13
Ana-Maṉngulg Mawurr anggu-wajbarina na-Saul marri na-Barnabas.
Anubagu ana-Antioch, waadurru wuu-jambarrgini-yinyung. Mulung-arrgi-yung waadurru-yung wunaa-ja-jambini-yinyung na-God, marri wugurraayung waadurru-yung warra-yiyini-yinyung warra-wurru-wurruj-guy. Yaawurru-yung warru-mu-muwaj. Barnabas, marri Symeon, anubani anaaynbaj ana-muwaj Niger. Lucius wubani a-lhal-inyung a-Cyrene-yinyung, marri Manaen, naagi-yung marri na-Herod, wini-wirrig-gaj wini-warradangi. Marri Saul.
Anubani-yumbaa waadurru-yung wunu-warraarriwaa na-Buunggawa. Waari warraawurru-yung amburru-nguni ana-marrya, wuu-yambini arrwiyaj. Wugurraayung Maṉngulg Mawurr wanggu-yambalmayn. Wu-yamayn anubani ana-lhaawu, “Nga-wijangani, Saul marri Barnabas diṉi-yumbaa ngambambii-mijgalmina. Nugurru nambarra-lharrgang aḏaba, ambini-waṉbina.” Aadani-yung wu-yamayn ana-Maṉngulg Mawurr.
Waari waadurru amburru-nguni ana-marrya, wuu-yambini-wugij. Nga anubani-yung bagu warraambara-waṉagaa naadiṉi-yung aḏaba. Marri anubanila aḏaba waa-lharrgang. Wiijamaa anaani-yung, ana-Maṉngulg Mawurr wanggu-lharrgandi, naawiṉi-yung.
Anubani-rruj ana-rilji wu-mayina Cyprus.
Naawiṉi-yung aḏaba wini-yanggi Seleucia-wuy. Anubani wini-yabaynjiyn bagu ama-barrawu-wuy, aḏaba wini-yanggi yuuguni a-rilji-wuy wu-mayini Cyprus. Anubagu winiidadiyn aba wini-yanggi yuuguni anubani ana-wumurrng ana-Salamis. Anubagu waani-magaa warra-wurru-wurruj na-God-jinyung ana-lhaawu, wubani-yung wu-mayini anaani-yung ana-wumurrng synagog, warra-Jew-yinyung. Naadagi-yung nigaayung na-John Mark wurraanggarra-yanggi bagu, wani-maṉmangi yadhu.
Anubanila-wala wurru-yanggi, wubani aaynbaj-guy a-lhal wu-mayini Paphos. Naagi-yung anubagu ni-burri naagi-yung na-nimuwaj-jung Barjesus, na-waḻyinyung. Naagi-yung ni-Jew. Anaani-yung ana-lhaagi anaani-yung Greek ni-mayini Elymas. Naagi ni-waṉgal, na-waḻyinyung. Ni-yamijgini na-ja-jambini na-God, yagu naagi-yung waari. Naagi-yung ni-burri bagu nubagi-yung-duj wani-narrangi-yinyung-duj, naadagi-yung na-waḻyinyung na-nimuwaj-jung Sergius Paulus. Naagi-yung ni-yina-mamaaḻang. Naagi-yung niwu-ngaynbandangi ani-wawanggini ana-lhaawu na-God-jinyung. Nga ni-yamayn, “Nambarraagina nubiṉi na-Barnabas marri na-Saul.” Nga anubuguni yingga anubagu wini-waliyn.
Niga naadagi-yung ni-waṉbaaṉbini-yinyung anaaynba-gaynbaj-jinyung, anubagu waniiladi-yamawaa. Naadagi-yung na-waḻyinyung niga waari anaa-ngaynbandangi naadagi-yung niwu-narrangi-yinyung, ani-jambarrgini anubani ana-lhaawu na-God-jinyung.
Nigaayung naagi-yung na-Saul, ana-mij-gaynbaj anubani-yung Paul, naagi-yung niga niindharwiiyn Maṉngulg-mirri Mawurr. Nu-yi-nani na-nijilhal-yung. Nga ni-yamayn, 10 “Nagang aadanu na-baḏirrnya-yung-jinyung! Nunggawaḻangi malgarrawindi, barra-dhaayurrangi aḏaba malgarrawindi warra-wurru-wurruj. Nagang aadanu nunggu-wurrij-bangana anaarrawindi-lhangu aniij-mamaaḻang-jinyung. Wu-wandhurrg anaani ana-lhaawu na-God-jinyung, ngijang nunggu-wiḻibiḻingina, nunggaynbijgana aynbaj lhaawu nuynjambina. 11 Marri baawanggina. Ana-lhuḏ na-Buunggawa-yinyung wu-yaarri nugawi-wuy. Anaanila-wala aḏaba ba-bagaḻang-aladi-wiiyn. Yagi nungu-ni ngarraaḻirr, wurrugu marri.” Dani-yung ni-yambini na-Paul, naadagi-yung-guy nu-magaa.
