5
Jesu anahubiri murimani
Luka 6:20-23
++Lola siku mwenga, at'u anji makala manamudzalira Jesu. Vikara arihoona viryahu, akikwera dzulu za murima akikelesi. Bai anafundzie makimuthuwa kuko. Marihofika kuko Jesu wakelesi na akikwatya kuafundisha akiamba,
+“Baha ao akiya kahi za roho,
mana uthawali wa mulunguni ni wao.
+Baha ao mario na huzuni,
mana mandafarijiwa.
+Baha ao mario ni ap'eho,
mana ts'i indakala yao.
Baha ao mario na ndzala na k'ihu ya hachi,
mana mandakushwa.
+Baha ao maaonerao mbazi andziyao,
mana nao mandaonerwa mbazi.
+Baha ao mario ni aeri mioyoni mwao,
mana mandamona Mulungu.
+Baha ao magwizanyao at'u,
mana mandaifwa ana a Mulungu.
10  +Baha ao mateswao kwa ut'u wa kuhenda hachi mbere za Mulungu,
mana uthawali wa mulunguni ni wao.
11  +Baha ninwi mundiohukanwa, na kuteswa, na kusingizirwa kila namuna ya maut'u mai kwa ut'u wangu mimi.
12  +Fwahirwani zhomu na kulika, mana zawadi yenu ni bomu kuko mulunguni. Mana vizho ndizho ao at'u marizhoahendera o manabii mariomuthangulia.”
Jesu anaahalanisha anafundzie na munyu na mulangaza
Mariko 9:50; Luka 14:34-35
13  +“Ninwi be mu munyu wa urumwengu. Vikara munyu ukikala udzauya k'aukoza, undahendwadze hatha ukoze kaheri? Jibu ni k'aufwaha kit'u bule, hatha kazi ni kutsufwa uzhogwe-zhogwe ni at'u. 14 Ninwi be mu mulangaza wa urumwengu. Mudzi uriwoakwa hat'u kirimani k'aufitsika bule. 15  +Kidza mut'u k'adima kugwiza taa gonya akaribiningiza na muvure, ela nikurika nyambaroni, ili riang'alire at'u osi mo nyumbani. 16  +Kwa vizho ninwi nanwi here mulangaza, ng'alirani kila mut'u, ili at'u magaone mahendo genu madzo na mamulike Babiyenu wa mulunguni.”
Jesu ananena dzulu za Sheria
17  +“Sioneni kukala nakudzagaluza Sheria ya Musa, na mafundisho ga manabii, hatha! Sidziregagaluza bule, nakudza nigathimize. 18  +Na jeri wenye, kabila mulunguni na ts'i kukira, k'ahana hatha kadono kamwenga ka yo Sheria kandikokira bila kuthimira. 19 Na mut'u yoyosi andiyekoseza yo Sheria th'ith'e ya zosi, na aafundishe andziye mahende dzazho arizhohenda iye, andakala mut'u muthithe sana kahi za uthawali wa mulunguni. Ela mut'u andiyethuwa na kuzigwira sheria zosi, na kuafundisha andziye ili nao mazithuwe na kuzigwira, andakala mut'u mubomu sana kahi za uthawali wa mulunguni. 20 Namwambira kamare, kala uhachi wenu k'aundashinda uryahu wa Mafarisayo na alimu a Sheria, uthawali wa mulunguni k'amundawangira bule.”
