19
Ra Jesús nɛ ra Zaqueo
1 Nu'a ra Jesús bi yʉrpʉ ja ra hnini Jericó, mi 'yo bʉ, ɛ̨na da thogui.
2 Nɛ mi 'bʉpʉ n'da ra ngʉrpa hyącahäi, ɛ̨mmɛ ra mɛmbɛti a, í Zaqueo a.
3 Nɛ nu'a ra Zaqueo, ɛ̨mmɛ min ndehma da nu'a ra Jesús, pɛ him mi sä nguetho hingui hɛ̨ts'i, nɛ ɛ̨mmɛ dʉ yʉ ją'i bʉ mi 'yo'a ra Jesús.
4 Janangue'a, bin tihi bi ndexa n'da ra za ra sicómoro, ngue da zä da nu ra Jesús 'bʉ bi thopʉ.
5 Nɛ nu'bʉ mi zøn'a ra Jesús bʉ 'bä'a ra za mi huxa ra Zaqueo, bi ndøts'e nɛ bi 'yɛ̨mbi:
―Zaqueo, bá cą n'dihi nguetho ga søm bʉ ja ni ngu ra pa ya, bi 'yɛ̨mbi.
6 Nɛ nu'a ra Zaqueo bin johya, 'dahmantho bi gąi, bi mba rá ngu nɛ bi zimanho a ra Jesús 'bʉ mi zøm bʉ rá ngu.
7 Pɛ nu'ʉ yʉ ją'i him bi numanho nguetho bin säya bʉ ra Jesús bʉ ja rá ngu n'da ra ziyate.
8 Nɛ nu'a ra Zaqueo bim 'bäi bi 'yɛ̨mp'a ra Jesús:
―Ma Hmu i, nuya ga undä yʉ hyoya made 'bɛ'a gätho i jagä. Nɛ nu'bʉ mi siyagä n'da ra ją'i ngue hin rá 'yu 'bɛ'a mi øt'ä, goho nidi ga cospa a dá siyabi, bi 'yɛ̨n'a ra Zaqueo.
9 Nɛ nu'a ra Jesús bi 'yɛ̨mbi:
―Gá päh nin 'yomfɛ̨ni nɛ i ja ra punbi ni ts'oqui ya, nɛ gätho i 'bʉcua ja ni ngu, gra Zaqueo, rám bom'bɛto i ra Abraham.
10 Nɛ gue'a ná ɛ̨cä, ngue guecä dán ją'igä ua ja ra ximhäi, ngue gan yąnba yʉ́ te'ʉ i pądi ja yʉ́ ts'oqui, nɛ hin da nu ran ʉnbi maząi, pɛgue din ja ra te maząi ʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
Ran t'uti yʉ 'yɛ̨hɛ him bi xąnd ra mbɛti
11 Nu ra Jesús bi xih man'da ran t'uti ʉ yʉ ją'i, nguetho bi bɛ̨n'ʉ yʉ ją'i ngue nu'bʉ da zøm bʉ Jerusalén ra Jesús, 'bex di japi di manda bʉ rá ts'ɛdi Oją.
12 Nɛ bi 'yɛ̨mp'ʉ:
―Mi 'bʉ'a n'da ran 'yohʉ, ra ts'ʉt'abi rá ta. Nɛ bi mba bʉ n'danni n'da ra hnini ngue bin nde bín t'un bʉ rá 'bɛfi ngue din ts'ʉt'abi bʉ rá häizɛhɛ.
13 Pɛ nu'bʉ mi nɛts'i, bi zon'dʉ 'dɛt'a yʉ́ 'yɛ̨hɛ, 'da'a n'da bi un ra mbɛti ngue ra oro xʉn ngu di muui. Nɛ bi 'yɛ̨mp'ʉ: “Gui hyomhbʉ 'bɛ'a da zä gui 'yøthʉ ngue di xąnd ma mbɛti,” bi 'yɛ̨mbi.
14 Nɛ nu'ʉ yʉ ją'i mi 'bʉpʉ ja rá häi, him mi numanho a ran 'yohʉ. Janangue bi mbɛhni 'da yʉ́m 'bɛhni ngue m'bɛt'o da zøni da ma ngue hin din t'un rá ts'ɛdi a ran 'yohʉ.
15 Pɛ nu'a ran 'yohʉ, bin t'un ran t'ɛ̨di din ts'ʉt'abi nɛ bi mbeng bʉ rá häi bʉya. Nu'bʉ mi zøm bʉya, bi zon'dʉ yʉ́ 'yɛ̨hɛ xí un ra mbɛti, nde da bądi hangu bi hyuxa rá mbɛti xí un'na n'da ngu n'da ʉ.
