12
Nahanahã ti ahe toko sábado rupi, ei Jesus'ga
(Marcos 2.23-28; Lucas 6.1-5)
1 Aerẽ judeus'g̃a poravykye'yma rupi sábado rupi Jesus'g̃a hoi kohoa rupi okovo. Garemimbo'ehara'g̃a hoi ga rupi. Trigo kopeva'ea pevo inhimongyi. Ojuka ty'ara garemimbo'ehara'g̃a. Nurã ohorame g̃a ika'mbika'mbigi trigo i'gwovo.
2 Hepiagame fariseus'g̃a ei Jesus'ga pe:
—Ymyahũ Moisésva'ea e'i ikwatija hako: “Tapeporavykyi ti sábado rupi.” Nahã ahe ei hako. Ehepia ti neremimbo'ehara'g̃a! G̃a nohendukatui reki. A'ereki g̃a oporavyky ika'mbika'mbiga trigo sábado rupi, ei fariseus'g̃a Jesus'ga pe.
3 A'ero Jesus'ga ei fariseus'g̃a pe:
—Napehendukatui pe Tupana'ga nhi'ig̃a. Garembikwatijarukara omombe'u Daviva'ea. A'ea onhi'ĩ pe me novĩa. Ymyahũ ty'ara ojuka Daviva'ea onhipavẽiva'ea no hako.
4 A'ea rupi ahe hoi Tupana'ga ronga pype tenda pype. Ipype ikwava'ẽhara'g̃a omondo pão Tupana'ga rovai pyteri pe jipi. G̃a ikwava'eg̃irẽ Tupana'ga pe ga gwerohouka g̃a pe g̃ahã jate ti to'u jirovai pyteripeva'eagwera javo. Ojipe'g̃a po ndo'ui hamo. Daviva'ea reki i'ui onhipavẽiva'ea pavẽi hako, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
5 —Tupana'ga rembikwatijarukara onhi'ĩ pe me novĩa, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe. Ymyahũ Tupana'ga e'i Moisésva'ea pe ikwatijaruka ahe ve hako. Ahe ve ga ei: “Nhimbohetehava pype ti ikwava'ẽhara'g̃a toporavyky ikwava'eg̃a ji ve jukapyra. Oporavykye'yma rupi sábado rupi ti g̃a tokwava'ẽ ipype. Nahã ti g̃a toko katu. Nahã pyry ji ve.” Ymyahũ Tupana'ga ei a'ea Moisésva'ea pe ikwatijaruka ahe ve hako, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe. Tupana'ga ei g̃a pe: “Pyry.” Ndojari g̃a ndehe a'ero g̃aporavykya sábado rupi, ei Jesus'ga.
6-8 —Jihi reki kiro a'e pe me: Tupana'ga ei ji ve kaitu pyry, ji erame: Nahanahã ti yvyakotyve'g̃a toko sábado rupi. Nurã yvyakotyva'ero yvagipeva'ero ji ei pe me: Tape'epe'ei ti nhiremimbo'ehara'g̃a pe g̃a ika'mbigame trigo sábado rupi a'ero, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe. Ymyahũ Tupana'ga ei hako:
“Peru pe mbatepyryva tokwava'ẽ ti ikwava'ẽhara'g̃a Tupana'ga pe javo.
A'ea ji ei pe me novĩa.
Emo koji'i ji apota penemimombyryva ojipe'g̃a pe,” ei Tupana'ga hako, ei Jesus'ga.
Tupana'ga nhi'ig̃a pe ndapekwahakatui, ei Jesus'ga g̃a pe. Po pe ikwahakatui, a'ero po pe napembojari ite'varuhuva'ea okokatuve'g̃a ndehe hamo, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
Jesus'ga iponhimamava'ea pavẽi
(Marcos 3.1-6; Lucas 6.6-11)
9 Aerẽ Jesus'ga hoi ogwovo gwe'yja'g̃a jatykai pe ovahema.
10 Ipype iponhimamave'ga rekoi. Ojipe'g̃a ndeaporog̃itate'varuhuro okovo timbotegwete ti Jesus'ga javo. A'ero g̃a ei ojohupe:
—Mara'ngu po ti Jesus'ga oporavykyavo gapoa mbokatua'java nhandeporavykye'yma rupi sábado rupi? Ga gapoa mbokatua'javame po ti nhande Jesus'ga mbotegwetei nehẽ, ei g̃a ojohupe.
