14
Ra ntꞌʉꞌti pa dra jʉ ra Jesu
(Mt. 26:1-5; Lc. 22:1-2; Jn. 11:45-53)
Mri ꞌbɛdi nsøca yo pa pa ra ngo núꞌa̱ rá thuhu ra pascua, ne núꞌa̱ ra ngo dega tsꞌithuhme nsinque rá nzoi. Ha ya nda̱ gá macja̱ ne ya xahnate de ra ley ya mi nu hanja da za da hyatꞌa ra Jesu pa da gʉ da hyo. Ne bi ꞌñémbabiꞌʉ:
―Hinga øthʉ núna dí beñhʉ de ra pa dega ngo, xiꞌbʉ da bø yá cuɛ ya ja̱ꞌi ne da ñʉntsꞌiꞌʉ.
ꞌNara ꞌbɛhña̱ bi goꞌtsua ꞌnara hoga ñʉni ja rá ña̱xu ra Jesu
(Mt. 26:6-13; Jn. 12:1-8)
Ha nuya paꞌʉ ra Jesu bi ꞌmʉhni Betania ja rá ngu ra Simu núꞌa̱ toꞌo xqui ña̱ni de ra lepra núꞌa̱ ra hñeni tsitꞌatho ra ngø. Mi huhni ra Jesu ja ra mexa mri ñuni, nepʉ bi zøhø ꞌnara ꞌbɛhña̱ bra hña̱ ꞌna ngu ra zi xito xqui thoqui de ꞌnara hoga do rá thuhu ra alabastro, mi po ꞌnara hoga ñʉni xi xmá ma̱di mrá thuhu ra nardo. Ha núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱ bi doꞌtsua rá ꞌyʉga núꞌa̱ ngu ra zi xito, ne bi xiꞌtsuabi ja rá ña̱xu ra Jesu núꞌa̱ ra ñʉniꞌa̱. Nepʉ ꞌra de núꞌʉ mi ꞌbʉhni bi bø yá cuɛ ne mri ꞌñémbabi ꞌna ngu maꞌna:
―¿Hanja bi ꞌyøtꞌa njabʉ nuna ꞌbɛhña̱ hønsɛ bi manitho nuna hoga ñʉni? Nuꞌbʉ xa ꞌba hma̱ha̱ xa muui ngu hñu nthebe denario, y núꞌa̱ ra boja̱ꞌa̱ xa za xa thecuahma̱ ya hyoya.
Njabʉ bi ma̱nga núꞌʉ toꞌo mi ña̱maꞌñʉ de núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱.
Nuꞌbʉ́ nura Jesu bi ꞌñembabiꞌʉ:
―Ote guí xiphʉ. ¿Pa te guí ña̱maꞌñʉhʉ de guehni? Xá hño núꞌa̱ xa ꞌyøtcagui. Ngueꞌa̱ nuya hyoya nza̱ntho ma da ꞌmʉi con gueꞌahʉ, ne nuꞌa̱raza ra pa gui ne gui umfʉ ꞌnara mfatsꞌi, da za gui umfʉ. Pe nuga hinga nza̱ntho ma ga ꞌbʉcua con gueꞌahʉ pa gui ꞌyøtcahʉ ra hño. Nuna zi ꞌbɛhña̱ bi ꞌyøtꞌe núꞌa̱ xa zʉpa rá tsꞌɛdi, xa goscagui ja ma ndoꞌyo nuna ra hoga ñʉni pa ma ntꞌagui.
Bi ꞌñenga ra Jesu njabʉ ngueꞌa̱ nuꞌʉ́ ya myá nza̱i mi joꞌtsua nuna hoga ñʉni núꞌʉ xa du. Nepʉ ra Jesu bi ꞌñena:
―Xi majua̱ni dí xiꞌahʉ, habʉraza da hma̱nga ra ma̱ca noya, da hma̱ de nuna xa ꞌyøtca nuna zi ꞌbɛhña̱ pa ꞌnara feni de guehni.
