5
Diguebbʉ ya, bbʉ mí cca̱hti car Jesús, ya xquí jmuntzi cja̱hni rá ngu̱ pʉ jabʉ már bbʉy, bi bøx pʉ jar ttøø, bú mi̱h pʉ. Bú e̱h quí möxte, bi guatijʉ guegue. Nubbʉ, car Jesús bi mʉdi bi u̱jti quí möxte, i̱na̱:
Quiénes son los felices
―Ca Ocja̱ da uni bendición cʉ cja̱hni cʉ i pa̱tsjɛjʉ, jin gui gue ca i cjajʉ da möxjʉ, eso, i ndo jonijʉ guegue. Nucʉ́, da hmʉbi car Tzi Ta ca bí mandado pʉ jar ji̱tzi.
Ca Ocja̱ da uni bendición cʉ cja̱hni cʉ i du̱mʉy. Guegue da jñu̱htibi ʉ́r mʉyjʉ.
Ca Ocja̱ da uni bendición cʉ cja̱hni cʉ i pɛhtzibi ʉr tti̱jqui quí mi̱nga̱‑cja̱hnihui. Nucʉ́ da ttuni ca hnar herencia rá zö ca xí ma̱ guegue.
Ca Ocja̱ da uni bendición cʉ cja̱hni cʉ i ndo joni ja drí dyøtijʉ ca rá zö. Guegue da möx cʉ cja̱hni‑cʉ́ pa da döti ca i jonijʉ.
Ca Ocja̱ da uni bendición cʉ cja̱hni cʉ i jui̱jqui quí hñohui. Guejti guegue i jui̱jqui‑cʉ́.
Ca Ocja̱ da uni bendición cʉ cja̱hni cʉ i joni göhtjo mbo í tzi mʉyjʉ. Nucʉ́, da cca̱htijʉ ca Ocja̱, cja̱ da hmʉpjʉ guegue.
Ca Ocja̱ da uni bendición cʉ cja̱hni cʉ i jonijʉ ja drí hmʉbi rá zö quí mi̱nga̱‑cja̱hnijʉ, pa jin da ntu̱jnijʉ. Guegue‑cʉ́ da tsjifi í ttʉ ca Ocja̱.
10 Ca Ocja̱ da uni bendición cʉ cja̱hni cʉ i øti ca rá zö, masque da ttøhtibi tu̱jni por rá ngue guegue. Nucʉ́, da hmʉbi car Tzi Ta ca bí mandado pʉ jar ji̱tzi.
11 Nuquiguɛjʉ, bbʉ da zanquijʉ yʉ cja̱hni, cja̱ bbʉ da dyøjtiquijʉ tu̱jni cja̱ da ña̱quijʉ göhtjo tema bbɛtjri por rá nguehca̱ guír tɛnguigöjʉ, gui ndo mpöjmʉ bbʉ. 12 Dyo guí du̱mʉyjʉ, da ndo mpöj yir tzi mʉyjʉ, porque drá tzi zö ca da ttahquijʉ pʉ jar ji̱tzi. Guejti quí mɛfi ca Ocja̱ cʉ mí bbʉ má̱hmɛto, mí ttʉjʉ hne̱je̱ por rá ngue ca Ocja̱.
Sal y luz para el mundo
13 Nuquɛjʉ, guí jñɛjmʉ car u̱. I ndo sirve car u̱. Pe bbʉ jin gui nxøgue ʉr u̱, nubbʉ, jin tza i u̱xi. ¿Te gui cjajpi pa drá u̱xi? u̱jtjo. ¿Te da mɛj ya bbʉ? Da bbom pʉ tji̱, da di̱ni yʉ cja̱hni. Hne̱hquitjoguɛjʉ, bbʉ guí ncjajʉ ncja car u̱ ca jin gui u̱xi, jin te guí sirveguijʉ hne̱je̱.
14 Nuquiguɛjʉ, guí jñɛjmʉ cʉ tzibi, i zø bbʉ nxu̱y, como guí yotijʉ yʉ cja̱hni hua jar jöy. Nu yʉ pé dda cja̱hni, i cca̱jtiquijʉ, ja i ncja quir vidajʉ. Guejtjo guí jñɛjmʉ hnar jñi̱ni bí cuati jar ttøø. Como jin te i cju̱jti, göhtjo cʉ cja̱hni i janti. 15 Bbʉ to i tzøqui hnar tzibi, jin gui cohmi co hnar cajón. I i̱x pʉ ña̱, pʉ jabʉ da yoti göhtjo cʉ cja̱hni pʉ mbo car ngu̱. 16 Nuquɛjʉ, como guí ncjajʉ ncja hnar tzibi, i nesta gui hmʉpjʉ rá zö pa gui jñɛjmʉ ncja hnar lámpara i yoti rá zö. Nubbʉ, yʉ pé dda cja̱hni da cca̱jtiquijʉ, rá zö guir hmʉpjʉ, cja̱ da hñi̱htzibijʉ quer Tzi Tajʉ ca bí bbʉ jar ji̱tzi.