Nurã g̃a ei Jesus'ga pe:
—Marãi Moisésva'ea rembikwatijara nhandeporavykye'yma mombe'gwovo sábado mombe'gwovo? Marãi ikwatijara? Pyry nhande nimombigi g̃atetirũa nhandeporavykye'yma rupi sábado rupi? Marãi? ei g̃a Jesus'ga pe.
11 Imombe'gwovo Jesus'ga ei g̃a pe:
—Erereko po nde ovelha ojipejiva'ea. Po nerenymbava ovelha ihiri ikwaruhua pype nhandeporavykye'yma rupi sábado rupi, a'ero po nde ipyhygi ovelha henohema jugwi. Nahã nde ovelha rerekokatui. A'ereki pyry ovelha nde ve, ei Jesus'ga g̃a pe.
12 Koji'i avove'g̃a pyryvamo Tupana'ga pe yvyakotyve'g̃a. Nurã ji ei: Pyry nhande g̃a pokogame sábado rupi, ei Jesus'ga. Aherembikwatijara e'i no pyry javo.
13 A'ea erame Jesus'ga ei akoja'ga pe iponhimamave'ga pe:
—Ejipoapyho!
A'ero ga jipoapyhoi. Ikatua'ja gapoa a'ero ojipea ja gapoa ja.
14 A'ero fariseus'g̃a hoi Jesus'ga hugwi onhimono'og̃a. Ojohupe g̃a ei onhimonha'ngavo:
—Maranuhũ po ti nhande Jesus'ga jukaukari nehẽ naerũ? ei g̃a ojohupe.
Tupana'ga omongo Jesus'ga g̃anduvihavuhuhetero
15 G̃a'ea kwahavame Jesus'ga hoi pea hugwi ogwovo. He'yjuhuve'g̃a nhimono'og̃i ogwovo ga rupi. A'ero ga imombipavi g̃atetirũa g̃a hugwi.
16 Kiro ga ehetei g̃a pe:
—Tapemombe'ui ti ojipe'g̃a pe Jesus'ga imombigi oretetirũa javo.
17 A'ea Jesus'ga ei g̃a pe. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea Isaíasva'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo. Ahe e'i hako:
18 “ ‘Pehepia ti nhipavẽive'ga
– kiroki ga pe ji a'e eko ti g̃anduvihavuhuhetero javo,’ ei Tupana'ga,” ei ahe.
“ ‘Ga ko nhiremia'nguhete'ga.
Anhimohẽ hete ji ga rehe,’ ei Tupana'ga.
‘Amondouka po ti ji jira'uva ga pyri ga pojykakatuuka jupe nehẽ.
A'ero po ti ga nhiremimbotarimova'ea mombe'ui judeus'g̃arũive'g̃a pe
nahanahã pyry Tupana'ga pe javo,’ ei Tupana'ga.
19 ‘Nhipavẽive'ga po ti ndogwayvari g̃a nehẽ.
Ndohapukai po ti ga g̃a pe nehẽ.
Ndahyahivi po ti ganhi'ig̃a g̃a pe cidade rapea rupi nehẽ,’ ei Tupana'ga.
20 ‘Ga po ti oko nhyrõ he'ouhũve'g̃a pokoga nehẽ.
Pyry po ti ga ndipopoakarive'g̃a pe nehẽ.
Nahã po ti ga rekoi hendukatuuka g̃a pe nhinhi'ig̃a g̃a mongovouka nhinhi'ig̃a rupi,’ ei Tupana'ga.
21 ‘Ga rehe po ti judeus'g̃arũive'g̃a jikogi nehẽ,’ ei Tupana'ga,” ei Isaíasva'ea hako.