16 Nu ra mbʉdi 'yɛ̨hɛ bi 'yɛ̨mp'a: “Nuya bin ja 'dɛt'a a ni mbɛti,” bi 'yɛ̨n'a.
17 Bi 'yɛ̨mp'a rá hmu bʉya: “Xʉn ho gá 'yøt'e, gra 'yɛ̨hɛ̨ xʉn ho, gá xąnda zʉ ts'ʉ dá 'da'i, pɛ nɛ ga 'da'a nin t'ɛ̨di ngue gui manda 'dɛt'a yʉ hnini,” bi 'yɛ̨mbi.
18 Nu ná yoho ra 'yɛ̨hɛ bi 'yɛ̨mp'a: “Nuya bin ja cʉt'a a ni mbɛti gá 'daqui ga xąndä,” bi 'yɛ̨n'a.
19 “Nu'i, ga 'da'a nin t'ɛ̨di ngue gui manda cʉt'a yʉ hnini 'bʉ,” bi 'yɛ̨mp'a rá hmu bʉya.
20 Nɛ xø man'da ra 'yɛ̨hɛ bi 'yɛ̨mp'a rá hmu bʉya: “I ja ua ni mbɛti gá 'daqui. Dá pɛ'ts'ä xʉn ho.
21 Nguetho dí pącä 'bɛ'a nim 'bäi, ngue ya hin'yʉ nin huɛ̨cate. Guí honi 'bɛpʉ gdí hyąnba rá mbɛti yʉ ją'i. Nɛ guí hąnba yʉ́ huąhi, janangue dá pɛ'ts'ä ni mbɛti ngue dí su ga 'bɛdi,” bi 'yɛ̨n'a.
22 Nu'a rá hmu bi 'yɛ̨mbi: “Nu'a gá ma i udi ngue grá ts'om'bäi.
23 Hanja hin gá hmi'a ma mbɛti n'dahma xtí hyux'i ts'ʉ,” bi 'yɛ̨mbi.
24 Nɛ bi 'yɛ̨mp'ʉ mi 'bäpʉ: “Dami hyąnbahʉ rá mbɛti na ran 'yohʉ nɛ gui unhdʉ a ra mbʉdi 'yɛ̨hɛ, nu'a to'o bi dąha xʉn ngu,” bi 'yɛ̨mbi.
25 Pɛ nu'ʉ mi 'bäpʉ, him bi nde da 'yøt'e 'bɛ'a bi man yʉ́ hmu, nguetho xʉn ngu i ja a ra mbʉdi 'yɛ̨hɛ.
26 Pɛ nu'a ra hmu bi 'yɛ̨mp'ʉ: “Nu'a to'o i humbi i øt' ma 'bɛfi, hinga hønt'a rán zäbi da dąha, pɛ man'da xʉn ngu ga unni. Pɛ nu'a hingui nde da 'yøt' ma 'bɛfi, hin te da dąha, nɛ ga hąnba'a dá unni,” bi 'yɛ̨na.
27 “Nɛ nu'ʉ him mi ndeje dan ts'ʉt'abi ua, ba sihʉ, gui sɛcpahʉ yʉ́ 'yʉga ua,” bi 'yɛ̨n'a ra hmu bʉya, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús 'bʉ mi man ran t'uti.
Ra Jesús bi yʉrpʉ ja ra hnini Jerusalén
28 Nɛ nu'bʉ mi gua'a bi man ra Jesús, bi thopʉya, ní mba bʉ Jerusalén.
29 Nɛ nu'bʉ mi ts'ʉtho da zøm bʉ ja ra nyuni guepʉ i ja ra hnini Betfagé nɛ ra hnini Betania,
30 bi mbɛhni yoho yʉ́ xädi, bi 'yɛ̨mbi:
―Ní mbɛ bʉ nán jombʉ ja ra hnini. Nɛ gui tįmmi bʉ n'da ra t'ʉburu án thąt'i bʉ ja ra nden'yu, nɛ xínga n'da ra ją'i ní hyuts'i. Bá xocui nɛ ba siui ua.
31 Nɛ nu'bʉ 'bo'o da 'yän'naui: “Hanja gní xocui ra buru,” gui 'yɛ̨nui: “Nu'a ra hmu i hon'a ra buru,” gui 'yɛ̨nui, bi 'yɛ̨mp'ʉ yoho yʉ́ xädi.
