13
Jém iñippáppɨc jém trigo ipac
(Mr. 4:1-9; Lc. 8:4-8)
Jesɨc jeet́im ja̱ma put Jesús jém tɨcjo̱m. Nɨc co̱ñi je̱m laguna aŋna̱ca. Tsa̱m jáyaŋ pɨxiñt́am aŋtuuma̱neyaj ju̱t́ it́ Jesús. Jeeyucmɨ tɨgɨy tu̱m barcojo̱m, jemum co̱ñ. It́u̱mpɨy jém miññeyajwɨɨp tsɨ́yyaj jém laguna aŋna̱ca. Jesɨc Jesús moj iŋquejáy jáyaŋ jém wɨbɨc jɨ̱xi por medio de cuento. Nɨmpa:
—Tu̱m pɨ̱xiñ nɨc ñi̱pi. Nɨc iyɨ̱n jém trigo ipac ica̱mjo̱m. Mu iyɨ̱n jém pac, actɨŋ uxaŋ jém tuŋjo̱m. Miñyaj jém jon, icútquet jém pac. Actɨŋt́im uxaŋ jém pac tsaaŋjo̱m ju̱t́ d́a i̱ jáyaŋ nas. Jesɨc jicscɨy nay jém pac porque d́a juchaŋ jém nas. Cuando pijpa jém ja̱ma, iñoonoca jém xuxut́ planta. Yaj cutɨ́tsaayiyaj porque d́a t́i̱chɨgɨ́y. Actɨŋt́im uxaŋ jém pac jém a̱pid́aŋjo̱m. Jicscɨy yón jém a̱pit́, ixamsamca jém xuxut́ planta. Pero actɨŋt́im jém pac jém wɨbɨc naxyucmɨ. Wɨ̱tɨ́ma̱. Algunos chióy cien, algunos chióy sesenta, algunos chióy treinta. Siiga mit́a̱tsɨgɨyt́a, amatoŋtaamɨ.
Nɨ́mayt́a̱ icuyujcɨɨwiñ t́iiga aŋquejayt́a̱p cuentujmɨ
(Mr. 4:10-12; Lc. 8:9-10)
10 Jesɨc icunúcyaj Jesús jém icuyujcɨɨwiñ, icwácyaj. Nɨ́mayt́a̱:
—¿T́iiga iniŋmadáypa jém pɨxiñt́am por medio de cuento?
11 Jesɨc Jesús icutsoŋ. Iñɨ́máy:
—Dios miyo̱xpáttámpa mimicht́am iga wɨa̱p iŋcutɨɨyɨyt́a jutsa̱p iŋjac Dios yɨ́p naxyucmɨ. Mimicht́am micjo̱dóŋa̱ta jém jɨ̱xi aŋnécnewɨɨp id́ɨc, pero los demás d́a wɨa̱p icutɨɨyɨyyaj. 12 Jém ipɨctsoŋpaap jém Dios iŋma̱t́i, más ichiiba Dios jáyaŋ wɨbɨc cosa. Pero jém d́apɨc iwɨ̱pɨctsoŋpa jém Dios iŋma̱t́i, d́a t́i ichiiba Dios, más accáyayt́a̱p jém cosa jém ijɨ̱spaap iga iniit́. 13 Jeeyucmɨ anaŋquejáypa jém pɨxiñt́am por medio de cuento. Iixyaj, pero tsɨ́yyaj juuts d́a iixyaj. Imatoŋyaj, pero tsɨ́yyaj juuts d́a imatoŋyaj ni d́at́im icutɨɨyɨyyaj. 14 Iñascayajpa juuts nɨmpa jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ jém Isaías:
Mimicht́am nu̱ma immatoŋtámpa, pero d́a iŋcutɨɨyɨyt́ámpa.
Nu̱ma íñixt́ámpa, pero d́a iŋcupɨctámpa.
15 Porque yɨ́pyaj pɨxiñt́am tsa̱m malo ia̱namayaj,
d́a matóŋóypa jém it́a̱tsɨc, iŋmichñeyaj jém iixcuy.
Iwatyajpa je̱mpɨc porque d́a ixixoyt́ooba,
d́a matóŋoyt́ooba,
d́a ijɨ̱spa ia̱namaŋjo̱m iga tsa̱m jáyaŋ mal iwatneyaj iga ichaguiñ jém malatuŋ iga ɨch aŋwɨ̱tsagáyiñ jém it́áŋca.
16 ’Pero sɨɨp mimicht́am agui mimaymayt́am porque miixixóypa y mimatóŋóypa. 17 Nu̱ma mannɨ́máypa iga wa̱t́i jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ y jém tuŋgac wɨbɨc pɨxiñt́am tsa̱m iixyajtooba t́it́am íñixt́ámpa mimicht́am, pero d́a wɨa̱. Tsa̱m imatoŋyajtooba t́it́am immatoŋtámpa, pero d́a wɨa̱.