Jesús enseña sobre la ley
17 Dyo guí mbenijʉ, má̱s dá e̱cö pa gu xij yʉ cja̱hni, ya jin da dɛnijʉ car ley ca bi dyøti car Moisés, co cʉ libro cʉ bi dyøti cʉ profeta. Nugö, xtú e̱je̱ pa gu u̱jtiquijʉ göhtjo te mí ne di ma̱n car ley cja̱ co cʉ libro cʉ bi dyøti cʉ profeta. 18 Dí xihquijʉ ca ncjua̱ni, menta i bbʉjti nʉr ji̱tzi co nʉr jöy, jin da bbɛj nʉr ley. Jin da mpuni ni di hnar jota, ni di hnar tzi punto. Da zʉdi göhtjo cʉ palabra cʉ i ma̱. 19 I bbʉh cʉ dda cja̱hni, i tɛni tengu̱ cʉ mandamiento, pe nde̱jma̱ i jɛjti hnáa o yojo, cja̱ hne̱je̱ pé i xihquijʉ jin guí nesta gui dyøtijʉ cʉ mandamiento‑cʉ́. Nugö, dí xihquijʉ, cʉ cja̱hni‑cʉ́, jin da tti̱htzibi pʉ jabʉ i mandado ca Ocja̱. Cja̱ pé i bbʉh cʉ pé dda cja̱hni cʉ i øte göhtjo cʉ mandamiento, cja̱ pé i xihquijʉ gui dyøtijʉ göhtjo, hne̱je̱. Gue cʉ cja̱hni‑cʉ́ da tti̱htzibi pʉ jabʉ i mandado ca Ocja̱. 20 Nugö, dí xihquijʉ, jin gui hmʉpjʉ ncja ngu̱ cʉ cja̱hni cʉ i tsjifi fariseo, cja̱ co cʉ pé dda cja̱hni cʉ i u̱jtiquijʉ car ley. Bbʉ gui hmʉpjʉ ncjapʉ, jin da jogui gui cʉtijʉ pʉ jabʉ i mandado ca Ocja̱. I nesta ntju̱mʉy drá zö quir tzi mʉyjʉ pa gui cʉtijʉ pʉ.
Jesús enseña sobre el enojo
21 Ya xcú dyødejʉ nʉr palabra nʉ bi ma̱n car Moisés, bi xih cʉ ndom titajʉ, i̱na̱: “Dyo guí pöhtite. Ca to da pöhtite, da ttzix pʉ jabʉ i bbʉh cʉ nzöya, da ttun cár castigo.” 22 Pe nugö dí xihquijʉ, car cja̱hni ca i tsjeyabitjo cár hñohui, guejti‑cá̱ da ttzix pʉ jar jujticia. Nu ca to da zán cár hñohui, da xifi ʉr dondo ca jin te i mu̱hui, guegue da ttɛm pʉ jabʉ i bbʉh cʉ autoridad pa da ttuni hnár castigo drá ngu̱. Cja̱ nu ca to da zán cár hñohui, da xifi nttzɛdi ʉr zu̱we̱, guejtsjɛ guegue rí ntzöhuí da cju̱h pʉ jar tzibi ca jin gui jui̱ti.
23 I ne ca Ocja̱ gui johui quer hñohui. Eso, bbʉ ya xcuá ja̱ quer ofrenda, hne̱ gui dö, cja̱ gui hna mbe̱ndi pʉ quer hñohui, te xcú dyøhtibi, 24 dí cöxta hnanguadi quer ofrenda, gui ma gui dyöjpi perdón quer hñohui, bbʉ. Diguebbʉ ya, da jogui gu coji cja̱ gui cöti quer ofrenda, bbʉ.
25 Bbʉ to xí dyøjtiqui tu̱jni, cja̱ bí ttzojnqui jar jujticia, gui reglahui nttzɛdi, menta gá pɛhui jar hñu̱, ante que gui tzønihui pʉ jar jujticia. Bbʉ ji̱na̱, da döqui jar nzöya, cja̱ car nzöya ya, da döqui jar nzʉttabi pa da gohqui pʉ jar födi. 26 Cierto dí xihquijʉ, jin gui pøx pʉ hasta gue bbʉ xcrú cju̱ti göhtjo car multa ca da ttɛmbiqui.
