7
Mandajcunapa ñaupancho Esteban rimashan
Chaura mas mandaj cüraga Estebanta tapuran: «¿Rasunpachu cay runacuna nishanno rimashcanqui?» nir. Estebanna niran: «Wiyamay taytacuna. Unay awilunchi Abraham manaraj Haranman aywacuptillanmi munayniyoj Tayta Diosga Mesopotamiacho yuriparan. Yuriparcur niran: ‹Tiyaycashayqui marcata, llapan castayquicunata cachaycur aywacuy tiyanayquipaj ricachinäpaj caycajman.›* Chaura Abrahamga Mesopotamiapita Harán marcaman* aywacuran. Papänin wañucuptinnami Abrahamtaga Tayta Dios pushamuran cay tiyaycashanchi partiman.* Cayman chayachimorga quiquinpa cananpaj chacrata manami ricachiranchu. Wamran manaraj captinpis Tayta Dios auniran chay partita payta goycunanpaj, chaypitaga wamrancunapäna cananpaj.* Tayta Diosga Abrahamta musyachiran paypita mirajcuna juc-lä nasyuncho chuscu pachac (400) watayaj uyway car ñacananpaj cashanta. Chaynöpis Tayta Dios niran: ‹Ñacachej nasyun runacunataga castigashämi. Gampita miraj runacunatami ichanga jorgacamushaj cay particho sirbimänanpaj.›* Chayno Tayta Dios conträtu rurashan mana gongacänanpaj Abrahamta señalacachiran.* Abrahampis wamran Isaacta señalaran pusaj junajyoj caycaptin.* Isaacpis wamran Jacobta señalaran.* Jacobpis chunca ishcay wamrancunata señalaran.* Paycunami Israelcunapa unay caj awiluncuna caran.
«Jacobpa wamrancunaga chiquirmi wauguin Josëta* Egiptuman apacunanpaj ranticaycäriran.* Ichanga juc-lächöpis Josëtaga Tayta Dios yanapaycaranmi.* 10 Paytaga ñacaycunapita jorguran. Yachaj cananpaj yanaparan. Yachaj captinmi Egiptupa faraonnenga Josëta churaran palasyuncho caj runacunapa mandajnin cananpaj, nasyuntapis mandäshinanpaj.*
11 «Chay wichanga fiyupa muchuy caran Egipto nasyuncho y Canaanchöpis. Chaymi awilunchïcuna micunanpaj micuy mana caranchu.* 12 Egiptucho micuy cashanta mayar Jacobga wamrancunata cacharan micuy rantej. Chay wamrancunaga caran unay awilunchïcunami. 13 Yapay micuy rantej cutiptinmi ichanga José willaran ‹wauguiquimi caycä› nir. Wauguincunawan* tincushanta mayar faraonpis rejsiran Josëpa castancunata.* 14 Chaypitana Josëga Egiptuman gayachiran papäninta, llapan castancunata.* Chaura Egiptuman chayajcunaga caran ganchis chunca pichgan (75) runacunami.* 15 Chaynöpami Jacobga Egiptumanna tiyaj aywacuran.* Chaychöna Jacobpis wamrancunapis wañucuran.* 16 Wañuptin paycunataga pampananpaj aparan Shequemman. Chaytaga achca guellaywanmi Abraham unayna rantiran Hamorpa wamrancunapita.*
17 «Abrahampita mirajcunata jorgunanpaj Tayta Dios aunishan wallcana pishiptin Israelcunaga Egiptucho aypallamanna mirasha caran. 18 Chay wichan Egiptuchöga juc faraonna yaycuran. Payga manami musyarannachu pï José cashantapis.* 19 Chaymi unay castanchïcunata llullapayllapa fiyupa ñacachiran.* Israelcuna mirananta mana munaywanmi ollgu wamran yurejcunataga wañucunanpaj cachaycachiran.* 20 Chay wichan Moisés yuriran. Payga cuyayllapaj wamrami caran. Chaymi maman-taytanpis quimsa quilla pacayllapa uywacuran.* 21 Chaypitaga wañucunanpaj cachaycuptinna faraonpa jipash wamran shuntarcur wamrachacuran.* 22 Chaynöpami Moisesga Egipto runacuna estudyashanta yachacuran. Yarpaysapa carmi imatapis alli ruraj, alli rimaj.
