Mafala Yabwino ya Jezu
yakunembedwa na
Luka
1
Mafala yakuyamba
Azinji adayezera kale kunemba mbiri ya bzinthu bzomwe bzidacitika pakati pathu, malinge na momwe tidauzidwa na wale omwe adawona na maso, omwe ni atumiki wa mafala. Ine letu ndidafufudza bzentse mwacheru, kuyambira pakutoma ndipo ndidakumbuka kukunemberani mwa m'dondomeko imwe wakulemekezeka Teofilo, kuti mudziwisise cadidi ca bzinthu bzomwe mudapfundzisidwa.
Kubadwa kwa Juwau Mbatizi
Panthawe yomwe Herodi akhali mambo wa kuJudeya, pakhana baba wa ntsembe wakucemeredwa Zakaliya, omwe akhali wa gulu la anyantsembe la Abiya ndipo mkazi wace, Zabere akhali wa dzindza la Alau. Pa uwiri bwawo akhali wakulungama patsogolo pa Mulungu, ndipo akhateweza bwino mitemo na bzakutonga bzentse bza Mbuya mwakusaya kutsimulidwa. Tsono akhalibe wana, thangwe Zabere akhabereka lini. Ndipo awiriwo akhadakalamba.
Ntsiku inango, Zakaliya akhacita basa lace la ubaba bwa ntsembe patsogolo pa Mulungu, nakuti ikhali nthawe ya gulu lace. Iye adasankhulidwa mwakucita mayere malinge na cizolowezi ca untsembe, kuti apite mumbuto yakucena ya Mbuya ndipo akapereke ntsembe zakutentha zakununcira bwino. 10 Yatakwana nthawe yakutentha ntsembe yakununchira, mbumba yentse ikhapemba kunja.
11 Pamwepo anju wa Mulungu adawonekera kuna Zakaliya, kumbali ya madidi ya guwa la ntsembe yakununcirayo. 12 Pomwe Zakaliya adamuwona anju ule, adadzidzimuka ndipo adadzala na mantha. 13 Tsono anju ule adamuuza kuti: Zakaliya! Leka kubva mantha. Mpembo wako wabvedwa. Mkazi wako Zabere an'dzakubalira mwana wa mwamuna, ndipo iwe un'dzamupasa dzina lakuti Juwau. 14 Iye an'dzacitisa kuti ukomedwe na kudzakondwa ndipo wanthu azinji an'dzakomedwambo na kubadwa kwace, 15 nakuti an'dzakhala mkulu pamaso pa Mbuya. Iye an'dzamwa lini vinyu napo cakumwa cinango cakuledzeresa. Ndipo an'dzakhala wakudzazidwa na Mzimu Wakucena akanati kubadwa. 16 Iye an'dzabweresa pomwe wanthu wa kuIjirayeri kuna Mbuya Mulungu wawo. 17 Iye an'dzabakapita kutsogolo kwa Mbuya mumzimu na mumphambvu za Eriya, kuti adzabwezere mitima ya azibaba kuna wana wawo, ndipo wakusaya kubvera kuti adzakhale na udziwi bwa wakulungama, kuti asiye mbumba idakondzekera kuna Mbuya.
18 Ndipo Zakaliya adabvundza anju ule kuti: “Ningadziwe tani kuti bzimwebzi ni bzacadidi? Nakuti ine-pano ndine nkhalamba ndipo mkazi wanguyu ana magole mazinji”.
19 Anju adamutawira aciti: “Ndine Gabiriyeri, omwe nthawe zentse ali pabodzi na Mulungu. Ndatumidwa kuti ndidzakuuze mafala yabwinoya. 20 Tsapano iwepo un'dzakhala bewewe. Un'dzakwanisa lini kulewa-lewa mpaka ntsiku yomwe bzin'dzacitika bzomwe ndalewabzi, thangwe ulibe kubvuma mafala yangu yomwe yan'dzakwanirisidwa Panthawe yace”.
21 Pomwe bzimwebzi bzikhacitika, wanthu akhadikhira Zakaliyayo, acimbadabwa nakucedwa kwace mumbuto yakucena. 22 Pomwe iye adabula alibe kukwanisa kulewa cinthu, ndipo mbumba idadziwa kuti iye adawona maso-mphenya mumbuto yakucena. Zakaliya akhambalewa-lewa nawo mwa kulata-lata na manja, ndipo akhapitiriza kukhala bewewe. 23 Pomwe ntsiku zace za basa zidamala, iye adabwerera kumui. 24 Zatapita ntsiku zimwezo, mkazi wace Zabere adatenga mimba, ndipo mkati mwa minyezi mixanu alibe kucoka panyumba. 25 Ndipo iye akhambati: “Ibzi ni basa la Mbuya! Tsapano wandicitira cifundo, kuti acose manyazi yangu* pakati pa mbumba”.