Ra Juda bi pa ra Jesu
(Mt. 26:14-16; Lc. 22:3-6)
10 Nepʉ nura Juda Iscariote ꞌna de núꞌʉ ꞌrɛtꞌamayoho yá nxadi ra Jesu, bi ma bá ña̱ui ya nda̱ gá macja̱ pa da dapabiꞌʉ ra Jesu. 11 Ha nu mi ꞌyøde ya nda̱ gá macja̱ njabʉ, xi bi johyaꞌʉ ne ꞌbestho bi ña̱ꞌtuabi ra boja̱. Hangue nuꞌá̱ xi mi ꞌyo rá mfeni hanja da ꞌyøtꞌeꞌa̱ pa da da ra Jesu.
Ra ntꞌoxi núꞌa̱ bi zi ra Jesu co yá nxadi ante da du
(Mt. 26:17-29; Lc. 22:7-23; Jn. 13:21-30; 1Co. 11:23-26)
12 Ra mʉdi pa de ra ngo dega tsꞌithuhme nsi rá nzoi gueꞌbʉ mi tho ya tꞌʉca dɛti pa ra ngo dega pascua. Ha nura paꞌa̱ ya nxadi bi ꞌñembabi ra Jesu:
―¿Habʉ guí ne grá hñocje pa ga tsihʉ ra ntꞌoxi de ra pascua?
13 Nuꞌbú ra Jesu bi ꞌñembabi yoho yá nxadi:
―Grí maha ja ra hnini ne ja ma grí nthɛhʉni ꞌnara ꞌñøhø di ha̱ ꞌna xøni ra dehe, ne núꞌá̱ go gueꞌa̱ gui tɛñhʉꞌa̱. 14 Ne nura ngu habʉ da yʉtꞌiꞌa̱, gui ꞌñemfʉ núꞌa̱ ra me ngu: “Bá pɛncahe ra Xahnate ne bi xicje ga xiꞌahe njaua: ¿Habʉ ja ra ngu xcá ꞌuegagui pa ga tsihe ra ntꞌoxi de ra pascua co ma nxadi?” 15 Y nu ja rá tønguꞌa̱ ma da ꞌñuꞌtꞌahʉ ꞌnara da̱nga ngu. Nuni ja jani gatho núꞌa̱ te ma ga hoñhʉ, ne ja gui hyocjʉni núꞌa̱ te ga tsihʉ.
16 Hangue núꞌʉ yoho ya nxadi bi ma de guehni pa ja ra hnini y bi zʉdiꞌʉ ngu xqui xipabi ra Jesu. Y ja bi hyocniꞌʉ ra ntꞌoxi de ra pascua.
17 Y ya de mi putꞌa ra nde bi zønga ra Jesu con gatho núꞌʉ ꞌrɛtꞌamayoho yá nxadi ja núꞌa̱ ra tønguꞌa̱. 18 Nepʉ ya de mi huhni mri ñuni mahyɛgui co yá nxadi, bi ꞌñena:
―Majua̱ni dí xiꞌahʉ, núꞌahʉ guí ꞌbʉhʉua guí ntꞌoxihʉ con gueque, ꞌna de gueꞌahʉ ma gui dagaguihʉ.
19 Ha nuyá nxadi xi bi du yá mʉi, ne ꞌramaꞌna de gueꞌʉ mi ambabi ra Jesu ne mi embabi:
―¿Ha gue go guecagui?
20 Nepʉ ra Jesu bi da̱di ne bi ꞌñembabi:
―ꞌNa de gue núꞌahʉ guí ꞌrɛtꞌamayohohʉ ma nxadiꞌihʉ guí tʉhʉhʉbya habʉ dí tʉhʉga, ꞌna de gueꞌahʉ ma gui dagaguihʉ. 21 Núꞌa̱ Toꞌo bi e bi Nja̱ꞌi ma da thogui gatho ngu núꞌa̱ xa tꞌofo ja ra Ma̱ca Tꞌofo, pe ¡huecate núꞌa̱ ra ꞌñøhø toꞌo ma da daꞌa̱! Maꞌna xá hño nixi xa ꞌmʉhma̱.