Anaani-yung naadagi na-waḻyinyung lhugaajgiyalawaj-gaj wu-waṉini wuuji marri a-ngududumaj. Anubanila-wala waari ani-warranggaa. Arrbidi ni-jarrarrangi, wani-ngaynbandangi naadagi na-waḻyinyung wurruj ambunaaṉa-ṉimaa yungguyung.
12 Nigaayung naadagi-yung wani-narrangi-yinyung wani-nani. Anubanila-wala aḏaba ni-jambarrgiiyn na-Jesus-guy. Naadagi-yung ni-wurri-ḻaḻmayn anaani ana-lhaawu na-Buunggawa-yinyung.
13 Nigaayung na-Paul marri warruburru-yung wurraanggaanggarra-yanggi-yinyung, warraawurru-yung aḏaba wurru-warrgang Paphos-gala. Anubanila wurru-warrgang ngarraagi ngaa-dhumbala, aba yuuguni wurru-yanggi Perga-wuy. Anubagu ana-runggal ana-lhal wu-mayini Pamphylia. Wurru-waliyn anubagu. Nigaayung na-John anubagala waniirruyn, aḏaba niigiyn yuuguni Jerusalem-guy.
Anubani-rruj ana-lhal wu-mayina Antioch.
14 Naawiṉi na-Paul marri na-Barnabas, ngijang wini-warrgang yuuguni wini-yanggi Antioch-guy, anubagu ana-runggal ana-lhal wu-mayini Pisidia. Anubani wini-yanggi ngi-waḻirr-maṉngulg ngarraaḻirr aḏaba wini-yanggi wubani a-wumurrng-guy a-synagog-guy, nga wini-burrangayn. Warraawurru-yung wurru-waliynjini bagu Jew. 15 Naaynbajung anubani niwu-nani ana-lhaawu-runggal, marri anubani ana-lhaawu waadurru-yung wunaa-ja-jambini-yinyung na-God. Anubanila, wugurraayung warruburru-yung wii-narrangi-yinyung warra-waḻya-waḻya, aynbaj wurruj waa-lharrgang buguni, wu-yanggi na-Paul-wuy marri na-Barnabas-guy. Wu-yamayn “Murruyumbaa, ari nuguṉi niiniwu-waṉagana ana-lhaawu, ngirri-maṉmani yungguyung. Aḏaba nimbini-yambina, nambaani-magana warra-wurru-wurruj-guy.”
16 Naagi-yung na-Paul ni-lhangayn, marri ni-marang-ngangarawini ana-marang. Ni-yamayn, “Waḻya-waḻya warra-Israel, marri nugurru nurru-jambarrgina-yinyung na-God, numburraawanggina. 17 Ngagurru warra-Israel, ngagurri-nyinyung na-God, nigawaj ni-wajbarini warruburru warra-miyn-ngambara. Warruburru-yung a-lhal-aynbaj-gala wurru-burri anubani-rruj ana-Egypt. Na-God wani-maṉmangi, arraarrawindi wurru-wurruj wurru-burraa. Wani-yarrijgini ana-Egypt-gala runggal-mirri lhuḏ. 18 Wani-narrangi 40 anaagalhal-aḻirr, anubani-rruj anaagalhal-aṉḏarrg-duj.
19 “Marri anubani-yunggaj wugurraayung warraawurru-yung warru-mandag marang-aynjaabugij marri wurru-mulung-bulawaa, wurru-burri anubani-rruj ana-Canaan, ana-lhal. Anubani-rruj aḏaba wani-jadugayn, wuu-lhagarra-ngawini. Na-God wani-yayn warruburru-yung nigawi-nyinyung warra-wurru-wurruj, anubani ana-lhal ana-Canaan wani-yayn. 20 Anubani-yumbaa 450 anaagalhal-aḻirr.
“Anubanila-wala aḏaba, waniini warruburru-yung waa-narrangi-yinyung. Wurrugu marri, anubani-yumbaa naagi-yung na-Samuel ni-burri, naa-ja-jambini-yinyung. 21 Anubanila-wala, wunu-yandhawiwandi na-God, wurru-yamayn ‘Nimbiiyn waḻyinyung nambani-narrii-yinyung, ani-king-mana,’ wurru-yamayn. Marri na-God wani-yayn Saul, na-nimuwaj-jung, na-niwiyayung na-Kish-jinyung. Naagi-yung na-waḻyinyung warru-mandag na-Benjamin-jinyung. Naagi-yung na-Saul, wani-narrangi 40 anaagalhal-aḻirr.