Kudziwisidwa kwa kubadwa kwa Jezu
26 Ndipo pa mwezi wacitanthatu, Mulungu adatuma anju Gabiriyeri kumzinda wa Nazareta cigawo ca Galireya. 27 Komweko kukhana dende lomwe likhadikhira malowozi na mwamuna omwe akhacemeredwa Zuze, wa dzindza la Davide. Dendelo likhacemeredwa Maliya. 28 Anju ule adafendera pana Maliya ndipo adati: “Kondwera, wapasidwa nkhombo! Mbuya ali na iwepo!” 29 Maliya adaneseka kwene-kwene na mafala yamweya, acimbakumbukira kuti mamusanoyo yakhalewanyi. 30 Tsono anju ule adamuuza kuti: “Maliya! Leka kubva mantha! Iwepo wapasidwa nkhombo na Mulungu! 31 Iwepo un'dzakhala na pathupi ndipo un'dzabala mwana wacimuna, ndipo un'dzam'pasa dzina lakuti Jezu. 32 Iye an'dzakhala mkulu ndipo an'dzacemeredwa kuti Mwana wa Iye Wakudzulu-dzulu. Mbuya Mulungu an'dzam'pasa mpando wa kholo lace Davide, 33 Ndipo iye an'dzatonga mwakusaya kumala mbumba ya Jakobo. Umambo bwace bun'dzamala lini cipo”.
34 Maliya adabvundza anju ule aciti: “Kodi bzin'dzacitika tani bzimwebzi? Pakuti ndikali dende?”.
35 Ndipo anju adamutawira aciti: “Mzimu Wakucena un'dzabuluka ucibwera kuna iwe, ndipo mphambvu za Wakudzulu-dzulu zin'dzakumpsinkha na mtundzi wace. Na tenepo, ule omwe an'dzabadwa an'dzacemeredwa wakucena, ndipo Mwana wa Mulungu. 36 Napombo m'bale wako Zabere, an'dzakhala na mwana atakalamba. Ule omwe akhambalewa kuti anbala lini, ana kale pathupi pa minyezi mitanthatu. 37 Nakuti kuna Mulungu palibe comwe cingatazike”.
38 Maliya adatawira aciti: “Ndine nyagirinya wa Mbuya. Mbabzicitike kuna ine malinge na momwe mwalewera”. Ndipo anju ule adayenda acimusiya.
Maliya adakazungira Zabere
39 Pantsiku zomwezire, Maliya adakondzeka ndipo adayenda mwa kamkulumize mzinda omwe ukhali kumphimpa ya mapiri ya kuJudeya, 40 komwe adakapita munyumba ya Zakaliya ndipo adamusa Zabere. 41 Pomwe Zabere adabva mamuko ya Maliya, mwana omwe akhali m'mimba mwace adapfukunyuka, ndipo Zabere adadzazidwa na Mzimu Wakucena. 42 Adakuwa aciti: “Wakusimbidwa ndiwe pakati pa akazi, ndipo wakusimbidwa ni mwana omwe iwepo un'dzabala! 43 Tsono ndine yani ine kuti mayi wa Mbuya wangu adzandizungire? 44 Pomwe ndandobva kundimusa kwanu, mwana omwe ali m'mimba mwangu wapfukunyuka na kukondwa. 45 Wakudala ni ule omwe adatawira kuti bzin'dzacitika bzomwe Mbuya adalewa”.
Maliya adatumbiza Mbuya
46 Ndipo Maliya adalewa kuti:
 
“M'tima wangu uli kutumbiza Mbuya,
47 ndipo mzimu wangu uli kukondwa mwa Mulungu,
Mpulumusi wangu.
48 Thangwe iye wawona
kubzicesva kwa nyagirinya wace.
Kuyambira tsapano kuyenda kutsogolo,
mibadwe yentse in'dzandicemera wakusimbidwa,
49 Nakuti Wamphambvu-zentse wandicitira bzinthu bzikulu,
dzina lace wakucena.