O'mbero ahe e'i: Belzebu'ga opoko Jesus'ga
(Marcos 3.20-30; Lucas 11.14-23)
22 Aerẽ ojipe'g̃a heakwagweve'ga reruri Jesus'ga pyri tombojipe'a ti Jesus'ga anhag̃a ga hugwi javo. Ndohepiagi heakwagweve'ga. Ga nonhi'ig̃i no. A'ereki anhag̃a ndohepiukari ga pe. Nomonhi'ig̃ukari ga pe no. G̃a ga reruri Jesus'ga pyri. Igwete Jesus'ga anhag̃a mbojipe'ai ga monhimohig̃atuavo. A'ero ga nhi'ig̃a'javi. Gwepiaga'ja ga no.
23 A'ero pevove'g̃a nhimomby'ahetei onhimongyavo. A'ero g̃a eg̃a'ei:
—Mara'ngu po Jesus'ga Daviva'ea rymyminoa?
A'ea g̃a ei. A'ereki g̃a e'i oyvyteri pe: “Ga pe Tupana'ga e'i eko ti g̃anduvihavuhuhetero javo.” A'ea g̃a ei nurã Jesus'ga popoakaro javo.
24 Henduvame fariseus'g̃a ei:
—Aherymyminoa rũi po ga. Belzebu'ga anhag̃a ruvihavuhu'ga Jesus'ga pokogame jate ga popoakaro. Nurã Jesus'ga anhag̃a mbojipe'ai g̃a hugwi imondovouka, ei g̃a o'mbero.
Belzebu, ei g̃a Diabo'ga pe. Irũa garera Satanás.
25 Jesus'ga okwaha fariseus'g̃a ndeaporog̃itate'varuhua. A'ero ga ei g̃a pe:
—Po g̃agwyripeve'g̃a otavuka ojohupe, a'ero po ti g̃a nhomoka'nhymbavi nehẽ. Po cidadepeve'g̃a otavuka ojohupe, a'ero po ti g̃a nhomoka'nhymbavi nehẽ no. Po ongapypeve'g̃a otavuka ojohupe, a'ero po ti g̃a nhomoka'nhymbavi nehẽ no, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
26 Po Satanás'gapyriva'ea nhombojipe'ai nahã otavuka ojohupe, a'ero po ti inhomoka'nhymbavi jovai nehẽ no. Marã po ti Satanás'ga huvihava a'ero ojipyriva'ea ahana'javame nehẽ? ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
A'ea Jesus'ga ei. A'ereki fariseus'g̃a e'i o'mbero:
—Belzebu'ga Jesus'ga pokogi ojipyriva'ea mbojipe'auka ga pe.
27 A'ero Jesus'ga ei fariseus'g̃a pe:
—Ma'g̃a ombojipe'auka Satanás'gapyriva'ea pendeheve'g̃a pe naerũ? ei Jesus'ga. Ndape'ji reki pe g̃a pe: “Belzebu'ga ombojipe'auka g̃a pe.” A'ea rũi pe ei, ei Jesus'ga. Po ga rũi g̃a poko ojipyriva'ea mbojipe'auka g̃a pe, a'ero ga rũi ji poko no, ei Jesus'ga. Tape'ei ti ji ve a'ero: “Belzebu'ga Jesus'ga poko.” Po pe'ji a'ea ji ve, a'ero po ti pendeheve'g̃a ete'varuhui pe me nehẽ no pe'mbe pe javo pe me nehẽ, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
28 —Tupana'ga ra'uva reki ombojipe'auka Satanás'gapyriva'ea ji ve, ei Jesus'ga. Pekwaha pe a'ero Tupana'ga ko nhanderuvihavuhuhetero kiro javo, ei Jesus'ga.
29 —Po ojipe'ga kipotari ipopoakave'ga ronga pype gambatera rerogwovo ga hugwi, a'ero ga ipopoakave'ga pokwapokwari na'ẽ, ei Jesus'ga. Aerẽ ga ipyhygi gambatera herogwovo a'ero. Nahã ga koji'i ipopoaka hete reki ipopoakave'ga hohe.
A'ea Jesus'ga imombe'ui nahã Tupana'ga ipopoaka Satanás'ga hohe javo.