Jesu anafundisha dzulu za kutsukirwa
21  +“Mwasikira kukala haho kapindi at'u maambwa, ‘Usalage’ na ‘Ukilaga undahukumiwa.’ 22  +Ela mimi ninamwambira kukala, mut'u andemutsukirirwa mwandziwe andahukumiwa. Mut'u andiyemuv̱udhya mwandziwe andashithakiwa kwa ro Baraza ra athumia. Na mut'u andiyemuhukana mwandziwe amwambe, ‘Mut'u u mujinga zhomu uwe!’ andatsufwa kahi za moho wa Jehanamu. 23 Kwa vizho ukikala mwenye udzakwendamboza sadaka dzulu za cho kijaja cha kulazhira sadaka kiricho kahi za ro Hekalu, na ukumbukire kukala wamuhendera vii mwandziyo, 24  +iriche haho kijajani yo sadaka, wende ukapatane na iye mwandziyo kwandza ndo udze uyamboze. 25  +Mut'u akikala anakuhirika kotini, baha mugamarigizire mo ngirani, mana usihohenda vizho, andakufisha kwa jaji, na iye jaji andakulazha kwa shikari wangizwe ndani. 26  +Nami nakwambira ujeri wenye, k'undarichirwa uwe hatha umarigize kuriha p'esa zosi.”
Jesu anakanya at'u dzulu za kuzinga
27  +“Mwasikira zhanenwa kukala, ‘Usizinge.’ 28  +Ela vivi ninamwambira kukala, mut'u yoyosi andiyemulola mwanamuche na kumumizira mahe, andakala moyoni mwakwe adzagonya kare kuzinga naye. 29  +Dzitsoro ra mukono wa kurya rikikala rinakuhendya uhende dambi, rishukule uritsuhe. Kwani hatha baha kutsowa kilungo kimwenga kuriko mwiriwo wosi utsufwe Jehanamu. 30 Mukonowo wa kurya, ukikala unakuhendya uhende dambi utose uutsuhe. Kwani ni baha kutsowa kilungo kimwenga kuriko mwiriwo wosi utsufwe Jehanamu.”
Jesu anakanya dzulu za mut'u kutoka na muchewe
Mariko 10:11-12; Luka 16:18
31  +“Kahi za Sheria ya Musa zhaambwa kaheri kukala, ‘Mut'u andehendza kumuricha muchewe naamup'e cheti cha kunyesa kukala madzarichana.’
32  +“Ela vivi be namwambira kukala, mut'u andemuricha muchewe kwa sababu yoyosi nyingine, hasihokala uzindzi, anamuhendya ahende dambi ya uzindzi, ahalwaho kaheri. Na kila andiyemuhala ye muche wa kumbola kwa mulume ni muzindzi.”
Jesu anafundisha dzulu za kuapa
33  ++“Mwasikira kukala haho kapindi at'u maambwa, ‘Ukiapa mbere za Bwana usilahe ulongo bule, thimiza kila kit'u undichokala udzakiapa.’ 34  +Ela vivi ninamwambira kukala musiape kamare. Musiape dzulu mulunguni kwa kukala kuko ndo Mulungu ariko, kahi za kihiche cha uthawali. 35  +Na musiape dzulu za ts'i, kwani ndo hat'uhe ha kuika magulu. Musiapire Jerusalemu, mana ni mudzi wa muthawali mubomu. 36 Kidza musiape dzulu za kwenu enye kwa kukala k'amudima kuhenda changari ludzere lumwenga lukakala lwiru hedu lwaruhe. 37  +Kwa vizho ukiamba, ‘Ee,’ navikale ndozho jeri. Na ukiamba, ‘Hatha,’ vikale sozho. Zaidhi ya vizho vilaa kwa ye Mui.”
Jesu anakanya dzulu za kurihizana
Luka 6:29-30
38  +“Mwasikira zhaorwa kukala, ‘Mut'u akikubola dzitso nawe mwabole. Akikung'ola dzino nawe mung'ole.’ 39  +Ela vivi be namwambira kukala mut'u akikuhendera vii, usimurihize bule. Mut'u akikupiga kofi nyendze ya mukono wa kurya, mugaluzire yo nyendze nyingine nayo apige. 40  +Mut'u akikushithaki akuhoke k'andzuyo, ro amba naro murichire. 41 Mut'u akikulazimisha mwende mwendo wa maili mwenga, enda naye maili mbiri zenye. 42 Mwandziyo akidzakuvoya kit'u hedu akidzakumala p'asha, mup'e, usimulashe bule.”