Jesús iŋmadáypa jém cuento de jém iyɨ̱npaap jém trigo
(Mr. 4:13-20; Lc. 8:11-15)
18 Nɨmpa Jesús:
—Matoŋtaamɨ t́i nɨmtooba jém cuento cuando jém pɨ̱xiñ iyɨ̱npa jém pac ica̱mjo̱m. 19 Jém imatoŋpaap jém wɨbɨc aŋma̱t́i jutsa̱p iŋjac Dios yɨ́p naxyucmɨ, pero d́a icutɨɨyɨ́ypa, jex juuts jém pac jém actɨŋnewɨɨp tuŋjo̱m. Miñpa jém Woccɨɨwiñ, iccáyáypa jém wɨbɨc jɨ̱xi jém ñipneta̱wɨɨp jém pɨ̱xiñ ia̱namaŋjo̱m. 20 Jém pac, jém actɨŋnewɨɨp jém tsaaŋjo̱m, jex juuts jém pɨ̱xiñ cuando imatoŋpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, agui maymay mu ipɨctsoŋ. 21 Pero como d́a t́i̱chɨgɨ́y, d́a jáypa. Jesɨc cuando cutɨ́tsta̱p jém pɨ̱xiñ, tsa̱m malwadayt́a̱p jém wɨbɨc aŋma̱t́i icuyucmɨ, ichacpa jém wɨbɨc tuŋ. 22 Jém pac, jém actɨŋnewɨɨp jém a̱pid́aŋjo̱m, jex juuts jém pɨ̱xiñ jém imatoŋpaap jém wɨbɨc aŋma̱t́i, pero tsa̱m ijɨ̱spa jém cosa jém it́yajwɨɨp yɨ́p naxyucmɨ. Jém riqueza tsa̱m imɨgóyáypa jém pɨ̱xiñ. Ixamcaaba jém wɨbɨc aŋma̱t́i. D́a tɨ́ma̱p. 23 Pero jém pac, jém actɨŋnewɨɨp jém wɨbɨc naxyucmɨ, jex juuts jém pɨ̱xiñ imatoŋpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, iwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa t́i nɨmtooba. Jém pɨ̱xiñ juuts jém wɨbɨc nas. Ipɨctsoŋpa jém wɨbɨc aŋma̱t́i, jáyaŋa̱p jém wɨbɨc jɨ̱xi ia̱namaŋjo̱m. Algunos chióy cien, algunos chióy sesenta, algunos chióy treinta.
Jém malapɨm waganayñe con jém trigo
24 Jesɨc Jesús iŋmat tuŋgac xut́u cuento. Nɨmpa:
—Jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ iñip jém wɨbɨc trigo ica̱mjo̱m. 25 Pero jesɨc tsuucɨɨm cuando moŋyajpa jém pɨxiñt́am miñ tu̱m enemigo. Oy iñip jém malopɨc pɨm ica̱mjo̱m ju̱t́ ñipneta̱ jém wɨbɨc trigo. 26 Ocmɨ nay jém trigo, mɨja̱p, jesɨc moypam. Jesɨgam quej jém malopɨc pɨm jém ñipneta̱wɨɨp ocmɨ. 27 Jesɨc jém pɨ̱xiñ iyo̱xacɨɨwiñ nɨc iámyaj jém io̱mi. Iñɨ́mayyaj: “Máno̱mi, siiga wɨbɨc pac iññip jém iŋca̱mjo̱m, ¿jesɨc jutsa̱ mu iñay jém malapɨm?” 28 Jesɨc jém nas io̱mi iñɨ́máy jém iyo̱xacɨɨwiñ: “Tu̱m enemigo iwat je̱mpɨc.” Jesɨc acwácta̱, nɨ́mayt́a̱: “¿Iñxunpa iga nɨcpa aŋwixquímta jém malapɨm?” 29 Pero jém nas io̱mi iñɨ́máy: “D́a taŋwixpa sɨɨp jém malapɨm porque químnamotpa jém trigo. 30 Tsactaamɨ jém malapɨm iga iwaganamɨja̱p jém trigo hasta tampiŋpa jém cosecha. Jesɨc annɨ́máypa jém ipiŋpaap jém cosecha iga wiñt́i iwixquímyajiñ jém malapɨm, ichenyajiñ iga tannooquetpa. Jesɨc ocmɨ tanaccáypa jém trigo jém granerojo̱m.”
