuyisirayiri nʼOmulugendwa. 17 Simwehubbiranga mu sala yenywe eyʼemisango. Muŋulirisenga abagadi nʼabaŋinda aŋaŋuma husosola. Simutyanga muutu yesiyesi ni musala emisango, olwohuba muja hujisalanga hu lwʼobuŋangi wa Hatonda. Ne esonga engosi, muyipindihiranga nayiholaho.’ 18 Era mu hiseera ehyo, nabalomera byosibyosi ebi mwali ni muli nʼohuhola.”
Batuma embega ohuheeta
19 Nga Musa geyongera aloma ati, “Ngʼolu Musengwa Hatonda weefe gatulagira, hwaŋwa e Horebbu nga hutiina mu hyalo ehyʼesozi ehyʼAbamooli mu lulafu olubbala lwosirwosi era olutiisa, ngʼolu mwabona nga hwola e Kadesi Bbaruneya. 20 Nga mbaloma ti ‘Mwolire mu hyalo ehyʼesozi ehyʼAbamooli, ehi Musengwa Hatonda weefe, ali hutuŋa. 21 Musengwa Hatonda wuwo ahuŋaaye ehyalo ehyo otiine oŋambe emiŋuluko ngʼolu Musengwa Hatonda wʼabasehulu babo gahuloma. Otatya era otaŋwamo maani.’
22 “Ngʼaŋo mwesimwesi muuja eyi ndi mundoma muuti, ‘Hweherere hutumeyo embega batuhetere ehyalo ehyo, bagobole batulomere engira eyʼohubitamo era batulomere nʼebibuga byayo ngʼolu biri.’
23 “Ehyo hyali hiraŋi. Nga tobola mu enywe abasinde ehumi nʼababiri, mulala mulala ohuŋwa mu hiisi hiha. 24 Abasinde abo batiina mu hyalo ehyʼesozi, nga boola paka mu hiiho hyʼEsukoli, nga baheeta. 25 Era banogaho hu bibala ebyomu hyalo ehyo, nga bagobola ni nabyo. Nga batulomera baati, ‘Ehyalo ehi Musengwa Hatonda weefe ali hutuŋa, hiraŋi.’
Abaatu bajeemera Musengwa
26 “Aye enywe mwajeemera ehiragiro hya Musengwa Hatonda wenywe, nga mugaana ohutiina ohuŋamba emiŋuluko. 27 Nga mwemulugunyira mu weema jenywe muuti, ‘Musengwa satwenda cʼehyagira gaatutusa e Misiri, ohutuŋaayo eyiri Abamooli batusihiirise. 28 Ehyalo ehi hutiinamo, nga hyamafa! Abahyefe batuheniremo amaani, baloma baati, “Abaatu baayo bʼamaani era baleeŋi ohutuhiraho. Ebibuga byawe bigalamu era babitongoleraho olukomera oluleeŋi ohwola mwigulu. Era hwabonayo nʼabejuhulu ba Anaki.” ’ *
29 “Ngʼaŋo ese mbaloma ti, ‘Mutaŋwamo maani era mutabatya. 30 Musengwa Hatonda wenywe abatangiriyemo, aja hubasoolerera ngʼolu mwabona byosibyosi ebi gabaholera e Misiri, 31 nomu lulafu. Era wabona engeri eyi Musengwa Hatonda wuwo gahugegamo hiisi ŋaatu mu lulafu ohwola ŋano ngʼolu musaaye agegamo omwana wuwe.’
32 “Aye wayire nabahebulisa ebyo byosibyosi, mwagaana ohwesiga Musengwa Hatonda wenywe, 33 owabatangiriranga mu lugendo lwenywe nʼomuliro owiire, nʼehireri mu muusi, ohubalaga ehifo aŋʼohwemeha eweema jenywe era nʼohubalaga engira eyʼohubitamo.
Musengwa aboneresa Abayisirayiri
34 “Era Musengwa ni gaŋulira ebi mwaloma, gabaluŋira era ngʼalayira ati, 35 ‘Ŋaŋuma muutu yesiyesi hu bʼomulembe omubi guno alisuna omuŋuluko hu hyalo ehiraŋi ehyo ehi neerayirira ohuŋa abasehulu benywe, 36 ohutusaho Kalebbu omwana wa Yefune. Nja humuŋa niye nʼabolulyo lulwe omuŋuluko hwiroba eri galambuula olwohuba gagondera Musengwa nʼomwoyo mulala.’
37 “Era Musengwa keesi ganduŋira olwenywe, ngʼandoma ati, ‘Sooja hwola mu hyalo ehyo. 38 Ne omuloobera wuwo Yoswa omusaani wa Nuuni, njʼolihingira. Kale mugoboseemo amaani olwohuba alitangirira Abayisirayiri ohubaŋira ohusikira ehyalo ehyo. 39 Era nʼabaana benywe abamwaloma muuti baja hubaŋira mu buŋaŋanguse, abaana abatasobola hwawulaŋo ehiraŋi nʼehibi, njʼabaja hutiina mu hyalo ehyo. Era nja hubaŋa emiŋuluko. 40 Aye enywe mucuuhe mugende ni mugobola mu lulafu, ni muŋambire engira eyitiina hu Nyanja Enando.’
41 “Nga mugobolamo muuti, ‘Hwonoonire mu moni ja Musengwa. Ŋaahani ha hutiine husoole nʼabalabe ngʼolu Musengwa Hatonda weefe gatulagira.’ Ngʼaŋo hiisi muutu gambala ebyohusoosa bibye, ni muŋeega muuti hyangu ohuwaagala abaatu abomu hyalo ehyʼesozi.
42 “Aye Musengwa gandoma mbalome ti, ‘Mutatiina, olwohuba sinja hutiina ni nenywe. Abalabe benywe baja hubaŋangula.’ 43 Nga mbalomera ebiitu ebyo aye simwaŋulirisa. Mwajeemera ehiragiro hya Musengwa era olwʼembaha jenywe, mwalumba abaatu abomu hyalo ehyʼesozi. 44 Ngʼaŋo Abamooli abomu hyalo ehyo ehyʼesozi, baŋwayo hyʼenjuhi babafulumusa, bababbinga ohuŋwa e Seyiri mu hyalo ehyʼesozi baboohesa erala e Horuma. 45 Ni mwagobola, mwaliririra Musengwa abayeede, ne sigabafaho. 46 Ehyo hyabaŋweramo ohumenya e Kadesi ehiseera ehyene ehireeŋi.”
* 1:28 Abanaki baali hyʼebinyaŋa.