Kuahendza mahadhui
Luka 6:27-28, 32-36
43  +Bai Jesu akienderera kufundisha akiamba, “Mwasikira zhanenwa kukala, ‘Muhendze mwandziyo, ela hadhuio mumene.’ 44  +Ela vivi be ninamwambira kukala ahendzeni mahadhui enu, na muavoyere ao mamutesao, 45  +ili mukale ana a Babiyenu wa mulunguni. Kwani, iye nikurihendya dzuware rikaang'alira adzo na ai na kuarehera v̱ula ahachi hamwenga na athiriri. 46 Kwani mukiahendza kare o mamuhendzao ninwi, ni ut'u wani udzo mundokala mudzahenda? Kwani hatha athozi a kodi kidza ndo mahendazho. 47 Kwa vizho ukimulamusa ye nduguyo kare, kurya hadhui ye umuzire, undakala k'uhendere ut'u usha bule, kwani hatha at'u masiomumanya Mulungu nao ndo mahendazho. 48  +Kwa vizho kalani akamilifu, dza zho Babiyenu wa mulunguni arizho mukamilifu.”
+ 5:1 5:1–7:29 Luk 6:20-49 + 5:1 5:1 4:8; 14:23; 15:29; 17:1; 28:16 + 5:3 5:3 Isa 57:15; 61:1 + 5:4 5:4 Zabu 126:5 + 5:5 5:5 Zabu 37:11 + 5:7 5:7 18:33; Jako 2:13 + 5:8 5:8 Zabu 24:3-5 + 5:9 5:9 Aebu 12:14 + 5:10 5:10 1 P'et 3:14 + 5:11 5:11 10:22; Luk 6:22 + 5:12 5:12 2 Nyaka 36:16; Math' 23:30; Luk 6:23; Mahe 7:52; Aebu 11:32-38; Jako 5:10 + 5:13 5:13 Mar 9:50 + 5:15 5:15 Mar 4:21; Luk 8:16 + 5:16 5:16 Aefe 5:8; Afil 2:15; 1 P'et 2:12 + 5:17 5:17 3:15; 7:12; 22:40; Arum 3:31 + 5:18 5:18-19 Jako 2:10 + 5:21 5:21 Kumbo 20:13; Alaw 24:17; Kumbu 5:17 + 5:22 5:22 1 Joh 3:15 + 5:24 5:24 6:14-15 + 5:25 5:25-26 Luk 12:58-59 + 5:26 5:26 18:34 + 5:27 5:27 Kumbo 20:14; Kumbu 5:18 + 5:28 5:28 Ayub 31:1; 2 P'et 2:14 + 5:29 5:29-30 18:8-9; Mar 9:43-47 + 5:31 5:31 Kumbu 24:1; Math' 19:7; Mar 10:3-4 + 5:32 5:32 19:9; Mar 10:11-12; 1 Akor 7:10-11 + 5:33 5:33-37 23:16-22; Jako 5:12 + 5:33 5:33 Alaw 19:12; Hesab 30:2 + 5:34 5:34-35 Isa 66:1; Mahe 7:49 + 5:35 5:35 Zabu 48:2 + 5:37 5:37 2 Akor 1:17-19 + 5:38 5:38 Kumbo 21:24 + 5:39 5:39 Arum 12:17 + 5:40 5:40 1 Akor 6:7; Aebu 10:34 + 5:43 5:43 Alaw 19:18; Math' 22:39; Mar 12:31; Luk 10:27 + 5:44 5:44 Kumbo 23:4-5; Arum 12:20; 1 P'et 2:20-23; Kuavoyera mahadhui: Luk 6:28; 23:34; Mahe 7:60; Arum 12:14; 1 Akor 4:12; 1 P'et 3:9 + 5:45 5:45 Aefe 5:1 + 5:48 5:48 Alaw 19:2