22 “Naagi na-God nu-lhambang. Marri wani-yayn David, wani-narrangi-yinyung waadurru-yung. Anaani na-God ni-yambini anaani na-David-jinyung, ana-lhaawu. Na-God ni-yamayn ‘Nganu-lhangarrmayn ngaya David, na-niwiyayung na-Jesse-yinyung. Niwu-ngaynbandii nguynju ngayawi nga-ngaynbandii-yinyung anubani-yung. Ani-waṉbina anaarrawindi-lhangu anubani-yung nganu-magana-yinyung.’ Dani-yung ni-yamayn na-God.”
23 Naagi-yung na-Paul ni-yambini-wugij. “Na-God wani-lhalamayaa, warruburru-yung warra-Israel. Ngubindi-windiyung anubani ana-lhaawu. Ngarrani-yayn naagi-yung ngarrani-wiri-gana-yinyung. Naagi-yung ni-lhamarrangi na-David-guy. Naagi-yung na-nimuwaj-jung Jesus. 24 Anubani-yunggaj waniimbara-ngambijgaa-yinyung naagi-yung John, warra-magaa warruburru warraarrawindi-lhangu warra-wurru-wurruj warra-Israel, ‘Numburru-wiḻibiḻingiyn, marri anambaambara-ngambijgana nugurru.’ 25 Anubani-yumbaa wiij-dhamun.gurrg-maa, anaani-yung aḏaba na-John-jinyung ani-muḏaḏbangi anubani-yung ni-mijgalmini-yinyung. Anubani-yung ni-yamayn ‘Nugurru nurraaḻamin-jamana, nigawaj ngaya anaani. Ngaya-magaa anaani waari. Naaynbajung niga ni-lhamarrii dagila, ngani-ga-garri-yurii. Ngaya anaani waari ngandaambaḻaman-magaa, ngaya yagi ngama-ngarrgiwu manubami ni-mun-jabina-yinyung.’ Dani-yung ni-yamayn na-John.”
26 Na-Paul ni-magini-wugij anaani. “Murruyung-gaang, nugurru na-Abraham-jinyung warra-mijburrayung, marri nugurru warra-Gentile nuu-jambarrgina-yinyung na-God. Anaani ana-lhaawu ngarranggu-magana na-God-jinyung ngarrani-wiri-gana-yinyung. Anaani ana-lhaawu anaani wu-waṉina ngagurri-wuy.
27 “Warruburru wurru-burri-yinyung anubani ana-Jerusalem-duj, marri warruburru warra-narrangi-yinyung anubagu, wurru-maḻaḻadi na-Jesus. Wurru-maḻaḻadi anubani-yung wunaa-ja-jambini-yinyung anubani-yunggaj ana-lhaawu. Yagu anubani ana-lhaawu wii-lhaawu-lharrmangi-magaa, ngarrubagi-rruj ngarraaḻirr-maṉngulg. Wurru-wijangani, na-Jesus niiladi. Anubanila, wiijamaa anubani-yung ngubindi ana-lhaawu. 28 Ambii-lhangarrmaa waari anaaladi, nguynju yungguyung naadagi-yung yingga ani-ngawini. Yagu wunu-yandhawiwandi na-Pilate, ‘Banuumana.’ 29 Aadani aḏaba wurru-waṉbini. Wiijamaa, anubani ana-lhaawu wu-waṉini yijgubulu. Anubani-yung aḏaba ni-ngawiiyn. Marri wunu-lharrini ana-rangag-gala. Marri wunu-murrgulhi amubama ama-gara-rruj.
30 “Yagu God nu-ḻaḻagayn ana-ngawij-gala. 31 Marri malgarrawindi niirrarra-gini warra-mulung-arrgi-yung-duj, warruburru-yung wurru-yanggi-yinyung Jerusalem-guy Galilee-wala, wurraanggarra-yanggi na-Jesus. Burru-yung warra-magaa warra-mulung-arrgi-yung-guy, na-Jesus-inyung ana-lhaawu. 32 Niiṉi anaani na-Barnabas, niiniwu-yarrijgina anaani ana-mamanunggu ana-lhaawu. Na-God wani-lhalamayaa warra-miyn-ngambara. 33 Bani-yung ngubindi, niwu-wandhurrg-gayn aḏaba anaani ana-lhaawu, anaani ngagurraa yungguyung, ngagurru anaani warra-mijburrayung, anubani-yumbaa nu-ḻaḻagayn na-Jesus ana-ngawij-gala. Anaani wiijamana, waarrarrina ana-Psalm, wiij-bulawaa, na-God ni-yamaa,
‘Nagang ngayawi-nyinyung na-nigi.