22 Ha nu de mri ñuniꞌʉ, ra Jesu bi gʉ ra thuhme ne bi umba njama̱di Ajua̱ rá Dada, bi hyeque ne bi umba yá nxadi, ne bi ꞌñembabi:
―Na̱, tsihʉ, nuna go guehna ma ndoꞌyo.
23 Nepʉ bi gʉ ꞌnara vaso mi po ra vinu, bi umba njama̱di Ajua̱ maꞌnaꞌqui ne bi umbabi yá nxadi pa bi zi gathoꞌʉ. 24 Ne bi ꞌñembabiꞌʉ.
―Nuna go guehna ma ji ma ga fani pa da mʉdi ra ꞌraꞌyo cohi, núꞌa̱ ma da mfani pa gatho ya ja̱ꞌi. 25 Majua̱ni dí xiꞌahʉ gue ya hinga ma ga yopa tsi ra vinu dega obxi de guecua. Nuꞌá̱ ma ga yopa tsi maꞌnaꞌqui asta núꞌa̱ ra pa grá ꞌbʉhʉ nuni habʉ bí manda Ajua̱ ma Dada, gueꞌbʉ grá yopa tsi, pe maꞌnaꞌño.
Ra Jesu bi ma̱ gue ra Pedro mi ma da gøniꞌa̱
(Mt. 26:30-35; Lc. 22:31-34; Jn. 13:36-38)
26 Nepʉ nuꞌʉ́ bi duta ꞌnara ja̱hña̱, y de guehni bi ma pa ja ra tꞌøhø ꞌbo Olivo. 27 Nepʉ ra Jesu bi ꞌñembabiꞌʉ:
―Nura nxuuibya gathoꞌihʉ ma da du ri mʉihʉ ne ma gui ꞌuehʉ de gueque. Ma da nja ngu bi ma̱nga Ajua̱ ma Dada ja ra Ma̱ca Tꞌofo habʉ ena: “Ma ga ho ra maꞌyo, y nuyá dɛti da nxani,” njabʉ bi ꞌñena. 28 Pe nu xcrá yopa nte de ra du, nuga ma ga ꞌbɛtꞌo de gueꞌahʉ pa grá ma Galilea.
29 Nepʉ ra Pedro bi ꞌñembabi:
―Masque gatho nuyʉ maꞌra da ꞌuegue, pe nuga hinga ꞌuegue de gueꞌe.
30 Nuꞌbʉ́ ra Jesu bi ꞌñembabi ra Pedro:
―Majua̱ni dí xiꞌaꞌi, nubya dí nxuui ma gui cøngagui hñuꞌqui ante rá yo hmafi ra menja̱.
31 Nepʉ ra Pedro xi bi nja rá nøtꞌe bi ꞌñena:
―Masque da thogagui, pe nuga hinga cøñꞌaꞌi.
Y gatho núꞌʉ maꞌra ya nxadi guetꞌatho mi ma̱ñꞌʉ nehe.
Ra Jesu mi apabi Ajua̱ nuni Getsemani
(Mt. 26:36-46; Lc. 22:39-46)
32 Nepʉ bi maꞌʉ ja ꞌnara luga rá thuhu Getsemani, ne ra Jesu bi ꞌñembabi ꞌra de yá nxadi:
―Ja da hñuhʉua, nuga grá maua ga apabi Ajua̱ ma Dada.
33 Y bi zixa ra Pedro, ra Cobo ne ra Xuua pa bi mɛui. Nuꞌbʉ́ nuꞌá̱ bi mʉdi xi bi du rá mʉi de núꞌa̱ ma da thogui. 34 Ne bi ꞌñembabi núꞌʉ yá nxadi bi zitsꞌi:
―Xi dí tu ma mʉiga asta dí ne ga tagui ga tu. Ja da tøꞌmhʉua ne oxqui ma gui a̱hʉ.
35 Ha nuꞌá̱ bi thogui má tsꞌʉ de habʉ bi gohiꞌʉ, ne bi ndandiña̱hmu, ne bi mɛgui rá hmi ja ra hai pa bi ꞌyapabi Ajua̱ gue nuꞌbʉ xa zahma̱ hinxa thoguihma̱ nuya ya tsꞌothogui. 36 Y bi ꞌñena:
―Ma Dadaꞌi, hinte xá hñei pa núꞌa gui ne gui ꞌyøtꞌe. ꞌYøtꞌe pa hinga thogui nuya ya tsꞌothogui. Pe oxqui øtꞌa ngu núꞌa̱ go dí nega, ꞌyøtꞌa ngu núꞌa̱ ri ma̱ca pahague.