30 —Kiroki ga ndajirepygi – gaha ji movahĩ, ei Jesus'ga. Kiroki ga nomono'og̃i ji pavẽi – gaha ombokwaki'o.
A'ea Jesus'ga ei ga nombojikogukari g̃a ji rehe javo.
31 —Pe'e pe: “Belzebu'ga opoko Jesus'ga.” Nahã pe erame ji ve pe Tupana'ga ra'uva mbotegwetei. A'ereki Tupana'ga ra'uva tuhẽ ji poko, ei Jesus'ga. Tupana'ga ti omombo pa g̃a hugwi g̃andekote'varuhua g̃a'ete'varuhuagwera ojive nehẽ, ei Jesus'ga. Po Tupana'ga ra'uva pe g̃a ete'varuhui Tupana'ga ra'uva mbotegweteavo nahã okote'varuhuavo, a'ero po ti Tupana'ga nomombori g̃andekote'varuhua g̃a hugwi nehẽ, ei Jesus'ga.
32 Po g̃a ete'varuhui ji ve vehevi okote'varuhuavo, a'ero po ti Tupana'ga imombori g̃andekote'varuhua g̃a hugwi nehẽ, ei Jesus'ga yvyakotyva'ero yvagipeva'ero no. Po g̃a ete'varuhui Tupana'ga ra'uva pe reki okote'varuhuavo, a'ero po ti Tupana'ga nomomborag̃wami g̃andekote'varuhua nehẽ. Nomombori po ti ga kiro. Aerẽ po ti ga nomombori nehẽ no, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
I'yva yva'ia pavẽi
(Lucas 6.43-45; Mateus 7.15-20)
33 —Pejapyaka ti nhinhi'ig̃a rehe, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe. Po i'yva ikatu, a'ero yva'ia ikatu. Po i'yva ite'varuhu, a'ero yva'ia ite'varuhu. Ahe okwaha i'yva. A'ereki ahe gwepia herekorame yva'ia ojihe, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
34 Peko te'varuhu pe! ei Jesus'ga g̃a pe. Nurã pe ete'varuhui ojipe'g̃a pe. A'ereki pejiyvyteri pe pe peko te'varuhu hete, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
35 Pyryve'ga, nane'ymi ga reaporog̃itaro pyryva'ea rehe. Nurã ga ekatui jipi, ei Jesus'ga. Ite'varuhuve'ga, nane'ymi ga reaporog̃itaro ite'varuhuva'ea rehe. Nurã ga ete'varuhui, ei Jesus'ga.
36 —Imombe'ukatuavo ji ei pe me: Aerẽ mbapava koty po ti hahy hete g̃a pe Tupana'ga erame g̃a pe nhaporemo g̃andeaporog̃ita rehe nehẽ. G̃a pe po ti ga ei: “Penhi'ĩteheuhu pe nahanahã javo. Maraname pe nhi'inhi'ĩtehei?” Nahã po ti ga ei g̃a pe nehẽ.
37 A'ereki ga g̃wendu pa nenhi'ĩtehea nenhi'ĩpyryva reheve. A'ero nde nhi'ĩpyryvame po ti ga ei nde ve nehẽ: “Pyry nenhi'ig̃a. Ereko katu nde a'ero,” e po ti ga nehẽ. Nde nhi'ĩteheuhurame ga henduvi no. A'ero po ti ga ei nde ve nehẽ: “Ndapyryvi nenhi'ig̃a. Ereko te'varuhu nde a'ero,” e po ti ga nde ve nehẽ. A'ero po ti ga imondoi hahyva'ea nde ve nehẽ nde ete'varuhuro g̃waramo, ei Jesus'ga imombe'gwovo fariseus'g̃a pe.
Jesus'ga okwahava'javuka Jonasva'ea ahe ve
(Marcos 8.11-12; Lucas 11.29-32; 12.54-56)
38 A'ero judeus'g̃a mbo'ehara'g̃a ei Jesus'ga pe fariseus'g̃a pavẽi:
—Ahembo'eharamo eapo ti ahemonhimomby'ava'ea torohepia ti, ei g̃a.