Jém cuento de jém mostaza ipac
(Mr. 4:30-32; Lc. 13:18-19)
31 Jesɨc Jesús iŋmat tuŋgac xut́u cuento. Nɨmpa Jesús:
—Jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m mostaza ipac jém iñipnewɨɨp tu̱m pɨ̱xiñ ica̱mjo̱m. 32 Jém mostaza ipac tsa̱m xut́u, pero cuando mɨja̱p jém planta más mɨj que it́u̱mpɨy jém ñipñibooyi. Mɨja̱p juuts tu̱m mɨjpɨc cuy hasta jém jon iwatyajpa ipeeñi jém mostaza iŋcɨsyucmɨ.
Jém cuento de jém levadura
(Lc. 13:20-21)
33 Jesɨc iŋmatpat́im Jesús tuŋgac xut́u cuento. Nɨmpa:
—Jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m yo̱mo inimotpa jém levadura con tucute̱n jepscuy de harina. Jesɨc pɨ̱pa it́u̱mpɨy jém jaapi.
T́iiga iŋmatpa Jesús jém xuxut́ cuentoyaj
(Mr. 4:33-34)
34 It́u̱mpɨy yɨ́pyaj cosa iŋquejáypa Jesús jém pɨxiñt́am con jém xuxut́ cuentoyaj. D́a t́i iŋquejáypa sin cuento. 35 Je̱mpɨgam cupacpa jém aŋma̱t́i jém iŋmatnewɨɨp jém wiñɨcpɨc aŋmat́cɨɨwiñ cuando ijaychacne así:
Anaŋquejáypa jém pɨxiñt́am con jém xuxut́ cuentoyaj.
Anaŋmadáypa jém jɨ̱xi jém aŋnécnewɨɨp dende wiñɨgam cuando moj iwat Dios yɨ́p nas.
Iŋquejáypa Jesús t́i nɨmtooba tu̱m xut́u cuento
36 Jesɨc Jesús iŋquím jém pɨxiñt́am. Tɨgɨy e̱ybɨc jém tɨcjo̱m. Icunúcyaj jém icuyujcɨɨwiñ. Iñɨ́mayyaj:
—Aŋmadaayɨ t́i nɨmtooba jém xut́u cuento cuando jém enemigo iñip jém malapɨm jém pɨ̱xiñ ica̱mjo̱m.
37 Jesɨc Jesús iñɨ́máy:
—Ɨch, jém aMiññewɨɨp Sɨŋyucmɨ, ɨch mismo anñippa jém wɨbɨc pac. 38 Jém ca̱ma nɨmtooba yɨ́p naxyucmɨ. Jém wɨbɨc pac jex juuts jém iwɨ̱aŋja̱myajpáppɨc iga iŋjacpa Dios. Jém malapɨm jex juuts jém pɨxiñt́am jém Woccɨɨwiñ imɨɨchi. 39 Jém enemigo iñippa jém malapɨm, je jém Woccɨɨwiñ. Jesɨc cuando piŋta̱p jém cosecha, yɨ́p nɨmtooba cuando cuyajpa yɨ́p nas. Jém ipiŋyajpaap jém cosecha jeeyaj jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am. 40 Piŋta̱p jém malapɨm iga iñooba juctjo̱m, je̱mpɨgam iñascayajpa jém malopɨc pɨxiñt́am cuando cuyajpa yɨ́p nas. 41 Jém Miññewɨɨp Sɨŋyucmɨ icutsatpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iga it́opyajiñ jém Dios ipɨxiñt́ámaŋjo̱m it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am con it́u̱mpɨy jém icmalwatneyajwɨɨp it́ɨ̱wɨtam. 42 Matsyajta̱p, cotyajta̱p jém juctjo̱m ju̱t́ d́a nunca píchpa, ju̱t́ ipɨctsoŋyajpa jém castigo. Jemɨgam tsa̱m wejyajpa, tsa̱m iñichyajpa it́ɨts. 43 Cuando yajpa it́opyaj it́u̱mpɨy jém malopɨc pɨxiñt́am, jesɨc it́u̱mpɨy jém pɨxiñt́am jém iwatyajpaap juuts ixunpa Dios, tsa̱m tsocyajpa juuts jém ja̱ma ju̱t́ iŋjacpa tanJa̱tuŋ Dios. Siiga mit́atsɨgɨyt́a, amatoŋtaamɨ.
Jém wɨbɨc riqueza jém aŋnécnewɨɨp
44 ’Jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m caja tumiñ nécneta̱ ju̱t́ it́ tu̱m ja̱ca nas. Cuando tu̱m pɨ̱xiñ ipát jém tumiñ, jesɨc je̱mt́im iñec e̱ybɨc. Nɨc icumáyáy t́it́am iniit́ iga ijuypa jém nas ju̱t́ nécneta̱ jém tumiñ.