Ana-yimbaj ngaya nugawi-nyinyung na-ninyarra.’
Wu-yamaa anaani ana-wubiba.”
34 Na-Paul wani-magaa anaani ana-lhaawu, ni-wandha-wuguuguni ni-yambini. “Na-God niga nu-ḻaḻagayn anubani ana-ngawij-gala, naagi-yung na-Jesus waari ana-lhanggu wu-jadugi. Na-God ni-magini anaani ana-wubiba-rruj,
‘Ngaya anaani ngunaagajij-majgana, nguynju niga nganaagajij-majgaa anubani-yunggaj na-David. Marri ngunuuyii anaani ana-bayarra. Anaani wu-maṉngulg marri yijgubulu.’
Ana-wubiba anaani-yung wu-yamana.
35 “Anaani na-God ni-yamana, anubani anaaynbaj-duj ana-wubiba,
Yagu yamba nagang yagi nimba-lharrgi anaabiyn-guy,
marri ngayawi-nyinyung ana-ngun.gu waari waaladi-wi, ngaya yamba nugawi-nyinyung nga-maṉngulg anaani.
Anaani wu-magina ana-wubiba wu-yamana.”
36 Na-Paul ni-yambini-wugij anaani ana-lhaawu. “Na-David anubani-yung niwu-yandhurrbangaa ana-lhaawu na-God-jinyung warra-mi…yn-ngambara-waj, anaani-yung ni-ngawiiyn. Nga naagi-yung wunu-wurrdhangi wubani aabiyn-guy, marri wugurraayunggaj warruburru-yung warra-miyn-ngambara warruburru-yung nigawi-nyinyung warra-mijgalgur-yung. Anubani-yung aḏaba ana-lhanggu nigawi-nyinyung aḏaba wu-jadugi. Yigaj! Ana-lhaawu anaani waari nigawi-nyinyung-jinyung ngaanggiij-burryuwiyn. 37 Yagu nigaayung naaynbajung na-Jesus, na-God nu-ḻaḻagayn-jinyung, naadagi-yung niga waari ani-yamaa nubagi-yung-jii, waari anggu-jadugini anubani ana-lhanggu.
38 “Wudani-yung-gala, murruyung-gaang, numburru-marrbuy, anaani ngana-magana nugurru, na-God niga nambaniigajij-garruyn anubani anaaladi, yagu yamba nubagi na-waḻyinyung, niga waari anggu-jadugini anubani ana-ngun.gu. 39 Naadagi-yung-gala na-Jesus-gala, nugurru-maynji numbuu-jambarrgiyn, numburru-warrbidi-mang anubani ana-lhaawu-runggal na-Moses-jinyung. Yagu anubani-yung ana-lhaawu-runggal waari ngambanggu-wiri-gaa.
40 “Aadanila-wala aḏaba numburru-dhi-maṉdhina. Anaanila-wala aḏaba anaaladi yagi yungguyung wu-rumi nugurri-wuy. Anaani wunaa-ja-jambini-yinyung anaani wurru-magina anaani ana-lhaawu. Na-God ni-yamaa,
41 ‘Nugurru ngirri-gaḻij-gana-yinyung, numburraalharaguna, marri numburru-jadugiiyn.
Anaani ngaaṉbina-yinyung anaani ana-yimbaj, waari nuu-jambarrgi.
Warraaynbaj-maynji warra-wurruj nambambi-magana,
yagu waari-wugij nuu-jambarrgi.’ ”
Dani-yung-galawaj na-Paul ni-magini, na-nidhaawu-yung.
42 Na-Paul marri na-Barnabas anubanila aḏaba wini-yanggi ana-synagog-gala. Warra-wurru-wurruj waadurru-yung warra-magayn naadiṉi-yung-guy, “Ngijang ngirri-magana ngarrubagi-rruj ngarraaynbaj-duj ngarraaḻirr-maṉngulg.” Dani-yung wurru-yamayn. 43 Warraawurru-yung warraarraarrawindi anubagu wuu-ngarra-ngu-burri-yinyung aḏaba wirriirruyn, wuu-ngarra-ḏaba-rabalangi. Warraawurru-yung arraarrawindi anubagu Jew marri warruburru-yung warra-mulung-aynbaj wurru-jambarrgini-yinyung na-God-guy, waadurru-yung warra-ga-garri-yurangi naadiṉi-yumbaa na-Paul marri na-Barnabas.