Jesús enseña sobre el adulterio
27 Ya xcú dyødejʉ nʉr palabra nʉ bi ma̱n car Moisés má̱hmɛto. Guegue mí ma̱: “Dyo guí yojmi hnar bbɛjña̱ ca jí̱ xquí ntja̱jtihui. Cja̱ dyo guí jöhtibi cár bbɛjña̱ pé hnar hñøjø.” 28 Pe nugö, dí xihquijʉ, bbʉ to da cca̱hti hnar bbɛjña̱ cja̱ da ma̱ntsjɛ mbo ʉ́r mʉy: “Dí ne gu yobbe‑nʉ,” rá nttzo ga mbe̱ni. Ca Ocja̱ bí janti car hñøjø‑ca̱ ncjahmʉ ya xtrú jiöti car bbɛjña̱.
29 Eso, dí xihquijʉ, bbʉ i ne da jiöhqui que hner dö ca más i sirvequi, pa gui dyøti ca rá nttzo, nde̱jma̱ jin gui dyøte. Más di jogui güi jña̱hmi quer dö, güi dyɛy, ni ndra ngue bbʉ güi dyøti ca rá nttzo. Más bí jogui da bbɛh hner dö cja̱ gui cʉti pʉ jabʉ i bbʉh ca Ocja̱ ni ndra ngue bbʉ di zøti quer cuerpo cja̱ di ttɛntiqui pʉ jar tzibi ca jin gui jui̱ti. 30 Ncjadi pʉ, quer jogui dyɛ, bbʉ i ne da jiöhqui pa gui dyøti ca rá nttzo, nde̱jma̱ jin gui dyøte. Más di joh bbʉ güi dyojqui, güi dyɛy, ni ndra ngue bbʉ güi dyøti ca rá nttzo. Más bí joh bbʉ da bbɛh hner dyɛ cja̱ gui cʉti pʉ jabʉ i bbʉh ca Ocja̱ ni ndra ngue bbʉ di zøti quer cuerpo cja̱ di ttɛntiqui pʉ jar tzibi ca jin gui jui̱ti.
Jesús enseña sobre el divorcio
31 Guejtjo bi ma̱n car Moisés má̱hmɛto, bi xihquijʉ: “Hnar hñøjø, bbʉ i ne da mpoguihui cár bbɛjña̱, da ttøti hnar jɛhmi gá ntsjʉjqui‑ntja̱jti, da ttun car bbɛjña̱ pa da dɛtzi. Nubbʉ́, da mpoguihui, bbʉ.” Ncjapʉ gá ma̱n car Moisés. 32 Pe nugö, dí xihquijʉ, car hñøjø ca da mpoguihui cár bbɛjña̱, i øti ca rá nttzo, cja̱ pé i cjajpi cár bbɛjña̱ da dyøti ca rá nttzo. Como bbʉ pé xta ntja̱jtihui pé hnar hñøjø car bbɛjña̱, xta yohti da̱me. Nubbʉ́, dúr nttzojqui ca bbɛto ʉ́r da̱me, como guegue‑ca̱ xí mɛgui. Solo bbʉ pé xtrú mɛhui pé hnar hñøjø cár bbɛjña̱, nubbʉ́, i pɛhtzi derecho da mɛgui. Guejti car hñøjø ca da ntja̱jtihui hnar bbɛjña̱ ca xí bbɛgui, i øti ca rá nttzo hne̱je̱, como i bbʉbi cár bbɛjña̱ pé hnar hñøjø.
Jesús enseña sobre los juramentos
33 Guejtjo hne̱je̱ xcú dyødejʉ na̱r palabra na̱ bi ma̱n car Moisés má̱hmɛto. Guegue bi xih cʉ ndo ʉm titajʉ: “Bbʉ te xcú prometebi quer mi̱nga̱‑cja̱hnihui, xcú hñi̱h ca Ocja̱ gá testigo, gui uni ca xcú promete.” 34 Pe nugö, dí xihquijʉ, bbʉ te guí ma̱jmʉ, jin gui hñi̱jmʉ ca Ocja̱ gá testigo. Guejtjo jin gui hñi̱jmʉ nʉr ji̱tzi, como ʉ́r nttzöya pʉ ca Ocja̱, guehpʉ bí bbʉh pʉ. 35 Hne̱j nʉr jöy, jin gui hñi̱jmʉ gá testigo, porque guejtjo ʉ́r mɛjti ca Ocja̱. Guejti nʉr jñi̱ni Jerusalén, jin gui hñi̱jmʉ gá testigo hne̱je̱, porque guejnʉ́ rá bbʉjnʉ cár templo ca Ocja̱. 36 Jin gui hñi̱jmʉ nir ña̱ gá testigo, porque jin tema cargo guí pɛhtzi pa gui cjajpi hner xta̱a̱ da ttaxqui, o bbʉ ya xná nttaxi, pa gui cjajpi pé da pojqui. 37 Gui ntzohmi ter bɛh ca̱ guí ne gui ma̱, cja̱ gui ma̱ntjo. Gue ca Jin Gui Tzö i cjahquijʉ gui nømbijʉ cár tju̱ju̱ ca Ocja̱ o pé hnar cosa rá nttzu̱jpi pa da tte̱me̱ ca guí ma̱jmʉ.
