6
Ra Jesu mi ꞌbʉhni Nasare
(Mt. 13:53-58; Lc. 4:16-30)
1 Ra Jesu bi bøni de guehni bi ma ja rá hai, bi mɛui yá nxadi.
2 Ne ja ra pa dega tsaya bi yʉtꞌa ja ra nija̱ pa bi nxahnate, ne ndunthi núꞌʉ toꞌo mi øde, mi ꞌyø ne mi ena:
―¿Habʉ xa ba̱di núꞌa̱ ma̱ni? ¿Toꞌo xa umbabi ra da̱nga mfa̱di? ¿Habʉ xpá hña̱ núꞌa̱ ra tsꞌɛdi pa da ꞌyøtꞌa núꞌʉ ya da̱nga ntꞌudi øtꞌe?
3 Nuni go guehni ra yaxi, nurá tꞌʉ ra Maria, ne go yá cu ra Cobo, ra Jose, ra Juda ne ra Simu, ne yá nju ꞌbʉcua con guecjʉ.
Ne nuꞌʉ́ mri ꞌyøtho, himbi gamfri.
4 Hangue ra Jesu bi ꞌñembabiꞌʉ:
―ꞌNará ꞌmɛhni Ajua̱ da tꞌumba ra tꞌequꞌei habʉ hingo rá hai, ha nu go rá hai hinto umba ra tꞌequꞌei, nixi ya mengu rá ngu.
5 Ra Jesu himbi za bi ꞌyøtꞌa ndunthi ya ntꞌudi ja rá hai ngueꞌa̱ hinto mi ne da gamfri. Hønsɛ bi hñuxa yá ꞌyɛ ja tsꞌʉtho ya daꞌthi pa bi ña̱niꞌʉ.
6 Y nuꞌá̱ bi ꞌyø ngueꞌa̱ ni ꞌna tʉqui himbi ne bi gamfri nuya ja̱ꞌi, ne bi bøni de guehni bi ma ja maꞌra ya tꞌʉca hnini pa da xahna ya ja̱ꞌi.
Ra Jesu bi mɛhna yá nxadi pa da zofo ya ja̱ꞌi
(Mt. 10:5-15; Lc. 9:1-6)
7 ꞌMɛfa ra Jesu bi zohna núꞌʉ ꞌrɛtꞌamayoho yá nxadi ne bi umba ra tsꞌɛdi pa da ꞌyɛmba ya tsꞌonda̱hi toꞌo di pɛꞌtsi. Nepʉ bi mɛhniꞌʉ dega yoho.
8 Ne bi xipabiꞌʉ gue hinte da hña̱tsꞌi pa ja ra ꞌñu, nixi yá ꞌrøza̱, nixi núꞌa̱ te da zi, ni ra boja̱, hønsɛ yá bordo ha̱.
9 Nehe bi xipi gue da diꞌta yá thiza ne da hña̱xa ꞌnada ra patꞌi.
10 Nehe bi ꞌñembabi:
―Nu xcrí tsøñhʉ ja ꞌnara ngu, ja gui ꞌbʉthʉni asta hingui pøñhʉ de núꞌa̱ ra hniniꞌa̱.
11 Y nuꞌbʉ gui tsøñhʉ ja ꞌnara hnini ne hinto da ꞌraꞌahʉ ntsaya nixi da ꞌyøde núꞌa̱ gui ma̱ñhʉ, nuꞌbʉ́ pøñhʉ de guehni. Y de xcrí pøñhʉ, gui hua̱tꞌa ri thizahʉ pa hingui hña̱xhʉ nixi ra hai de nura hniniꞌa̱, y njabʉ da ba̱diꞌʉ de núꞌa̱ xa ꞌyøtꞌʉ. Majua̱ni dí xiꞌahʉ gue nu sta zø ra pa da nja ra nsʉca uɛnda, nura paꞌa̱ ya mengu de guehni maꞌna ma da ncastiga que ya mengu de ra tsꞌohnini Sodoma ne Gomorra.