50 Ntsisi zace zimbayenda kwa wale omwe anim'gopa,
kwa mibadwe na mibadwe.
51 Iye adacita bzinthu bzamphambvu na boko lace,
adabalalisa wakusamwa mumitima mwawo.
52 Adagwesa wakutonga pamipando yawo,
tsono adakwiza wakubzicepesa.
53 Adapasa bzinthu bzabwino omwe ana njala,
tsono nyakudala adawayendesa cimanja-manja.
54 Adathandiza nyagirinya wace Ijirayeri,
acikumbukira cifundo cace
55 kuna Abrahamu na bzizukulu bzace
kwa kuyenda na kuyenda,
ninga momwe adalewera
kuna makolo yathu”.
56 Maliya adakhala na Zabere minyezi mitatu, patsogolo pace adabwerera kumui.
Kubadwa kwa Juwau Mbatizi
57 Pomwe zidakwana ntsiku zakuti Zabere abale, adabala mwana mwamuna. 58 Wanthu wa pafupi na abale wace adakondwa pomwe adabva kuti Mbuya adamubvera ntsisi. 59 Pomwe idakwana ntsiku yacisere, wanthu adayenda kuti akamucite msinda wa mgwato mwanayo, ndipo akhafuna kum'pasa dzina la baba wace, Zakaliya. 60 Tsono mai wace adalewa kuti: “Nee, ati achemeredwe Juwau”. 61 Ndipo iwo adamuuza kuti: “Iwepo ulibe m'bale na m'bodziyo ana dzina limweri”. 62 Pamwepo adabvundza baba wace na manja kuti adziwe dzina lomwe babayo akhafuna kupasa mwana wace. 63 Ndipo iye adakumbira katabwa acinemba kuti: “Dzina lace ni Juwau”. Na tenepo wanthu wentse adadabwa. 64 Panthawe imweyo letu, mulomo wace udafunguka na lirime lace licitsudzuka. Ndipo iye adayamba kulewa-lewa, acisimba Mulungu. 65 Na tenepo wanthu wentse wa pafupi wace adadzala na mantha. Ndipo mbali yentse ya mapiri ya kuJudeya akhambalewa bza nkhani imweyi. 66 Wanthu wentse omwe akhaibva akhambaikoya mumtima, acimbabzibvundza kuti: “Kodi mwana omweyu an'dzakhala yani?” Nakuti boko la Mulungu likhali naye.
Nyimbo ya Zakaliya
67 Ndipo baba wace Zakaliya, adadzazidwa na Mzimu Wakucena, acicita cipolofita adati:
68 “Wakusimbidwa ndiye Mbuya,
Mulungu wa kuIjirayeri,
thangwe adazungira ndipo adalombola mbumba yace.
69 Iye adabweresa cipulumuso cakulimba kuna ife,
ku dzindza la mtumiki wace Davidi,
70 ninga momwe adalewera kudzera kwa apolofita wace wakucena, kale-letu,
71 acitipulumusa kuna anyamadulanthaka wathu
na mumanja mwa wentse omwe an'tiwenga.
72 Kuti awonese ntsisi zace kuna makolo yathu,
ndipo akumbuke cipangano cace cakucena,
73 na lumbiro lomwe adacita
kuna baba wathu Abrahamu.
74 Kutilombola mumanja
mwa anyamadulanthaka wathu,
kuti timutumikire mwakusaya mantha,
75 mwakucena na mwakulungama
pantsogolo pace ntsiku zathu zentse.
76 Ndipo iwe mulumbwana, un'dzacemeredwa mpolofita
wa Kudzulu letu,
Nakuti un'dzapita patsogolo pa Mbuya,
kuti ukamukondzere njira,
77 Kuti akapase mbumba yace
cidziwiso ca cipulumuso,
kudzera pakulekeredwa bzitazo bzawo,
78 Thangwe ra ntsisi zikulu,
za Mulungu wathu,
kudzera mwa nstisizo, kudzulu kun'dzatumiza
dzuwa, kucokera kumabva dzuwa,
79 kuti abvunikire wale omwe ali mumdima,
na pamthundzi wa impfa,
acitsogolera minyendo yathu
munjira ya mtendere”.
80 Ndipo mulumbwanayo akhakula acimbalimba mumzimu. Ndipo adakhala mucidambo mpaka kukabziwonesa padeca kuIjirayeri.
* 1:25 Acose manyazi: Panthawe imweire mkazi wakusaya kubala akhalemekezedwa lini.