23 «Chaypita chuscu chunca (40) watayoj caycar Moisés shacyäcuran Israel-masincunata watucoj aywananpaj. 24 Watucoj chayar tariran Egipto runa Israel-masinta magaycajta. Moisesga castanta washashancho Egipto runata wañuycachiran. 25 Moisesga yarparan: ‹Israel-masëcunaga tantiyacongachari ñacaycashanpita jorgunäpaj Tayta Dios cachamashanta› nir. Chaypis castancunaga mana tantiyacuranchu. 26 Egipto runata wañuchishan warannin yapay cutir Israel-masincuna quiquin-puralla pillyaycajtana tariran. Paycunata raquir niran: ‹Chay castalla caycarga ¿imanirtaj pillyanqui?› 27 Chaura magaj cäga Moisesta tangarir niran: ‹¿Pitaj gamtaga churasha-cashunqui mandajnë, jueznë canayquipaj? 28 ¿Ganyan Egipto runata wañuchishayquinöchu wañuchimayta munaycanqui?› 29 Niptin Moisesga Madianman gueshpir aywacuran.* Chaychöga gorpay-tucullar tiyacuran. Chaycho majachacaptinnami ishcay wamrancuna caran.*
30 «Chuscu chunca (40) watana goyaycashancho Moisés aywaran chunyaj Sinaí punta chaquinman. Chaychömi Diospa anjilnin yuriparan shira rataycajcho. 31 Chaura Moisesga fiyupa almirasha car manchapayllapa witiran. Yaycuycaptin Tayta Dios nimuran: 32 ‹Nogaga caycä unay awiluyquicunapa Diosninmi. Abrahampa, Isaacpa, Jacobpa Diosninmi caycä.› Chayno niptin Moisés manchacur sicsicyashpan ricäriytapis mana munaranchu. 33 Chaynöpis Tayta Dios niran: ‹Cay partichöga nogami caycä. Rispitamashpayqui llanguiquita jorguy. 34 Nogaga ricashcämi acrashä Israel runacunata Egipto runacuna fiyupa ñacaycächishanta. Llaquicur mañacamashantapis wiyashcämi. Chaymi paycunata jorgamunäpaj urämushcä. Chaymi gamtana Egiptuman cachashayqui.›*
35 «Moisesta ‹¿Pitaj gamtaga churasha-cashunqui mandajnë, jueznë canayquipaj?› nisha caycaptinpis Diosga cachasha salbajnin cananpaj, mandajnin cananpämi. Shiracho yuriparcur Diospa anjilnenga cacharan Israelcunata Egiptupita jorgamunanpämi. 36 Chaymi Moisesga Egiptuman aywaycur unay castanchi Israelcunata jorgamuran. Jinan Egiptuchöpis, Puca Lamarchöpis* milagrucunata ruraran. Chunyaj chaqui jircachöpis* chuscu chunca (40) watantin milagrucunata ruraran.* 37 Moisesmi niran: ‹Tayta Diosmi quiquiquicunapita juc runata churangapaj nogano profëta cananpaj. Payta gamcuna wiyacunqui.›* 38 Chunyaj jirca Sinaïcho* Israelcuna goturpaycaptin Moisesmi anjilpa maquinpita Tayta Diospa mandamintuncunata chasquiran noganchïta willapämänanchïpaj. Chay mandamintucunaga caran Tayta Dios munashanno alli cawananchïpämi.
39 «Ichanga Moisés nishanta unay castanchïcuna manami wiyacuranchu. Chaymi Egipto nasyunman cuticuyta munaran. 40 Aarontanami unay castanchïcunaga niran: ‹Egiptupita jorgamajninchi Moisesga manami yurimunchu. Manami musyanchïchu ima päsashantapis. Chaymi cananga gam rurapämay dioscunata ñaupanchïta aywar pushamänanchïpaj.›* 41 Chaura goripita ruraparan töru-nirajta. Nircur chay ïdulunta adurarna uywacunata rupachiran. Fistatapis cushicuyllawan ruraran.* 42 Chayno ruraptin Tayta Diosga witicuriran. Intita, quillata, goyllarcunata adurananpaj camacächiran. Chaymi profëtacuna isquirbishanchöpis cayno niycan:
« ‹Israelcuna, chuscu chunca watantin chunyaj chaqui jircapa pushamuptë
¿imaytaj nogapaj uywacunata pishtarayqui u chaqui micuycunata gomarayqui?
43 Chaypa ruquenga maypa aywarpis Moloc diospaj rurashayqui toldunta purichishcanqui.
Refán diospa goyllarninta ruraycurmi adurashcanqui.