Jém mɨjpɨc perla tsa̱mpɨc tsoowɨ́y
45 ’Jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m juyjúyoypaap. Ijuypa y imáypa jém wɨ̱tampɨc xuxut́ tsa jém perla. 46 Cuando ipát tu̱m más wɨbɨc jém perla tsa̱mpɨc tsoowɨ́y, jesɨc icumáyáypa it́u̱mpɨy jém iniit́wɨɨp. Ijuypa jém wɨbɨc perla jém tsa̱mpɨc tsoowɨ́y.
Jém red imats it́u̱mpɨy clase jém tɨɨpɨ
47 ’También jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga iŋjacpa Dios yɨ́p naxyucmɨ jex juuts tu̱m red, cuando ipatsyajpa lamar jém tɨɨptero, imatspa it́u̱mpɨy clase de tɨɨpɨ. 48 Jesɨc cuando comne jém ired, jém tɨɨptero ijɨ̱cputyajpa lamar aŋna̱ca. Co̱ñyajpa, mojpa icupíŋayyaj jém tɨɨpɨ. Icotyajpa icooŋjo̱m jém wɨ̱tampɨc tɨɨpɨ. Jém d́apɨc wɨ̱tam ipatsayyajpa. 49 Je̱mpɨgam iñascayajpa jém pɨxiñt́am cuando cuyajpa yɨ́p nas. Miñyajpa jém sɨŋyucmɨpɨc pɨxiñt́am iga icupíŋáypa jém malopɨc pɨxiñt́am jém Dios ipɨxiñt́ámaŋjo̱m. 50 Cotyajta̱p jém malopɨc pɨxiñt́am jém juctjo̱m ju̱t́ ipɨctsoŋyajpa jém castigo. Jemɨgam tsa̱m wejyajpa, tsa̱m iñichyajpa it́ɨts.
Jém pecapɨc y jém jo̱mipɨc tesoro
51 Jesɨc Jesús icwácpa jém icuyujcɨɨwiñ. Nɨ́mayyajta̱:
—¿Iŋcutɨɨyɨyt́a t́i nɨmtooba it́u̱mpɨy yɨ́p xuxut́ cuento?
Nɨmyajpa jeeyaj:
—Jɨ̱, aŋcutɨɨyɨyt́a.
52 Jesɨc nɨm Jesús:
—Cuando tu̱m jém escribaspɨc maestro icutɨɨyɨ́ypa jém wɨbɨc aŋma̱t́i iga Dios iŋjacpa yɨ́p naxyucmɨ, jesɨc jém pɨ̱xiñ jex juuts tu̱m pɨ̱xiñ tsa̱m rico. Iniit́t́im jém pecapɨc tesoro y jém jo̱mipɨc tesoro.
Nɨc Jesús Nazaret
(Mr. 6:1-6; Lc. 4:16-30)
53 Jesɨc cuando yaj iŋmat it́u̱mpɨy jém xuxut́ cuento, nɨcum Jesús. 54 Nɨc it́ɨcmɨ. Moj iŋquejáy jém pɨxiñt́am jém sinagoga ju̱t́ icuyujcayajpa jém wiñɨcpɨc aŋquímayooyi. Jeeyaj tsa̱m pɨ̱mi ipooñaŋja̱myajpa. Nɨmyaj:
—¿Yɨ́p pɨ̱xiñ ju̱t́ icuyujca yɨ́p jɨ̱xi? ¿Jutsa̱p iwat yɨ́p milagroyaj? 55 Yɨ́p pɨ̱xiñ jém carpintero ima̱nɨc. Ia̱pa jém Malía. Tánixpɨgayt́ámpa jém it́ɨ̱wɨtam jém Jacobo, jém José, jém Ximoj y jém Judas. 56 Jém iyo̱mtɨ̱wɨtam it́t́im yɨɨm con taɨcht́am. ¿Ju̱t́ ipɨc yɨ́p pɨ̱xiñ it́u̱mpɨy yɨ́p jɨ̱xi?
57 Jeeyucmɨ tsa̱m ijóyixyajpa Jesús. Jesɨc Jesús iñɨ́máy:
—Ju̱t́quej wɨ̱pɨctsoŋta̱p jém Dios iŋmat́cɨɨwiñ. Pero jém it́yajwɨɨp it́ɨcmɨpɨc lugar con jém it́yajwɨɨp it́ɨccɨɨm d́a iwɨ̱aŋja̱myaj.
58 Jesɨc d́a wa̱t́i wɨbɨc milagro iwat Jesús it́ɨcmɨ, Nazaret, porque d́a icupɨcyajpa iga Dios iMa̱nɨc.