12 Mi uadi bi ma̱nga ra Jesu njabʉ, yá nxadi bi ma de guehni pa da zo ya ja̱ꞌi pa da ñobriꞌʉ de yá tsꞌoqui.
13 Ne mi ɛni ndunthi ya tsꞌonda̱hi, ne mi coꞌtsua ra aceite ya daꞌthi ne mi ña̱niꞌʉ.
Ra Xuua Xiꞌtsate bi thacua rá ña̱xu
(Mt. 14:1-12; Lc. 9:7-9)
14 Ha nuya paꞌʉ habʉraza xi xqui ntꞌøde de núꞌʉ ya da̱nga tꞌøtꞌe mi øtꞌa ra Jesu, asta ra nda̱ Erode bi zo rá gu nehe. Hangue bi ꞌñena:
―Go gueꞌa̱ ra Xuua Xiꞌtsate ya xa yopa nte de ra du, hangue nubyá maꞌna ja rá tsꞌɛdi pa da za da ꞌyøtꞌa nuya da̱nga ntꞌudi.
15 Maꞌra ya ja̱ꞌi mi ena:
―Go gueꞌa̱ ra ba̱di Elía.
Y nu maꞌra mi ena:
―Go gueꞌa̱ ꞌnará ꞌmɛhni Ajua̱ ngu núꞌʉ mi ꞌbʉi mayaꞌbʉ.
16 Ha nu mi ꞌyøde ra nda̱ Erode njabʉ, bi ꞌñena:
―Gueꞌa̱ ra Xuua núꞌa̱ dá tacua rá ña̱xu ne ya xa yopa nte maꞌnaꞌqui.
17 Bi beni njabʉ ngueꞌa̱ xqui mɛhni to bi gʉ ra Xuua pa bi gotꞌa fadi, ngueꞌa̱ xqui hña̱cuabi hma̱ha̱ gue hinda ꞌyøtꞌe drá ꞌbɛhña̱ ra Erodía, ngueꞌa̱ ra Erodía mrá ꞌbɛhña̱ ra Lipe núꞌa̱ toꞌo mrá cu ra Erode.
18 Ra Xuua xqui hña̱cuahma̱ ra Erode ne xqui ꞌñembi:
―Hingui ho gui tsimba rá ꞌbɛhña̱ ri cu.
19 Hangue ra Erodía xi bi ʉtsa ra Xuua ne mi ne to da gatsꞌi pa da hyo, pe himi tsa,
20 ngueꞌa̱ ra Erode mi su ra Xuua pa hinte da tꞌøꞌtuabi, ngueꞌa̱ mi pa̱di gue mrá hoja̱ꞌi ne xmá ntꞌaxi rá mfeni hangue mi pɛꞌtsua ra tꞌequꞌei. Ne mi ho da ꞌyøde núꞌa̱ mi ma̱, pe himi tso rá mfeni núꞌa̱ mi øde hangue himi pa̱di te da beni.
21 Pe bi zø ra pa bi nja ngu núꞌa̱ mi ne ra Erodía. Nu mi da rá pa ra Erode bi ꞌyøtꞌa ꞌnara ngo ne bi ꞌñehe gatho yá mfatsꞌi ne ya nzaya ne ya tꞌʉca nda̱ toꞌo mi manda ra hai Galilea.
22 Nuni ja ra ngo bi yʉtꞌa rá tꞌixu ra Erodía ne bi nei ja yá thandiꞌʉ. Ha ra nda̱ Erode ne núꞌʉ toꞌo mi huhui ja ra mexa bi hopa rá hnei. Hangue ra Erode bi ꞌñemba ra nxutsi:
―ꞌYacagui gatho núꞌa̱ gui ne y ga ꞌraꞌaꞌi.
23 Ne bi jurabi ne bi ña̱ꞌtuabi da umbi asta made de habʉ gatho mri manda ꞌbʉ da ꞌyadi.
24 Nepʉ bi bønga ra nxutsi ne bá amba ra Erodía nurá na̱na̱ꞌa̱ ne bi ꞌñembi:
―¿Te ga adi ꞌbʉ?
Y rá na̱na̱ bi ꞌñembi:
―Xipi da ꞌraꞌi rá ña̱xu ra Xuua Xiꞌtsate.
25 Nuꞌbʉ́ nuꞌá̱ bi da̱ma mengui ja ra nda̱ ne bi ꞌñembi:
―Dí ne gui ꞌracagui nubya ꞌbestho rá ña̱xu ra Xuua Xiꞌtsate ja ꞌnara manza.
26 Nuꞌbʉ́ ra nda̱ bi du rá mʉi ntsꞌɛdi. Pe ya xqui jurabi núꞌa̱ ra nxutsi ne xqui ꞌyøde gatho toꞌo mi huhuini ja ra mexa, hangue mi pɛꞌtsi te da ꞌyøtꞌe núꞌa̱ xqui ma̱.