Jesús enseña sobre la venganza
38 Ya xcú dyødejʉ na̱r palabra na̱ bi ma̱n car Moisés má̱hmɛto, i̱na̱: “Car cja̱hni ca da ccɛhtibi ʉ́r dö cár hñohui, guejtjo da nccɛhtibi hnár dö guegue. Car cja̱hni ca da tsjöjquibi hnár ttzafi cár hñohui, guejtjo da ntsjöjquibi hnár ttzafi guegue.” 39 Pe nugö, dí xihquijʉ: Bbʉ to te da cjahquijʉ, gui jiɛguijʉ. Bbʉ to da ddahqui hnar mpɛhti jer jmi, nuquiguɛ, pé dí bbötitjo ca pé hnanguadi, pa pé da mɛjtiqui pʉ hne̱je̱. 40 Cja̱ bbʉ to da zixqui pʉ jar jujticia cja̱ nupʉ́ da ttöhqui quer chamarra, bbʉ pé i ne da ga̱nqui quer manga, gui jiɛjtjo da ga̱nqui. 41 Nu cʉ cja̱hni cʉ i pɛhtzi cargo, bbʉ da bbɛjpiqui gá fuerza gui mɛhui yo quilómetro, gui tu̱htzibi ʉ́r bbötzi, gui mɛhui hasta go quilómetro. 42 Bbʉ to da dyöhqui ca te i nesta, gui fötzi, cja̱ hne̱h bbʉ to te i nesta da jmi̱hqui, gui jmi̱pi hne̱je̱.
El amor para los enemigos
43 Ya xcú dyødejʉ ca bi jma̱ má̱hmɛto: “Gui ma̱j yir hñojʉ, cja̱ gui fötzi. Nu quir contra, jin gui föx‑cʉ́.” 44 Pe nugö dí xihquijʉ: Gui föx cʉ cja̱hni cʉ i ʉquijʉ, cja̱ gui ña̱hui cor tti̱jqui cʉ cja̱hni cʉ i tzanquijʉ. Gui dyøhtibijʉ ca rá zö cʉ cja̱hni cʉ jin gui nequijʉ. Gui dyöjpijʉ car Tzi Ta ji̱tzi da bendeci cʉ cja̱hni cʉ i øjtiquijʉ tu̱jni, co ni cʉ i nu̱quijʉ rá nttzo. 45 Bbʉ gui dyøtijʉ‑cá̱, xquí jñɛjmʉ quer Tzi Tajʉ ca bí bbʉ ji̱tzi. Guegue bi dyøti nʉr jiadi, cja̱ göhtjo ʉr pa i cjajpi da bøx nʉr jiadi pa da yoti nʉr jöy. I yoti nʉr cja̱hni nʉ i øti ca rá nttzo, cja̱ co hne̱j nʉ i øti ca rá zö. Guejtjo ba pɛjni car dye pa da bendeci yʉ jogui cja̱hni, cja̱ co hne̱j yʉ i ndu̱jpite. 46 Hne̱hquitjoguɛjʉ, i nesta gui nu̱jʉ rá zö göhtjo yʉ cja̱hni. Porque bbʉ guí nejʉ jøña̱ yʉ cja̱hni yʉ i nequijʉ, ¿tema cosa rá zö da cozquijʉ ca Ocja̱, bbʉ́? Guejti cʉ jiöjte cja̱hni cʉ jin gui meya ca Ocja̱ i ne quí amigojʉ. 47 Nuquɛjʉ, bbʉ guí zɛnguajʉ jøña̱ quir parientejʉ, ¿ter bɛh ca̱ guí øtijʉ ca rá zö? Guejti cʉ cja̱hni cʉ jin gui meya ca Ocja̱ i zɛngua quí parientejʉ. 48 Eso, dí xihquijʉ, gui nu̱jʉ rá zö göhtjo yʉ cja̱hni, pa gui ncjajʉ ncja ngu̱ quer Tzi Tajʉ ca bí bbʉ ji̱tzi. Guegue‑cá̱ i nu̱ rá zö göhtjo yʉ cja̱hni.―
Jesús enseña sobre las buenas obras