39 A'ero Jesus'ga ei g̃a pe:
—Peko te'varuhu pe ag̃wamova'ero! ei Jesus'ga. Ndapekoi pe Tupana'ga nhi'ig̃a rehe pejikoge'yma ga rehe. A'ero pe ei: “Jesus'ga japorame jate nhande ve ahemonhimomby'ava'ea, a'ero po ti nhande ei ikwahava nehẽ: Tupana'ga ga poko. A'ea po ti nhande xa'e hepiagame nehẽ.” A'ea pe ei, ei Jesus'ga.
—Ndoapoukari po ti Tupana'ga ojipea ahemonhimomby'ava'ea pe me nehẽ. Ojikwe ga oapo ahemonhimomby'ava'ea Jonasva'ea mohemukarame hako. A'ea jate po ti ga ikwahavukara'javi pe me nehẽ, ei Jesus'ga. Ymyahũ Jonasva'ea ko Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea hako.
40 Mokõi okira rupi Jonasva'ea rekoi piraruvihavuhua revegi pe. Kirẽ pira ahe mbojivyra'javi gwevega hugwi. Aerẽ ahe hoi Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwombe'gwovo Nínivepeva'ea pe a'ero hako, ei Jesus'ga.
—Jonasva'ea javijitehe mokõi jikira rupi po ti ji rekoi yvya pype hete nehẽ. Kirẽ po ti ji hemi jugwi nehẽ yvyakotyva'ero yvagipeva'ero no, ei Jesus'ga. A'ero po ti pe ikwahavi Tupana'ga opoko Jesus'ga javo, ei Jesus'ga.
41 —Aerẽ mbapava koty po ti Tupana'ga omanove'g̃a mono'ono'ombavi ag̃wamove'g̃a ndeheve nehẽ, ei Jesus'ga. G̃a mono'ombavame po ti ga ei g̃a pe nhaporemo nehẽ peko te'varuhu pe javo. A'ea rupi po ti Nínivepeva'ea kweravi nehẽ no. Ojipiukarame po ti ahe imboukwahavukari ag̃wamove'g̃a ndekote'varuhua nehẽ. A'ereki a'ea renonde ymyahũ Nínivepeva'ea g̃wendu katu Tupana'ga nhi'ig̃a hako. Opohi ahe okote'varuhua hugwi ymyahũ hendukatuavo Tupana'ga nhi'ig̃a Jonasva'ea imombe'uro g̃waramo hako, ei Jesus'ga g̃a pe imombe'gwovo.
—Ji rendu ti! ei Jesus'ga g̃a pe. Jihi kaitu amombe'u katu Tupana'ga nhi'ig̃a Jonasva'ea hohe, ei Jesus'ga. Ag̃wamove'g̃a nohendupotari nhinhi'ig̃a opohire'yma okote'varuhua hugwi. Nurã po ti Nínivepeva'ea imboukwahavukari ag̃wamove'g̃a ndekote'varuhua nehẽ, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
42 —Mbapava koty po ti Tupana'ga omanove'g̃a mono'ono'ombavi ag̃wamove'g̃a ndeheve, ei Jesus'ga. G̃a mono'ombavame po ti ga ei g̃a pe nhaporemo nehẽ peko te'varuhu pe javo. A'ea rupi po ti tyapyrakotyva'ea ruvihavuhuva'ea kweravi nehẽ no kunhangwerava'ea. Ojipiukarame po ti ahe imboukwahavukari ag̃wamove'g̃a ndekote'varuhua nehẽ. A'ereki a'ea renonde ymyahũ tyapyrakotyva'ea ruvihavuhuva'ea uhu Salomãova'ea pyri hako tahendu ti ganhi'ig̃a javo. “A'ereki ga okwaha hete,” ei ahe ua. Paivouhu hete ahegwyra. Paivouhua hugwi ahe ruri hako tahendu ti ga javo, ei Jesus'ga imombe'gwovo fariseus'g̃a pe.