37 Nepʉ mi mengui bi zʉdi núꞌʉ hñu yá nxadi xqui doꞌma ra tꞌa̱ha̱, ne bi ꞌñembabi ra Pedro:
―Nuꞌi nugue Simu, ¿hanja xcá a̱ha̱? ¿Ha gue hinxa za xcá ꞌyapa Ajua̱ ꞌna ora con gueque? 38 Oxqui a̱ha̱hʉ, ꞌyaphʉ ndunthi Ajua̱ pa stí ꞌñepʉ ya tsꞌothogui gui tsɛthʉ. Ngueꞌa̱ guí behma̱hʉ ne ja ri pahahʉ pe nuri ndoꞌyohʉ otho rá tsꞌɛdi.
39 Nepʉ bi yopa ma maꞌnaꞌqui pa bá apabi Ajua̱ co núꞌʉ ya noya bi ma̱nga ra mʉdi. 40 Nepʉ de mi yopa mengui bi zʉdi yá nxadi xqui yopa doꞌma ra tꞌa̱ha̱, ne nixi himi tsa da zøtꞌa yá da, ne ya himi pa̱di te da da̱diꞌʉ. 41 Ha nu mbá penga rá hñuꞌqui bi ꞌñembabi yá nxadi:
―Nubyá ha̱, a̱ha̱hʉ xá hño, ne tsayahʉ, ngueꞌa̱ ya bi zø ra ora gue Núꞌa̱ Toꞌo bi e bi Nja̱ꞌi dra da ja yá ꞌyɛ ya ꞌyøtꞌatsꞌoqui. 42 Ya nanjʉ, maha. Ya xa ꞌñepʉ núꞌa̱ toꞌo ma da dagagui.
Bri jʉ ntsꞌa̱hni ra Jesu
(Mt. 26:47-56; Lc. 22:47-53; Jn. 18:2-11)
43 Tsꞌa ra ora mi ma̱nga njabʉ ra Jesu, ꞌbestho bi zøhø ra Juda, ꞌna de núꞌʉ ꞌrɛtꞌamayoho yá nxadi, ne mbra ꞌñoui ꞌnara hmuntsja̱ꞌi, ꞌra mi ha̱ ya mahuai, ne nu maꞌra mi ha̱ ya za, xqui mɛhna̱ ya nda̱ gá macja̱ ne ya xahnate de ra ley ne ya nda̱xjua nda̱ pa da gʉ ra Jesu. 44 De má ꞌñu ra Juda xqui ꞌñembabi núꞌʉ ya ja̱ꞌi mbra ꞌñoui:
―Ma ga ꞌraꞌahʉ ꞌnara seña. Núꞌa̱ ra ꞌñøhø ga tsʉꞌtsua rá hmi go di gueꞌa̱ ra Jesu. ꞌBestho gui jʉhʉ, ne gui tsixhʉ, oxqui thøhʉ.
45 Y ngu bi zøhø ra Juda habʉ mi ꞌbai ra Jesu, ꞌbestho bi joni ne bi ꞌñembabi:
―Ma Xahnateꞌi.
Y nura oraꞌa̱ bi zʉꞌtsua rá hmi. 46 Nepʉ núꞌa̱ ra hmuntsja̱ꞌi ꞌbestho bi gʉ ntsꞌa̱hni ra Jesu.
47 Ra oraꞌa̱ ꞌna de gue núꞌʉ mi ꞌñoui ra Jesu bi gʉca rá mahuai ne bi dacuabi rá gu ꞌnará ꞌbɛgo ra nda̱ gá macja̱. 48 Nepʉ nura Jesu bi ꞌñembabi núꞌʉ ya ja̱ꞌi toꞌo xqui gʉꞌa̱:
―¿Sague drá be pa e gui jʉgaguihʉ co ya huai ne ya za? 49 Nuga hyastho ndí ꞌbʉi ja ra nda̱nija̱ con gueꞌahʉ ndí utuate ne hingá jʉgaguihʉ. Pe pa da njabʉ ngu núꞌa̱ xa tꞌofo mayaꞌbʉ ja ra Ma̱ca Tꞌofo hangue gueꞌa̱ guí øthʉ njabʉbya.