Chaypitami jitarishayquipaj Babilonia nasyun päsaycama.›*
44 «Chunyaj chaqui jircacho unay castanchïcunaga Tayta Dioswan Tincunan Toldu rurashanta purichiran. Chay Toldutaga ruraran Moisesta Tayta Dios ricachishannöllami.* 45 Tolduta apacurcur unay castanchïcunataga Tayta Dios acrashan nasyunman Josuëmi pusharan.* Chaynöpa cay marcanchïpita llapan jäpa runacunata garguran. Garguriptenga castanchïcunallapäna cay nasyun ricacuran. Paycunaga ray David cashan wichancamami toldullacho Tayta Diosta aduraran. 46 Tayta Diosga Davidta amatarmi cuyaran. Chaymi Davidga niran ‹Jacobpita mirajcuna adurashunayquipaj wasita rurachipäshayqui› nir.* 47 Chaypis Davidpa wamran Salomonrämi Diospa Templuntaga rurachiran.* 48 Ichanga Tayta Dios manami tiyanchu runa rurashan wasicunacho. Chaymi profëtanwanpis willacachiran:
49 « ‹Syëluga jamacunämi.
Mundu allpanami chaquë lluchcaränan.
Chayno caycaptenga ¿runa rurashan wasicho tiyämanchuraj?
50 ¿Syëlupis pachapis manachu noga rurashallä caycan?›*
51 «Gamcunaga mana wiyacoj rinriynajmi canqui. Llutan ruraycunallapaj yarpanqui. Unay castayquicunanöllami Espíritu Santupa contran carcaycanqui.* 52 Unay castanchïcunapis Tayta Diospa profëtancunata chiquir magaran. ‹Tayta Dios acrashan Cristo shamongami› nir willacuptinpis wañuchiran. Tayta Dios acrashan Cristo chayamuptinnaga contran jatarir paytapis wañuchishcanqui. 53 Laycunataga gamcuna manami chasquicushcanquichu anjilcunawan apachimusha caycaptinpis.»
Estebanta wañuchishan
54 Esteban chayno niptenga fiyupa ollgucarcärir quiruntapis uchuranraj. Chaymi fiyupa rabyar ushariyta munaran. 55 Estebannami Espíritu Santupa munaynincho car janajpa ricärishancho ricaran Tayta Dios munayniyoj car achicyaypa achicyaycämojta, Jesuspis derëchu caj-läduncho caycämojta. 56 Chaymi Esteban niran: «¡Ricay! Syëlu quicharaycämun. Munayniyoj Jesuspis Tayta Diospa derëchu caj-läduncho caycämun.»
57 Niptin ollgur rinrincunata chapacurcuran. Jinan öra Estebanta llapan aptacarcäriran. 58 Nircur siudä cantunman apaycur wacpita-caypita sajmaran. Chay runacunaga jacurashancunata Saulo jutiyoj mösuta paytacuran. 59 Sajmarcaycaptin Estebanga mañacur niran: «Tayta Jesús, almäta shuntacullay.»*
60 Gongurpacuycur sinchipa Esteban niran: «Tayta, cay runacunapa juchanta ama yarparaychu.»
Chayno nircur wañucäcuran.*
* 7:3 Gén. 12.1 * 7:4 Gén. 11.31 * 7:4 Gén. 12.4 * 7:5 Gén. 12.7; 13.15; 15.18; 17.8 * 7:7 Gén. 15.13–14; Éxo. 3.12 * 7:8 Gén. 17.10–14 * 7:8 Gén. 21.2–4 * 7:8 Gén. 25.26 * 7:8 Gén. 29.31–35.18 * 7:9 Gén. 37.11 * 7:9 Gén. 37.28 * 7:9 Gén. 39.2, 21 * 7:10 Gén. 41.39–41 * 7:11 Gén. 42.1–2 * 7:13 Gén. 45.1 * 7:13 Gén. 45.16 * 7:14 Gén. 45.9–10, 17–18 * 7:14 Gén. 46.27 * 7:15 Gén. 46.1–7 * 7:15 Gén. 49.33 * 7:16 Gén. 23.3–16; 33.19; 50.7–13; Jos. 24.32 * 7:18 Éxo. 1.7–8 * 7:19 Éxo. 1.10–11 * 7:19 Éxo. 1.22 * 7:20 Éxo. 2.2 * 7:21 Éxo. 2.3–10 * 7:29 Éxo. 2.11–15 * 7:29 Éxo. 18.2 * 7:34 Éxo. 3.1–10 * 7:36 Éxo. 14.21 * 7:36 Núm. 14.33 * 7:36 Éxo. 7.3 * 7:37 Deut. 18.15, 18 * 7:38 Éxo. 19.1–20.17; Deut. 5.1–33 * 7:40 Éxo. 32.1 * 7:41 Éxo. 32.2–6 * 7:43 Amós 5.25–27 * 7:44 Éxo. 25.9, 40 * 7:45 Jos. 3.14–17 * 7:46 2Sam. 7.1–16; 1Crón. 17.1–14 * 7:47 1Rey. 6.1–38; 2Crón. 3.1–17 * 7:50 Isa. 66.1–2 * 7:51 Isa. 63.10 * 7:59 Sal. 31.5; Luc. 23.46 * 7:60 Luc. 23.34