27 Hangue bi da̱ma mɛhna ꞌnara soldado pa da hña̱mpa rá ña̱xu ra Xuua.
28 Nepʉ núꞌa̱ ra soldado bi ma ja ra fadi bá tacua rá ña̱xu ra Xuua, ne bi ꞌyɛntsꞌa ja ꞌnara manza pa bá ha̱mpa ra nxutsi, nepʉ ra nxutsi bi hña̱ꞌtsua rá na̱na̱.
29 Y nu mi ꞌyøde yá nxadi ra Xuua bi ma ja ra fadi pa bi duꞌtsua rá ndoꞌyo pa bá aguiꞌʉ.
Ra Jesu bi ꞌuinga thogui cʉtꞌa ꞌmo ya ja̱ꞌi
(Mt. 14:13-21; Lc. 9:10-17; Jn. 6:1-14)
30 Núꞌʉ ꞌrɛtꞌamayoho yá nxadi ra Jesu xqui mɛhni da ma da zofo ya ja̱ꞌi, ꞌmɛfa bá pengui de habʉ xqui ma, ne bi muntsꞌiꞌʉ habʉ mi ꞌbʉi ra Jesu, ne bi xipi gatho te xqui ꞌyøtꞌeꞌʉ ne núꞌa̱ xqui ꞌñudiꞌʉ.
31 Nuꞌbʉ́ ra Jesu bi xipabiꞌʉ:
―Maha ga ꞌueguehʉ ꞌnambʉ sɛhɛ pa ga ntsayahʉ.
Mi ma̱nga njabʉ ngueꞌa̱ ndunthi ya ja̱ꞌi mi pa y mi tsøhø habʉ mi ꞌbʉiꞌʉ ne mi otho ra pongui pa da ntsaya nixi pa da ñuni.
32 Hangue bi maꞌʉ co ꞌnara motsa pa bi ꞌrani riꞌnandi habʉ hinto mi ꞌbʉi.
33 Pe ndunthi ya ja̱ꞌi bi hyandi mi maꞌʉ ne bi hyandathoꞌʉ ra Jesu habʉ rí zøni, hangue nuꞌʉ́ ne ndunthi de núꞌʉ mi ꞌbʉ ja ya tꞌʉhnini bi nestꞌihi bá gatꞌi ja rá hyo ra ndehe ne go rá mʉdi bi zøñꞌʉ.
34 Y nu mi zønga ra motsa ja ra ña̱nga ndehe, bi ga̱i ra Jesu ne bi hyanda núꞌa̱ ra hmuntsja̱ꞌi xqui zønini, ne xi bi huequiꞌʉ ngueꞌa̱ mi ngu ya dɛti joꞌo yá maꞌyo, hangue nuꞌá̱ bi mʉdi bi xahniꞌʉ ndunthi ya tꞌøtꞌe.
35 Ha nu de ya mi nde, ya nxadi bi joni habʉ mi ꞌbai ra Jesu ne bi ꞌñembabi:
―Ya bi nde ne nuua habʉ dí ꞌbʉhʉ go ra mbonthi.
36 Xipa ya ja̱ꞌi da ma da dai te da zi ja ya ngu ne ja ya hnini núꞌʉ ja guetbʉ de guecua, ngueꞌa̱ otho te da ziuayʉ.
37 Pe ra Jesu bi da̱di:
―Go da umfʉ te da ziyʉ.
Nuꞌbʉ́ ya nxadi bi ꞌñembi:
―¿Ha gue ga mahe ga tañhe yo nthebe denario dega thuhme pa ga ꞌuiñheyʉ?
38 Pe ra Jesu bi ꞌyambabiꞌʉ ne bi ꞌñembi:
―¿Hangu ya thuhme guí ha̱hʉ? Nuhʉ xa̱.
Y nu mi hyandiꞌʉ bi ꞌñembabi:
―Nsøcta cʉtꞌa ya thuhme ne yoho ya zi hua̱ dí ha̱he.
39 Nuꞌbʉ́ ra Jesu bi xipa ya ja̱ꞌi da ꞌyøtꞌa ya tꞌʉca hmuntsꞌi ne da hñudiꞌʉ ja ra ꞌbotꞌɛi.
40 Hangue bi ꞌyøtꞌa ya tꞌʉca hmuntsꞌi dega nthebe ne dega ndenthebe, ne bi hñudiꞌʉ.
41 Nuꞌbʉ́ ra Jesu bi gʉ núꞌʉ cʉtꞌa ya thuhme ne núꞌʉ yoho ya hua̱, ne bi nøtsꞌe mahetsꞌi ne bi umba njama̱di Ajua̱ rá Dada. Nepʉ bi hyeca ya thuhme ne bi hyecua yá nxadi pa da umba ya ja̱ꞌi, ne bi xɛni núꞌʉ yoho ya hua̱ pa bi thecua gatho núꞌʉ ya hmuntsja̱ꞌi.