—Ji rendu ti! ei Jesus'ga g̃a pe. Jihi kaitu akwaha hete Salomãova'ea hohe, ei Jesus'ga. Ag̃wamova'ero napehendupotari nhinhi'ig̃a ikwahapotare'yma a'itituhẽva'ea. Nurã po ti ahe imboukwahavukari pendekote'varuhua nehẽ, ei Jesus'ga.
Ojivy anhag̃a ahe pyri
(Lucas 11.24-26)
43 —Kiro po ti ji imombe'ui Diabo'gapyriva'ea rembipyhyga'ga anhag̃a rembipyhyga'ga pe me, ei Jesus'ga. Na ja ag̃wamove'g̃a ndekoi ite'varuhuve'g̃a – kiroki g̃a opohi okote'varuhua hugwi novĩa ojikoge'yma ji rehe, ei Jesus'ga. Anhag̃a ite'varuhu hete akwaimbae'ga pyhyga otiruahũro ga pe. Aerẽ anhag̃a jipe'ai ga hugwi ogwovo yhye'ỹi me okwaokwava. “Mome po ti ji ruvi nehẽ?” e'i oyvyteri pe heka. Ndohepiagi reki.
44 Nurã i'ei: “Ajivy po ti ji nhironga pe ipojykaa'java akwaimbae'ga pojykaa'java,” e'i anhag̃a. Akwaimbae'ga pe anhag̃a e'i nhironga.
—A'ero ituri ojivya akwaimbae'ga pyri. Ovahemame ga pyri anhag̃a i'ei: “Ndogwerekoi ve ongapypeve'g̃a ipype imboavujikweripyra pype,” e'i akwaimbae'ga mombe'gwovo.
45 “Taru ti jara ji pyri a'ero,” e'i.
—A'ero ihoi anhag̃a rerua seteva'ea rerua. Akoja hohe seteva'ea tiruahũ hete, ei Jesus'ga. Ovahemame akwaimbae'ga pyri ga pojykai otiruahũro ga pe. A'ero kiro koji'i tiruahũ hete akwaimbae'ga pe. Ymya tiruahũ ga pe ojipejiva'ea ga pojykarame. Aerẽ koji'i tiruahũ hete ga pe seteva'ea ga pojykarame, ei Jesus'ga.
—Na jitehe tiruahũ ag̃wamo ite'varuhuve'g̃a pe. Aerẽ koji'i po ti tiruahũ hete g̃a pe nehẽ. A'ereki opohi'rãrame okote'varuhua hugwi novĩa g̃a nde'i ji ve: “Herejo ejikoty'a ji pavẽi.” A'ea g̃a nde'i ji ve. Aerẽ koji'i g̃a ndekote'varuhui a'ero, ei Jesus'ga.
Jesus'ga yembora gairũva'ea pavẽi
(Marcos 3.31-35; Lucas 8.19-21)
46 Jesus'ga imombe'urame pevove'g̃a pe nanime Jesus'ga yembora ruri gairũ'g̃a pavẽi o'ama okari pe. Onhi'ĩ pota g̃a ga pe.
47 Pevove'g̃a pyteripeve'ga e'i Jesus'ga pe:
—Neyhẽa uhu nde repiaga neirũ'g̃a pavẽi. Pevo g̃a ami okari pe.
48 A'ero Jesus'ga ei ga pe:
—Ji erame nhiyhẽa, marãve'g̃a pe ji ei? ei ga. Ji erame nhiirũ'g̃a, marãve'g̃a pe ji ei? Kiro ji imombe'ukatui nde ve, ei Jesus'ga.
49 A'ero Jesus'ga pova'eg̃i g̃wemimbo'ehara'g̃a pe. G̃wemimbo'ehara'g̃a mombe'gwovo ga ei:
—Pehepia! G̃a pe ji ei nhiy'g̃a. G̃a pe ji ei nhiirũ'g̃a, ei Jesus'ga.
50 Kiroki g̃a jiruva'ga nhi'ĩpo'ru yvagipeve'ga nhi'ĩpo'ru – g̃a pe ji ei nhiirũ'g̃a. A'e ji g̃a pe no nhirendyra'g̃a. Nhiy'g̃a a'e ji g̃a pe no, ei Jesus'ga.