Naadiṉi-yung waani-magaa waadurru-yung-guy. Wini-yamayn aadani-yung, “Numburru-wuguuguni numbuu-jambarrgina-wugij na-God-guy, anubani-yung nani-walgaṉmana-yinyung.” Dani-yung wini-yamayn.
44 Ngarrubagi-yung ngarraaḻirr-maṉngulg ngarraaynbaj-duj, warruburru-yung warraarrawindi-lhangu warra-wurru-wurruj anubani-yung-jinyung ana-lhal, wurru-yanggi buguni wurru-muṉḏugaa wubani a-wumurrng-guy. Waadurru-yung wirri-ngaynbandangi amburru-wawanggini na-Buunggawa-yinyung ana-lhaawu. 45 Wugurraayung warruburru-yung warra-Jew bagu wurru-burri, marri warra-nani, marri warra-margiriyn waadurru-yung-guy. Anubanila, wurru-wundangayn aḏaba na-Paul-wuy, wunu-rraani. Wurru-yamayn “Naadagu ni-wawaḻii ni-magina.”
46 Naawiṉi-yung wuguṉi na-Paul marri na-Barnabas, naawiṉi aḏaba anubagu wini-wurrij-baabara-mayn. Wini-yamayn “Ngana-magaa na-God-jinyung ana-lhaawu ana-wulhu-wulhurr, anaani wiij-maṉdhiiyn. Yagu nugurru waari nimbirri-ngaynbandang. Yuga nugurru waari nimbirri-ngaynbandang ana-wiri, anubani-yung anggu-wuguuguni-yinyung? Niiṉi anaani naambu-yaarri warruburru-wuy warra-Gentile-wuy. 47 Anaani yamba na-Buunggawa nani-magaa. Anaani ni-yamayn,
‘Anambiiyn yaani-yung numburru-mijgalmina-yinyung.
Nugurru nimbirri-waṉagana anggu-lhalmbaarrii warruburru yungguyung warra-Gentile.
Nguynju yadhu warruburru-yung amburru-marrbuy marri amburru-wiri yungguyung,
warruburru-yung wurru-burraa-yinyung ana-malanganyanay, warra-mulung-arrgi-yung wugurraayunggaj.’ ”
Dani-yung ni-yamaa na-Paul.
48 Nga wugurraayung warruburru-yung warra-Gentile wunu-yaynjangani, anaani ana-lhaawu. Anubani wurraawanggiyn aḏaba, wurru-wurrij-gaḻaaḻarriyn. Anubani aḏaba wunu-warraarriwaa-windiyung na-God, anaani yamba nigawi-nyinyung ana-lhaawu. Warra-mulung-arrgi-yung warruburru-yung na-God-jinyung ni-wajbarini amburru-wiri yungguyung anggu-wuguuguni, burru-yung wuu-jambarrgiiyn.
49 Anubani ana-lhaawu na-Buunggawa-yinyung, anaani wu-rajaarriyn wubani aaynbaj a-lhal-waj. 50 Yagu warruburru-yung warra-Jew wugurraayunggaj wuu-riyaldhiyn. Marri warra-magaa warruburru-yung-guy warra-maṉaṉung-guy warruburru-yung wuu-jambarrgini-yinyung ana-lhaawu-runggal warra-Jew-yinyung, marri warruburru warra-waḻya-waḻya. Warruburru-yung wii-narrangi-yinyung anubani-rruj ana-wumurrng. Anubanila-wala aḏaba wuu-ngarra-ḏiyaldhiyn. Anaani-yung aḏaba wirri-maṉdhangi wungarri anubani-rruj, naadiṉi-yung-guy na-Paul-wuy marri na-Barnabas-guy. Anubanila-wala, naadiṉi-yumbaa waa-yarramijgayn, waa-lharrmangi anubanila-wala ana-lhal, na-Paul marri na-Barnabas.
51 Naawiṉi-yung wini-mun-jaljalini, mana-mangarag maadbarrwini. Anubanila yamba wugurru warraandirriyn yamba, wuguṉi wini-yanggi Iconium-guy. 52 Yagu wugurraayung anubagu wurru-marrbuy-maa-yinyung waadurru-yung wurru-waḻaaḻarrangi. Anubani-yung wuryangini anubani-yung Maṉngulg Mawurr anubagu wu-burri wugurri-rruj.
13:33 Psalms 2:7. 13:34 Isaiah 55:3. 13:35 Psalms 16:10. 13:41 Habakkuk 1:5. 13:47 Isaiah 42:6, 49:6.