42 Y gatho bi ñuni asta bi niña̱ꞌʉ.
43 Nepʉ bi hmuntsꞌa gatho ya xɛca thuhme ne ya xɛca hua̱ núꞌʉ bi bongui, ne bi ñuxa ꞌrɛtꞌamayoho ya ꞌbøtsꞌe.
44 Ha mi ngu cʉtꞌa ꞌmo ya ꞌñøhø núꞌʉ bi ñuni, y nuya ꞌbɛhña̱ ne ya ba̱tsi himbi ma ꞌmede.
Ra Jesu bi ꞌño maña̱ ra ndehe
(Mt. 14:22-27; Jn. 6:16-21)
45 Nepʉ ra Jesu bi xipa yá nxadi gue da ꞌmɛtꞌoꞌʉ co ra motsa pa riꞌnandi pa rí mani ja ra hnini Betsaida, y nuꞌá̱ bi gohini mi edi ya ja̱ꞌi pa da ma ja yá ngu.
46 Y mi uadi bi ꞌñediꞌa̱, bi bøxa ja ra tꞌøhø pa bá apabi Ajua̱ rá Dada.
47 Y ya mi ꞌmɛxuui ra paꞌa̱ ra motsa ya mi ꞌyo madetho ra ndehe, ha nura Jesu mi ꞌbʉtritho ja ra tꞌøhø sɛhɛ.
48 Y bi hyanda yá nxadi gue ya xqui zabiꞌʉ de mi ꞌyonga ra motsa ngueꞌa̱ mi tsɛdi ra bʉnthi ne himi hopi da ꞌño. Y nurá hyaxꞌa̱ hamxuditho ra Jesu bi ma pa riꞌnandi mi ꞌyotho maña̱ ja ra dehe, ne mi ma da thoꞌtshma̱ yá nxadi.
49 Pe yá nxadi bi hyandi mi ꞌyo maña̱ ja ra dehe ne xi bi mafiꞌʉ ngueꞌa̱ mi hu yá mʉi gue mi ꞌnara pite.
50 Ri gathoꞌʉ bi hyandi ne xi mi tsuꞌʉ. Pe ra Jesu ꞌbestho bi zofo ne bi ꞌñembiꞌʉ:
―¡Oguí tsuhʉ, go gueque, oguí tu ri mʉihʉ!
51 Nepʉ bi bøxa ja ra motsa con gueꞌʉ ne ꞌbestho bi ntsaya ra bʉnthi, hangue yá nxadi xi bi ꞌyø ntsꞌɛdi.
52 Himi pa̱diꞌʉ te ma tsꞌɛdi mi ha̱, nixi xqui zoda yá mfeni hanja xqui japi da xu ya thuhme, ngueꞌa̱ xmá me yá corasoꞌʉ.
Ra Jesu bi ꞌyøthe ya daꞌthi nuni Genesare
(Mt. 14:34-36)
53 Nu mi ꞌratsꞌiꞌʉ pa riꞌnandi bi zøni ja ra hai Genesare ne ja bi da̱tꞌni yá motsa.
54 Y ngu bi ga̱iꞌʉ de ra motsa, ya ja̱ꞌi ꞌbestho bi ba̱di gue go mi gueꞌa̱ ra Jesu.
55 Nepʉ nuꞌʉ́ bi da̱ma ma ja ya ngu gatho rá nthetsꞌi nura haiꞌa̱ pa bá tsi ya daꞌthi co yá ꞌbebo ne bi tsꞌitsꞌi pa habʉ xqui tꞌøde mi ꞌbʉ ra Jesu.
56 Y habʉraza mi paꞌa̱ ja ya da̱nga hnini o ja ya tꞌʉca hnini, ya ja̱ꞌi mi tsi ya daꞌthi mi pɛgui ja ya ꞌñu, ne ora mi thohni ra Jesu mi ba̱ntebi ya ja̱ꞌi gue da hopa ya daꞌthi da dambabi masque hønsɛ rá ña̱ni rá he. Ne toraza mi thambabi, ꞌbestho mi ña̱ni de yá hñeni.