32 Nɛ bi mba bʉya, nɛ bi dįn'a 'bɛ'a xí xi'a ra Jesús.
33 Nɛ nu'bʉ mi xoc ra buru, bi 'yän'na rá mbɛti:
―Hanja gní xocui na ra buru, bi 'yɛ̨mbi.
34 Bi dąh yʉ xädi bʉya:
―Nu'a ra Hmu i honi, bi 'yɛ̨n'ʉ. Nɛ bi ndepe da zix bʉya.
35 Nɛ nu'ʉ yʉ xädi bá si ra buru bʉya, nɛ bi gąspa yʉ́ coto bʉ ja rá xʉthä ra buru nɛ bi hyuxa ra Jesús.
36 Nɛ nu'bʉ mi mba bʉ 'yu ra Jesús, nu'ʉ yʉ ją'i 'bex bi mbøcua yʉ́ pahni bʉ ja ra 'yu ngue da thopʉ a ra Jesús.
37 Nɛ nu'bʉ mi gąpʉ ja ra nyuni ní mba bʉ Jerusalén, gätho ʉ min 'yohʉ nts'ɛdi i mbafi, bin johya nɛ bi 'yɛ̨spa Oją nangue yʉn t'øt'e nuįxte bi nu.
38 Bi 'yɛ̨n'ʉ:
―Mająpi ra ts'ʉt'abi bá ɛ̨hɛ nangue rá thuhu ra Hmu. Nɛ din ja rán johya Oją yʉ́ mbʉi yʉ ją'i. Nuįxtetho rá ts'ɛdi Oją, bi 'yɛ̨n'ʉ.
39 Nɛ nu 'da'ʉ yʉ fariseo bi 'yɛ̨mp'a ra Jesús:
―Dami hɛcua ni xädi din hɛ̨.
40 Pɛ nu'a ra Jesús bi 'yɛ̨mp'ʉ:
―Nu'bʉ ga hɛcpä yʉ ngue i ɛ̨spa Oją, pɛ go da 'yɛ̨spa Oją ya yʉ do bongua, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
Ra Jesús bin zoni nangue yʉ ją'i 'bʉpʉ ja ra hnini Jerusalén
41 Nɛ nu'bʉ mi hyän bʉ ra hnini Jerusalén a ra Jesús, bin zoni.
42 Nɛ bi 'yɛ̨n'a:
―Min ndegä ngue xquí pąhmbʉ a dí yąn'ahʉ bʉ ja ran ʉnbi maząi, pɛ hin gán nde gá pąhmbʉ, pɛ nuya him man zä, nguetho tengu'bʉ njo'mi ni dähʉ.
43 Nɛ da zøn ra pa ba ɛ̨h nin sʉihʉ di mbät'a ni hninihʉ nɛ njon da zä da bøni ngue din yąni, nɛ gan tunhdʉ ʉ bʉya.
44 Nɛ gätho ahʉ ngue guí 'bʉhmbʉ nʉ, da hyo ahʉ nɛ da guah ni hninihʉ. Nɛ da mba nso't'i, nɛ xínga n'da ra jądo da gopʉ. Nguetho nu ahʉ xíngui ts'ʉ gá pąhmbʉ a ra pa xtí pø ahʉ Oją, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
Nu ra Jesús bi hyøn'a thi yʉ mbä bʉ ja ra dąniją
45 Nɛ nu'a ra Jesús bʉya, bi mba bʉ ja ra dąniją nɛ bi hyøn'a thi gätho yʉ mbä mi 'bʉpʉ.
46 Nɛ nu'a ra Jesús bi 'yɛ̨mp'ʉ:
―I mam bʉ ja rám hman Oją: “Í thø'a ma ngu ngue da mba nthąndegä bʉ,” i ɛ̨n Oją. Pɛ nu ahʉ gá 'yørpadahʉ tengu'bʉ ra hyądo guepʉ nín 'yąn'ʉ yʉ bɛ̨, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
Bi t'ømanho a bi man ra Jesús
47 Nu'a ra Jesús thocua thoho min xänbate bʉ ja ra dąniją. Pɛ nu'ʉ yʉ ngʉrpa mbäją, nɛ yʉ xänbate niją, nɛ yʉ dąc'yɛi, min nde da hyo'a ra Jesús.
48 Pɛ hin'yʉ 'bɛ'a da 'yøt'e ngue da hyo. Nguetho gätho yʉ ją'i bi 'yʉrpa ra güɛnda 'bɛ'a bi man ra Jesús. Njon bin nde bi ʉ't' yʉ́ mbʉi ʉ 'da.