50 Nepʉ gatho yá nxadi bi ma hnestꞌihi bi zopʉsɛ ra Jesu.
ꞌNara tsꞌʉntꞌʉ bi nestꞌihi nsinque rá he
51 Pe ꞌnara tsꞌʉntꞌʉ xqui tɛ́tꞌatho ꞌnara dutu mi dɛna ra Jesu. Nepʉ ya ja̱ꞌi mi nehma̱ da gʉꞌa̱, pe hina ngueꞌa̱ hønsɛ rá dutu bi mipabi. 52 Hangue nuꞌá̱ bi zopʉ rá dutu ne bi ma hnestꞌihi nsinque rá dutu.
Ra Jesu ja yá thandi ra hmuntsꞌa nda̱ gá xodyo
(Mt. 26:57-68; Lc. 22:54-55, 63-71; Jn. 18:12-14, 19-24)
53 Nepʉ ra Jesu bi tsꞌitsꞌi habʉ mbi ꞌbʉ ra da̱nga nda̱ gá macja̱, ne bá muntsꞌni gatho maꞌra ya nda̱ gá macja̱ ne ya nda̱xjua nda̱ ne ya xahnate de ra ley. 54 Ha nura Pedro mri dɛna ra Jesu dega yabʉtho, nepʉ bi yʉtꞌiꞌa̱ ja rá patio rá ngu ra da̱nga nda̱ gá macja̱, ne ja bi hñuhni co ya gʉntsꞌa̱hni mi mpaꞌta ja ra tsibi.
55 Ha nuya nda̱ gá macja̱ ne gatho ra hmuntsꞌa nda̱ gá xodyo mi ne da hyo ra Jesu, hangue nuꞌʉ́ mi honga yoho ya testigo núꞌʉ ꞌnatꞌa da ma̱ pa da ña̱pabi pa ya da ꞌyɛꞌmbi da hyo, pe himbi nthɛ yá noya núꞌʉ ya testigo. 56 Ndunthi ya ja̱ꞌi mi jʉꞌtsua ya ncꞌuamba ra Jesu, pe ꞌramaꞌnaꞌño núꞌa̱ mi ma̱ñꞌʉ. 57 ꞌRa bi ꞌmai ja yá thandi ya nda̱ ne mi ma̱ñꞌʉ ꞌnara ncꞌuamba bi ꞌñena:
58 ―Nuje stá øhe xa ma̱nga njaua: “Ma ga yøꞌta nuna ra nda̱nija̱ bi hyoca ya ja̱ꞌi, pe rá hñupa ya stá ꞌbaꞌma maꞌna núꞌa̱ hingá nthoqui co yá ꞌyɛ ya ja̱ꞌi.”
59 Pe nixi núꞌʉ toꞌo mi ma̱nga njabʉ himbi nthɛ yá noya.
60 Nuꞌbʉ́ ra da̱nga nda̱ gá macja̱ bi ꞌmai ne bi ꞌyambabi ra Jesu:
―¿Ha hinte guí tha̱di de núꞌa̱ gá øde bi hma̱ de gueꞌe? ¿Ha gue majua̱ni núꞌa̱ bi hma̱?
61 Pe ra Jesu ni ꞌnara noya hinte bi da̱di. Hangue ra da̱nga nda̱ gá macja̱ bi yopa ꞌyambi bi ꞌñembi:
―¿Ha gue go gueꞌe grá Cristo rá Tꞌʉꞌi Ajua̱ núꞌa̱ xá nsunda xpá mɛñꞌaꞌi pa gui nda̱?
62 Nuꞌbú ra Jesu bi da̱di ne bi ꞌñena:
―Ha̱ha̱ go gueque. Ne ma gui hyanthʉ Núꞌa̱ Toꞌo bi e bi Nja̱ꞌi da hñudi ja rá ꞌñɛi Ajua̱ núꞌa̱ ja rá tsꞌɛdi. Nepʉ ma gui hyanthʉ da yopa menguiua ja ya guui.
63 Hangue nu mi ꞌyøde njabʉ ra da̱nga nda̱ gá macja̱ bi dʉnga yá he ngueꞌa̱ go gueꞌa̱ ꞌnara seña gue pa gueꞌá̱ ra Jesu xqui ña̱maꞌñʉ de Ajua̱. Nepʉ bi ꞌñena:
―¿Pa te ga ꞌbɛphʉbya maꞌra toꞌo da e da ma̱mbabi? 64 Nuꞌahʉ́ ya gá ꞌyøhʉ núꞌa̱ bi ma̱ gue nuní ri ꞌñetꞌa Ajua̱. Xibya, ¿te guí beñhʉ de núꞌa̱ xa ma̱ni?
Ne gatho núꞌʉ mi ꞌbʉhni bi ꞌñena:
―Rí ꞌñepi da tho.
65 Nepʉ ꞌra de gueꞌʉ bi mʉdi bi zotsꞌi ra Jesu. Ne bi goꞌmbabi rá hmi ne xi mi naꞌmbi, ne bi ꞌyambabiꞌʉ bi ꞌñembi:
―Núꞌi grá ba̱di, ¡xicjebya toꞌo bi napꞌaꞌi!
Nehe ya gʉntsꞌa̱hni mi faste mi naꞌmbabi.
Ra Pedro bi gønga ra Jesu
(Mt. 26:69-75; Lc. 22:56-62; Jn. 18:15-18, 25-29)
66 Ha nura Pedro mi ꞌbʉ njaꞌti ja ra patio. Nepʉ bi zøhø ꞌnara nxutsi mrá ꞌbɛgo ra da̱nga nda̱ gá macja̱, ne bi uatꞌa ja ra tsibi. 67 Nepʉ bi hyandi gue mi ꞌbahni ra Pedro mri mpaꞌti, xi bi nʉꞌti xá hño, nepʉ bi ꞌñembabi:
―A, go gueꞌe nehe nguí ꞌñoui ra Jesu me Nasare, ¿ha ngue ha̱?
68 Pe ra Pedro bi ncøni ne bi ꞌñena:
―Hina, nixi dí pa̱di toꞌoꞌa̱, ne nixi dí pa̱di núꞌa̱ guí ma̱.
Nepʉ bi bøni bá ꞌba ja ra gosthi. Y nura oraꞌa̱ bi mafi ra menja̱. 69 Ha núꞌa̱ ra nxutsi bi yopa nʉꞌta maꞌnaꞌqui ra Pedro, nepʉ bi yopa ꞌñemba núꞌʉ ya ja̱ꞌi mi ꞌbahni:
―Nuni ra ꞌñøhø go guehni ꞌna de núꞌʉ mri ꞌñoui ra Jesu.
70 Ra oraꞌa̱ ra Pedro bi yopa ncøni maꞌnaꞌqui. Ne ꞌmɛfa núꞌʉ ya ja̱ꞌi mi ꞌbahni bi ꞌñembabi:
―Xi majua̱ni go gueꞌe ꞌna de núꞌʉ mri ꞌñoui ra Jesu, ngueꞌa̱ neꞌi grá me Galilea ngueꞌa̱ mfa̱tho ora guí ña̱.
71 Nepʉ ra Pedro bi mʉdi bi ntsante ne bi jura bi ꞌñena:
―Hindí pa̱di toꞌo núꞌa̱ ra ꞌñøhø guí ma̱ñhʉ.
72 Y ꞌbestho ra oraꞌa̱ bi mafi ra menja̱ rá ñoꞌqui. Nuꞌbʉ́ ra Pedro ꞌbestho bi beni de núꞌa̱ xqui xipabi ra Jesu gue xqui ꞌñembi: “Ante rá yo hmafi ra menja̱, ya xcá cøngagui hñuꞌqui.” Nuꞌbʉ́ ra Pedro xi bi du rá mʉi ne bi nzoni.